De structuur: zie notitie Zwols Model. Hoofdstuk 0

Transcriptie

1 1 Samenvatting Zwols Model (zeer beknopt). Zwols Model. Heel praktisch en theoretisch onderbouwd!!!! Klaar voor gebruik. De structuur: zie notitie Zwols Model. Hoofdstuk 0

2 2 Samenvatting van het Zwols Model, we lopen alle onderdelen kort langs. Basis van Zwols Model Hoofdstuk 0 Verscheidenheid vanuit de schepping. Optimale differentiatie / behoud verworvenheden klassikaal onderwijs. = overzichtelijke en efficiënte groeperingsvorm naast een goed overzicht op de leerling en de leerling resultaten. Gewone scholen en gewone leerkrachten. Voortbouwen op de gedachte van aangepaste leerroute en BHV-model (basisstof, herhalen en verrijken). Zoveel mogelijk tegemoet komen aan de eigenheid van elk kind. Ondersteuning van de individuele leerling staat centraal. Dat begint in de groep. Professionele leerkrachten: werken preventief en curatief. 1. Kiezen bewust: de instructievorm en verwerkingsvorm. 2. Activeren de leerling. 3. Zorgen voor een goed en constructief pedagogisch klimaat. 4. Werken gericht en bewust aan de zelfstandigheid van de leerling. 5. Hebben een goed klassenmanagement. Daarvanuit kan er gewerkt worden aan de 5 verschillende niveaus. Zijn dus voorwaarden! = optimale differentiatie (denk aan de marges van de klas) binnen het klassikale onderwijs. Grote middengroep is het uitgangspunt. Daarnaast; ondersteuning zwakkere, uitdaging sterkere. Daarnaast aangepaste programma s: differentiatie in: tempo, leerstof, beoordeling, tijd, instructie, e.d. Vaardigheid 6 is het jonge kind. De man / vrouw voor de klas maakt het verschil. Dus..: leerkrachtvaardigheden!!!!

3 3 Zwols Model geïnspireerd door: Hoofdstuk 0 Marzano: De 11 zaken die wezenlijk invloed hebben op de leerprestaties. 1. Schoolniveau Een haalbaar en gedegen programma. Uitdagende doelen/effectieve feedback. Betrokkenheid ouders / gemeenschap. Een veilige en ordelijke omgeving. Collegialiteit en professionaliteit. 2. Leerkrachtniveau Didactische aanpak. Klassenmanagement. Sturen en herontwerpen programma. 3. Leerling niveau De thuissituatie. Achtergrondkennis. Motivatie. Leerkracht is doorslaggevend op de invloed van de leerling. Dus : leerkrachtvaardigheden!!! Weggeman: Niet teveel procedures, regels en systemen.. Geef ruimte, geef verantwoordelijkheden. Schoolleider: durf te differentiëren naar je team. Berséba NO doet dat ook: we moeten een PLVS maar welke en wanneer? Dat bepaalt de school. Ondersteuningsmiddelen zo veel mogelijk bij de school, hoe uitvoeren? Dat is aan de school. Vraagt wel om een duidelijk visie van de school en/of Berséba / regio!! De school is aan zet wat betreft het Zwols Model. Gaat dit zelf (evt. met behulp van.) vormgeven! Is zelf verantwoordelijk voor het resultaat en aanspreekbaar daarop.

