ALS LEREN LEZEN NIET VANZELFSPREKEND IS:
|
|
|
- Herman de Ridder
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 ALS LEREN LEZEN NIET VANZELFSPREKEND IS: De rol van woordspecifieke kennis in didactiek en interventie Astrid Geudens 5 juni 2014, VUB, Brussel
2 DE WEG NAAR GEAUTOMATISEERD LEZEN Begrijpend lezen Voorwaarde (Kuhn & Stahl, 2013) Accuraat en vlot lezen Geautomatiseerd Leren lezen
3 WAT ALS? School Specialist ANDERS
4 WAT ALS? Ouders Leerlingbegeleiding Behandelaar Cliënt Leerkracht MEER Vernooy, 2009 Slavin, Lake, Davis & Madden, 2011 Van den Broeck, 2011 MEER MEER
5 DE BASIS VAN LEREN LEZEN spellingswijze betekenis uitspraak Plaut, 2005 Seidenberg, 2013 Perfetti, 2010
6 DE BASIS VAN LEREN LEZEN spellingswijze betekenis uitspraak Ehri, 2014 Perfetti, 2010 Reitsma, 1983 kip
7 DE BASIS VAN LEREN LEZEN kim kin sip koop kiep kip lip kop Geudens & Sandra, 2002 Marinus & De Jong, 2010
8 DE BASIS VAN LEREN LEZEN Zelflerend mechanisme Fonologisch recoderen kip > /k//i//p/ Woordspecifieke kennis kip Algemene orthografische kennis p wel na i maar niet ervoor Share, 2008
9 DE BASIS VAN LEREN LEZEN Orthografisch lexicon Woordspecifieke kennis kip Subwoord connecties tekens-klanken k, i, p ki ip Letters orthografische eenheden Klanken fonologische eenheden Compton, Miller, Elleman, & Steacy, 2014
10 DE BASIS VAN LEREN LEZEN Fundamenteel probleem voor kinderen met dyslexie zie Van den Broeck & Geudens, 2012 Van den Broeck et al., 2010 Orthografisch lexicon Woordspecifieke kennis Subwoord connecties tekens-klanken Letters orthografische eenheden Klanken fonologische eenheden Compton, Miller, Elleman, & Steacy, 2014
11 AANDACHT VOOR WOORDSPECIFIEKE KENNIS Orthografisch lexicon Woordspecifieke kennis kip Subwoord connecties tekens-klanken k, i, p ki ip Letters orthografische eenheden Klanken fonologische eenheden Compton, Miller, Elleman, & Steacy, 2014
12 AANDACHT VOOR WOORDSPECIFIEKE KENNIS Orthografisch lexicon Woordspecifieke kennis kip Subwoord connecties tekens-klanken k, i, p ki ip Letters orthografische eenheden Klanken fonologische eenheden Compton, Miller, Elleman, & Steacy, 2014
13 Vertaalslag naar didactiek en interventie
14 TEKENKLANKKOPPELINGEN
15 TEKENKLANKKOPPELINGEN /A/
16 TEKENKLANKKOPPELINGEN Rol van articulatie C. Lindamood and Lindamood (1975) in Boyer & Ehri (2011) Zie Ehri (2014)
17 TEKEN-KLANKKOPPELINGEN Rol van articulatie Boyer & Ehri (2011) Ehri (2014)
18 TEKENKLANKKOPPELINGEN Rol van schrijven Bara and Gentaz, 2011 Bosse, Chave, & Valdois, 2014 James & Engelhardt, 2013 graphomotor patterns and visual orthographic features may form a sensory-motor representation of orthographic knowledge in memory (Bosse et al, 2014)
19 SUGGESTIES DIDACTIEK & INTERVENTIE Hoe verbinding tussen teken en klank (grafeem en foneem) versterken? Alzijdig verkennen verkennen van letter in alle aspecten van klank en vorm
20 SUGGESTIES DIDACTIEK & INTERVENTIE Klankuitspraak (articulatie) Letterfamilie (categorie) m Klankbewustzijn (fonologie) Lettervorm (orthografie)
21 SUGGESTIES DIDACTIEK & INTERVENTIE Klankuitspraak (articulatie) Letterfamilie (categorie) m Klankbewustzijn (fonologie) Lettervorm (orthografie)
22 SUGGESTIES DIDACTIEK & INTERVENTIE korte klinkers lange klinkers tweetekenklinkers medeklinkers Veilig leren lezen, kimversie, 2014
23 SUGGESTIES DIDACTIEK & INTERVENTIE Zo leer je kinderen lezen en spellen, Schraven
24 SUGGESTIES DIDACTIEK & INTERVENTIE Hoe verbinding tussen teken en klank (grafeem en foneem) versterken? Alzijdig verkennen verkennen van letter in alle aspecten van klank en vorm
25 CONTEXTAFHANKELIJKE FACTOREN Bv. k klinkt anders in kies en koek Bv. t klinkt anders in /to:/ en /o:t/ TOO OOT Time (s) Time (s)
26 CONTEXTAFHANKELIJKE FACTOREN Resultaten onderzoek MK bv. TOO vs. KM bv. OOT % Kleuters 5j Niet-lezers 6j Beginnende lezers 6j < < TOO OOT < TOO OOT TOO OOT Geudens & Sandra, 2003; Geudens, Sandra & Van den Broeck, 2004; Geudens; 2006; zie ook Graaff, Hasselman, Verhoeven, Bosman, 2011
27 SUGGESTIES DIDACTIEK & INTERVENTIE Hoe verbinding tussen teken en klank (grafeem en foneem) versterken? Alzijdig oefenen Oefenen in alle mogelijke posities en alle mogelijke combinaties van bekende letters
28 SUGGESTIES DIDACTIEK & INTERVENTIE
29 SUGGESTIES DIDACTIEK & INTERVENTIE Hoe verbinding tussen tekens en klanken (grafemenfonemen) versterken? Alzijdig verkennen Alzijdig oefenen verkennen van letter in alle aspecten van klank en vorm oefenen in alle mogelijke posities en alle mogelijke combinaties van bekende letters
