Jaarverslag Verpleegkundige Adviesraad

Transcriptie

1 Jaarverslag 2010 Verpleegkundige Adviesraad

2 Jeroen Bosch Ziekenhuis Secretariaat VAR, locatie GZG Postbus ME s-hertogenbosch Telefoon Dit jaarverslag is ook te vinden op en op de pagina van de Verpleegkundige Adviesraad op JBZ-net 2

3 Inhoudsopgave Inleiding 4 Adviezen VAR in 2010 Uitgebrachte gevraagde adviezen 5 Uitgebrachte ongevraagde adviezen 11 Overige inspraak in ziekenhuisbeleid 12 Overige activiteiten Themabijeenkomsten 13 Ontbijtsessie unithoofden en Raad van Bestuur 13 Hervorming VAR 13 Bijlagen: 1. Algemene informatie over de VAR 14 Wat is de VAR? Taken van de VAR 2. Organisatie en werkwijze 15 VAR Bestuur VAR Beraad Vergaderingen Werk- en projectgroepen Afvaardiging in werkgroepen en commissies in het JBZ Afvaardiging in commissies buiten het JBZ Overleg Raad van Bestuur Overleg secretaris Raad van Bestuur Overleg met de Raad van Toezicht Overleg met clustermanagers Overleg overige medezeggenschapsorganen Scholing en training VAR-leden 3. Samenstelling VAR in

4 Inleiding Het jaar 2010 stond voor alle medewerkers met name in het teken van de voorbereiding naar de Nieuwe wereld van het Jeroen Bosch ziekenhuis. Op weg daarnaar toe is er hard gewerkt en is er veel gebeurd. Het afgelopen jaar heeft de VAR, in samenwerking met de Clusters Leerhuis en Sociale Zaken hard gewerkt aan De visie op de verpleegkundige professional. Het is een vooruitstrevend document geworden, maar het sluit erg goed aan bij de ontwikkelingen die op dit moment spelen binnen het verpleegkundig beroep. De verpleegkundige professional is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zorg en heeft een leidende rol in het zorgproces van de patiënt. Het JBZ is er klaar voor om de verpleegkundigen naast de medische professional leidend te laten zijn. Aan ons, de verpleegkundigen van het JBZ, om dit op te pakken en verpleegkundig leiderschap te tonen. De VAR heeft Verpleegkundig Leiderschap, onderdeel van het magneetconcept, omarmd. Dit betekent voor de VAR: Verpleegkundig Leiderschap door de verpleegkundigen aan het bed van de patiënt maar ook op management niveau en bestuurlijk niveau. De VAR heeft dit onderwerp op verschillende wijze onder de aandacht gebracht, door middel van een themabijeenkomst voor de verpleegkundigen, tijdens de ontbijtsessie met de unithoofden maar ook op de agenda met de Raad van Bestuur. De positionering en professionalisering van de VAR binnen het JBZ kende dit jaar een belangrijke stap vooruit. De selectiegesprekken voor het VAR-bestuur hebben plaats gevonden en de urenvergoeding van de VAR-bestuursleden is vastgesteld. Het VAR-bestuur zal in 2011 een feit zijn. Het maakt mij trots als voorzitter van de VAR dat we komend jaar een stap dichter naar verdere professionalisering van de VAR gaan met een stevige verankering in de organisatie. Zoals de VAR dit ook nastreeft voor de verpleegkundige professionals in het Jeroen Bosch ziekenhuis. Tamara Schalken-Brekelmans Voorzitter van de Verpleegkundige Adviesraad 4

5 Adviezen in 2010 De primaire taak van de VAR is het adviseren van de Raad van Bestuur over de totstandkoming en uitwerking van beleid met betrekking tot de verpleegkundige zorg. De VAR brengt gevraagde adviezen uit, maar doet ook ongevraagd beleidsvoorstellen aan de Raad van Bestuur. In 2010 heeft de VAR in totaal acht adviezen uitgebracht aan de Raad van Bestuur, waarvan één ongevraagd. In het verslagjaar heeft de VAR alle adviesaanvragen in behandeling genomen. Daarnaast heeft de VAR ten aanzien van vier beleidsbeslisdocumenten een advies uitgebracht die ter informatie waren aangeboden. Hieronder volgen korte beschrijvingen van de adviezen die de VAR heeft uitgebracht. Alle adviezen zijn ook terug te vinden op de pagina van de VAR op JBZ-net. Uitgebrachte gevraagde adviezen Beslisdocument 2, Ontwerp RVE model In december 2009 ontving de VAR een adviesaanvraag van de Raad van Bestuur over het beslisdocument 2; ontwerp RVE model. De adviesaanvraag betrof de wijziging van de organisatiestructuur van het primair proces in een RVE structuur met bijbehorende wijziging van de verdeling van bevoegdheden binnen het primair proces, zoals vastgelegd in beslisdocument 2 Ontwerp RVE model met bijbehorend implementatieplan. In zijn advies stelde de VAR: nog niet in te kunnen stemmen met het ontvangen huidige voorstel. In de ogen van de VAR was het essentieel dat de rol en verantwoordelijkheid van de verpleegkundige binnen de voorgestelde RVE-structuur expliciet zou worden benoemd en benut. Een van de succesfactoren van de RVE s is, dat binnen elke RVE sprake is van een sterk unitmanagement. De VAR benadrukte hierbij echter het belang van het vaststellen van ziekenhuisbrede kaders en voorwaarden die nodig zijn om een sterk kunstmanagement te vormen. De VAR pleitte dan ook voor een eenduidige taakfunctieomschrijving, het beschrijven van bevoegdheden en verantwoordelijkheden en het helder aangegeven wat de gezamenlijke doelstellingen zijn waaraan iedere RVE dient te voldoen. De kwaliteit van de patiëntenzorg dient leidend te zijn. De Raad van Bestuur heeft de taakfunctieomschrijving van de unithoofden met kaders opnieuw vastgesteld, de VAR is betrokken geweest bij het opstellen van de kaders voor het unithoofd. De Raad van Bestuur toetst de RVE-plannen aan de hand van alle vooraf gestelde kaders. Partiële sluiting SEH Locatie Carolus In april 2010 ontving de VAR, ter informatie, het besluit inzake de partiële sluiting SEH locatie Carolus. De SEH zorg zou tussen en 8.00 uur worden geconcentreerd op de locatie GZG. De adviesorganen werden uitgenodigd om eventuele suggesties aan te reiken met betrekking tot 5