4 4 Daarnaast zijn er enkele uitgangspunten m.b.t. Passend Onderwijs: Hoofdstuk 0 HGW in 7 principes, iets waar zo goed als alle scholen mee aan de slag zijn gegaan in de achterliggende jaren. Samengevat: wat heeft deze leerling nodig? Wat kan de school deze leerling bieden? Wat is hierbij verder nodig? Leiden tot adaptief onderwijs binnen de klassikale setting. 1. De onderwijsbehoefte van de leerling. 2. Afstemming en wisselwerking tussen de leerling en zijn omgeving 3. De leerkracht doet ertoe 4. Positieve aspecten zijn van groot belang 5. Constructieve samenwerking tussen school en ouders 6. Doelgericht werken 7. De werkwijze van de school is systematisch en transparant Gesprekken met leerlingen is hierbij erg belangrijk. Meer gemotiveerde leerlingen. Goed klassenmanagement is belangrijk. Voorkomen van leerkracht alert en touwtjes in handen. Flexibel en effectieve leertijd. HGW cyclus; signaleren, analyseren, handelen (plannen en uitvoeren) en evalueren. HGW principes als basis voor HP s of groepsplannen. OGW onderwijs aanpassen aan meetbare resultaten. Begint met goede analyse evt. met diagnostisch gesprek. N.a.v. daarvan actieplan met meetbare doelen. Gewenste opbrengsten vaststellen zorgt mede voor opbrengstgerichtheid. Het gaat hier niet alleen om leerresultaten maar ook om de sociaal emotionele kant, tevredenheid e.d. Gaat uit van hoge verwachtingen, doelgericht werken. De cyclus van HGW past ook bij OGW. Continu aanpassen van onderwijsproces aan wat er gezien/ gehoord wordt. Michel Fullan past bij opbrengstgericht werken. Basis(vakken) op orde, focus op resultaat, onderzoekend klimaat bij het team, gedeeld leiderschap (met teamleden). Open klimaat. Iedereen verantwoordelijk. Samenwerking, actieve houding. Kanttekeningen vanuit het ZM: p7 inleiding Opbrengst Bewust Werken. De Zwolse Boom Hoofdstuk 0 Goede grond, goede grondslag. Stevig verankert middels de wortels. Voeden de boom, onmisbare levensvoorwaarde. De stam, de spil; de leerkracht. Takken, dun en dik, elk zijn weg. De niveaus met de bladeren als kinderen

5 5 De algemene vaardigheden Hoofdstuk 1 1. Instructie (model) Is het nodig? Welke vorm? Alle leerlingen? Verschillende manieren van instructie: vertelling, kringgesprek, leergesprek, responsieve instructie, enz. Effectieve instructie / directe instructie: Dagelijkse terugblik Presentatie Begeleide inoefening Individuele verwerking Terugkoppeling Variant erop is het IGDI model. : Interactief, Gedifferentieerd, Directe Instructie-model. (moderne versie van het directe instructie-model. Binnen het IGDI-model zijn de fasen van het directe instructie-model aangepast zodat er meer differentiatie in uitleg en instructietijd voor de leerlingen ontstaat en tevens meer dialoog tussen de leerlingen onderling) o Model effectieve instructie / directe instructie o IGDI model o Model responsieve instructie o Voeren van gesprekken o Instructie en verwerking Bijlagen: 1. Zwols Model effectieve instructie 2. Checklist model effectieve instructie 3. Uitwerking fasen van het model effectieve instructie 4. Instructie en verwerking, verschillende vormen. De algemene vaardigheden Hoofdstuk 2 2. Zelfstandigheid (model) Noodzakelijk om te kunnen differentiëren. Daardoor tijd vrij voor het begeleiden van andere leerlingen. Gebruik maken van: Model zelfstandig werken. Naast DI ook belangrijk! (uitgestelde aandacht, stoplicht, vaste looproute) Werken met dag- en weektaken. Meer verantwoordelijkheid voor de kinderen. Verhoogt zelfstandigheid en betrokkenheid. Spanning tussen grip op de groep en verantwoordelijkheid. Hangt ook af van ervaring leerkracht. Goede regels en routines. (klassenmanagement). o Model Zelfstandig Werken (stoplicht) o Dag- en weektaken o Bevorderen van zelfstandigheid. o De leerling als proceseigenaar o Samenwerken van leerlingen Bijlagen: 1. Checklist model zelfstandig werken 2. Administratieschema dag- en weektaken 3. Weektaakbrief