30 ROL VAN SPELLING Spelling versterkt tekenklankkoppelingen Quellette, 2010 Shahar-Yames & Share, 2008 Sénéchal et al (invented spelling risicogroep)
31 ROL VAN SPELLING Spelling versterkt tekenklankkoppelingen Quellette, 2010 Shahar-Yames & Share, 2008 Sénéchal et al (invented spelling risicogroep) spelling requires close attention to letter order and identity as well as to word-specific spelling sound mapping (Shahar & Yames & Share, 2008)
32 ROL VAN SPELLING Spelling versterkt tekenkklankoppelingen Quellette, 2010 Shahar-Yames & Share, 2008 Sénéchal et al (invented spelling risicogroep) Zie Bosse et al (schrijven versus spelling)
33 SUGGESTIES DIDACTIEK & INTERVENTIE Hoe verbinding tussen tekens en klanken (grafemenfonemen) versterken? Alzijdig verkennen Alzijdig oefenen Koppeling spelling verkennen van letter in alle aspecten van klank en vorm oefenen in alle mogelijke posities en alle mogelijke combinaties van bekende letters leesoefening koppelen aan spelling/schrijfoefening
34 MAAR OOK WOORDSPECIFIEKE KENNIS! Orthografisch lexicon Woordspecifieke kennis kip Subwoord connecties tekens-klanken k, i, p ki ip Letters orthografische eenheden Klanken fonologische eenheden Compton, Miller, Elleman, & Steacy, 2014
35 STATISTISCHE REDUNDANTIE Gevoelig maken voor kans dat bepaalde TKK vaak samen voorkomen of net niet frequentie Bv. wel schr - niet shrc Bv. gm niet binnen lettergreep wel tussen ligmat Castles & Nation, 2006
36 STATISTISCHE REDUNDANTIE Gevoelig maken voor kans dat bepaalde TKK vaak samen voorkomen of net niet frequentie Geudens & Sandra, 2002 Zie Van den Broeck, 1997 Marinus & De Jong, 2010 Van den Broeck & Geudens, 2012 MK hoogfrequent MK laagfrequent KM hoogfrequent roop moop KM roos rook room laagfrequent rool mool loop koop hoop
37 STATISTISCHE REDUNDANTIE Gevoelig maken voor kans dat bepaalde TKK vaak samen voorkomen of net niet frequentie MK hoogfrequent MK laagfrequent KM hoogfrequent roop moop KM laagfrequent rool mool Geudens & Sandra, 2002 Zie Van den Broeck, 1997 Marinus & De Jong, 2010 Van den Broeck & Geudens, 2012
38 GROEPEN APART OEFENEN? Leessprong - Ik lees met hup, Crijns et al., 2008
39 GROEPEN APART OEFENEN? Illustratie uit Leeslijn, De Baar, 2002, p. 246, 249
40 GROEPEN APART OEFENEN? Bedenkingen o.a.: Geen evidentie voor specifieke natuurlijke verwerkingseenheden (Marinus & de Jong, 2008; Geudens, 2003; Martensen et al., 2000; Theloosen & van Bon, 1993) Weinig transfer voor oefening met aparte letterclusters (bv. st, gr, bl, tr) (Marinus, De Jong, & Van der Leij, 2012)
41 SUGGESTIES DIDACTIEK & INTERVENTIE expliciet structuur tonen op alle niveaus Veilig leren lezen, kim versie, Benoit et al., 2014
42 SUGGESTIES DIDACTIEK & INTERVENTIE expliciet structuur tonen op alle niveaus Smits, Jongejan, & Wentink, p. 5 draaiboek voor Connect klanken en letters en Connect woordherkenning, Smits & Braams, 2006
43 SUGGESTIES DIDACTIEK & INTERVENTIE Missing link? Transferkennis toetsen aan de hand van nieuwe woorden die opgebouwd zijn uit de vertrouwde TKK en lettercombinaties onbewust leren gebruik maken Van den Broeck, 2004
44 SUGGESTIES DIDACTIEK & INTERVENTIE Maximaal gebruik leren maken van grotere lettergroepen zes min daar been hiel keek toon pet haan ziek mier maat mus buil vis lees riet tien rug zoo ruik zet vin haar leen ziet hier maan beek mug zien zoon buik Van den Broeck, 2004
45 SUGGESTIES DIDACTIEK EN INTERVENTIE Opbouw automatiseerlijn gebaseerd op Van den Broeck, 2004 TKK alzijdig verkennen Nieuwe letter van bij de start inslijpen in steeds wisselende combinaties met bekende letters Op basis van gekende TKK set woorden construeren die vaak voorkomen in de taal De set in steeds wisselende volgordes inoefenen tot de woorden door de kinderen correct EN vlot kunnen worden gelezen Transferkennis toetsen aan de hand van nieuwe woorden die opgebouwd zijn uit de vertrouwde TKK en lettercombinaties
46 SUGGESTIES DIDACTIEK & INTERVENTIE Ook expliciete aandacht voor het lezen van zinnen en teksten (Martin-Chang & Levy, 2006) Geoefende woorden ook meteen aan bod laten komen in zinnen en teksten
47 w Nieuwe letter alzijdig verkennen Nieuwe letter meteen in steeds wisselende combinaties met bekende letters oefenen Gekende letters blijvend herhalen in woorden en zinnen. Verbindingen tekens-klanken versterken Veilig leren lezen, kim versie Nieuwe woorden oefenen met bekende woorddelen van stap 3 om maximale transfer te bereiken
