Memo opzet- en invoeringsmogelijkheden Zwols Model versie 1

Transcriptie

1 Memo opzet- en invoeringsmogelijkheden Zwols Model versie 1 Inleiding: In oktober 2015 bent u de trotse bezitter geworden van het vernieuwde Zwols Model (ZM). Om de scholen te ondersteunen met het inzetten van het ZM binnen de school geven we via deze notitie enkele praktische handreikingen. Als regio hebben we fors geïnvesteerd in een kwaliteitsproduct. Alle aangesloten scholen in de regio Noordoost van Berséba hebben deze mooie mappen gekregen. Alle andere belangstellenden zullen de map tegen kostprijs kunnen kopen. Mocht u belangstellende scholen tegenkomen die interesse in de map hebben: verwijst u ze a.u.b. door naar onze regiomanager. Voor praktische vragen kunt u ook contact opnemen met de regiomanager van Noordoost, Leonard van Leeuwen. Wat betreft eventuele scholing: de kern van de borging van het ZM ligt bij de bespreking binnen het team. Probeer daarom zo veel mogelijk aan te sluiten bij de kennis die er binnen de school is. Wel gaan we in overleg met Driestar Educatief om te bespreken of zij eventueel onze partner kunnen zijn bij vraagstukken vanuit scholen m.b.t. het ZM. Zowel als het gaat om inhoudelijke zaken en als het gaat over de invoering en borging. Met deze notitie beogen we 2 dingen: A. U inzicht geven in de opbouw van het ZM, wat betreft de mappen én de website B. Een eerste aanzet te geven om te komen tot een goede invoering en borging binnen uw school. Tijdens de SJOS bijeenkomst van 21 januari zullen we daar verder op ingaan. We zien deze notitie dan ook als een werkdocument. M.n. als het gaat over het 4 de onderdeel: de invoering. N.a.v. uw vragen en opmerkingen wordt dit document weer verder aangepast. Ook uw reactie voorafgaand aan de SJOS bijeenkomst stellen we op prijs (zie Tussenbeide 67). 1. De mappen: U heeft 2 prachtige mappen ontvangen via Berséba, regio Noordoost. Alle informatie zoals die in de mappen staan is als tekst of bijlage opgenomen op de website. Dat betekent dat u naast de papieren versie ook altijd een website hebt die u en het team kunnen raadplegen. Een deel van die informatie is statisch, die verandert voorlopig niet. Dan hebben we het met name over de achtergrondinformatie. Checklists, kijkwijzers en bouwstenen kunt u op termijn aanpassen. Op pagina 2 en 3 van dit document ziet u de samenhang tussen de map en de website. Alle bijlagen (checklist en kijkwijzers) /bouwstenen worden als Pdf én als Word bestand met u gedeeld. U kunt deze dus naar eigen inzicht aanpassen. De achterliggende gedachte daarbij is: het Zwols Model moet vooral uw eigen schoolmodel worden. Kijkwijzers/ checklisten moet u aan uw eigen situatie kunnen aanpassen. De versie die u dus van ons krijgt kan compleet zijn, maar mogelijk mist u iets wat op uw school wel zinvol is om te beschrijven en in te voeren. U kunt dat dan toevoegen bij b.v. de vaardigheden / bouwstenen. 1 Notitie werken met het Zwols Model