6 aspecten die bij de implementatie van dit besluit specifieke aandacht behoeven en waarin naar mening van de adviesorganen nog onvoldoende in was voorzien. De VAR stelde voor een evaluatie te houden, waarin onderzocht moest worden welke impact de sluiting van de SEH op de locatie Carolus in de avond- en nachturen had op de patiëntveiligheid en de beleving hiervan op de verpleegafdelingen. Aandachtspunten voor de evaluatie konden zijn: bereikbaarheid, snelheid, voldoende capaciteit, frequentie? De VIM-meldingen over deze nachturen konden worden gebruikt voor de evaluatie. De VAR pleitte voor een evaluatie ook op de locatie GZG met de verpleegafdelingen (en maatschappen) waarbij de gevolgen van de sluiting van de SEH, de sluiting van de Intensive Care en de concentratie cardiologie (CCU en cardiologische verpleegunit) worden onderzocht. Ook hierbij kon gebruik worden gemaakt van onder meer VIM-meldingen als bron van analyse. Het uitwijken van patiënten naar andere afdelingen zou daarin volgens de VAR ook in meegenomen kunnen worden. Met het huidige gebrek aan (eenduidige) protocollen en medische ondersteuning kon dit een veiligheidsrisico met zich mee brengen. Verder adviseerde de VAR te bekijken in hoeverre Bureau Opname gedurende de daguren meer rekening zou kunnen houden met het uitwijken van opnames van (laag complexe) patiënten naar de locatie Carolus (een triagefunctie). Zodoende zou er (voldoende) beddencapaciteit op de locatie GZG over blijven voor de avond- en nachturen. Ook vroeg de VAR binnen dit kader aandacht voor het behoud van deskundig personeel op de SEH. Bij de concentratie en lateralisatie, onder meer door alle omschreven sluitingen, is het behoud van deskundige verpleegkundigen een grote zorg geweest van de VAR. De VAR wilde hier dan ook graag met de Raad van Bestuur over in gesprek gaan. Het magneetconcept kon hierbij als leidraad worden gebruikt. De VAR heeft in zijn advies waardering uitgesproken voor het zeer uitgebreide communicatieplan dat bij de toegezonden stukken was gevoegd. Het doet recht aan de noodzaak medewerkers uitgebreid te informeren over dit besluit. De Raad van Bestuur heeft het advies van de VAR overgenomen en de SEH heeft de aandachtspunten van de VAR als leidraad gebruikt voor de tussenevaluatie van de partiële sluiting SEH locatie Carolus. In de conclusie van de evaluatie kwam naar voren dat dit besluit geen nadelige gevolgen heeft op de patiëntveiligheid. De toename van het aantal patiënten op de locatie GZG was vele malen groter dan verwacht waarbij wel een relatie werd gelegd met de evenementen in de periode. De werkdruk voor de verpleegkundigen op de locatie GZG is toegenomen. De samenwerking tussen de verschillende medewerkers heeft een positief effect op de veiligheid. Leermanagementsysteem (LMS) Begin juni ontving de VAR, ter informatie, de besluitvorming ten aanzien van de aanschaf Leermanagementsysteem in het kader van scholing en accreditatie verpleegkundigen JBZ. De VAR heeft een aantal opmerkingen gemaakt over het plan van aanpak Digitale Leeromgeving JBZ en het document Businesscase Leermanagementsysteem, vanaf nu LMS genoemd, JBZ. De VAR was positief ten aanzien van de inspanningen van het cluster Leerhuis om de deskundigheid en professionalisering van de verpleegkundige beroepsgroep in het JBZ structureel te verbeteren. Het LMS en de ontwikkeling van verpleegkundig curriculum sluit goed aan bij de visie van de VAR zoals die is beschreven in het document Visie op de verpleegkundige professional in het JBZ (VAR, 2010). De invulling van het verpleegkundig curriculum leek de VAR veelbelovend en in de toekomst duidelijkheid kunnen bieden naar de verpleegkundig professionals ten aanzien van de eisen waaraan zij moeten voldoen en de (nieuwe) ontwikkelingsmogelijkheden die er zijn. Opgemerkt is dat de 6