48 Inslijppagina en herhaalpagina uit veilig en vlot, Veilig leren lezen, kim versie
49 Automatiseerpagina en transferpagina uit veilig en vlot, Veilig leren lezen, kim versie
50 SUGGESTIE DIDACTIEK & INTERVENTIE Versterken van woordspecifieke kennis aan de basis kin sip Sterke woordspecifieke kennis van kip helpt om woorden vlot en correct te lezen die hierop lijken Lettercombinaties verwerken in woorden koop kiep kip lip kop
51 SAMENVATTEND Kwalitatief sterke teken-klankkoppelingen alzijdig verkennen eigenschappen teken en klank meteen alzijdig oefenen in alle mogelijke combinaties gekende letters ook contextgevoelig lezen spelling/schrijven Maximaal versterken van woordspecifieke kennis Gebruik leren maken van grotere groepen letters via systematische opbouw automatiseerlijn
52 SAMENVATTEND Orthografisch lexicon Woordspecifieke kennis kip Subwoord connecties tekens-klanken k, i, p ki ip Letters orthografische eenheden Klanken fonologische eenheden Compton, Miller, Elleman, & Steacy, 2014
53 VEEL MEER DAN DAT Schriftelijke taal Technisch lezen Spelling Leesbegrip Creatief schrijven Mondelinge communicatie Spreken en luisteren Woordenschat Verhaaloriëntatie en verhaalbegrip Taalbewustzijn Leesplezier en leesbevordering
54 TOT SLOT Huis van woorden, dak van taal, lees maar lang en wees gelukkig. Uit: Als je zelf nergens woont, Tim Gladdiness
55 Contact: dr. Astrid Geudens: Tel Website:
EFFECTIEF BEHANDELEN EN BEGELEIDEN VAN KINDEREN EN JONGEREN MET DYSLEXIE: 1+1 IS MEER
EFFECTIEF BEHANDELEN EN BEGELEIDEN VAN KINDEREN EN JONGEREN MET DYSLEXIE: 1+1 IS MEER Astrid Geudens i.s.m. Ellen Meersschaert, Eline Van Kerckhove, & Jolien De Brauwer Lezing naar aanleiding van het Jubileumcongres
De automatiseerlijn van Veilig leren lezen uitgelicht
De automatiseerlijn van Veilig leren lezen uitgelicht Astrid Geudens Een belangrijke vernieuwing in Veilig leren lezen is de uitwerking van de automatiseerlijn. Klanken en letters verkennen en meteen vanaf
Het belangrijkste doel van de studie in hoofdstuk 3 was om onafhankelijke effecten van visuele preview en spellinguitspraak op het leren spellen van
Samenvatting Het is niet eenvoudig om te leren spellen. Om een woord te kunnen spellen moet een ingewikkeld proces worden doorlopen. Als een kind een bepaald woord nooit eerder gelezen of gespeld heeft,
De rol van orthografisch leren en seriële orde verwerking bij dyslexie. Eva Staels
De rol van orthografisch leren en seriële orde verwerking bij dyslexie Eva Staels 1 Verklarende theorieën Specificiteitsparadox Specifiek Algemeen Pag. 2 Verklarende theorieën Specifiek Achterliggend defect
Interventieperiode november februari groep 1 tot en met 5. Mariët Förrer
Interventieperiode november februari groep 1 tot en met 5 Mariët Förrer November - februari Doelen en accenten per groep Rol van intern begeleider / taalcoördinator IB en TC ook in deze periode Bewaken
Flitsend Spellen en Lezen 1
Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden, om te beginnen bij de klanklettercombinaties. Doelgroep Flitsend
Flitsend Spellen en Lezen 1
Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden, om te beginnen bij de klanklettercombinaties. Doelgroep Flitsend
Woord vooraf 11. 1.1 Directe systeemmethodiek vanaf 1986 19 1.2 DSM in recente leesmethodes 20
Inhoud Woord vooraf 11 Inleiding 13 1. Belang van het aanvankelijk lezen 13 2. DSM-wending in leesmethodiek 13 2.1 Globale of directe aanpak? 13 2.2 DSM: vernieuwing in continuïteit 14 3. Overzicht 15
Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers
Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Programma Kennismaken Presentatie Jong geleerd Warming-up Pauze Praktische oefening Afsluiting Jong geleerd over het belang van actieve stimulering van ontluikende
Nieuwsbrief groep 3 oktober 2017
Nieuwsbrief groep 3 oktober 2017 Nieuws uit de groep: Woensdag 4 oktober deden we met maar liefst 4 teams mee met het korfbaltoernooi voor groep 3 en 4. De kinderen hebben het ontzettend goed gedaan! Wat
Nieuwsbrief groep 3 oktober 2015
Nieuwsbrief groep 3 oktober 2015 Hierbij ontvangt u van ons de nieuwsbrief van oktober. Door middel van de nieuwsbrief houden we u op de hoogte van alles wat er in de groep gebeurd. Ook vertellen we wat
Voorwoord. Letters uitspreken zoals de leerkracht dat doet.