6 6 De algemene vaardigheden Hoofdstuk 3 3. Activeren (attitude) Leerkracht activeert leerlingen. i.c.m. coöperatieve werkvormen. betrokkenheid vergroot! Effect is een hoger leerrendement. B.v. door: stellen van de juiste vraag, interactie, aandacht aan proces, relatie met leerling, gebruik van instructievorm en verschillende werkvormen. Spanning: hoeveel ruimte mag je geven aan een leerling? Uit inspectierapporten blijkt dat op dit punt onze scholen nog veel kunnen doen. o Niveaus van interactie o Activerende werkvormen o Stellen van vragen o Coöperatieve werkvormen o Basiscommunicatie Bijlagen: 1. Soorten vragen 2. Het stellen van vragen: tips en valkuilen 3. Checklist activerend lesgeven 4. Kijkwijzer interactief onderwijs De algemene vaardigheden Hoofdstuk 4 4. Pedagogisch klimaat (attitude) Leerkracht die werkt vanuit de attitude van de persoon. Is de voedingsbodem voor goede resultaten en juiste werkhouding leerling. Vraagt veel van de sensitiviteit en responsiviteit van de leerkracht. Zie hoofdstuk 4, bouwsteen. Voor de regio zijn ook doelstellingen beschreven. Ook een voorbeeld planning. Biedt input voor een sociaal veiligheidsplan? o De pedagogische leerkracht o Het gebruik van positieve controle o Belonen en straffen o Inzet van instrumenten voor het pedagogisch klimaat o Training van sociale vaardigheden Bijlagen: 1. Checklist pedagogisch klimaat 2. Checklist oorzaken moeilijke groep 3. Sociogram 4. Observeren

7 7 De algemene vaardigheden Hoofdstuk 5 5. Klassenmanagement Leerkracht is spin in het web. Manager van zijn groep. Zijn organisatie- en coördinatievermogen bepalen veel van de resultaten op cognitief en sociaal gebied. Communicatie, controle en leiding die hij geeft, staan aan de basis van zijn functioneren. Belang van goede regels en routines. Leerling weet waar hij aan toe is. Duidelijkheid, structuur. Consequente toepassing van.. binnen de klas én de school. Op hoofdlijnen gelijke regels in de groepen. Niet teveel, maar wel genoeg. Inrichting van de groep: bewust over nagedacht. Organiseren van effectieve leertijd. Goed plannen. SVIB is een krachtig middel hierin (bij meerdere vaardigheden). Inzet ouders/ vrijwilligers en OA. Wat wel / niet?! Hoe inzet van externen? o Inrichting lokaal o Inrichting administratie o Regels en routines o Effectief gebruik leertijd o Omgaan met combinatiegroep o Inzet van SVIB Bijlagen: 1. Praktische tips t.a.v. regels en routines (heel veel!) 2. Onderwerpen waar regels over afgesproken kunnen worden 3. Checklist inrichting lokaal 4. Vragenlijst voor leerlingen over het lokaal 5. Inrichting van het lokaal, criteria / vragen om inzicht te krijgen. 6. Tips voor de inrichting 7. Inventarisatie klassenmanagement De algemene vaardigheden, begin map 2. Hoofdstuk 6 6. Het jonge kind ZM met name gericht op groep 3 t/m 8 maar ook het jonge kind heeft baat bij de inzet van dit differentiatiemodel. Bestaande model is bijgewerkt voor deze leeftijd maar b.v. de differentiatie in 5 niveaus is niet werkbaar. Verschillende visies op kleuteronderwijs worden uitgewerkt. Geen apart geformuleerde scholingsonderwerpen / bouwstenen. Wel enkele bijlagen: 1. Zelfstandig werken 2. Checklist zelfstandig werken 3. Overzicht responsieve instructie bij kleuters 4. Effectieve instructie bij kleuters 5. Checklist effectieve instructie bij kleuters 6. Checklist activerend lesgeven bij kleuters 7. Differentiatie bij kleuters 8. Voorbeeld groepsplan differentiatie