7 verdere invulling van het specifieke curriculum - conform landelijke richtlijnen - nog veel aandacht en inspanning vragen van zowel het Cluster Leerhuis als van de afdelingen zelf. Het LMS biedt de mogelijkheid om verpleegkundigen op verantwoorde wijze meer flexibel in te zetten op basis van hun kwalificaties. Meer gekwalificeerd betekent breder inzetbaar in de organisatie, maar betekent ook dat er een bredere patiëntencategorie bij deze verpleegkundige plaatsbaar is. De VAR was van mening dat het bieden van een horizontaal loopbaanperspectief voor verpleegkundigen, mits beloond, een uitdaging kan zijn en de patiëntveiligheid ten goede komt. De VAR adviseerde om binnen de organisatie expliciet aandacht te besteden aan de cultuuromslag, die noodzakelijk is om met behulp van het curriculum en LMS tot de gewenste verpleegkundige deskundigheid te komen. De VAR raadde het cluster Leerhuis (i.s.m. Marketing en Communicatie) aan een implementatie- en borgingsplan, als mede een communicatieplan, op te stellen als aanvulling op het plan van aanpak Digitale Leeromgeving. In deze plannen zal zo een nadrukkelijke link moeten worden gelegd tussen de ontwikkeling, implementatie en verantwoordelijkheid van de verpleegkundigen ten aanzien van de patiëntveiligheidsthema s, onderdelen van het Veiligheidsmanagementsysteem, de prestatie-indicatoren en de leerstof die verpleegkundigen zich daarin eigen dienen te maken. De (tijds)investering die van de verpleegkundigen wordt verwacht, is onderdeel van de cultuuromslag. Ten aanzien van de benodigde tijdsinvestering voor zowel de organisatie als individuele verpleegkundige, vond de VAR het wellicht raadzaam om dit onderwerp in een breder verband nog eens nader te bespreken met o.a. de Ondernemingsraad, Leerhuis en Sociale Zaken. In het kader van het bovenstaande achtte de VAR het zeer wenselijk dat de Raad van Bestuur concrete afspraken in de RVE kaders opneemt ten aanzien van het nieuwe opleiden en accreditatie. Binnen de RVE jaarplannen zal er onder andere ruimte gecreëerd moeten worden om LMS in te voeren en het nieuwe curriculum te ontwikkelen. Daarnaast zullen formatieplannen in relatie tot deskundigheid en kwaliteit moeten worden onderbouwd. In de ogen van de VAR kan het LMS en de curriculumopbouw alleen succes hebben als alle RVE s een gedegen opleidingsbeleid en -budget ontwikkelen. Binnen het LMS worden ook e-learningmodules ontwikkeld voor het aanleren en ondersteunen van allerlei andere en nieuwe ontwikkelingen in het ziekenhuis. Een aantal van deze zaken zijn vrij urgent in verband met de overgang naar de nieuwbouw. De organisatie moet er voor waken dat ontwikkeling van dergelijke modulen niet ten koste gaat van de ontwikkeling van verpleegkundig (generieke) curriculum in het LMS. De Raad van Bestuur heeft reeds eind 2009 positief geoordeeld over het aanschaffen van het LMS en het Leerhuis de ruimte gegeven om hieraan uitvoering te geven. De Raad van Bestuur heeft zich op dat moment onvoldoende gerealiseerd dat het aan te schaffen LMS nadrukkelijk de wijze van leren binnen het JBZ verandert en in die zin gevolgen heeft voor de binnen JBZ werkzame professionals. Om deze reden heeft de VAR alsnog, even als de OR en de BVMS, de achterliggende documenten ontvangen. Plannen P.O.N en K.O.N. Eind juni 2010 ontving de VAR van de Raad van Bestuur een adviesaanvraag met betrekking tot de uitvoering van de plannen van aanpak Kliniek op Nieuw en Poli op Nieuw. De VAR werd gevraagd te adviseren over het voornemen van de Raad van Bestuur om, met inachtneming van het meegezonden voorgenomen besluit, de doelstellingen en beoogde resultaten van de plannen van aanpak Kliniek op Nieuw en Poli op Nieuw als kaderstelling mee te geven in de uitwerking van de RVE plannen. Op 21 juli 2010 ontving de Verpleegkundige Adviesraad nog een aanvullende opdracht die de Raad van Bestuur aan de programmagroep Kliniek op Nieuw heeft gegeven. 7

8 De Raad van Bestuur vroeg de programmagroep KON in samenwerking met de stuurgroep Duidelijk Beter een methode/aanpak te ontwikkelen om de onderstaande risico s vóór de verhuizing te onderzoeken, aanbevelingen te doen en deze bij het RVE-management te introduceren. Het RVEmanagement kan zo, bij het opstellen van de RVE-plannen en ter voorbereiding op de implementatie ervan, de eventuele veiligheidsrisico s detecteren en van passende maatregelen voorzien. Risico 1: Veiligheidsrisico s op en rond verpleegafdeling nieuwbouw Risico 2: Formatie verpleegkundigen, kwalificatieniveaus en hoogrisicopatiënten De VAR heeft zich in zijn advies voornamelijk gericht op het plan van aanpak Kliniek op Nieuw. De VAR adviseerde positief aangaande het voorgenomen besluit te aanzien van Plan van aanpak Kliniek op Nieuw om dit als kaderstelling te nemen voor de RVE plannen. Het plan omvat de deelgebieden waar ten aanzien van de kliniek veel verbeteringen mogelijk zijn om de kwaliteit van zorg te optimaliseren. De interventies en maatregelen, benoemd in het plan, sluiten daar op aan. De VAR deelde de zorg van de Raad van Bestuur ten aanzien van de genoemde kritische succesfactoren: de nog onvolledige risico inschatting en het onvoldoende zicht op formatieplanning, de relatie kwalificatieniveau verpleegkundigen en de complexiteit van zorg. De VAR zag verder een duidelijke relatie tussen het kwalificatieniveau van de verpleegkundigen en de omschreven batengebieden van Kliniek op Nieuw. De VAR was van mening dat het een gemiste kans is om de kwalificatieniveaus van de verpleegkundigen als kritische succesfactor niet mee te nemen in het plan van aanpak Kliniek op Nieuw. Kwaliteit van zorg is immers gekoppeld aan de deskundigheid en competenties van de verpleegkundigen. De aanvullende opdracht die de Raad van Bestuur aan de programmagroep Kliniek op Nieuw heeft gegeven en het specifiek toetsen van de RVE plannen op verpleegkundige formatie naar kwalificatieniveau, zoals omschreven in de Visie op de verpleegkundige professional van de VAR, sloten daarbij aan. De VAR adviseerde daarom om de aanvullende voorwaarden en de bevindingen die voortvloeien uit de aanvullende opdracht van de Raad van Bestuur toe te voegen aan het plan van aanpak Kliniek op Nieuw. De aanvullende voorwaarden en bevindingen zullen een essentiële bijdrage leveren aan de kwaliteit van (verpleegkundige) zorg in het ziekenhuis. De VAR adviseerde ook om de beleidsadviezen behorende bij het VAR visiedocument verder uit te werken binnen het JBZ. De aanbevelingen die de programmagroep KON heeft opgesteld ten aanzien van risico 1 en risico 2 zijn door de Raad van bestuur overgenomen en aan het RVE management aangeboden als kader. Hierin zijn de aanbevelingen opgenomen ten aanzien van de verpleegkundige formatie naar kwalificatie niveau zoals omschreven in de Visie op de verpleegkundige professional. De Raad van Bestuur gebruikt bij het toetsen van de RVE plannen de Visie op de verpleegkundige professional geschreven door de VAR, met name ten aanzien van de kwalificatieniveaus van de verpleegkundigen. Ten aanzien van de geformuleerde beleidsadviezen in de Visie op de verpleegkundige professional worden deze in 2011 in samenwerking met de Clustermanagers, Sociale zaken en Leerhuis, de VAR en Raad van Bestuur verder concreet gemaakt en wordt bepaald wie eigenaar wordt. Plan van aanpak Poli op Nieuw De VAR heeft, gezien de geringe tijd die de VAR heeft kunnen besteden aan het bestuderen van het plan Poli op Nieuw, geen volledig advies over de inhoud van het plan gegeven. De VAR was van mening dat daar, waar binnen het traject Poli op Nieuw competenties en trainingen worden ontwikkeld voor de nieuwe medewerkers ten aanzien van patiëntveiligheid en patiëntgerichtheid, dit in principe ook dient te worden vertaald naar Kliniek op Nieuw. Als wij er als ziekenhuis naar streven het meeste patiëntveilige en patiëntgerichte ziekenhuis te zijn, dan is het in de ogen van de VAR essentieel om minstens in elke competentieomschrijving enkele algemene en specifieke 8