Voorwoord In groep 3 leert uw kind lezen en schrijven. Uw kind begint niet vanaf nul, want tegenwoordig wordt in groep 1 en 2 al veel gedaan aan voorbereiding. Sommige leren als kleuter al lezen en schrijven.
TULE inhouden & activiteiten Nederlands - Technisch lezen. Kerndoel 4 - Technisch lezen. Toelichting en verantwoording
TULE - NEDERLANDS KERNDOEL 4 - TECHNISCH LEZEN 82 TULE inhouden & activiteiten Nederlands - Technisch lezen Kerndoel 4 - Technisch lezen Bij kerndoel 4 - De leestechniek. Toelichting en verantwoording
Nieuwsbrief groep 3 oktober 2016
Nieuwsbrief groep 3 oktober 2016 Hierbij ontvangt u van ons de nieuwsbrief van oktober. Door middel van de nieuwsbrief houden we u op de hoogte van alles wat er in de groep gebeurd. Ook vertellen we wat
Wij willen u vragen niet vooruit te gaan werken/oefenen. Er kan dan verwarring ontstaan bij het kind. Wij willen dit graag voorkomen!
In dit document kunt u lezen wat de kinderen leren in elke kern. In de eerste zes kernen zal dit voornamelijk ingaan op het aanleren van woorden en letters. In de laatste kernen komt het lezen al wat meer
KRACHTIG LEESONDERWIJS. Groeien in lezen met een ondersteunend voetje als daar nood aan is
KRACHTIG LEESONDERWIJS Groeien in lezen met een ondersteunend voetje als daar nood aan is Handelingsgericht werken: - Omgaan met specifieke onderwijsbehoeften - Transactioneel referentiekader (wisselwerking)
Leesproblemen en dyslexie
Leesproblemen en dyslexie Bijeenkomsten Bijeenkomst 1- dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Bijeenkomst 2- groep 1-2 : signaleren en begeleiden van potentiele zwakke lezers Bijeenkomst 3:
Lees Interventie Programma
Lees Interventie Programma BROCHURE Giralis, partners in onderwijs Locatie Ede Argonstraat 30 6718 WT EDE telefoon (0318) 619 049 fax (0318) 651 123 mail: bestellingen@giralis.nl website: www.remediering.nl
Fonemisch Bewustzijn
Fonemisch Bewustzijn Ellen van der Veen Welkom en Agenda 1. Introductie 2. Fonemisch Bewustzijn 3. Vragen en praktijkervaringen Doelstellingen van vandaag 1. De deelnemers kennen de begrippen taalbewustzijn,
Citation for published version (APA): Schijf, G. M. (2009). Lees- en spellingvaardigheden van brugklassers Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Lees- en spellingvaardigheden van brugklassers Schijf, G.M. Link to publication Citation for published version (APA): Schijf, G. M. (2009). Lees- en spellingvaardigheden
veilig leren Veilig leren lezen Artikelen - Letterkennis, aanpak ie/ei-probleem lezen Auteur: Susan van der Linden Kijkletter ei
vlig leren lezen Letterkennis Aanpak /-probleem Auteur: Susan van der Linden Hulpjes bij het aanleren van In kern 6 leren de kinderen de letter. Ook voor deze letter kunt u een kijkletter maken. U vertelt
Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.62578
Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.62578 File ID Filename Version uvapub:62578 Belangrijke begrippen final SOURCE
VCLB De Wissel - Antwerpen
VCLB De Wissel - Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding LEERLIJN LEZEN Of Hoe kunnen we voorkomen dat veel kinderen leesmoeilijkheden krijgen? Elke leerkracht, ouder en kind weet dat lezen de
Veilig leren lezen Kern 1: ik - maan - roos vis
Kern 1: ik - maan - roos vis Letters: m - r - v - i - s - aa - p - e Woorden: ik - maan - roos - vis - sok aan pen en Aan de hand van deze woorden leert uw kind de letters. Deze letters spreekt uw kind
Dyslexie & meertaligheid. Danielle van der Werf Onderwijsadviseur & GZ-psycholoog
Dyslexie & meertaligheid Danielle van der Werf Onderwijsadviseur & GZ-psycholoog Doel Herkennen van signalen van dyslexie bij kinderen met Nederlands als tweede taal. Het kunnen onderzoeken of leerproblemen
Hoofdstuk 15 - Spellingfouten voorkomen
Hoofdstuk 15 - Spellingfouten voorkomen 15.1. Inleiding 205 15.2. Hoorfouten opsporen met voorleessoftware 207 15.3. Gelijkende woorden controleren met de homofonenfunctie 209 Deel 4 - ICT als brug tussen
Visuele aandachtspanne. Madelon van den Boer Universiteit van Amsterdam
Visuele aandachtspanne Madelon van den Boer Universiteit van Amsterdam Programma Waarom visuele aandachtspanne (VAS)? Wat is VAS? Relatie met lezen Recente ontwikkelingen Samenvatting Vragen Dyslexie Een
Workshop Dyslexie. Opbouw. Dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Toeleiding naar vergoede zorg.
