betekenis van het woord vastgesteld.
|
|
- Gert van der Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 technisch lezen en schrijven betekenis van het woord vastgesteld. Goed leren lezen is belangrijk Zoals we gezien hebben, is het mogelijk om op school voort te bouwen op de spontaan verworven geletterdheid van kinderen door hun een geletterde leeromgeving te bieden waarin verschillende activiteiten plaatsvinden. In de eerste twee jaren op school hebben kinderen kennis kunnen opbouwen Analoog aan het leren lezen kunnen we bij het schrijven van een woord van een elementaire spelhandeling spreken, waarbij via een aantal stappen van het gesproken woord naar de bijbehorende geschreven vorm wordt gegaan. Hieronder worden de processen weergegeven die daarbij te onderscheiden zijn. omtrent geschreven taal. Zo hebben ze zicht gekregen op het doel en de functie van geschreven taal. Ze hebben de nodige ervaring opgedaan gesproken woord auditieve analyse foneem/grafeem- grafemen met boeken. Ze weten hoe boeken in elkaar steken, waaraan je kunt zien koppeling samenvoegen waar een boek over gaat, op welke manier je een boek kunt lezen en welke /wip/ /w/ /i/ /p/ w - i - p wip rol illustraties vervullen. Verder hebben kinderen al veel geleerd over de taal die in boeken wordt gebruikt. Ze hebben kennis van de opbouw van verhalen. Bovendien hebben de meeste kinderen in die twee jaar een behoorlijke woordenschat ontwikkeld. Al met al hebben de meeste kinderen eind groep 2 een aantal noties kunnen verwerven over de aard van het lees- en schrijfproces. Kúnnen verwerven, want zoals we hebben gezien, ontdekt een aantal kinderen Bij het schrijven van een woord heeft eerst een analyse van de gesproken vorm van het woord plaats (auditieve analyse). Daarna worden aan de fonemen de juiste grafemen gekoppeld (foneem/grafeem-koppeling). Het woord wordt vervolgens grafeem-voor-grafeem geschreven. Eventueel wordt het opgeschreven woord ter controle nog eens nagelezen (visuele synthese). van groep 2 het principe van het alfabetisch schrift in een dergelijke 74 stimulerende omgeving uit zichzelf. Echter niet allemaal. Veel kinderen hebben in groep 3 gericht lees- en schrijfonderwijs nodig. De elementaire lees- en spelhandeling Het lees- en schrijfonderwijs dat op veel scholen in groep 3 start, is er primair op gericht om bij kinderen inzicht in het alfabetisch principe te ontwikkelen en op basis van de klank-letterkoppeling woorden te leren lezen Tijdens de fase van de elementaire lees- en spelhandeling leren kinderen de strategie van de klank-letterkoppeling toepassen. Het verwerven van kennis over grafemen en fonemen helpt hen te begrijpen hoe de grafemen in geschreven woorden de fonemen van gesproken woorden representeren. Ze leren hoe ze onbekende woorden kunnen verklanken om betekenis te kunnen verlenen tijdens het lezen. 75 en schrijven. Om dit leerproces te vergemakkelijken, wordt in eerste instantie gebruik gemaakt van korte woorden waarvan de overeenkomst tussen letters en klanken eenduidig is: woorden die klankzuiver zijn. Hierbij leren kinderen van een grafische naar een fonologische code te werken. We spreken dan van de elementaire leeshandeling. Onderstaande figuur laat zien welke processen bij het lezen van een afzonderlijk woord een rol spelen. Activiteiten die het lezen stimuleren Van belang is dat kinderen de letters zoveel mogelijk op één manier leren. Dit kan het beste door het woord als uitgangspunt te nemen. De keuze voor het woord wordt vooral ingegeven vanuit het perspectief van betekenisvol lezen. Een goede aanpak is om te beginnen met letters die contrasterende klanken hebben en verwarrende klanken te vermijden. De praktijk laat zien dat kinderen vooral problemen hebben met: b/d/p, ei/ie, eu/ui/ou, s/z en m/n. Om misverstanden over letters die op elkaar lijken te voorkomen, geschreven woord tak visuele analyse t-a-k verklanken /t/ /a/ /k/ klanken samenvoegen /tak/ zoals bijvoorbeeld bij de b en de d, is het verstandig om deze letters afzonderlijk te introduceren. Ter illustratie: eerst komt de b aan de orde en later pas de d. Het is vooral in het begin van het proces van leren lezen van Het lezen van een woord veronderstelt eerst een analyse van het geschreven of gedrukte woord in de samenstellende grafemen (visuele analyse). Vervolgens worden aan die grafemen de juiste fonemen gekoppeld (grafeem/foneem-koppeling), waarna het woord door samenvoeging van die fonemen wordt verklankt (auditieve synthese). Eenmaal verklankt wordt de belang om dit uitgangspunt te hanteren. Leraren kunnen hoofdletters en kleine letters beter niet tegelijkertijd aanbieden. Het beste kunnen kinderen eerst kleine letters leren, omdat die voor het leren lezen van belang zijn. Pas later leren zij geleidelijk hoofdletters en kleine letters van elkaar te onderscheiden. Ten slotte verdient het aanbeveling om kinderen letters te