9 competenties per type professional en medewerker op te nemen. Op deze manier laten we als ziekenhuis zien wat we ten aanzien van medewerkers, voor de VAR specifiek, van de verpleegkundige beroepsgroep verwachten ten aanzien van patiëntveilig en patiëntgericht handelen. De VAR heeft de Raad van Bestuur verzocht regelmatig te communiceren over deze plannen. Op weg naar de verhuizing blijkt dat er nog veel verpleegkundigen niet op de hoogte zijn van de nieuwe plannen. Uiteraard is hierin tevens een belangrijke rol weggelegd voor het RVE-management en de unithoofden. De communicatie in deze lijn over de veranderingen en belangrijke programma s is een belangrijk aandachtspunt. Bedbezetting locatie Carolus Begin juli ontving de VAR ter informatie van de Raad van Bestuur het document waarin het voorstel wordt gedaan om aansluitend aan de periode van de zomerconcentratie op de locatie Carolus de afdeling Gynaecologie te integreren met afdeling Low Care. Dit voorstel was door de Raad van Bestuur reeds goedgekeurd. De Raad van Bestuur was van mening dat hiermee de beschikbare middelen en menskracht op de locatie Carolus efficiënter kon worden ingezet zonder dat de kwaliteit en continuïteit van zorg in het gedrang komt. De VAR nam dit voorstel ter kennisgeving aan. De VAR begreep deze beslissing en de punten die de Raad van Bestuur noemt ten aanzien van de uitvoering van dit besluit; de inzet van de medewerkers en de aandacht die door de Raad van Bestuur werd gevraagd voor de benodigde communicatie naar onder andere de medewerkers, werd door de VAR onderstreept. Businessplan voor het Centrum voor Revalideren, Leren en Bewegen In november vroeg de Raad van Bestuur de VAR om advies ten aanzien van de voorgenomen besluiten over het Businessplan voor het Centrum voor Revalideren, Leren en Bewegen. In december ontving de VAR een aanvullende adviesvraag ten aanzien van de opheffing Unit Activiteitenbegeleiding. Voor zover op dat moment inzichtelijk voor de VAR, had de integratie tot het Centrum voor Revalideren, Leren en Bewegen, geen nadelige gevolgen voor de kwaliteit van zorg van de (poli)kliniek. De VAR adviseerde echter wel negatief ten aanzien van het volledig opheffen van de activiteitenbegeleiding. De VAR adviseerde aan de Raad van Bestuur om de activiteitenbegeleiding in een nieuwe vorm en met een vernieuwd aangepast aanbod in te zetten. De VAR was van mening dat het aanbieden van (enige vorm van georganiseerde) activiteitenbegeleiding in het JBZ past bij de visie van het JBZ op patiëntveiligheid en patiëntgerichtheid. Om de kwaliteit van de behandeling, de zorg en de ligduur goed te kunnen managen is bij de groep kwetsbare ouderen een goede dagstructuur en het aanbieden van een helder dagritme essentieel. Wanneer dit niet maximaal wordt ondersteund, heeft deze groep een grotere kans op een delier, valincidenten en andere complicaties. Dit kan de kwaliteit van de behandeling, de zorg en de ligduur negatief beïnvloeden en genereert veelal een toename van de werklast voor de verpleegkundigen die de zorg voor deze categorie patiënten op zich nemen. Het ondersteunen van een dagritme en toezicht door middel van activiteitenbegeleiding is dan juist winstgevend. De VAR begrijpt dat dit zich niet meteen vertaalt in een bron van inkomsten, maar dit draagt wel bij aan het positief effect van het verkorten van de ligduur. In de ogen van de VAR is de taak van de verpleegkundigen, de groep kwetsbare ouderen goed in beeld te brengen en de zorgvragen te identificeren en te ondersteunen. Het observeren van deze groep patiënten hoort bij haar primaire taken. Het aanbieden en ondersteunen van de uitvoer van expliciete activiteiten die bijdragen aan 9

10 het dagritme van deze patiëntengroep past niet in het huidige takenpakket van de verpleegkundigen. Zoals de VAR op dat moment inschatte, biedt de verpleegkundige formatie in de nieuwbouw hier geen ruimte voor. Daarnaast valt de activiteitenbegeleiding, zoals de VAR deze voor ogen heeft, niet onder haar primaire deskundigheidsniveau. Het is dan ook niet wenselijk en niet reëel dat de activiteitenbegeleiding wordt overgenomen of ingebed in het huidige takenpakket van de verpleegkundigen. Het Geriatrisch Consultatief team schreef in een brief aan de VAR dat op dit moment van de 1000 klinische patiënten die zij zien, ruim de helft activiteitenbegeleiding nodig heeft. Gezien de bovenstaande argumenten van de VAR, adviseerde de VAR om met de huidige projectgroep een alternatief te bedenken voor het herinrichten van de activiteitenbegeleiding. Daarbij ging onze voorkeur gaat uit naar uitbreiding van de huidige projectgroep. Zo zouden de medewerkers, die ziekenhuisbreed het project kwetsbare ouderen hebben neergezet, de opdracht kunnen krijgen om, eventueel samen met de huidige activiteitenbegeleiding en een vertegenwoordiging van de kinderafdeling, de activiteitenbegeleiding in het Jeroen Bosch ziekenhuis zo in te richten dat het, anders dan nu, een positief effect heeft op de patiëntengerichtheid en de patiëntveiligheid. Het opheffen van de activiteitenbegeleiding is voor drie maanden opgeschoven en De Raad van Bestuur heeft, naar aanleiding van onder andere het advies van de VAR, besloten om in de nieuwbouw te onderzoeken op welke manier de activiteitenbegeleiding gestalte moet krijgen. Plan organisatieverandering Leerhuis 2010 Ter informatie ontving de VAR het voorgenomen besluit van de Raad van Bestuur ten aanzien van het "plan voor organisatieverandering Leerhuis 2010". De twee belangrijkste aanleidingen voor de voorgenomen organisatieveranderingen in het Leerhuis zijn: - het los van elkaar positioneren van een bedrijfs- en het zorgberoepsdomein; - het onderbrengen van studenten verpleegkunde bij het Leerhuis. Dit maakte een aanpassing in de leidinggevende structuur van het Leerhuis noodzakelijk. De VAR heeft het Plan voor organisatieverandering Leerhuis 2010 ter kennisgeving aangenomen. De VAR heeft wel de opmerking geplaatst dat ondanks het onderbrengen van de student verpleegkundigen bij het Leerhuis, de VAR er van uit gaat dat de beoordeling van de student in de praktijk (zoals voorheen) door de verpleegafdelingen zelf gebeurt, in overeenstemming met Competent in Zorg dat op de verpleegafdelingen wordt uitgerold. 10