Workshop Dyslexie Nina Willemse nwillemse@hetabc.nl Opbouw Dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Toeleiding naar vergoede zorg. Zorg op niveau 3; leestechnieken
Flitsend Spellen en Lezen 1
Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden, om te beginnen bij de klanklettercombinaties. Doelgroep Flitsend
Automatiseren van het lezen met Lijn 3 door: Kim van der Zouw en Janneke Nieborg
Automatiseren van het lezen met Lijn 3 door: Kim van der Zouw en Janneke Nieborg Lijn 3 gaat uit van het principe: doen wat werkt. De meest recente inzichten op het gebied van taalen leesonderwijs zijn
In de praktijk zien we dat het speels vertrouwd
taal Klankbewust bezig zijn Klanken en letters alzijdig verkennen Jarenlang onderzoek toont aan hoe belangrijk het is om kleuters nieuwsgierig te maken naar de wereld van taal en letters, zodat zij in
Research Institute of Child Development and Education Over oude en nieuwe oorzaken van dyslexie
Research Institute of Child Development and Education Over oude en nieuwe oorzaken van dyslexie Peter F. de Jong Brussel, Juni 2014 Overzicht Belang van kennis over oorzaken Belangrijkste oorzaken Enkele
Online leren lezen - Overzicht van de oefeningen
Online leren - Overzicht van oefeningen Cursief = voorbeeld Kern S ik kim sim MKM KM Zoek (sleep) k van kim en -positie letters m (tussen letters uit ze Klik als je i ziet (flitsletters) Zoek /k/ /i/ /m/
Hoofdstuk 16 - Vreemde talen ondersteunen
Hoofdstuk 16 - Vreemde talen ondersteunen 16.1. Inleiding 215 16.2. Woorden, zinnen, in een vreemde taal laten voorlezen 217 16.3. Uitspraak van woorden leren en controleren 219 16.4. Woorden vertalen
Dyslexie bij nieuwkomers
Dyslexie bij nieuwkomers LOWAN woensdag 11 april 2018 Voorstelrondje Voorstellen workshopleider Wie is leerkracht, IB, RT, andere functie? Hoeveel jaar ervaring met meertaligheid? Opbouw workshop Stukje
Protocol leesproblemen en dyslexie
Groep 1 en 2 Periode: Toetsen: Bij uitslag: Inzetten op: Materialen/ methode: Hele jaar kleutersignaleringslijst Kleuterplein Zorgen om leesmotivatie. november gr. 2 gr. 2 gr.2 gr.2 Geletterdheid (hierin
DC thema 62 Taalbewustzijn stimuleren bij kleuters
DC thema 62 Taalbewustzijn stimuleren bij kleuters 1 Inleiding In dit thema besteden we aandacht aan een onderdeel van het taalonderwijs, namelijk het stimuleren van het taalbewustzijn. We leggen uit wat
Het trainen van leesvloeiendheid. Patrick Snellings, Universiteit van Amsterdam, Rudolf Berlin Center voor leerproblemen
Het trainen van leesvloeiendheid Patrick Snellings, Universiteit van Amsterdam, Rudolf Berlin Center voor leerproblemen D. (8 jaar) Ik ga het niet doen, want ik kan het toch niet H. (7 jaar) Ben ik al
Minor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4
Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4 Programma Vragen over theorie Tot nu toe Complexiteit van lezen: tussendoelen deelvaardigheden Minor Dyslexie 1-4 2 Vragen over theorie
Dit programma is gemaakt voor leerlingen van groep 5 en 6 van de basisschool, het praktijkonderwijs, vmbo bbl en mbo 1.
Spelling op maat 2 De programma s Spelling op maat 1, 2 en 3 vormen een complete leerlijn voor de spelling die op de basisschool moet worden aangeleerd. Spelling op maat 2 is het tweede deel van deze leerlijn.
Dyslexie Onderzoek vergoed vanuit de Jeugdwet INFORMATIE VOOR OUDERS
Dyslexie Onderzoek vergoed vanuit de Jeugdwet INFORMATIE VOOR OUDERS Voorwoord In samenwerking met Onderwijszorg Nederland (ONL) bieden wij vergoede zorg voor kinderen met ernstige enkelvoudige dyslexie.
Astrid Geudens, MDCL Lessius Leuven, 17/09/09
Betrouwbare diagnostiek van dyslexie bij 16+: knelpunten en illustratie nieuwe perspectieven Astrid Geudens MDCL Lessius Leuven, 17/09/09 Outline 1. Knelpunten diagnostiek 16+ a. procedures op maat b.
P I K N L O H U p i k n l o h u. J A T B D Z W j a t b d z w. M V G S R F E m v g s r f e
P I K N L O H U p i k n l o h u J A T B D Z W j a t b d z w M V G S R F E m v g s r f e Interventienorm: eind groep 1 < 2 letters / januari groep 2 < 6 letters / eind groep 2 < 12 letters (< betekent minder
veilig leren lezen kim-versie Wat is er nieuw? Auteur: Wilma Stegeman
veilig leren lezen kim-versie Wat is er nieuw? Auteur: Wilma Stegeman Misschien kent u de uitgave nog van Veilig leren lezen die met de structureerwoorden boom-roos-vis begon. Daarna kwam de eerste maan-roos-vis-versie
betekenis van het woord vastgesteld.
technisch lezen en schrijven betekenis van het woord vastgesteld. Goed leren lezen is belangrijk Zoals we gezien hebben, is het mogelijk om op school voort te bouwen op de spontaan verworven geletterdheid
Als het leren lezen niet zo soepel gaat
Als het leren lezen niet zo soepel gaat In de onderbouw leert een kind de eerste beginselen van het lezen. Wij letten bij het aanleren van de letters gelijk al op de signalen van leesproblemen. Het aanleren
Klankletteractiviteiten
Klankletteractiviteiten Workshop op 22 februari 2012 Willeke Beuker Ine van Schijndel-Boel Programma Ontvangst met koffie en thee Warming-up Opdracht: Wat doe ik al? Beginnende geletterdheid De verschillende
Wat te doen met zwakke begrijpend lezers?
Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Cor Aarnoutse Wat doe je met kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen? In dit artikel zullen we antwoord geven op deze vraag. Voor meer informatie verwijzen
Dyslexie bij nieuwkomers
Dyslexie bij nieuwkomers LOWAN dinsdag 10 en woensdag 11 april 2018 Voorstelrondje Voorstellen workshopleider Wie is leerkracht, IB, RT, andere functie? Hoeveel jaar ervaring met meertaligheid? Hoe vaak
veilig leren Veilig leren lezen Artikelen - Letterkennis, aanpak b/d-probleem lezen Auteur: Susan van der Linden Stap 1
veilig leren lezen Letterkennis Aanpak b/d-probleem Auteur: Susan van der Linden De letters b en d zijn voor veel kinderen een bron van verwarring. Dit komt door hun gelijke vorm. Toch kunt u dit probleem
VEILIG LEREN LEZEN. Elke keer wanneer er met een nieuwe kern wordt begonnen kunt u hieronder lezen waar we die periode aan werken in de groep.
VEILIG LEREN LEZEN. Elke keer wanneer er met een nieuwe kern wordt begonnen kunt u hieronder lezen waar we die periode aan werken in de groep. Dit leert uw kind in Kern 8 Woorden: bank en licht Woorden
Creatief schrijven met leerlingen in de onderbouw (groep 1, 2 en 3)
Creatief schrijven met leerlingen in de onderbouw (groep 1, 2 en 3) 19 april 2018 Carina van Sommeren & Margriet Dekker Seminarium voor Orthopedagogiek, Utrecht Doel van deze bijeenkomst Inspiratie krijgen
screening oudste kleuters t.a.v. risicofactoren voor leren lezen / spellen
screening oudste kleuters t.a.v. risicofactoren voor leren lezen / spellen Door Anneke Smits (O.S.O. Windesheim te Zwolle) en Marijke Visser (SBO Koningin Emmaschool Nijkerk) Hoe dichter de toetsen/ observatiepunten
Kim A. H. Cordewener Variatie in de Spellingvaardigheid van Kinderen: Voorspellers, Verwerving en Instructie 2014 Radboud Universiteit
Kim A. H. Cordewener Variatie in de Spellingvaardigheid van Kinderen: Voorspellers, Verwerving en Instructie 2014 Radboud Universiteit Wanneer kinderen vier, vijf of zes jaar oud zijn, maken ze bewust
Flitsend Spellen en Lezen 3
Flitsend Spellen en Lezen 3 Flitsend Spellen en Lezen 3 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden. Het programma heet Flitsend spellen en Lezen omdat veelvuldig gebruik
Dit programma is gemaakt voor leerlingen van groep 7 en 8 van de basisschool, alle niveaus van het vmbo en mbo 1 en 2.
Spelling op maat 3 De Muiswerkprogramma s Spelling op maat 1, 2 en 3 vormen een complete leerlijn voor de spelling die op de basisschool moet worden aangeleerd. Spelling op maat 3 is het derde deel van
Dit programma is gemaakt voor leerlingen van groep 4 en 5 van de basisschool, het praktijkonderwijs, vmbo bbl en mbo 1.
Spelling op maat 1 De Muiswerkprogramma s Spelling op maat 1, 2 en 3 vormen een complete leerlijn voor de spelling die op de basisschool moet worden aangeleerd. Spelling op maat 1 is het eerste deel van
kt! 2 Leren lezen en spellen, een aanpak periode in groep 3 en de hogere
Leren lezen en spellen, een aanpak kt! 2 In het vorige artikel- Instructie werkt! (r), opgenomen in Praxis~ bulletin, nummer 7 - zijn een " aantal algemene tips beschreven én speciale tips voor de klankzuiuere
Deze weken leren wij:
Kern 1: ik - maan - roos - vis- sok Letters: m - r - v - i - s - aa - p - e Woorden: ik - maan - roos - vis - sok aan pen - en We leren ook in welke straat de letters horen; korte klankstraat, lange klankstraat,
Taal in Blokjes software
Taal in Blokjes software Leermodules Taal in Blokjes is een uitsnede van de F&L methode. De Taal in Blokjes software is gekoppeld aan de 11 leermodules van de Taal in Blokjes workshop. Deze modules bevatten
Graag vertellen we over het leesonderwijs wat we in groep 3 aan uw kind geven.
M A R I A S C H OO L R EU S E L Graag vertellen we over het leesonderwijs wat we in groep 3 aan uw kind geven. Op school werken we de leesmethode Veilig Leren Lezen. We gebruiken de tweede maanversie.
De uitdaging en de kernopdracht voor elke school: De talenten van elk kind laten groeien en bloeien
De uitdaging en de kernopdracht voor elke school: De talenten van elk kind laten groeien en bloeien En hoe gaan jullie om met verandering? VAN IN-dagen 2018 Inhoud van de presentatie 1. Achtergrond 2.
NIEUWS UIT DE GROEPEN
Archipelschool de Leeuwenburch Nieuwsbrief middenbouw nummer: 2 Datum: 23 oktober 2015 NIEUWS UIT DE GROEPEN Technisch lezen in GROEP 3 Als u dit leest is groep 3 al bezig met de afronding van kern 2 van
Tips voor aanvankelijk technisch lezen (groep 3)
Leestips Tips voor aanvankelijk technisch lezen (groep 3) In groep 3 krijgt je kind gerichte leesinstructie. Hij leert dat woorden uit letters bestaan en dat aan al deze letters een bepaalde klank vastzit.