2 2. De website: Op dit moment is het ZM te bereiken via (we zijn nog in gesprek om de domeinnaam in ons bezit te krijgen). Op de website kunt u alle omschrijvingen (m.n. map 1) lezen én kunt u bijlagen en bouwstenen downloaden (vooralsnog als.pdf), de bouwstenen worden ook geschikt gemaakt als.word bestand. Meer uitleg over de website in deze notitie op p. 5,6 en Samenvatting van het Zwols Model: Een korte introductie en samenvatting van het ZM kunt u vinden bij Hoofdstuk 0 (inleiding) op de website te vinden op onder het kopje: algemeen. Dat geeft een beeld van de achtergrond, opzet en de manier van borging. We geven u dringend het advies om dat als eerste in uw MT, team en mogelijk bestuur / MR te bespreken. Ongeacht de manier waarop u de borging verder vormgeeft. Ook ongeacht het feit of u de naam ZM wel / niet actief gebruikt in uw school. Om te komen tot een goede inzet van (de onderdelen) van het ZM is het goed om de achtergrond waartegen dit is opgesteld te kennen en te begrijpen. Dat vergemakkelijkt de uiteindelijke invoering én borging! 4. Invoering Zwols Model Op pagina 7 geven we u een eerste opzet voor de invoering van het ZM. We komen daar op 21 januari tijdens de SJOS bijeenkomst op terug en u heeft dan ook de gelegenheid om daar met elkaar over in gesprek te gaan. 2 Notitie werken met het Zwols Model

3 In onderstaande tabel de indeling van de mappen én de koppeling naar de website Map: Waar is wat te vinden? Onder welke button op de website? (klik op het plaatje om gelijk naar de website te gaan) Map Inleiding: 1: Inleiding op het Zwols Model Algemene vaardigheden Het werken met 5 niveaus De Zwolse Boom Implementatie Map Instructie: (vaardigheden) 1: Instructie (inhoudsopgave) Mogelijke instructievormen Instructiemodellen Het voeren van gesprekken Instructie en verwerking Scholing Map Zelfstandigheid: (vaardigheden) 1: Zelfstandigheid (inhoudsopgave) Model voor zelfstandig werken Dag- en weektaken Bevorderen van zelfstandigheid Leerling als proceseigenaar Samenwerken van leerlingen Scholing Map Activeren: (vaardigheden) 1: Activeren (inhoudsopgave) Strategieën Scholing Map 1: Het Pedagogisch klimaat: (vaardigheden) Het pedagogisch klimaat (inhoud) Sociaal- emotionele ontwikkeling Pedagogisch klimaat Werken aan een goede sociaal- emotionele ontwikkeling Van visie naar beleid Scholing Bouwstenen (zitten allemaal in map 2!!) 1.1 effectieve instructie 1.2 Igdi model 1.3 responsieve instructie 1.4 voeren van gesprekken 1.5 instructie en verwerking Koppeling naar de bouwstenen, klik hier. 2.1 zelfstandig werken 2.2 dag- en weektaken 2.3 leerling als proceseigenaar 2.4 samenwerken van leerlingen Koppeling naar de bouwstenen, klik hier. 3.1 interactie 3.2 activerend lesgeven 3.3 stellen van vragen 3.4 coöperatieve werkvormen Koppeling naar de bouwstenen, klik hier. 4.1 pedagogische leerkracht 4.2 positieve controle 4.3 belonen en straffen 4.4 inzet van instrumenten 4.5 sova-training 4.6 moeilijke groep Koppeling naar de bouwstenen, klik hier. 3 Notitie werken met het Zwols Model

4 Map 1: Klassenmanagement: (vaardigheden) Klassenmanagement (inhoud) Inrichting van het klaslokaal Inrichting van de administratie Regels & routines Effectieve leertijd Omgaan met combinatiegroepen Omgaan met een moeilijke groep Scholing 5.1 inrichting lokaal 5.2 inrichting administratie 5.3 regels en routines 5.4 effectieve leertijd 5.5 omgaan combinatiegroep 5.6 SVIB Koppeling naar de bouwstenen, klik hier. Map: Waar is wat te vinden? Onder welke button op de website? Map 2: Het jonge kind: Visie op het kleuteronderwijs Zwols model toegepast voor kleuters Verdere uitwerking Zwols model voor kleuters Map 2: Niveaus: Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Niveau 4 Niveau 5 Map 2: Invoeringsdeel: Inleiding Differentiatie Invoering van het Zwols Model Borging Map 2: Bouwstenen: Instructie Zelfstandigheid Activeren Het pedagogisch klimaat Klassenmanagement 4 Notitie werken met het Zwols Model