11 Uitgebrachte ongevraagde adviezen Verpleegkundig dossieronderdeel in Alert In oktober bracht de VAR een ongevraagd advies uit ten aanzien van het verpleegkundig dossieronderdeel van Alert. De VAR adviseerde de Raad van Bestuur om op korte termijn een Kerngroep Verpleegkundig Dossier aan te stellen, met een RVE manager als voorzitter. Deze Kerngroep diende het mandaat te krijgen beslissingen te nemen over de inrichting van het verpleegkundig dossier. Bij de introductie van het verpleegdossier en zorgmethodiek Gordon is er een stuurgroep aangesteld. Deze stuurgroep was verantwoordelijk voor de implementatie van Gordon in het verpleegproces van het JBZ. Na afronding van de implementatie van het papieren verpleegkundig dossier is de stuurgroep opgeheven. Om wijzigingen in het papieren verpleegkundig dossier te beoordelen en begeleiden bleef er een werkgroep actief. Bij de inrichting van het digitaal verpleegkundig dossier in Alert hebben zij bij een aantal onderdelen mee gedacht over de invulling hiervan. Zij beschikken echter formeel niet over het mandaat om beslissingen te nemen ten aanzien van het verpleegkundig dossierdeel in Alert. Om de inhoud, de voortgang en ontwikkeling van het verpleegkundig dossierdeel te bewaken, achtte de VAR het van uiterst groot belang dat er een (nieuwe)groep wordt samengesteld om deze taak op zich te nemen. Deze groep zou het mandaat moeten krijgen om beslissingen te nemen ten aanzien van het verpleegkundig dossierdeel in Alert. Zowel in de ontwikkelingsfase als in de fase dat ook daadwerkelijk met het dossier gewerkt gaat worden. Deze groep moet bewaken en waarborgen dat de inhoud van het verpleegkundig dossierdeel in Alert aansluit bij de visie op verplegen, het werken met (prestatie-)indicatoren en zorgplannen. Tevens zou deze Kerngroep de ontwikkeling van het ondersteunen van het verpleegkundig klinisch redeneren door Alert kunnen bewaken. De VAR zag dit laatste als een grote meerwaarde van het hebben van een digitaal dossier. De Raad van Bestuur heeft naar aanleiding van het advies van de VAR en in overleg met de projectdirecteur van Alert aan de VAR gevraagd een voorstel te schrijven voor de Kerngroep verpleegkundig dossierdeel in Alert. De VAR heeft in samenspraak met onder andere de projectdirecteur van Alert eind november een voorstel aan de Raad van Bestuur gestuurd. In december is het voorstel door de Raad van Bestuur besproken en, met een kleine aanpassing ten aanzien van de communicatie bij problemen, is dit voorstel goedgekeurd door de Raad van bestuur. De Kerngroep verpleegkundig deel in Alert wordt in 2011 geïnstalleerd. 11

12 Overige inspraak in ziekenhuisbeleid Visie op verpleegkundige zorg Het Jeroen Bosch Ziekenhuis streeft er naar het meest patiëntveilige en patiëntgerichte ziekenhuis van Nederland te worden. In de voorbereidingen op weg naar de nieuwbouw zijn verschillende programma s gestart om deze ambitie te realiseren. In de lijn van de ambitie van het ziekenhuis heeft de VAR de afgelopen jaren hard gewerkt aan de Visie op de verpleegkundige professional. Het is een vooruitstrevend document geworden, maar het sluit goed aan bij de ontwikkelingen die op dit moment spelen binnen het verpleegkundig beroep. Professionalisering van de verpleegkundige beroepsgroep zal leiden tot verbetering van de kwaliteit van verpleegkundige zorg en een sterkere positie van de verpleegkundige in de organisatie. De VAR heeft dit document geschreven in opdracht van de Raad van Bestuur. Het document bestaat uit twee delen: De visie op de verpleegkundige professional in het JBZ en Beleidsadviezen inzake het document visie op de verpleegkundige professional in het JBZ. Dit document is tot stand gekomen met de medewerking van collega s uit de verschillende lagen van de organisatie en verschillende clusters, waaronder het Leerhuis. Het document richt zich met name op de klinische afdelingen, maar is ook te vertalen naar de polikliniek. Belangrijke punten die in de zorgvisie aan bod zijn gekomen: - Kwaliteit van de verpleegkundige zorg; verpleegkundige formatie, Evidence Based Practice - Verpleegkundige niveaus - Centrale rol verpleegkundige in de coördinatie van zorg rondom de patiënt - Verpleegkundig leiderschap - Verpleegkundige opleidings- en ontwikkelmogelijkheden - Flexibiliteit van verpleegkundige inzet binnen verantwoorde grenzen/kaders De Raad van Bestuur heeft de Visie op de verpleegkundige professional vastgesteld en vervolgens besloten de beleidsadviezen behorende bij het visiedocument in 2011 concreter te maken in samenwerking met de Clustermanagers, Sociale zaken en Leerhuis, de VAR en de Raad van Bestuur. Het visiedocument zal de komende jaren gebruikt worden als basisdocument voor het ontwikkelen van de verpleegkundige zorg in het Jeroen Bosch ziekenhuis. De clusters Sociale zaken en het Leerhuis zullen voor een groot deel het eigenaarschap krijgen bij het verder uitwerken van de door de VAR omschreven beleidsadviezen. De Raad van Bestuur gebruikt de Visie op de Verpleegkundige professional ook als leidraad voor het toetsen van de RVE plannen bij de formatie inrichting van de nieuwbouw. De verpleegkundige formatie dient nader toegedeeld te worden naar kwalificatieniveaus, zodanig dat deze aansluit bij de visie op de verpleegkundige professional van de VAR en past bij de basisindeling van de kliniek in reguliere en niet reguliere verpleegafdelingen en bij de zorgzwaarte van betreffende patiëntencategorieën. Deze concretisering dient zijn beslag te krijgen in het jaarplan 2011 en navolgende jaren. Het volledige document is terug te vinden op de pagina van de VAR op intranet. 12