De boom staat op de berg Door Kim Wagemans
De boom staat op de berg Door Kim Wagemans Doelgroep Deze lessuggesties zijn geschreven voor laaggeschoolde anderstaligen, richtgraad 1.1. (vanaf module 2). Werk bij voorkeur met kleine groepen (acht cursisten),
Lees Interventie Programma
Lees Interventie Programma vernieuwde uitgave 2011 BROCHURE Lees Interventie Programma Auteurs: Heleen Kuster Herman Wieberdink Co-auteurs: Esther Kwint-Fontijn Jantina Polman Tekeningen: Nelleke Brongers
Welkom en Agenda. Workshop Fonemisch Bewustzijn. Doelstellingen van vandaag. Fonologie. Doorgaande lijn
Welkom en Agenda 1. Introductie 2. Fonemisch Bewustzijn 3. Vragen en praktijkervaringen Workshop Fonemisch Bewustzijn Ellen van der Veen Doelstellingen van vandaag 1. De deelnemers kennen de begrippen
Dit programma is gemaakt voor leerlingen van eind groep 3 en groep 4 van de basisschool, het praktijkonderwijs, vmbo bbl en mbo 1.
Spelling op maat 1 De programma s Spelling op maat 1, 2 en 3 vormen een complete leerlijn voor de spelling die op de basisschool moet worden aangeleerd. Spelling op maat 1 is het eerste deel van deze leerlijn.
AANVANKELIJK TECHNISCH LEZEN Effectief aanvankelijk lezen in groep 3 Didactische aandachtspunten
AANVANKELIJK TECHNISCH LEZEN Effectief aanvankelijk lezen in groep 3 Didactische aandachtspunten Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl
Minor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 3
Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 3 Programma mededelingen terugblik bijeenkomst 2 3 fasen van geletterdheid casus M uitgangspunten handelingsgericht werken Minor Dyslexie
Automatisering van het lezen op woordniveau
Protocol Leesproblemen en Dyslexie toetskalender voor groep 4 expertisecentrum nederlands 4 algemene toelichting Momenteel werkt het Expertisecentrum Nederlands aan een herziening van de Protocollen Leesproblemen
Achtergrondinformatie en aanwijzingen voor interpretatie van de Wintersignalering PLD groep 3:
Achtergrondinformatie en aanwijzingen voor interpretatie van de Wintersignalering PLD groep 3: In het Protocol Leesproblemen en Dyslexie voor groep 3, kortweg PLD 3, wordt in het hoofdstuk Signaleren een
Steekkaart: nummer 1Ne
Steekkaart: nummer 1Ne Onderwerp Het herkennen en discrimineren van aangeleerde woorden met behulp van woordkaartjes en het digitaal fototoestel Leeftijd/Doelgroep 1 e leerjaar Leergebied Nederlands Organisatie
Kern 3: doos-poes-koek-ijs
Kern 3: doos-poes-koek-ijs In deze kern leert uw kind: Letters: d - oe - k - ij z Woorden: doos, poes, koek, ijs, zeep Herhaling van de letters van kern 1 en 2 Deze nieuwe woorden en letters worden aangeboden
Passend onderwijs Verdieping Ontwikkelingsperspectief & Technisch lezen 26-11-2014
Passend onderwijs Verdieping Ontwikkelingsperspectief & Technisch lezen 26-11-2014 Annemarie Vink avink@hetabc.nl Dianne Roerdink droerdink@hetabc.nl Technisch lezen 8-10-2014 www.hetabc.nl 2 Programma
Pilot Dyslexie Noordenveld (PDN) Scholingsbijeenkomst 2 januari 2018
Pilot Dyslexie Noordenveld (PDN) Scholingsbijeenkomst 2 januari 2018 Update & voorlopige resultaten Pilot Effectief lezen in de groep en oefenen op woordniveau (DMT) PAUZE Spelling en mogelijkheden Dizzy
Automatisering van het lezen op woordniveau
Protocol Leesproblemen en Dyslexie toetskalender voor groep 3 expertisecentrum nederlands 3 algemene toelichting Momenteel werkt het Expertisecentrum Nederlands aan een herziening van de Protocollen Leesproblemen
Aanvankelijk en voortgezet technisch lezen. Werkconferentie 24 september 2014 Ebelien Nieman. info@niemantaal.nl www.niemantaal.nl
Aanvankelijk en voortgezet technisch lezen Werkconferentie 24 september 2014 Ebelien Nieman info@niemantaal.nl www.niemantaal.nl Doel Aan de slag met je eigen leespraktijk didactiek informatie leerlijnen
Het systematisch volgen van leerlingen
Het systematisch volgen van leerlingen uteurs: Rosemarie Irausquin en Susan van der Linden Het systematisch volgen van de leesontwikkeling van leerlingen is essentieel om tijdig problemen bij het leren
Algemene informatie groep 1-2. Ontwikkeling van kleuters:
Algemene informatie groep 1-2 Ontwikkeling van kleuters: Van kleuters is bekend dat de ontwikkeling veel sprongsgewijs verloopt. Niet alle kinderen ontwikkelen dezelfde gebieden op hetzelfde moment. We
Onderwijskundige Verantwoording Spelling & Grammatica
Onderwijskundige Verantwoording Spelling & Grammatica www.gynzy.com Versie: 30-07-2018 Inhoud Inleiding...2 Introductie 2 Structuur...3 Werelden 3 Eilanden 4 Leerdoelen 4 6-fasenmodel 4 Elementen...5 Flitsen
De grenzen van mijn taal, zijn de grenzen van mijn wereld.
Els de Meester & Marian Gielleit ambulant begeleiders Auris Goes De grenzen van mijn taal, zijn de grenzen van mijn wereld. (Wittgenstein) Een vlinderhondje op de prairie DOEL WORKSHOP De ambulant begeleider
Maart 2015. Nieuwsbrief Veilig leren lezen, kern 8. Beste ouders, verzorgers
Maart 2015 Nieuwsbrief Veilig leren lezen, kern 8 Beste ouders, verzorgers In deze kern leerde uw kind: Woorden: bank en licht Woorden met 2 medeklinkers vooraan (zoals 'zwaan') en achteraan (bijvoorbeeld
Dit programma is gemaakt voor leerlingen van groep 5 en 6 van de basisschool, het praktijkonderwijs, vmbo bbl en mbo 1.
Spelling op maat 2 De Muiswerkprogramma s Spelling op maat 1, 2 en 3 vormen een complete leerlijn voor de spelling die op de basisschool moet worden aangeleerd. Spelling op maat 2 is het tweede deel van
estafette Vloeiend & vlot Snel aan de slag! Achtergrondinformatie
estafette Vloeiend & vlot Snel aan de slag! Met Vloeiend en vlot oefent u samen met u kind altijd in drie stappen: 1. U leest de woorden, zinnen of teksten eerst zelf voor. U doet dit in een rustig tempo,
Hierbij treft u een informatiebrochure aan met de gegevens over de leer- en oefenstof en de manier van werken in groep 3 op de Haafakkers.
Groep 3-1 - INLEIDING Beste ouder(s), Hierbij treft u een informatiebrochure aan met de gegevens over de leer- en oefenstof en de manier van werken in groep 3 op de Haafakkers. Naast de ouderavonden, de
Begrijpend lezen Cito LVS TBL minimaal C-niveau. Woordenschat Cito LVS Woordenschattoets minimaal C-niveau
Bijlage Dyslexieprotocol Wat verwachten we van de kinderen aan het eind van groep 3 Eind mei stellen we het lees- en spellingniveau van alle leerlingen in groep 3 met behulp van genormeerde toetsen vast.
Aanvankelijk technisch lezen. Effectief aanvankelijk lezen in groep 3
Aanvankelijk technisch lezen Effectief aanvankelijk lezen in groep 3 Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl.
Fonemisch bewustzijn Didactische aanwijzingen bij zinnen, auditieve analyse en klankgroepen
Fonemisch bewustzijn Didactische aanwijzingen bij zinnen, auditieve analyse en klankgroepen Fonemisch bewustzijn staat voor 'het bewustzijn dat woorden uit klanken bestaan en is een belangrijk onderdeel
Extra ster-tijd. Een intensieve aanpak maakt het verschil. Wat is extra ster-tijd? Voor wie is de extra ster-tijd bedoeld? Inhoud extra ster-tijd
Extra ster-tijd Een intensieve aanpak maakt het verschil Ingrid van Loosbroek Al vanaf kern start wordt extra ster-tijd beschreven in de handleiding. In dit artikel gaan we nader in op deze extra ster-tijd
Dit programma is gemaakt voor leerlingen van groep 4 en 5 van de basisschool, het praktijkonderwijs, vmbo bbl en mbo 1.
Spelling op maat 1 De Muiswerkprogramma s Spelling op maat 1, 2 en 3 vormen een complete leerlijn voor de spelling die op de basisschool moet worden aangeleerd. Spelling op maat 1 is het eerste deel van
Kern 6: geit-pauw-duif-ei
Kern 6: geit-pauw-duif-ei In deze kern leert uw kind Letters: g - ui - au - f - ei Woorden: geit, pauw, duif, ei Alle letters compleet In kern 6 leert uw kind de laatste nieuwe letters. Op het eind van
www.vclb-koepel.be www.vclb-koepel.b Voorbeelden van basiscompetenties TAAL/mondelinge taalontwikkeling zijn: Groeiboek Groeiboe
van basiscompetenties TAAL/mondelinge taalontwikkeling zijn: [...] De kleuter staat open voor hulp van juf bij De kleuter imiteert andere kleuters bij De kleuter vertelt aan andere kleuters hoe hij De
Het IGDI model. Het belang van goede instructie. Bij welke leerkrachten leren kinderen het beste? (Good 1989) Instructie en risicoleerlingen
Het IGDI model Leesverbetertraject Enschede 8/11/07 Het belang van goede Risicoleerlingen deden het bij goede leerkrachten net zo goed als gemiddelde leerlingen bij zwakke leerkrachten. Niets was effectvoller
Uitleg racelezen. Veel succes en plezier met oefenen!
Racelez Naam: Uitleg racelez Lees de wdjes van je leesblad snel én goed. Iedere dag 1 muut lez. Laat iemand meelez om de tijd de score bij te houd én om te luister of je de wdjes goed leest. Zet e stp
Leerdoelen veilig leren lezen:
Leerdoelen veilig leren lezen: Kern 1: ik - maan - roos - vis Letters: m - r - v - i - s - aa - p - e Woorden: ik - maan - roos - vis - sok aan pen - en Aan de hand van deze woorden leert uw kind de letters.