5 2. De website Vanaf eind november is de website te bereiken op het adres In de paarse balk vindt u de al genoemde menuknoppen met onderliggende items die corresponderen met de map. Via de onderste buttons kunt u dezelfde informatie bereiken. De website kent de volgende ingangen : Algemeen: Achtergrondinformatie over het ZM Vaardigheden: Insteek via de leerkrachtvaardigheden als basis van goed onderwijs 5 niveaus De omschrijving van de 5 didactische niveaus binnen een klas / school. Samen met het onderdeel vaardigheden een complete beschrijving van een goede basisondersteuning en deels extra ondersteuning binnen de school. Bouwstenen De uitwerking van onderdelen van de vaardigheden (deelvaardigheden) in een werkdocument wat een document van de school moet worden. Een prachtige manier om tegelijk te werken aan een planmatige, cyclische manier van kwaliteitszorg als het gaat om leerkrachtvaardigheden! Implementatie Beschrijving t.b.v. een goede implementatie van het hele Zwols Model of delen ervan. Bijlagen Alle bijlagen die genoemd worden bij de onderwerpen vaardigheden én niveaus. 5 Notitie werken met het Zwols Model

6 De bouwstenen staan in het menu onder Bouwstenen De bouwstenen op de website kunt u aanklikken. De bouwsteen wordt dan in een nieuw tabblad getoond. Klik deze weg om terug te gaan naar het overzicht. 6 Notitie werken met het Zwols Model

7 Belangrijk op de website is dat u via onderstaande menustructuur een niveau terug kunt gaan: U zit nu bij de vaardigheden, onderdeel Instructie, algemene deel. Door te klikken op b.v. Instructie gaat u weer een niveau omhoog en komt u weer bij het algemene stuk van Instructie. Als u de blauw gekleurde inhoudsopgave aanwijst krijgt u een overzicht van alle onderliggende informatie van, in dit geval, het onderdeel instructie. Door een onderdeel aan te klikken gaat u meteen naar dat onderdeel. Via de bovenaan genoemde menustructuur kunt u vervolgens weer een niveau terug gaan. 7 Notitie werken met het Zwols Model

8 4. Invoering van het Zwols Model: In map 2, achter de niveaus is een hoofdstuk gemaakt wat heet: Invoeringsdeel. Let op: achter de inleiding zit nog een onderdeel differentiatie. Dat gaat over de differentiatie in de klas. Misschien een wat vreemde plaats, maar het is maar dat u het weet. Enkele kernwoorden/ uitgangspunten die belangrijk zijn bij de invoering van het ZM: a) de beschreven basisvaardigheden zijn voorwaardelijk om te komen tot een goede differentiatie b) De school maakt zelf keuzes in de volgorde van invoering, welke onderwerpen e.d., maar : c) Werk aan een breed eigenaarschap: bottom-up en maak de keuzes samen met het team! Zij moeten het uiteindelijk in de klas vormgeven. d) Werk daarom ook met kartrekkers binnen de school die een deel van het ZM of b.v. een bouwsteen beheren en actueel houden. e) Werk cyclisch. Het ZM moet cyclisch terugkomen. Zeker de bouwstenen. Het ZM wordt zo een (schoolnaam) model! Dan heeft de school als het gaat om zijn pedagogisch- didactische uitganspunten gelijk een mooi kwaliteitszorgsysteem. Globaal kunt u de volgende stappen aanhouden (ongeacht op welke wijze u het ZM gaat inzetten, zie hieronder voor info daarover): 1. Waar staan we als school? Wat willen we? Wat vraagt om een versteviging, verdere doordenking? Kortom: u legt uw school naast het ZM / de bouwstenen. (zie p.8) 2. Maak voor elk onderdeel wat u wilt gaan invoeren / herschrijven een implementatiedocumentje. Zie daarvoor de bouwstenen. (zie p.8) 3. Uitvoeren van de, in het implementatiedocument beschreven, stappen / het traject. (p.9) 4. Evalueren van het traject (p.9) 5. Evt. herschrijven van de bouwsteen of het kiezen van een volgend onderwerp. (p.9) De borging wordt apart beschreven vanaf pagina 10 t/m 13. Als u deze fase niet consequent in uw school hanteert zakken de verworvenheden weg! Kortom: een PDCA cyclus per onderdeel! Tot slot: op de volgende pagina enkele aanzetten voor de wijze waarop u de komende tijd met het ZM aan de slag kunt gaan. Ter inspiratie! Echter geen enkele school zal het op exact dezelfde wijze gaan vormgeven. We denken graag met u mee! 8 Notitie werken met het Zwols Model