13 Overige activiteiten Een belangrijke taak van de VAR is het bijdragen aan de deskundigheidsbevordering van de verpleegkundige beroepsgroep. Dit doet de VAR door middel van het adviseren aan de Raad van Bestuur en aan het cluster Leerhuis, maar ook door de beroepsgroep te informeren over belangrijke beroepsinhoudelijke ontwikkelingen, waar de verpleegkundigen in het JBZ mee te maken krijgen. Themabijeenkomst In de zomer van 2010 heeft de VAR een themabijeenkomst georganiseerd met als titel Verpleegkundig Leiderschap: van lijden naar leiden. Die middag werd er gesproken door de heer van Aken, directeur patiëntenzorg in het UZ Antwerpen en mevrouw Schouten, clustermanager bij het Leerhuis. In de eerste presentatie kwam aan bod op welke manier het Universitair Ziekenhuis Antwerpen invulling geeft aan het concept magneetziekenhuis en hoe dit leidt tot verpleegkundig leiderschap binnen de organisatie. Marjolein Schouten besprak daarna hoe het opleidingstraject van de verpleegkundigen in het JBZ vorm gegeven zal gaan worden, en welke mogelijkheden dit biedt tot het stimuleren van verpleegkundig leiderschap. De themabijeenkomst werd bezocht door ongeveer 40 verpleegkundigen, unithoofden en studenten. Ontbijtsessie unithoofden en Raad van Bestuur In de eerste jaren van zijn bestaan richtte de VAR zich vooral op de Raad van Bestuur, directeur patiëntenzorg en de praktiserende verpleegkundigen en verzorgenden in het JBZ. Vanaf 2005 streeft de VAR ernaar ook bij leidinggevenden draagvlak te creëren voor beleidsvoorstellen. De VAR is daarom in 2006 gestart met het daarvoor actief benaderen van clustermanagers. Vanaf 2008 is de VAR zich ook meer gaan richten op de unithoofden van de verpleegafdelingen en de poliklinieken. In 2010 heeft de VAR daarom de ontbijtsessie van de Raad van Bestuur met de unithoofden aangegrepen om de Visie op de verpleegkundig professional te delen met de leidinggevenden van het JBZ. Tijdens deze bijeenkomst stond als onderdeel van de visie met name het realiseren van meer Verpleegkundig Leiderschap centraal. De unithoofden spelen een belangrijke rol bij het stimuleren van en vorm geven aan Verpleegkundig Leiderschap. De VAR heeft van de gelegenheid gebruik gemaakt om te werven voor het VAR Beraad. Hervorming VAR In 2010 is de VAR begonnen met de hervormingen zoals eerder beschreven in het jaarverslag 2009 en het beleidsplan De hervorming is gericht op professionalisering van de verpleegkundige adviesfunctie en het verankeren van Verpleegkundig Leiderschap in de organisatie. De hervorming bestaat uit twee onderdelen: het oprichten van een nieuw VAR Bestuur met functieomschrijvingen en facilitair ondersteuning, en het oprichten van een VAR Beraad. 13

14 Het VAR Beraad Het Beraad bestaat uit verpleegkundigen en fungeert als klankbordgroep voor de VAR. Het Beraad is opgericht om meer input te krijgen van de verpleegkundigen van de werkvloer voor advisering. Het streven is om uit elke unit minstens 1 verpleegkundige als vertegenwoordiger in het Beraad te hebben. De wervingscampagne voor het VAR Beraad startte op 6 juli 2010 met de themabijeenkomst over verpleegkundig leiderschap. Vervolgens hebben VAR-leden een bezoek gebracht aan het unitoverleg op de verschillende verpleegafdelingen in het ziekenhuis. Tijdens het voetbaltoernooi, georganiseerd door en voor de medewerkers van het JBZ, heeft een afvaardiging van de VAR aandacht gevraagd voor de VAR. Het eerste VAR Beraad werd in oktober gehouden. Bij deze eerste bijeenkomst met het Beraad werden algemene zaken besproken met betrekking tot de werkwijze van de VAR en welke rol het Beraad en specifiek de aanwezige verpleegkundigen daar in kunnen spelen. Vervolgens kwam de Visie op de verpleegkundige professional aan bod. Tijdens het laatste deel van de bijeenkomst vroeg Alert input met betrekking tot het elektronisch patiëntendossier en de werkstations op de nieuwe verpleegafdelingen. Tijdens het tweede VAR Beraad in november heeft de VAR de adviesvraag van de Raad van Bestuur aan het Beraad voor gelegd, namelijk: De prestatie- indicatoren behoren onderdeel te zijn van de verpleegkundige zorg, de verpleegkundige is hier mede-eigenaar van. Hoe kunnen we er voor zorgen dat de verpleegkundigen dit zo ook ervaren. De nieuwste ontwikkelingen ten aanzien van Prestatie indicatoren pijn en ondervoeding werden gepresenteerd door Sylvia Verhagen, Verpleegkundig Specialist Oncologie (pijn) en Jacqueline Leenen, diëtiste (ondervoeding). Het VAR Bestuur Het VAR Bestuur zal gaan bestaan uit 4 tot 6 leden die ondersteund worden door een ambtelijk secretaris. Elk bestuurslid heeft een specifiek aandachtsgebied waar hij verantwoordelijk voor is. In november werd er een vacaturetekst gemaakt in samenwerking met cluster Sociale zaken en in december volgden de selectiegesprekken voor het VAR Bestuur. Per 1 januari 2011 is de hervorming van de VAR een feit. 14

15 Bijlage 1: Algemene informatie over de VAR Wat is de VAR? Sinds november 2001 bestaat er in het Jeroen Bosch Ziekenhuis een Verpleegkundige Adviesraad, of kortweg: VAR. In 2010 is de overgang gemaakt van de oude organisatievorm naar de nieuwe organisatiestructuur. In de nieuwe structuur bestaat de VAR uit een bestuur van 4 tot 6 leden ondersteund door een ambtelijk secretaris en het VAR-Beraad. Het Beraad is een expertiseplatform dat bestaat uit ongeveer 30 verpleegkundigen. De VAR richt zich specifiek op verpleegkundige vraagstukken en zijn belangrijkste taak is het adviseren van de Raad van Bestuur over beleidszaken, die gevolgen hebben voor de verpleegkundige zorg in het JBZ. Het hoofddoel van de VAR is het bewaken en optimaliseren van de kwaliteit van de verpleegkundige zorg in het JBZ. Taken van de VAR Gevraagd en ongevraagd adviseren over beleid, met betrekking tot de verpleegkundige zorg en het beroepsprofiel van de verpleegkundigen en verzorgenden. De VAR adviseert primair de Raad van Bestuur, maar richt zijn adviezen zo nodig ook aan anderen in het JBZ, zoals commissies en managers. Bijdragen aan de deskundigheidsbevordering van de verpleegkundige en verzorgende beroepsgroep. Een voorbeeld hiervan is het organiseren van themabijeenkomsten. Signaleren en onder de aandacht brengen van specifieke knelpunten in de verpleegkundige zorg en hier zo nodig over adviseren. Signaleren en bestuderen van verpleegkundige ontwikkelingen, zowel nationaal als internationaal, en hier zo nodig over adviseren. Adviseren over de kwaliteitseisen met betrekking tot de verpleegkundige zorg. Bevorderen van de samenhang van de verpleegkundige zorg tussen de verschillende verpleegafdelingen, clusters (RVE s) en locaties. 15

16 Bijlage 2: Organisatie en werkwijzen Bestuur Het VAR Bestuur bestaat uit vier tot 6 leden, die ondersteund worden door een ambtelijk secretaris. Deze leden zijn allen verpleegkundigen, die op verschillende niveaus en functies werkzaam zijn in het JBZ. Elk bestuurslid heeft een specifiek aandachtsgebied waar hij voor verantwoordelijk is. De taken van het bestuur zijn de volgende: verantwoordelijk voor aansturen beraad en werkgroepen verantwoordelijk voor beleidsplan en jaarplan onderhoudt contact met gesprekspartners van de VAR handelt adviesaanvragen af, in overleg met Beraad. Beraad Het Beraad, waarin een dertigtal verpleegkundigen zitting heeft, fungeert als klankbordgroep voor de VAR. Het Beraad is opgericht om meer input te krijgen van de verpleegkundigen van de werkvloer voor advisering en om een zo breed mogelijk draagvlak te creëren voor de uit te brengen adviezen. Alle (student)verpleegkundigen, werkzaam in het JBZ, kunnen zich aanmelden voor het VAR Beraad. Het streven is om uit elk unit minstens 1 verpleegkundige als vertegenwoordiger in het Beraad te hebben. Vergaderingen VAR bestuur Het bestuur komt in de nieuwe organisatie één keer in de twee weken voor een overleg van twee uur bijeen. Bij deze vergaderingen worden de lopende zaken besproken. Daarnaast hebben de bestuursleden nog 6 uur per week om hun eigen taken gerelateerd aan de specifieke aandachtsgebieden uit te voeren. Bijeenkomsten Beraad Het Beraad komt 1 keer per zes weken bijeen. Tijdens deze bijeenkomsten worden eerst de algemene zaken besproken waar de VAR zich op dat moment mee bezig houdt. Het tweede uur wordt besteed aan een specifiek thema. Thema s die in 2010 aan bod kwamen waren de Visie op de verpleegkundig professional en Prestatie-indicatoren. Werk- en projectgroepen Om slagvaardiger en efficiënter te kunnen werken zijn de activiteiten van de VAR in 2010 verdeeld over de volgende werk- en projectgroepen 1 : 1 Een werkgroep heeft een opdracht voor onbepaalde tijd en een projectgroep voor een bepaalde tijd; als de opdracht is uitgevoerd wordt de projectgroep opgeheven. 16

17 Werkgroep Opleiding en Deskundigheidsbevordering Werkgroep Evidence Based Practice Werkgroep Advisering Werkgroep Veiligheid Werkgroep VAR-Beraad en Themabijeenkomsten Werkgroep Intranet (en weeklog) Projectgroep EPD (Elektronisch Patiëntendossier) Projectgroep Visie Projectgroep Nieuwbouw De bevindingen en werkzaamheden van de werk- en projectgroepen worden tijdens het overleg van het VARbestuur indien nodig teruggekoppeld. Afvaardiging in werkgroepen en commissies JBZ Ook in 2010 heeft de VAR geparticipeerd in werkgroepen of commissies in het JBZ. De criteria voor deelname zijn: raakvlakken met de verpleegkundige zorg, de benodigde tijdsinvestering voor deelname en deelname past binnen het beleids- en activiteitenplan van de VAR. De VAR participeerde in 2010 in de volgende ziekenhuiscommissies: Stuurgroep Kliniek op Nieuw 2 Stuurgroep Duidelijk Beter 3 Begeleidingsgroep RVE Afstemmingsoverleg KNN-Alert-Nieuwbouw Afvaardiging in commissies buiten het JBZ Daarnaast participeert de VAR ook nog in externe commissies. Voor deelname hanteert de VAR dezelfde criteria als voor deelname aan interne commissies. Deze commissies zijn: WAR STZ 4 netwerk ten aanzien van het Veiligheidsmanagementsysteem Overleg met de Raad van Bestuur In de regel is er ieder kwartaal overleg tussen de Raad van Bestuur en een afvaardiging van de VAR. In deze vergaderingen worden de adviezen van de VAR teruggekoppeld en wordt de VAR geïnformeerd over beleidsontwikkelingen in het JBZ. De VAR heeft in 2010 acht maal overleg gehad met de voorzitter of een ander lid van de RvB. Overleg met de secretaris van de Raad van Bestuur De secretaris van de Raad van Bestuur en het dagelijks bestuur van de VAR hebben in de regel twee overleggen per jaar. In 2010 heeft de VAR drie maal overleg gehad met de secretaris van de Raad van Bestuur. 2 Kliniek op Nieuw: een beleidsplan voor verbetering van de organisatie op de verpleegafdelingen. Kliniek op Nieuw is een onderdeel van de bedrijfsplannen Kompas naar Nieuw. 3 Duidelijk Beter is het strategisch beleidsplan van het JBZ dat gericht is op kwaliteitsverbetering van de patiëntenzorg. 4 STZ: Stichting Topklinische Ziekenhuizen 17

18 Overleg met de Raad van Toezicht Een maal per jaar vindt er gezamenlijk met de Raad van Bestuur een overleg plaats met de Raad van Toezicht. In 2010 heeft er één maal een overleg met de Raad van Toezicht plaats gevonden. Daarnaast heeft de VAR een maal een kennismakingsgesprek met een nieuw lid van de Raad van Toezicht gehad. Overleg met clustermanagers In 2010 heeft een delegatie van de VAR overleg gehad met de clustermanagers van respectievelijk het cluster Kwaliteit & Organisatie, het Leerhuis en het cluster Sociale Zaken. De VAR heeft het afgelopen jaar regelmatig gebruik gemaakt van de expertise van cluster Kwaliteit en Organisatie om de VAR adviezen goed aan te laten sluiten bij het huidige kwaliteitsbeleid van het Jeroen Bosch ziekenhuis. Met name ten aanzien van de visieontwikkeling is er een nauwe samenwerkingsrelatie ontstaan tussen de VAR en het cluster Leerhuis en Sociale Zaken. Overleg met overige medezeggenschapsorganen Ondernemingsraad Overleg van het bestuur van de VAR met het DB van de Ondernemingsraad (OR) vindt structureel jaarlijks plaats en daarnaast indien nodig adhoc. Onderwerpen die tijdens het reguliere overleg met de OR besproken zijn onder andere: lopende adviesaanvragen, nieuwbouw en positionering van de VAR en de OR in de organisatie. Cliëntenraad In 2010 heeft een delegatie van de VAR drie keer overleg gehad met het bestuur van de Cliëntenraad. Hierbij is o.a. gesproken over: De visie op de verpleegkundig professional in het JBZ, de coördinerende rol van de verpleegkundige ten opzichte van de patiënt in het zorgproces, ziekenhuishygiëne, patiënten met een verstandelijke beperking in het ziekenhuis. Vereniging Medische Staf Het streven van het stafbestuur van de VMS en het dagelijks bestuur van de VAR is om tenminste vier maal per jaar bij elkaar te komen. In 2010 heeft er drie maal overleg plaatsgevonden tussen beide besturen. Bij deze overleggen zijn de volgende onderwerpen aan bod gekomen: de communicatie tussen de specialisten en verpleegkundigen, de visie op de verpleegkundige professional en de coördinerende rol van de verpleegkundige ten opzichte van de arts in het zorgproces, inrichting van processen in de nieuwbouw en Alert. Scholing en training van de VARleden Jaarlijkse trainingsdagen Er zijn dit jaar geen scholingsdagen geweest. De VAR heeft deze dagen gebruikt om het document Visie op de verpleegkundige professional verder vorm te geven. Masterclass patiëntveiligheid In het kader van het landelijke patiëntveiligheidsprogramma, heeft de waarnemend voorzitter van de VAR een tweedaagse masterclass gevolgd over Veiligheid en Gedrag. 18

19 Bijlage 3: Samenstelling VAR in 2010 Tamara Schalken, waarnemend voorzitter Functie in JBZ: Verpleegkundig coördinator afdeling Neurologie, locatie GZG, cluster Hart, Long, Neurologie. Aandachtsgebieden VAR: Algemene advisering, themabijeenkomsten, VAR-panel, nieuwbouw, begeleiding nieuwe VAR-leden, interne organisatie VAR, patiëntenparticipatie, patiëntveiligheid, visie en beleidsvorming. Judith Cluitmans, ambtelijk secretaris Taken: Secretariële en beleidsvoorbereidende ondersteuning van de VAR, begeleiding van VAR-leden en PR. Judith was van Januari 2010 tot en met augustus 2010 aan de VAR verbonden. De functie is per 1 september vacant. Brigitte Coops Functie in JBZ: Verpleegkundig coördinator cardiologie, afdeling 6 Noord, locatie Carolus, cluster Hart, Long, Neurologie. Aandachtsgebieden VAR: Algemene advisering, Alert en VAR-panel. Brigit heeft in december 2010 afscheid genomen van het VAR bestuur. Namens de VAR, vanuit het VAR Beraad, volgt Brigit nauwlettend de ontwikkeling van Alert. Riëtte Koekkoek Functie in JBZ: Aandachtsgebieden VAR: Verpleegkundig coördinator afdeling E3, locatie GZG, cluster Interne Geneeskunde, Geriatrie en Reumatologie. Opleiding & deskundigheidsbevordering, themabijeenkomsten, VAR-panel, nieuwbouw, Elektronisch Patiëntendossier, EBP, visie en beleidsvorming. Saskia van de Pol Functie in JBZ: Verpleegkundige afdeling A0, locatie GZG, cluster Chirurgie, Urologie & Orthopedie. Aandachtsgebieden VAR: Algemene advisering. Saskia van de Pol heeft afscheid genomen van de VAR in april Bart Lips Functie in JBZ: Unithoofd bedrijfsopleidingen, Cluster leerhuis Aandachtsgebieden: Algemene advisering Bart Lips heeft afscheid genomen van de VAR in mei Robert Schneider Functie in JBZ: Verpleegkundige afdeling E3, locatie GZG, cluster Chirurgie, Urologie&orthopedie. Aandachtsgebieden: WAR, weeklog en intranet, themabijeenkomsten en werving. Robert heeft in december afscheid genomen van het VARbestuur en is nu VAR beraadslid, in die hoedanigheid vertegenwoordigt hij de VAR in de Stuurgroep patiëntvriendelijkheid. 19