8 8 De niveaus Hoofdstuk 7 Niveau 1 Zijn echt vastgelopen (ondanks veel hulp). Onoverbrugbare kloof. Aangepast programma (minimumpakket) geeft geen oplossing. In overleg met alle betrokkenen een intern OPP. Opstellen aangepaste leerroute. Omschrijving wanneer in te zetten, wie verantwoordelijk en praktische uitwerking, verslaglegging, communicatie en materialen. De niveaus Niveau 2 Kunnen meestal meedoen met de klassikale stof. Hebben extra instructie nodig. Verschillende vormen (in- en buiten de groep). Eventueel minimumpakket. Omschrijving wanneer in te zetten, wie verantwoordelijk en praktische uitwerking, verslaglegging, communicatie en materialen. De niveaus Niveau 3 Kinderen die over het algemeen het klassikale programma goed kunnen volgen. Geen extra hulp en geen /nauwelijks extra opdrachten. Omschrijving wanneer in te zetten, wie verantwoordelijk en praktische uitwerking, verslaglegging, communicatie en materialen. De niveaus Niveau 4 Kunnen meer dan de aangeboden klassikale leerstof. Na de verwerking extra verrijkingsopdrachten. Waar mogelijk differentiatie naar hoeveelheid (compacten). De niveaus Niveau 5 Beheersen de te leren stof al bij voorbaat. Versnellen / verrijken. Bij voorkeur in 2 of 3. Onze MB/ HB ers. Omschrijving wanneer in te zetten, wie verantwoordelijk en praktische uitwerking, verslaglegging, communicatie en materialen. Kanttekeningen o.a. niveaus 2,3 en 4 niet altijd scherp. Soms in een keer aangesproken. Verschuiving door Passend Onderwijs bij niveau 1?! Niet in alle groepen heb je alle niveaus.

9 9 Start invoeringsdeel. Implementatie. Hoofdstuk 8 Uitgangspunten: De 5 basisvaardigheden zijn voorwaardelijk voor een goede differentiatie. Dan gaat het werken met de 5 niveaus ook beter. Wil niet zeggen dat de 5 basisvaardigheden eerst volledig beheerst moeten worden. School maakt hier zelf keuzes / accenten in. Specifieke vaardigheden vormen de kern van het Zwols Model. De 5 niveaus als antwoord in 2003 op de vraag: hoe te differentiëren? Bottom-up Keuzes gemaakt door het hele team en uitgevoerd door het hele team! Breed eigenaarschap. Dan pas een goede efficiënte invoering en uitvoering in de praktijk. Cyclisch traject bouwstenen zijn nooit klaar. Zet de uitvoering in een meerjarenplan uit, inclusief een evaluatiedatum. De evaluatie bepaalt het verdere traject; het gaat goed, doorgaan, of bijstellen. Externe ondersteuning: Ondersteuning halen van buiten (de critical friend of expert) maar ook gebruik maken van kennis van binnen de school. Pas wel op voor navelstaren. Blijf vasthouden aan het stappenplan. Maak gebruik van het onderdeel invoeringsdeel waarin voor alle bouwstenen een aanzet gegeven is. Bouwsteen dient als basis voor de 2 de stap. 5 stappen van invoering! 1. Eerste stap Interne of externe intake: wat willen we? Waar staan we, waar willen we heen? Welke onderwerpen sluiten aan bij. B.v. het schema inzetten met alle bouwstenen. Deel aantekeningen gebruiken bij de bouwsteen. Teamkeuze!! 2. Tweede stap Vullen / aanpassen van de gekozen bouwsteen. Uitzetten traject, verantwoordelijke aanwijzen. 3. Derde stap Uitvoeren van het afgesproken traject. Wanneer nodig tussentijds aanpassen. Let op de planning en betrekken team! 4. 4 de stap Evalueren traject a.d.h.v. enkele evaluatievragen. Hoe verder borgen? Wie krijgt welke rol? Wanneer komt het terug!! 5. Kiezen van nieuwe bouwsteen, zelfde stappen. Meerdere bouwstenen naast elkaar zijn goed mogelijk! Bouw dingen op!!!!

10 10 Invoeringsdeel (uitwerking implementatie) Na de inleiding (stukje herhaling vanuit map 1) een omschrijving van het begrip differentiatie. Er zijn verschillende differentiatieprofielen mogelijk: A, B, C en D. (Naar het APS.) Het Zwols Model is niet in één profiel te vangen. Er zal heel veel gewerkt worden vanuit het B profiel, maar ook gependeld worden met A en C. Differentiatie had ook een vaardigheid kunnen zijn, dus de 6 de? nadere uitwerking borging: cyclisch! Gebruik maken van het standaard borgingsdocument wat bekend is in Noord Oost. Neem nieuwe leerkrachten mee in schoolbrede afspraken middels een begeleidingstraject. De video kan een krachtig hulpmiddel zijn bij de borging. Vormen van borging: Houdt de goede dingen vast, vier succes! Leg dingen vast. Kort en bondig. Hanteerbaar. Bespreek wel cyclisch. Geef het een plek op de bouw- en/of personeelsvergadering. Visualiseer waar mogelijk kernafspraken of schoolregels. Maak voor jezelf geheugensteuntjes middels iets visueels. Vorm maatjes binnen je team. Maatjesoverleg/ maatjesleren. Werk met collegiale consultatie. Het nieuwe ZM geeft daar veel inhoudelijk input voor. Hou de klassenbezoeken (naast b.v. flitsbezoeken) vast. Observatielijst kan daarbij helpen om gericht te kijken. Bouwstenen / scholingsonderwerpen: Bijlagen: 1. Schema differentiatie 2. Checklist differentiatie 3. Overzicht bouwstenen / scholingsonderwerpen Bouwstenen Hoofdstuk 9 Alle bouwstenen

