Creatief schrijven met leerlingen in de onderbouw (groep 1, 2 en 3)

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Creatief schrijven met leerlingen in de onderbouw (groep 1, 2 en 3)"

Guido van der Pol
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Creatief schrijven met leerlingen in de onderbouw (groep 1, 2 en 3) 19 april 2018 Carina van Sommeren & Margriet Dekker Seminarium voor Orthopedagogiek, Utrecht

2 Doel van deze bijeenkomst Inspiratie krijgen om: kleuters aan te moedigen betekenisvol te schrijven binnen hun spel prentenboeken in te zetten bij het bedenken van creatieve schrijfopdrachten te werken aan foneembewustzijn en letterkennis

3 Concept schrijven Wat zie je de kinderen hier doen: schrijven, spelen of allebei?

4 Schrijven wordt ontwikkeld vanuit tekenen (Mackenzie, 2011) 4.Woorden schrijven met enkele letters 5.invented spelling Schrijfontwikkeling 1.tekenen 2.krabbelen 3.letterachtige vormen

5 Geschiedenis van het schrift

Daag je je leerlingen uit tot schrijfactiviteiten bij geleid spel?

6 Op welke wijze stimuleer je de schrijfontwikkeling? Bied je leerlingen de gelegenheid tot schrijven? Hoe en wanneer? Daag je je leerlingen uit tot schrijfactiviteiten bij geleid spel? Hoe doe je dat? Heb je een schrijfhoek in de klas? Bewaar je schrijfproducten in een portfolio? Model je schrijfgedrag? Hoe doe je dat?

7 Waarom zijn schrijfactiviteiten belangrijk voor het leren lezen? 1. Foneembewustzijn 2. Letterkennis 3. Weten hoe de code werkt Schrijfactiviteiten ontwikkelen het foneembewustzijn (Martins & Silva, 2006) Schrijfactiviteiten hebben meer effect op het foneembewustzijn dan foneemoefeningen (Ehri et al, 2001) De schrijffase invented spelling is essentieel voor de transitie naar aanvankelijk lezen (Sénéchal et al, 2012)

8 Stimuleren van de schrijfontwikkeling binnen spel Olien en Woodside (2013): moedig jonge schrijvers door middel van spelen. Praten spelen schrijven Schrijffases: Eerste ervaringen Early writers Ready writers

Eerste ervaringen: Hé, ik kan iets vastleggen op papier Jonge schrijvers ontdekken dat ze geluiden, bewegingen en symbolen op papier kunnen vastleggen.

9 Eerste ervaringen: Hé, ik kan iets vastleggen op papier Jonge schrijvers ontdekken dat ze geluiden, bewegingen en symbolen op papier kunnen vastleggen. Hun eerste schrijftekeningen zijn vormen en lijnen. Deze vloeien vaak voort uit een beweging. Hun krabbels vertegenwoordigen ideeën. Inspireer leerlingen deze eerste schrijfervaringen spelenderwijs op te doen.

10 Regendruppels op het raam Praten Spelen Schrijven

11 Vallende blaadjes Praten Spelen Schrijven

12 Fietsroute op het schoolplein Praten Spelen - Schrijven

13 Early writers Tekeningen worden meer representatief en eerste schrijfervaringen zijn zichtbaar als vroege pogingen om te schrijven met symbolen en letters.

14 Ready writers Het schrijven neemt een prominentere plaats in. Tekeningen worden illustraties. Magie: zelf iets kunnen schrijven wat anderen kunnen lezen. Spelend schrijven stimuleert de schrijfontwikkeling

Stimuleren van de schrijfontwikkeling van early en ready writers Via geleid spel, zoals een speelhoek ingericht als een bibliotheek, een pizzeria, een apotheek et cetera Vaste opbouw: praten spelen -

15 Stimuleren van de schrijfontwikkeling van early en ready writers Via geleid spel, zoals een speelhoek ingericht als een bibliotheek, een pizzeria, een apotheek et cetera Vaste opbouw: praten spelen - schrijven Praten: stel vragen als: - Hoe ziet een bieb eruit? - Wat doet een bibliothecaris? - Hoe zorg je ervoor dat je boeken makkelijk kunt vinden? - Hoe worden boeken gelabeld? - Hoe ziet een uitleenbalie eruit? -..

Andere vormen van geleid spel: Een observatietent Schrijven: daag leerlingen uit een verhaal te schrijven aan de hand van een eigen verklaring.

16 Andere vormen van geleid spel: Een observatietent Schrijven: daag leerlingen uit een verhaal te schrijven aan de hand van een eigen verklaring. Stel vragen als: - Waar gaat jouw verhaal over? Bijvoorbeeld: een slang die geen poten heeft, omdat een boze muis die heeft afgebeten. - Wie zijn de hoofdpersonen, waar speelt het verhaal zich af?

18 Een relaxplekje creëren Spelen: bespreek met je leerlingen hoe een plekje eruit ziet waar je rustig wordt. Richt zo n plek in de klas in.

19 Van kamperen word ik rustig

20 Mijn lievelingsknuffel helpt me relaxen

21 Prentenboeken + playful writing lezen-praten-spelen-schrijven Teken de beweging van een veertje vroege schrijfervaring Etiketjes en labels voor Oscars verzameling Voor early en ready writers Leg je observaties vast op papier early writer Het relaxtentje van papa en Oscar De ready writer houdt een gevoelsdagboek bij

22 Prentenboeken als inspiratiebron Schrijfideeën koppelen aan een prentenboek Verdieping van het prentenboek Verrijking van het thema Samenhang binnen het onderwijs Binnen welk thema zou je gebruiken? kunnen

23 Een voorbeeld Stel je werkt met het thema Welkom, je hoort erbij Je kiest prentenboeken Je bepaalt aan welke doelen je gaat werken Bedenk creatieve spelen schrijfopdrachten

24 De Zoevende Zebra een vroege schrijfervaring Praten spelen - schrijven Olifant en vogel worden duizelig van het gezoef van zebra. Kun je dat ook zien op het plaatje? Draai zelf maar eens een heleboel keren rond. Hoe voel je je? Kun je je draaierige gevoel op papier zetten?

25 Dieren talentenshow

26 De Zoevende Zebra een early writer Zebra is op zoek. Waar kunnen olifant en vogel zich verstopt hebben in de savanne? Teken en label.

27 Gevoelsgrafiek Heeft Zebra het gevoel dat hij erbij hoort? Voor ready writers Kun je een verhaal schrijven over hoe Zebra zich voelt? Geef je verhaal een begin-midden-eindstuk

28 Passend bij het thema Welkom, je hoort erbij Samenwerkingsopdracht voor ready writers Welke regels hebben olifanten en zebra s in de natuur? Wie is de baas? Hoe zie je dat (zie filmpje)? Welke afspraken kunnen olifant, zebra, vogel en giraf maken om beste vrienden te blijven?

29 Vertel- en schrijfdobbelstenen Voor ready writers Kleuteridee.nl

30 Een prentenboek inspireert ook tot: het aanbieden van een nieuwe letter het oefenen van fonologisch bewustzijn met zin uit prentenboek Vanaf nu zijn we vier beste vrienden

31 Een camping- of hotelreceptie Passend bij het thema Welkom, je hoort erbij

32 Een passende schrijfhoek bij Welkom, je hoort erbij tekenen en schrijven van ansichtkaarten

33 Creatief schrijven binnen verwerkingsopdrachten Teken een plattegrond van de camping

34 Samenvattend: je moedigt jonge leerlingen aan te gaan schrijven, door... zelf schrijfgedrag te laten zien.. systematisch schrijven te stimuleren binnen geleid spel.. een schrijfhoek in te richten en daarbinnen het schrijven te stimuleren.. het fonologisch bewustzijn te oefenen met behulp van zinnen uit prentenboeken.. het aanbieden van letters.. een rijke geletterde omgeving te creëren..

35 Stappenplan om schrijfactiviteiten te verbinden aan prentenboeken Kies een thema en zoek hier rijke prentenboeken bij. Bedenk (samen met de leerlingen!) een speelhoek waarin het schrijven gestimuleerd wordt. Kijk of er in de prentenboeken aanleidingen zitten voor schrijfervaringen. Laat de schrijfervaringen aansluiten bij het thema en de daarbinnen gestelde doelen. Kies letters die binnen het thema worden aangeboden Kies bij ieder boek een zin waarmee de fonologische ontwikkeling kan worden gestimuleerd. Bekijk de prentenboeken en bedenk zelf schrijfactiviteiten

36 Ervaringen en suggesties? Ga je schrijfactiviteiten uitproberen? Laat ons weten wat je ervaringen en tips zijn. Ken je prentenboeken die wij echt gelezen moeten hebben? Stuur ons alsjeblieft de titels. Heb je schrijfideeën bij prentenboeken? Mail ze ons. Onze mailadressen zijn:

Vergelijkbare documenten

Creatief schrijven. Peuters en kleuters. Inspiratiedag Jonge kind 6 februari 2013

Creatief schrijven. Peuters en kleuters. Inspiratiedag Jonge kind 6 februari 2013 Creatief schrijven Peuters en kleuters Inspiratiedag Jonge kind 6 februari 2013 Inspiratie voor...(volgen van) schrijfontwikkeling.schrijfrijke omgeving.betekenisvolle schrijfactiviteiten.rol van de begeleider