2 laten schrijven, het liefst leesletters. Het schrijven van letters is namelijk een krachtig middel om letterkennis te ontwikkelen. Voor het leren van de elementaire leeshandeling is het dus niet alleen van belang dat kinderen vanaf het begin veel teksten lezen, maar is het nodig dat ze ook dagelijks Stimulering van de elementaire lees- en spelhandeling De elementaire lees- en spelhandeling veronderstelt bij kinderen een aantal vaardigheden. Hoe deze vaardigheden in het onderwijs kunnen worden gestimuleerd wordt hieronder beknopt beschreven. de gelegenheid krijgen om te schrijven. Conventies/regels van geschreven taal Wil men kinderen op een efficiënte wijze de grafeem/foneem-koppeling leren, dan kan men hen deze koppeling eerst bij klankzuivere km-, mk- en mkm-woorden (bijvoorbeeld op, ma, jas) laten uitvoeren. Kinderen die in het begin van het leren lezen niet over voldoende kennis van de geschreven taal beschikken, hebben veel instructie en tijd nodig om de relatie tussen Besteed tijdens het leren lezen en schrijven regelmatig aandacht aan de conventies van geschreven taal. Vooral bij kinderen uit milieus waarin geschreven taal niet zo n belangrijke plaats inneemt. Is er bij kinderen van groep 3 onvoldoende kennis van de conventies van geschreven taal, dan is het aan te raden deze alsnog, op functionele wijze, te ontwikkelen. grafemen en fonemen te doorzien. Ze moeten bij het leren van de grafeem/foneem-koppeling, vaardigheden als het hakken en plakken van woorden leren. Het hakken is een voorwaarde om met succes te kunnen plakken. Bij het leren van de grafeem/foneem-koppeling moet de leraar door het hakken en plakken van woorden zowel het zien als luisteren benadrukken. Dit blijkt namelijk de meest effectieve manier om de grafeem/foneem-koppeling te onderwijzen. Leraren leggen daarbij vooral de nadruk op de beginklanken van een woord. Van belang blijft echter de context. Fonemisch bewustzijn Voor kinderen die moeite hebben met het analyseren van de fonemische structuur van woorden, is expliciete instructie op dit gebied nodig. Ter bevordering van het fonemisch bewustzijn verdient het aanbeveling om kinderen niet alleen woorden te laten lezen, maar ook te laten schrijven. Richt de activiteiten zo in dat kinderen de vaardigheden altijd in een betekenisvolle context oefenen. 76 Leren lezen gaat het beste in een betekenisvolle context. 77 Letterkennis Leraren kunnen de automatisering van de grafeem/foneem-koppeling stimuleren door kinderen elke dag zowel een nieuwe tekst te laten lezen als hen daarnaast ook enkele al bekende teksten te laten herlezen. In de interactie met het kind is het goed om hen er telkens op te wijzen dat kopjes en illustraties al iets vertellen over de inhoud. Het is belangrijk dat kinderen datgene wat ze hebben gelezen aan hun eigen kennis over het tekstonderwerp kunnen koppelen. Bij het leren herkennen en onderscheiden van letters hebben kinderen ondersteuning en aanmoediging nodig. Voor kinderen die aan het begin van groep 3 nog geen letters kennen, vraagt het leren ervan veel tijd en oefening. Ontdekken van relevante verschillen komt het herkennen van letters ten goede. Blijft het kind bepaalde letters, zoals p, b, en d, verwarren, dan kan een geheugensteuntje in de vorm van een gebaar of plaatje vaak helpen om de letter te onthouden. Tips: - Laat kinderen woorden die bij het lezen centraal staan ook opschrijven. Schrijven is pas levensecht als kinderen woorden mogen opschrijven die ze zelf bedenken en die dus betekenis voor hen hebben. Dit heeft een positief effect op zowel het leren lezen als het leren schrijven. - Ter ondersteuning van de schrijfmotoriek kunnen oefeningen worden gegeven waarin volledige letterpatronen de belangrijkste eenheid vormen. - Stimuleer het gebruik van schrift voor communicatie. Geef aanwijzingen gericht op het ordenen van informatie en op het aanleren van bepaalde schrijfconventies, bijvoorbeeld bij het schrijven van een verjaardagskaart. Ontsleutelen van klankzuivere mkm-woorden Goede instructie in de grafeem/foneem-koppeling impliceert een diversiteit van leesactiviteiten. Dit betekent dat het lezen van afzonderlijke woorden, van wisselrijtjes en van losse zinnen naast elkaar aan de orde kunnen komen. Ook hier geldt dat schrijven lezen ondersteunt. Al schrijvend passen kinderen namelijk de strategie van de foneem/grafeem-koppeling toe bij het formuleren van hun gedachten in geschreven taal. Op die manier ondersteunen schrijfactiviteiten de strategie van het ontsleutelen van geschreven taal. Stimulerend werkt eveneens door datgene wat de kinderen zeggen op het bord te schrijven en dat te laten naschrijven. Als laatste voorbeeldactiviteit noemen we hier de vrije schrijfactiviteiten waarbij datgene wat de kinderen schrijven in groepjes nabesproken wordt.
3 Zelfstandig en vlot lezen van klankzuivere mkm-woorden Kinderen moeten nieuwe woorden zelfstandig kunnen ontsleutelen. Hierin kunnen twee fasen worden onderscheiden: (1) hardop lezen van woorden zonder te spellen en (2) stil lezen zonder te spellen. In de praktijk zullen kinderen bekende woorden snel of automatisch gaan lezen. Kinderen passen dan de spellende strategie alleen nog toe bij onbekende woorden of bij meerlettergrepige woorden waarvan ze de delen niet direct herkennen. woorden te leren lezen en schrijven. Om dit leerproces te vergemakkelijken, wordt in eerste instantie gebruik gemaakt van woorden die klankzuiver zijn. Analoog aan het leren lezen kunnen we bij het schrijven van een woord van een elementaire spelhandeling spreken. Tijdens de fase van de elementaire lees- en spelhandeling leren kinderen de strategie van de klank-letterkoppeling toepassen. Het is belangrijk dat kinderen veel oefenen en dat zelfstandig lezen gestimuleerd wordt. Zoals kinderen graag een favoriet verhaal herhaaldelijk voorgelezen krijgen, zo herlezen ze ook graag een tekst die ze leuk vinden. Het herhaald lezen van een verhaal komt niet alleen het automatisch ontsleutelen van woorden ten goede, maar bevordert ook het vlot lezen en begrijpen van teksten. Van belang blijft de context. Leren lezen gaat het beste in een betekenisvolle context. Automatisering van de grafeem/foneem-koppeling wordt bevorderd door het dagelijks lezen van zowel nieuwe als bekende teksten. Een goede instructie in de grafeem/foneem-koppeling houdt in dat er een diversiteit aan leesactiviteiten plaatsvindt. Zelfstandig lezen maakt daarvan een belangrijk onderdeel uit. Zelfstandig en vlot schrijven van klankzuivere mkm-woorden 78 In het beginnend schrijfonderwijs is veel aandacht nodig voor de techniek van het schrijven. Het leren van de juiste schrijfbeweging staat centraal. Dit is een proces dat de nodige tijd vraagt. Bij schrijfoefeningen kunnen het beste hele letters als bewegingseenheid worden genomen. In het geheugen worden vooral die punten van letterpatronen opgeslagen waar de bewegingsrichting verandert. Verder blijkt de snelheid van de schrijfbeweging niet gelijkmatig te zijn, maar af te nemen bij verandering van richting. Leraren kunnen kinderen leeswoorden ook laten opschrijven. Van belang is schrijven voor communicatieve doeleinden te stimuleren. Is er bij de kinderen onvoldoende kennis van de conventies van geschreven taal, werk hier dan aan op een functionele wijze. Laat de kinderen vaardigheden oefenen in een betekenisvolle context. Van klankzuivere naar complexe woorden 79 Nadat kinderen de code van geschreven taal in zijn elementaire vorm hebben leren kennen, leren ze geleidelijk aan ook meer complexe woorden 8. Technisch lezen en schrijven, start lezen, zoals woorden met clusters van medeklinkers (bijvoorbeeld krant), 8.1 Kinderen kennen de meeste letters; ze kunnen de letters fonetisch benoemen. meerlettergrepige woorden (bijvoorbeeld maandag) en niet klankzuivere woorden (bijvoorbeeld hond en water). Een snelle woordherkenning is daarbij van belang. Hoe minder aandacht het ontsleutelen van woorden 8.2 Kinderen kunnen klankzuivere (km-, mk- en mkm-)woorden ont - sleutelen zonder eerst de afzonderlijke letters te verklanken. vraagt, hoe meer tijd er over is voor het richten van de aandacht op de betekenis van de tekst. Goede lezers verschillen van zwakke lezers vooral in 8.3 Kinderen kunnen klankzuivere woorden schrijven. de snelheid van decoderen. Het automatiseren van de woordherkenning is dan ook een belangrijke doelstelling. Vooral zwakkere lezers hebben expliciete instructie nodig bij het leren lezen van meer complexe woorden, zoals: Werken met doel 8 in de klas - korte woorden met clusters van medeklinkers zoals stem, wolk en stronk; Veel kinderen hebben in groep 3 gerichte lees- en schrijfinstructie nodig. - woorden die uit meer lettergrepen bestaan zoals bloempot, blokken en ballon; Voor het leren van de elementaire leeshandeling is het van belang dat kinderen dagelijks ruime gelegenheid krijgen om te lezen en te schrijven. Het - woorden met spellingpatronen zoals duw, trein, kous, bank, veer en boter. lees- en schrijfonderwijs is er primair om bij kinderen het inzicht in het alfabetisch principe te ontwikkelen en op basis van de klank-letterkoppeling Leraren kunnen het lezen van woorden met clusters van medeklinkers bij