9 Het ZM moet vooral een model worden van de scholen zelf. Dus: aansluiten bij waar u als school al mee bezig bent en de plannen die u heeft, in combinatie met een goede invoering en borging! Hieronder schetsen we de invoeringsmanieren voor enkele fictieve scholen: uiteraard zijn combinaties mogelijk. Voor allen geldt: lees je eerst goed in via H.0 Algemene inleiding. Bespreek dit als directeur met de IB ers en MT leden. Maak daarna pas een keuze hoe de school verder gaat. Zet de gekozen onderwerpen / bouwstenen uit in de tijd en denk na hoe het cyclisch terugkomt!! ZM zit in de genen van de school en wordt regelmatig in diverse communicatievormen intern en naar buiten toe, genoemd. Kortom: het leeft! De BAS school. De schoolplan school. De grazende school. De didactisch groeiende school..? Vult u maar in. 9 Notitie werken met het Zwols Model Voor u zal dit nieuwe ZM heel welkom zijn! U gaat intern het gesprek aan en bespreekt in uw MT / met uw IB ers in welke volgorde de komende maanden / jaren alle informatie besproken wordt. Een deel zal m.n. opfrissen zijn, maar onderdelen zullen mogelijk ook relatief nieuw zijn. U heeft met de beschrijvingen van de vaardigheden én de niveaus een prachtig stuk onderwijskundige beschrijving van uw school die u ook in kunt zetten voor de begeleiding van nieuwe leerkrachten. U heeft feitelijk met dit ZM een prachtig kwaliteitszorgsysteem met een school specifieke vertaling als het gaat om de bouwstenen (deelvaardigheden). Voor de BAS school zal het een feest van herkenning zijn als het gaat om de manier van invoering en borging. Wat dat betreft sluit deze versie van het ZM mooi aan. Binnen de BAS werkgroep wordt de nieuwe versie van het ZM grondig doorgespit. Het kan u inspireren om beschrijvingen vanuit de Vaardigheden / Niveaus te verwerken in de beschrijvingen in uw BAS map. Tegelijk kunt u kijkwijzers en beschrijvingen van bouwstenen gebruiken als bron voor de BAS-cellen. U heeft al een mooi schoolplan waarbij het ZM niet specifiek genoemd wordt. Echter. Er zullen veel thema s om een uitwerking vragen waarbij het ZM veel informatie kan leveren. De werkwijze wat betreft invoering en borging is heel actueel en kan de school helpen om het gesprek aan te gaan over de wijze van uitvoering van de beschreven thema s van hun schoolplan. Samen met uw schoolplan commissie kiest u uit het ZM die onderdelen uit die passen bij uw beleidsthema s om die samen met uw team te bespreken. Deze school bladert de ZM map door tot ze iets interessants tegenkomen om op te pakken. Deze school zet fors in op leerkrachtvaardigheden en gaat zich daarom grondig richten op de beschreven Vaardigheden. Hoe staat het daarmee binnen de school?! Iedere vergadering (liever gezegd; ieder leermoment: kan in maatjesoverleg, bouwvergadering, teamvergadering) wordt een onderdeel besproken. De bijlagen / checklists worden ingezet om het in de praktijk te bekijken. De uitkomsten worden ook weer besproken. Vragen? We denken graag mee!

10 10 Notitie werken met het Zwols Model