11 11 Welke mogelijkheden ziet u voor het ZM in uw school?! 1. Thema s vanuit het schoolplan 2. Voor startende leerkrachten als een stuk theorie, inwerkmap, begeleidingsinstrument 3. In het kader van de nieuwe wet sociale veiligheid? 4. In het kader van leraarregister, zie schema hieronder én: Van startbekwaam naar basisbekwaam, van basisbekwaam naar vakbekwaam (zie onder voor de eisen) Wat heeft u al? De mappen (2 per school) De website De notitie invoering ZM Wat heeft u vandaag (januari) gekregen? Een korte samenvatting. Wat krijgt u nog? Word documenten, PDF documenten.

12 12 Sociale partners hebben invulling gegeven aan de afspraak in het cao-akkoord , om de begrippen basisbekwaam en vakbekwaam te omschrijven in een bijlage XVII van de cao PO. Deze bijlage is gebaseerd op het advies dat op verzoek van de cao-tafel is uitgebracht door de Onderwijscoöperatie op 26 september Deze bijlage wordt per 1 juli 2016 opgenomen in de cao. BASISBEKWAAM De leraar die in staat is een veilig en stimulerend leerklimaat te verzorgen, structuur, orde en duidelijkheid biedt in de les en de leerlingen actief laat meedoen aan de les, waardoor er sprake is van echte interactie, is basisbekwaam te noemen. In gedragstermen is het volgende waarneembaar: De leraar: toont in gedrag en taalgebruik respect voor leerlingen geeft duidelijke uitleg van de leerstof zorgt voor ontspannen sfeer ondersteunt het zelfvertrouwen van leerlingen geeft feedback aan de leerlingen zorgt voor een ordelijk verloop van de les zorgt voor wederzijds respect

13 13 zorgt voor doelmatig klassenmanagement geeft goed gestructureerd les bevordert dat leerlingen hun best doen gebruikt leertijd efficiënt gaat tijdens verwerking na of leerlingen opdrachten goed uitvoeren stelt vragen die leerlingen tot denken aanzetten betrekt alle leerlingen bij de les verduidelijkt bij de aanvang van de les de lesdoelen gaat na of de lesdoelen werden bereikt. hanteert werkvormen die leerlingen activeren geeft duidelijke uitleg van didactische hulpmiddelen en opdrachten stimuleert leerlingen om over oplossingen na te denken gaat tijdens instructie na of leerlingen de leerstof hebben begrepen stimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen zorgt voor interactieve instructie moedigt kritisch denken van leerlingen aan bevordert het toepassen van het geleerde laat leerlingen hardop denken leert leerlingen hoe complexe problemen te vereenvoudigen stimuleert het gebruik van controle-activiteiten leert leerlingen oplossingen controleren.

14 14 VAKBEKWAAM De leraar die basisbekwaam is en die oog en oor heeft voor de behoeften en mogelijkheden van elke individuele leerling en in staat is om elke leerling die aandacht en begeleiding te geven die past bij die leerling, is vakbekwaam. Deze leraar geeft de groep en de individuele leerling gerichte aandacht en begeleiding. In gedragstermen is naast de gedragstermen genoemd bij basisbekwaam - het volgende waarneembaar: De leraar: stemt de instructie af op relevante verschillen tussen leerlingen vraagt leerlingen na te denken over strategieën bij de aanpak biedt zwakke leerlingen extra leer-en instructietijd stemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingen.