EURO-LATIJNS-AMERIKAANSE PARLEMENTAIRE VERGADERING. Commissie sociale zaken, uitwisselingen, milieu, onderwijs en cultuur

Transcriptie

1 Euro-Latin American Parliamentary Assembly Assemblée Parlementaire Euro-Latino Américaine Euro-Latijns-Amerikaanse Parlementaire Vergadering Assembleia Parlamentar Euro-Latino-Americana EURO-LATIJNS-AMERIKAANSE PARLEMENTAIRE VERGADERING Commissie sociale zaken, uitwisselingen, milieu, onderwijs en cultuur VOORLOPIGE VERSIE ONTWERPRESOLUTIE Preventie van natuurrampen in Europa en Latijns-Amerika Corapporteur EP: Edite Estrela (S&D) Corapporteur LAC: Heli Rojas (Parlandino) RM\ doc AP v02-00

2 Rampenpreventie De Euro-Latijns-Amerikaanse Parlementaire Vergadering, gezien de verklaringen van de zes topconferenties van de staatshoofden en regeringsleiders van Latijns-Amerika, het Caribisch gebied en de Europese Unie gehouden in respectievelijk Rio de Janeiro (28 en 29 juni 1999), Madrid (17 en 18 mei 2002), Guadalajara (28 en 29 mei 2004), Wenen (11 en 13 mei 2006), Lima (15 en 17 mei 2008) en Madrid (18 mei 2010), gezien de mededeling van de Commissie: Een communautaire aanpak van de preventie van natuurrampen en door de mens veroorzaakte rampen (2009/2151(INI)), gezien de resolutie van het Europees Parlement van 21 september 2010 over de mededeling van de Commissie: Een communautaire aanpak van de preventie van natuurrampen en door de mens veroorzaakte rampen (2009/2151(INI)), gezien de mededeling van de Commissie aan de Europese Raad en het Europees Parlement: "Naar een krachtigere Europese respons bij rampen: de rol van civiele bescherming en humanitaire hulp" (2011/2023(INI)), gezien de resoluties van 27 september 2011 "Naar een krachtigere Europese respons bij rampen: de rol van civiele bescherming en humanitaire hulp" van 11 maart 2010, over de grote natuurramp in the autonome regio Madeira en de gevolgen van de storm Xynthia in Europa; van 16 september 2009 over de bosbranden in de zomer van 2009; van 4 september 2007 over natuurrampen; van 7 september 2006 over bosbranden en overstromingen; van 18 mei 2006 over natuurrampen (bosbranden, droogte en overstromingen): landbouwaspecten, regionale-ontwikkelingsaspecten en milieuaspecten; van 5 september 2002 over overstromingen in Europa; van 14 april 2005 over de droogte in Portugal; van 12 mei 2005 over de droogte in Spanje; van 8 september 2005 over natuurrampen (branden en overstromingen) in Europa, gezien de wetgevingsresolutie van 18 mei 2006 over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot oprichting van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie, gezien het werkdocument van de Europese Commissie: Uitvoeringsplan van de EU-strategie ter beperking van het risico op rampen in ontwikkelingslanden (SEC(2011)0215), gezien het globale evaluatieverslag van de VN over de beperking van het risico op rampen: "Revealing risk, redefining development", ISDR/VN, 2011, gezien het regionale voortgangsverslag over de uitvoering van het Actiekader van Hyogo: Het Noord- en Zuid-Amerikaans perspectief, 2009, OAS en VN/ISDR, gezien het regionale voortgangsverslag over de uitvoering van het Actiekader van Hyogo ( ), OAS en VN/ISDR, gezien de studie van de Wereldbank "Disaster Risk Management and Climate Change Adaptation in Europe and Central Asia", Mondiale faciliteit voor de beperking van AP v /8 RM\ doc

3 rampen en wederopbouw, gezien artikel 16 van zijn Reglement, A. overwegende dat in de afgelopen decennia ongeveer 200 miljoen mensen door natuurrampen zijn getroffen; B. overwegende dat er wereldwijd een afname is van het risico om te overlijden als gevolg van natuurrampen, terwijl er tegelijkertijd een exponentiële toename is van het aantal mensen in risicogebieden en de economische verliezen, met name in landen en regio's met lage en middeninkomens en een zwak bestuur; C. overwegende dat als gevolg van de klimaatverandering de frequentie en de ernst van natuurrampen toenemen en dat dergelijke rampen vaak landsgrenzen overschrijden en ernstige economische, sociale en milieuschade veroorzaken; D. overwegende dat de risico's van natuurrampen groter worden naarmate de kwetsbaarheid voor dit soort verschijnselen toeneemt, hetgeen op haar beurt weer direct samenhangt met de werking van institutionele mechanismen; met name een zwak systeem voor kennisgeving en bewustmaking, de beleidsmatige en financiële prioriteit die de overheid geeft aan strategieën voor risicobeheer van rampen, de stedelijke planning en het beheer van natuurlijke ecosystemen; E. overwegende dat de omvang van de eventuele toekomstige verliezen, berekend op basis van de verliezen, effecten en risico's van rampen, een belangrijke indicator kan vormen bij de besluitvorming over publieke investeringen op dit terrein, en dat een risicobeperking door een combinatie van preventieve en corrigerende maatregelen voor de regeringen veel voordeliger zal uitpakken dan een incassering van de eventuele jaarlijkse verliezen; F. overwegende dat natuurrampen op de middellange en lange termijn belangrijke gevolgen hebben voor het onderwijs, de gezondheid, de structurele armoede en het verkeer; en dat met name kinderen kwetsbaar zijn voor gevolgen van natuurrampen, hetgeen blijkt uit de relatie die is vastgesteld tussen rampen en een daling in het aantal inschrijvingen op scholen; bovendien is er in de periode na een ramp een aanzienlijk verschil te zien tussen het aantal jongens en meisjes dat hun school voltooit; G. gezien de toename van het aantal "onverwachte risico's" die voortvloeien uit de groeiende verwevenheid met technologische systemen, zoals op het vlak van telecommunicatie, financiële dienstverlening, transport en energie- en watervoorziening; H. overwegende dat het voor een beperking van de risico's en gevolgen van natuurrampen onontbeerlijk is om een betere regionale en internationale samenwerking te verwezenlijken op het terrein van bijvoorbeeld de technologieoverdracht; de uitwisseling van beste praktijken; het verzamelen van informatie over de risico's; ondersteuning voor een goed bestuur en de opbouw van capaciteiten, alsmede financiële steun en een op meerdere bedreigingen gerichte aanpak, zodat een grotere weerbaarheid tegen andere soorten rampen ontstaat; I. overwegende dat het voor die ontwikkeling van essentieel belang is om de capaciteit van de risicobeperking bij natuurrampen af te stemmen op de toenemende blootstelling van de RM\ doc 3/8 AP v02-00

4 bevolking en economische goederen aan deze verschijnselen; dat er reeds een zekere mate van overeenstemming is bereikt over de noodzaak om de risicobeperking op systematische wijze te integreren in de planning, definitie en uitvoering van het ontwikkelingsbeleid; J. overwegende dat erkend wordt dat een effectievere aanpak nodig is om burgers op lokaal niveau te informeren, motiveren en betrekken bij de strategieën voor risicobeperking en dat de betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld een positief effect blijkt te hebben op de uitvoering van nieuwe vormen van stedelijke planning en ontwikkeling; K. overwegende dat de kwaliteit van bestuur, alsmede de zeggenschap op nationaal en lokaal niveau en de maatschappelijke behoefte en aansprakelijkheid, een directe invloed hebben op de sterfte en de omvang van de economische verliezen; L. overwegende dat beslissingen over bodemgebruik en constructiewerkzaamheden cruciale gevolgen kunnen hebben voor de risico's, met name in grote steden met informele woonwijken; M. overwegende dat ecosystemen een natuurlijke barrière vormen tegen allerlei extreme klimaatomstandigheden, en dus vanuit kosten-batenperspectief als een zeer positieve oplossing kunnen worden beschouwd; N. overwegende dat droogte een verborgen risico vormt doordat op mondiaal niveau onvoldoende kan worden beoordeeld door welke trends en patronen het risico op droogte wordt beïnvloed; dat de gevolgen van droogte het meest zichtbaar zijn in de landbouw, en dat op lokaal niveau vooral de armste plattelandshuishoudens, die afhankelijk zijn van landbouwproducten, buitenproportioneel worden getroffen; O. gelet op het belang van bossen voor de preventie van droogte, branden en woestijnvorming; P. overwegende dat de instrumenten van de sociale bescherming, zoals uitkeringen of regelingen voor tijdelijke banen, die weliswaar het risico op zich niet verkleinen, maar als zodanig wel de mogelijkheid bieden om zonder veel extra kosten de weerbaarheid tegen natuurrampen te vergroten, de armoede te verminderen en het menselijk kapitaal verder te ontwikkelen; Q. overwegende dat Latijns-Amerika en in mindere mate Europa steeds meer worden getroffen door extreme klimatologische en geologische natuurverschijnselen, zoals orkanen, aardbevingen, tsunami's, overstromingen, droogten, noodweer en vulkaanuitbarstingen; R. overwegende dat Latijns-Amerika volgens gegevens van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) een aanzienlijke vooruitgang heeft geboekt op het terrein van de voorbereiding, respons en hulpverlening, maar dat er nog weinig vorderingen zijn waargenomen op het gebied van de beperking van de kwetsbaarheden en de risico's die verband houden met de ontwikkelingsprocessen; S. overwegende dat de subregio's in Latijns-Amerika in de positie verkeren om invloed uit te oefenen op het nationale beleid via verschillende instellingen die zijn opgericht door subregionale organisaties, zoals het Andes-Comité voor de preventie en aanpak van rampen, het Regionale informatiecentrum voor natuurrampen in Centraal-Amerika en het Caribisch gebied, het Coördinatiecentrum voor de preventie van natuurrampen in Centraal-Amerika en AP v /8 RM\ doc

5 het Caribische Agentschap voor snelle interventie in rampsituaties; T. gelet op het belang van de nieuwe in artikel 222 VWEU genoemde solidariteitsclausule met het oog op bijstand met gebruikmaking van alle mogelijke middelen en doeltreffende coördinatie tussen de lidstaten in geval van een natuurramp of een door de mens veroorzaakte ramp; 1. onderstreept dat natuurrampen op korte, middellange en lange termijn een groot negatief effect kunnen hebben op de economische en sociale ontwikkeling van de betrokken landen; benadrukt in dit verband dat de strategieën voor preventie, beperking en vermindering van risico's uiteindelijk tot doel moeten hebben om het verlies aan mensenlevens, economische goederen, infrastructuur, woningen en communicatiesystemen zo veel mogelijk te beperken en de mensenrechten en grondrechten van de bevolking te beschermen en waarborgen; 2. gezien het grensoverschrijdende karakter van natuurrampen is een volledige samenwerking nodig om de risico's van natuurrampen te beperken en de gevolgen ervan te verlichten; met name door uitwisseling van goede praktijken en informatie over de risico's; de opstelling en verspreiding van een compleet overzicht van de potentiële risico's; de ontwikkeling van programma's ter versterking van capaciteiten; technologieoverdracht; financiële steun; versterking van het bestuur, met name op organisatorisch, juridisch en politiek vlak; uitbreiding van de systemen voor vroegtijdige waarschuwing; 3. benadrukt het belang van een nieuw paradigma waarin de preventie van de risico's op rampen wordt geïntegreerd in het ontwikkelingsbeleid zodat de kosten van natuurrampen kunnen worden beperkt; 4. verzoekt de regeringen om risicobeheer bij natuurrampen en aanpassing aan de klimaatverandering beleidsmatig te betrekken bij de besluitvorming voor ontwikkelingsinvesteringen zodat er een goede samenhang blijft tussen de verschillende vormen van overheidsbeleid in de diverse ontwikkelingssectoren en het risicobeheer onderdeel uitmaakt van de nationale ontwikkelingsstrategieën; 5. verzoekt de regeringen maatregelen voor risicobeperking op te nemen bij de planning van overheidsinvesteringen, stedelijke ontwikkeling, milieuplanning en milieubeheer, en daarvoor middelen beschikbaar te stellen in hun begroting; 6. bepleit de oprichting van een biregionaal centrum voor rampenpreventie dat ten doel heeft gemeenschappelijke strategieën te ontwikkelen, evenals een waarschuwingssysteem voor noodgevallen, teneinde de kwetsbaarheid van beide partijen voor natuurrampen ten gevolge van de klimaatverandering en technologische rampen te verminderen; 7. is van mening dat investeringen in de preventie van specifieke risico's nodig zijn om de impact van natuurrampen te verminderen en tegelijkertijd het aanpassingsvermogen van de landen te vergroten; beveelt de regeringen aan om bij de bepaling van de hoogte van de publieke investering in risicobeheer uit te gaan van berekende verliescijfers en waarschijnlijkheidsmodellen; dat voorrang moet worden gegeven aan de aanpak van risico's die op efficiënte wijze kunnen worden beperkt en duidelijk resulteren in economische, sociale en milieuvoordelen; 8. bepleit een risicobeheer gebaseerd op het subsidiariteitsbeginsel en een progressieve RM\ doc 5/8 AP v02-00

6 decentralisatie van bevoegdheden; is van mening dat de verantwoordelijkheid voor de technische, financiële en normatieve ondersteuning in hoofdzaak bij de centrale regeringen ligt en dat lokale overheden moeten worden bijgestaan bij omvangrijke rampen die niet op lokaal niveau kunnen worden beheerd; 9. benadrukt het belang van een goede samenwerking tussen verschillende gouvernementele en niet-gouvernementele instanties in horizontale zin (tussen verschillende instanties op hetzelfde hiërarchische niveau) en verticale zin (tussen instanties op verschillende hiërarchische niveaus), en de verstrekking van de juiste budgettaire middelen aan lokale overheden om de strategieën voor risicobeheer op lokaal niveau uit te voeren; 10. verzoekt de regeringen om vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld en wetenschappers, met name op het gebied van O&O, te betrekken bij de uitwerking van de strategieën en het beleid voor risicobeheer om de communicatie, planning en uitvoering ervan te bevorderen en een consensus te bewerkstelligen; 11. is van mening dat het genderaspect moet worden meegenomen bij de risicobeperking van rampen en dat maatregelen nodig zijn voor een hoger bewustzijn van de bevolking voor de risico's, hetgeen onontbeerlijk is om de uitvoering van de strategieën voor risicobeheer in de praktijk te verbeteren; 12. verzoekt de regeringen te zorgen voor een onbelemmerde toegang tot informatie, en dan met name informatie over het risico van rampen, zodat er meer verantwoordelijkheid ontstaat en in het verlengde daarvan een efficiënter bestuur mogelijk wordt; 13. roept op om de nodige maatregelen te treffen om regionale ongelijkheden weg te werken met betrekking tot het vermogen van de verschillende regio's en subregio's om hun bevolking en economische activa te beschermen, en het vermogen om te reageren op en herstellen van de gevolgen van natuurrampen; onderschrijft dat er speciale aandacht nodig is voor gebieden en regio's die minder begunstigd zijn en/of een moeilijke toponymie hebben, zoals eilanden, bergachtige regio's, ultraperifere regio's, grensregio's of dunbevolkte gebieden; 14. is van mening dat de regeringen maatregelen moeten treffen om bepaalde risico's over te dragen naar verzekeringssystemen, die als vangnet kunnen fungeren voor zeer omvangrijke verliezen die onmogelijk kunnen worden geïncasseerd, en bijdragen aan de voorbereiding op en inperking van de gevolgen van onverwachte risico's; 15. is van mening dat verzekeringssystemen en de toepassing van een risicobenadering een beslissende rol spelen bij het drukken van de wederopbouwkosten en de weerslag daarvan op de begroting; 16. acht het van groot belang dat de technische capaciteiten van de spoedhulpdiensten worden versterkt en dat de doeltreffendheid van de informatie- en communicatiesystemen in noodsituaties en de beschikbaarheid van materiaal en instrumenten om snel te kunnen reageren, gewaarborgd zijn; 17. verzoekt de regeringen hun strategieën voor risicobeheer te voorzien van instrumenten voor sociale bescherming, zoals sociale uitkeringen en microkredieten, die meehelpen om de directe gevolgen van rampen voor de meest kwetsbare groepen te verminderen en AP v /8 RM\ doc

7 onderbrekingen van het onderwijs of in de verkoop van productiegoederen tegengaan, en daarmee op de middellange en langere termijn een positief effect sorteren; 18. acht het van fundamenteel belang dat er bijzondere aandacht wordt geschonken aan kinderen en hun behoeften op het vlak van onderwijs, voeding en gezondheidszorg, en dan met name aan jonge kinderen, die doorgaans het zwaarst worden getroffen door de directe gevolgen van natuurrampen; 19. verzoekt de regeringen om speciale aandacht te schenken aan asielaanvragen van mensen die ontheemd zijn geraakt als gevolg van natuurrampen en/of milieuproblemen, en zich in te spannen voor hun hervestiging; 20. verzoekt de regeringen om actieve systemen te ontwikkelen voor ruimtelijke planning en bodembeheer gericht op de bescherming van ecosystemen, de aanpassing aan de klimaatverandering en de toepassing van bouwnormen die rekening houden met de risico's op natuurrampen; 21. benadrukt in dit verband dat de wetgeving, voorschriften, normen en criteria voor bouwwerkzaamheden moeten worden aangepast aan de situatie in de afzonderlijke landen, aan de lokale behoeften en aan het vermogen om aan deze normen te voldoen; acht een actieve rol van de gemeenschappen bij de besluitvorming derhalve van groot belang; vanuit de betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld kunnen bovendien nieuwe mogelijkheden ontstaan voor een verdere risicobeperking, met voordelen op meerdere terreinen, zoals de bevordering van actief burgerschap en een grotere sociale samenhang; 22. is van mening dat er meer aandacht moet komen voor de ontwikkeling van strategieën voor risicobeperking gebaseerd op ecosystemen, die vanuit kosten-batenperspectief een zeer interessante oplossing vormen en als natuurlijke buffer fungeren tegen allerlei rampen zoals overstromingen, droogten en branden; 23. raadt de regeringen aan bij de aanpak van droogte droogterisicobeheer op te nemen als integraal onderdeel van het risicobeleid en zich met name in te spannen om de risico's en oorzaken van droogte in kaart te brengen en aan te pakken; maatregelen te nemen om systemen voor bodem- en waterbeheer te verbeteren; steun te verlenen aan de armste plattelandshuishoudens die afhankelijk zijn van landbouwproducten en een verbetering te realiseren van de systemen voor vroegtijdige waarschuwing en snelle respons; 24. verzoekt ondersteuning te geven aan landbouwactiviteiten in plattelandsgebieden die afnemen door de ontwikkeling van andere industriële sectoren en steeds meer worden blootgesteld aan de risico's van natuurrampen; wijst er in dit verband op dat de instandhouding van plattelandsgebieden een belangrijke rol speelt bij zowel de preventie van woestijnvorming en verarming van die gebieden, als het behoud van ecosystemen; 25. merkt op dat gelet op het belang van bossen en hun gunstige invloed op erosie, overstromingen, het behoud van biodiversiteit, het grondwaterbeheer en de opslag van CO 2, maatregelen nodig zijn ter voorkoming van ontbossing, illegale houtkap en bosbranden; pleit voor een krachtige steun voor herbebossing, bij voorkeur met inheemse soorten en gemengde bossen, om beter bestand te zijn tegen branden, ziektes en noodweer; -o0o- RM\ doc 7/8 AP v02-00

8 26. verzoekt haar covoorzitters deze resolutie te doen toekomen aan de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie, aan de parlementen van de lidstaten van de Europese Unie en van alle landen van Latijns-Amerika en het Caribisch gebied, het Latijns-Amerikaanse parlement, het Midden-Amerikaanse parlement, het Andesparlement en het parlement van Mercosur, het secretariaat van de Andesgemeenschap, het Comité van permanente vertegenwoordigers van Mercosur, het permanent secretariaat van het Latijns-Amerikaans economisch systeem, alsmede aan de secretariaten-generaal van de OAS, UNASUR en de Verenigde Naties. AP v /8 RM\ doc