4 kinderen bevorderen door hen de clusterpatronen te laten analyseren en weer synthetiseren. Op die manier maken ze de leerlingen bewust van de klankopbouw van die clusters. Verder kunnen ze het leerproces van meerlettergrepige woorden vereenvoudigen door hen te leren hoe ze woorden op kunnen delen in hun samenstellende lettergrepen. Het is handig om daarbij met samenstellingen zoals voetbal te beginnen. Woorden met korte en lange klinkers verdienen aparte aandacht. Kinderen kunnen met behulp van spellingregels leren hoe de schrijfwijze van woordparen als botten en boten is beregeld. Woorden met specifieke spellingpatronen kunnen het beste veel worden geoefend. Een leraar kan hiermee beginnen zodra kinderen klankzuivere woorden vlot en nauwkeurig kunnen lezen. 80 Met het oog op een versnelling van het leesproces is het van belang dat kinderen ook woordidentificatietechnieken leren toepassen. Het gaat dan om strategieën als het gebruik maken van grammaticale informatie. In het bijzonder moet dan worden gedacht aan het volgende. - Woorden herkennen op basis van andere (bekende) woorden. Bijvoorbeeld: woorden zoals boomstam en kniekous kunnen herkend worden door te kijken naar de onderdelen. - Gebruik maken van informatie van zinspatronen. - Gebruik maken van informatie van de context. Bijvoorbeeld: in de zin 'Lieke zit op de bank en kijkt t.v.' heeft bank een heel andere betekenis dan in de zin 'Lieke gaat met haar spaarvarken naar de bank'. - Gebruik maken van illustraties. - Voorspellen op basis van zinscontext. - Voorspellen op basis van de grammatica. Er zijn verschillende activiteiten die kinderen kunnen helpen om vlot te gaan lezen. Heel belangrijk is dat kinderen veel lezen. Kinderen zelfstandig teksten laten lezen, stimuleert hun leesontwikkeling. Door deze vorm van lezen leren ze woorden die typerend zijn voor schriftelijk taalgebruik. Kinderen kunnen ook teksten die ze graag lezen, herlezen. Herhaling helpt kinderen vlotter te lezen. Soms lijkt het dat werken volgens een leesmethode en authentiek leren met elkaar in tegenspraak zijn. Toch hoeft dit niet zo te zijn. 37 We geven hiervan een voorbeeld. 37 Biemond, H., Kleef, M. van & Wentink, H. (1999). Authenticiteit: irreëel of levensecht. Interactief taalonderwijs op de basisschool. Jeugd in School en Wereld, 83, ( 6) 9.
5 q Denise heeft in haar groep 3 een balans gevonden tussen werken met de methode en de eigen inbreng van kinderen. Op het moment dat het woord 'geit' aan de orde is tijdens de leesles, hebben de kinderen zoveel verhalen over geiten dat ze gezamenlijk besluiten teksten te schrijven voor een geitenboek. En als in de tweede helft van het schooljaar de hoofdletters centraal staan, richt ze met de kinderen een zogenaamde 'hoofdletterhoek' in. Iedere dag krijgt een groepje kinderen de gelegenheid om in deze speciale hoek naar eigen behoefte te experimenteren. 9. Technisch lezen en schrijven, vervolg 9.1 Kinderen lezen en spellen klankzuivere woorden (van het type mmkm, mkmm en mmkmm). 9.2 Kinderen lezen korte woorden met afwijkende spellingpatronen en meerlettergrepige woorden. 9.3 Kinderen maken gebruik van een breed scala van woordidentificatietechnieken. 9.4 Kinderen herkennen woorden steeds meer automatisch. Werken met doel 9 in de klas Nadat kinderen de code van geschreven taal in zijn elementaire vorm hebben leren kennen, leren ze geleidelijk aan ook meer complexe woorden lezen, zoals woorden met clusters van medeklinkers, meerlettergreppige woorden en niet klankzuivere woorden. Een snelle woordherkenning is daarbij van belang. Hoe minder aandacht het ontsleutelen van woorden vraagt, des te meer tijd er over is voor het richten van de aandacht op de betekenis van tekst. Het automatiseren van de woordherkenning is dan ook een belangrijke doelstelling. Zwakkere lezers hebben expliciete instructie nodig. Het flexibel leren toepassen van woordidentificatietechnieken bevordert het leesproces. Kinderen moeten leren gebruik te maken van strategieën om achter de betekenis van woorden te komen. Veel lezen blijft belangrijk! Vooral zelfstandig lezen van teksten is bevorderlijk, ook met het oog op de verwerving van kennis van schriftelijk taalgebruik. Herhaling helpt kinderen vlotter lezen. 83
TULE inhouden & activiteiten Nederlands - Technisch lezen. Kerndoel 4 - Technisch lezen. Toelichting en verantwoording
TULE - NEDERLANDS KERNDOEL 4 - TECHNISCH LEZEN 82 TULE inhouden & activiteiten Nederlands - Technisch lezen Kerndoel 4 - Technisch lezen Bij kerndoel 4 - De leestechniek. Toelichting en verantwoording
Nadere informatiePassend onderwijs Verdieping Ontwikkelingsperspectief & Technisch lezen 26-11-2014
Passend onderwijs Verdieping Ontwikkelingsperspectief & Technisch lezen 26-11-2014 Annemarie Vink avink@hetabc.nl Dianne Roerdink droerdink@hetabc.nl Technisch lezen 8-10-2014 www.hetabc.nl 2 Programma
Nadere informatieWat te doen met zwakke begrijpend lezers?
Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Cor Aarnoutse Wat doe je met kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen? In dit artikel zullen we antwoord geven op deze vraag. Voor meer informatie verwijzen
Nadere informatiewww.vclb-koepel.be www.vclb-koepel.b Voorbeelden van basiscompetenties TAAL/mondelinge taalontwikkeling zijn: Groeiboek Groeiboe
van basiscompetenties TAAL/mondelinge taalontwikkeling zijn: [...] De kleuter staat open voor hulp van juf bij De kleuter imiteert andere kleuters bij De kleuter vertelt aan andere kleuters hoe hij De
Nadere informatieProtocol leesproblemen en dyslexie
De Vlinder 2008-2009 De Vlinder 2008-2009 Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en / of schriftbeeldvorming (spellen)
Nadere informatieJong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers
Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Programma Kennismaken Presentatie Jong geleerd Warming-up Pauze Praktische oefening Afsluiting Jong geleerd over het belang van actieve stimulering van ontluikende
Nadere informatieEffectief aanvankelijk leesonderwijs
Effectief aanvankelijk leesonderwijs Mirjam.Snel@hu.nl @Leesonderwijs www.goedleesonderwijs.nl Inhoud: Technisch lezen in groep 3 Effectief aanvankelijk leesonderwijs Differentiatie Stel jezelf vragen
Nadere informatieInterventieperiode november februari groep 1 tot en met 5. Mariët Förrer
Interventieperiode november februari groep 1 tot en met 5 Mariët Förrer November - februari Doelen en accenten per groep Rol van intern begeleider / taalcoördinator IB en TC ook in deze periode Bewaken
Nadere informatieGroep 7 en 8. Doelen Leerdoelen technisch lezen eind groep 8
Groep 7 en 8 Doelen Leerdoelen technisch lezen eind groep 8 85-95 % van de leerlingen beheerst AVI-plus 90% beheerst A t/m D-niveau op de DMT leerlingen lezen vlot woorden en zinnen leerlingen richten
Nadere informatieAanvankelijk technisch lezen. Effectief aanvankelijk lezen in groep 3
Aanvankelijk technisch lezen Effectief aanvankelijk lezen in groep 3 Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl.
Nadere informatieHet belangrijkste doel van de studie in hoofdstuk 3 was om onafhankelijke effecten van visuele preview en spellinguitspraak op het leren spellen van
Samenvatting Het is niet eenvoudig om te leren spellen. Om een woord te kunnen spellen moet een ingewikkeld proces worden doorlopen. Als een kind een bepaald woord nooit eerder gelezen of gespeld heeft,
Nadere informatieGroep 4. Doelen Leerdoelen technisch lezen eind groep 4
Groep 4 Doelen Leerdoelen technisch lezen eind groep 4 75% van de leerlingen beheerst niveau AVI-E4 (teksten lezen) 90 % beheerst A t/m D-niveau op de DMT leerlingen lezen vlot twee- en drielettergrepige
Nadere informatieKRACHTIG LEESONDERWIJS. Groeien in lezen met een ondersteunend voetje als daar nood aan is
KRACHTIG LEESONDERWIJS Groeien in lezen met een ondersteunend voetje als daar nood aan is Handelingsgericht werken: - Omgaan met specifieke onderwijsbehoeften - Transactioneel referentiekader (wisselwerking)
Nadere informatieLees Interventie Programma
Lees Interventie Programma BROCHURE Giralis, partners in onderwijs Locatie Ede Argonstraat 30 6718 WT EDE telefoon (0318) 619 049 fax (0318) 651 123 mail: bestellingen@giralis.nl website: www.remediering.nl
Nadere informatieVCLB De Wissel - Antwerpen
VCLB De Wissel - Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding LEERLIJN LEZEN Of Hoe kunnen we voorkomen dat veel kinderen leesmoeilijkheden krijgen? Elke leerkracht, ouder en kind weet dat lezen de
Nadere informatieveilig leren Veilig leren lezen Artikelen - Letterkennis, aanpak b/d-probleem lezen Auteur: Susan van der Linden Stap 1
veilig leren lezen Letterkennis Aanpak b/d-probleem Auteur: Susan van der Linden De letters b en d zijn voor veel kinderen een bron van verwarring. Dit komt door hun gelijke vorm. Toch kunt u dit probleem
Nadere informatieHet systematisch volgen van leerlingen
Het systematisch volgen van leerlingen uteurs: Rosemarie Irausquin en Susan van der Linden Het systematisch volgen van de leesontwikkeling van leerlingen is essentieel om tijdig problemen bij het leren
Nadere informatieMethodeanalyse. Leeslijn & Zo leer je kinderen lezen en spellen
Methodeanalyse Leeslijn & Zo leer je kinderen lezen en spellen Methode/methodiek Methode en methodiek Vergelijken maar? Uitgangspunten - Aanbod - Ondersteuning - Rol van de leerkracht - Aanpak niveau verschillen
Nadere informatieCPS Onderwijsontwikkeling en advies. Doelgericht en planmatig werken aan leesontwikkeling in groep 1en 2. WAT en HOE in groep 1 en 2
Leesverbeterplan Enschede 2007-2010 Doelgericht en planmatig werken aan leesontwikkeling in groep 1en 2 PROJECTBUREAU KWALITEIT (PK!) Enschede, september 2010 Yvonne Leenders & Mariët Förrer 2 3 Leesverbeterplan
Nadere informatieKijk welke relatief sterke vaardigheden je compenserend in kan zetten.
Leesleerprofiel: Woordenschat met opgaven over woordbetekenis. Door de zwakke(re) woordenschat kennen de leerlingen onvoldoende woorden om de tekst echt goed te begrijpen. Woordposter Woord: Omschrijving:
Nadere informatieKlassikale opstelling:
Klassikale opstelling: We maken gebruik van een flexibele opstelling. De kinderen zitten bij de leervakken: taal, lezen, spelling en rekenen allemaal frontaal. Hierdoor kan de leerkracht snel monitoren
Nadere informatieSCHRIFTELIJKE TAAL Kerndoel 1: De leerlingen leren lezen voor dagelijks gebruik
SCHRIFTELIJKE TAAL Kerndoel 1: De leerlingen leren lezen voor dagelijks gebruik 1.1. Boekoriëntatie 1.2. Temporele orde waarneming 1.3. Auditieve discriminatie 1.4. Visuele discriminatie 1.. Visuele analyse
Nadere informatieZML SO Technisch Lezen
ZML SO Technisch Lezen Leerlijnen 1.1. Boekoriëntatie Kerndoelen 1. De leerlingen leren lezen voor dagelijks gebruik Technisch lezen 1.2. Temporele orde waarneming 1.3. Auditieve discriminatie 1.4. Visuele
Nadere informatieAANVANKELIJK TECHNISCH LEZEN Effectief aanvankelijk lezen in groep 3 Didactische aandachtspunten
AANVANKELIJK TECHNISCH LEZEN Effectief aanvankelijk lezen in groep 3 Didactische aandachtspunten Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl
Nadere informatieSteekkaart: nummer 1Ne
Steekkaart: nummer 1Ne Onderwerp Het herkennen en discrimineren van aangeleerde woorden met behulp van woordkaartjes en het digitaal fototoestel Leeftijd/Doelgroep 1 e leerjaar Leergebied Nederlands Organisatie
Nadere informatieFlitsend Spellen en Lezen 1
Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden, om te beginnen bij de klanklettercombinaties. Doelgroep Flitsend
Nadere informatieLeerlijnen. Leerlijn technisch lezen. Kern 1 tot en met 6. In de methode Veilig stap voor stap is sprake van
Leerlijnen Auteurs: Rosemarie Irausquin en Susan van der Linden In de methode Veilig stap voor stap is sprake van twee leerlijnen: technisch lezen en spellen. Begrijpend lezen krijgt ook de nodige aandacht,
Nadere informatieGroepsplan groep Vakgebied Schriftelijke taal Tijdsvak
Groepsplan groep Vakgebied Schriftelijke taal Tijdsvak Namen Evaluatie Niveau leerlijn 1 2 3 Functioneringsniveau
Nadere informatieList en meertaligheid
List en meertaligheid Karin Elferink Hogeschool Utrecht/ SvO karin.elferink@hu.nl Programma Welkom Moedertaal als springplank Van DAT naar CAT Taken van de lezer Rol van scaffolding bij lezen Moedertaal
Nadere informatieFonemisch Bewustzijn
Fonemisch Bewustzijn Ellen van der Veen Welkom en Agenda 1. Introductie 2. Fonemisch Bewustzijn 3. Vragen en praktijkervaringen Doelstellingen van vandaag 1. De deelnemers kennen de begrippen taalbewustzijn,
Nadere informatieBrochure Begrijpend lezen VMBO 1
Brochure Begrijpend lezen VMBO 1 Brochure Begrijpend lezen VMBO 2 Inleiding Het belang van begrijpend lezen kan nauwelijks overschat worden. Het niveau van begrijpend lezen dat kinderen aan het einde van
Nadere informatieInformatieavond lezen groep 3. Welkom!
Informatieavond lezen groep 3 Welkom! Inleiding Waarom is lezen belangrijk? Hoe leren de kinderen lezen in groep 3? Hoe kunt u als ouder het leesproces van uw kind ondersteunen? Bezoek aan de bibliotheek.
Nadere informatieDyslexieprotocol PCB de Schakel
Dyslexieprotocol PCB de Schakel Hoe herken je vroegtijdig dyslexie? Een handreiking voor leerkrachten en ouders. B.Vos en C.Bulk 15-4-2007 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Dyslexie in het kort...3
Nadere informatieActiviteit Doel Beschrijving doel Planning Uitvoering. De kinderen: - oriënteren zich op het thema. - activeren hun voorkennis.
Hier vind je een overzicht van de lesdoelen die worden aangeboden in dit project. Houd er rekening mee dat je tijdens de uitvoering van de lessen waarschijnlijk met méér doelen bezig zult zijn, voortkomend
Nadere informatieRekenen. Meten De begrippen groot/klein, voor/achter, hoog/laag etc Lengte: meten met natuurlijke maten (lichaam als maatstaaf nemen)
Doelen in Rekenen Hieronder ziet u de doelen voor rekenen die in aan de orde komen. Deze doelen zijn verdeeld in: M: doelen die in de eerste helft van het jaar behandeld worden. E: doelen die in de tweede
Nadere informatieLeerstofoverzicht Lezen in beeld
Vaardigheden die bij één passen, worden in Lezen in beeld steeds bij elkaar, in één blok aangeboden. Voor Lezen in beeld a geldt het linker. Voor Lezen in beeld b t/m e geldt het rechter. In jaargroep
Nadere informatieZML SO Leerlijn Schriftelijke taal: lezen.
ZML SO Leerlijn Schriftelijke taal: lezen. SCHRIFTELIJKE TAAL Leerlijnen Kerndoelen 1.1. Boekoriëntatie 1. De leerlingen leren lezen voor dagelijks gebruik Technisch lezen 1.2. Temporele orde waarneming
Nadere informatieAls het leren lezen niet zo soepel gaat
Als het leren lezen niet zo soepel gaat In de onderbouw leert een kind de eerste beginselen van het lezen. Wij letten bij het aanleren van de letters gelijk al op de signalen van leesproblemen. Het aanleren
Nadere informatieMinor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4
Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4 Programma Vragen over theorie Tot nu toe Complexiteit van lezen: tussendoelen deelvaardigheden Minor Dyslexie 1-4 2 Vragen over theorie
Nadere informatieAanvankelijk en voortgezet technisch lezen. Werkconferentie 24 september 2014 Ebelien Nieman. info@niemantaal.nl www.niemantaal.nl
Aanvankelijk en voortgezet technisch lezen Werkconferentie 24 september 2014 Ebelien Nieman info@niemantaal.nl www.niemantaal.nl Doel Aan de slag met je eigen leespraktijk didactiek informatie leerlijnen
Nadere informatieLeesontwikkeling op de Casimirschool
Leesontwikkeling op de Casimirschool Waarom veel aandacht voor leesontwikkeling? Als kinderen lezen worden allerlei onderdelen van het brein aangesproken Veel aandacht voor leesontwikkeling 1. Als kinderen
Nadere informatieLeren lezen en praten via de vijf leesfasen van Leespraat
Leren lezen en praten via de vijf leesfasen van Leespraat De Cambier werkt sinds 2009 met Leespraat. Leespraat is een geïntegreerde weg naar lezen en praten, waarbij communicatie en motivatie centraal
Nadere informatieTechnisch lezen. Wat is technisch lezen?
Technisch lezen Wat is technisch lezen? Technisch lezen is het verklanken van woorden en zinnen. Goed technisch kunnen lezen is een voorwaarde voor alle andere aspecten van lezen. Nadat er in de onderbouwgroepen
Nadere informatieFlitsend Spellen en Lezen 1
Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden, om te beginnen bij de klanklettercombinaties. Doelgroep Flitsend
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. pagina
Inhoud pagina Voorwoord 5 1. Inleiding fonemisch bewustzijn 7 1.1 Het leren lezen 7 1.2 Wat is fonemisch bewustzijn? 8 1.3 Waarom is fonemisch bewustzijn belangrijk? 9 1.4 Voor welke leerlingen is (met
Nadere informatieProtocol leesproblemen en dyslexie
Groep 1 en 2 Periode: Toetsen: Bij uitslag: Inzetten op: Materialen/ methode: Hele jaar kleutersignaleringslijst Kleuterplein Zorgen om leesmotivatie. november gr. 2 gr. 2 gr.2 gr.2 Geletterdheid (hierin
Nadere informatieAchtergrondinformatie en aanwijzingen voor interpretatie van de Wintersignalering PLD groep 3:
Achtergrondinformatie en aanwijzingen voor interpretatie van de Wintersignalering PLD groep 3: In het Protocol Leesproblemen en Dyslexie voor groep 3, kortweg PLD 3, wordt in het hoofdstuk Signaleren een
Nadere informatieRegistratieblad aanbod doelen SLO groep 1 en 2
Registratieblad aanbod doelen SLO groep 1 en 2 Mondelinge taalvaardigheid: aanbod doelen voor groep 1 en 2 verwerkt in de kleuterthema s Woordenschat en woordgebruik Th 1 2 3 4 5 6 totaal uitbreiden van
Nadere informatieLeerlijnen peuters en jonge kind (MET extra doelen) versie juli 2015. Naam leerling. Taal Beginnende geletterdheid
Leerlijnen peuters en jonge kind (MET extra doelen) versie juli 2015 Taal eginnende geletterdheid eginnende geletterdheid-stap 1 OEKORIËNTATIE: Herkent een boek en weet dat er een verhaal in staat -20--20
Nadere informatietoetsen van Veilig Leren lezen en Estafette. groepen 1 2 LOVS Cito Taal voor Goed lees en spellingsonderwijs in de groepen 3 tot en met 8
onderwijs en zorgarrrangement op De Wilgen uitgevoerd door meetinstrumenten Zorgniveau 1 = basisarrangenment Zorgniveau 1 Leerkracht Methodegebonden Gestructureerde stimulering van beginnende geletterdheid
Nadere informatieTussendoel 1: Boekoriëntatie is kennismaken met de functies van boeken.
Tussendoel 1: Boekoriëntatie is kennismaken met de functies van boeken. 1. Boekoriëntatie. 1.1 Kinderen begrijpen dat illustraties en tekst samen een verhaal vertellen. 1.2 Ze weten dat boeken worden gelezen
Nadere informatieFlitsend Spellen en Lezen 1
Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden, om te beginnen bij de klanklettercombinaties. Doelgroep Flitsend
Nadere informatiePraktische handreikingen voor het leesonderwijs aan dove en slechthorende leerlingen
Praktische handreikingen voor het leesonderwijs aan dove en slechthorende leerlingen Siméa 16 april 2010 Loes Wauters en Annet de Klerk Professionalisering leerkracht D/SH Basiskennis PABO op gebied van
Nadere informatieTaaljournaal, tweede versie
SPELLING Taaljournaal, tweede versie Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs en opbrengstgericht werken zoals deze methode zijn te vinden op www.taalpilots.nl, www.rekenpilots.nl en
Nadere informatieveilig leren Veilig leren lezen Artikelen - Letterkennis, aanpak ie/ei-probleem lezen Auteur: Susan van der Linden Kijkletter ei
vlig leren lezen Letterkennis Aanpak /-probleem Auteur: Susan van der Linden Hulpjes bij het aanleren van In kern 6 leren de kinderen de letter. Ook voor deze letter kunt u een kijkletter maken. U vertelt
Nadere informatieLEREN LEZEN MET DE DAVIS LEERSTRATEGIE.
LEREN LEZEN MET DE DAVIS LEERSTRATEGIE. Leren lezen is een ingewikkeld proces, waarbij heel wat vaardigheden moeten worden ontwikkeld. OBS Dijkerhoek heeft daarom heel bewust gekozen voor de Davis leerstrategie
Nadere informatieFICHE 5: Ga auditieve informatieverwerking
2015 1 FICHE 5: Ga auditieve informatieverwerking KENMERKEN EN AANBEVELINGEN [Typ hier] UIT: Intelligentiemeting in nieuwe banen: de integratie van het CHC-model in de psychodiagnostische praktijk. Walter
Nadere informatieZML SO Leerlijn Schriftelijke taal gebaseerd op de leerlijn van de CED-groep 2012
ZML SO Leerlijn Schriftelijke taal gebaseerd op de leerlijn van de CED-groep 2012 Deze leerlijn omvat: Technisch lezen Leerlijn 1.1 Boekoriëntatie Leerlijn 1.2 Technisch lezen auditief Leerlijn 1.3 Technisch
Nadere informatieZML SO Leerlijn Schriftelijke taal
ZML SO Leerlijn Schriftelijke taal SCHRIFTELIJKE TAAL Leerlijnen Kerndoelen 1.1. Boekoriëntatie 1. De leerlingen leren lezen voor dagelijks gebruik Technisch lezen 1.2. Temporele orde waarneming 1.3. Auditieve
Nadere informatieProtocol. Leesproblemen en dyslexie. Basisschool De Bonte Mol Schermerhorn. Groep 1 en 2
Protocol Leesproblemen en dyslexie Basisschool De Bonte Mol Schermerhorn Voorwoord Dit Protocol Leesproblemen en dyslexie voor groep 1 en 2 van De Bonte Mol dient als leidraad voor de leerkrachten en leesspecialisten
Nadere informatieTussendoelen ontwikkeling van de geletterdheid
Tussendoelen ontwikkeling van de geletterdheid 3;6 4 4;6 5 5;6 6 6,6 7 1. Beleeft zichtbaar plezier aan voorlezen, boeken en rijmpjes. 1. Beleeft zichtbaar plezier aan voorlezen, boeken en rijmpjes door
Nadere informatieMinor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 3
Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 3 Programma mededelingen terugblik bijeenkomst 2 3 fasen van geletterdheid casus M uitgangspunten handelingsgericht werken Minor Dyslexie
Nadere informatieVeilig leren lezen Kern 1: ik - maan - roos vis
Kern 1: ik - maan - roos vis Letters: m - r - v - i - s - aa - p - e Woorden: ik - maan - roos - vis - sok aan pen en Aan de hand van deze woorden leert uw kind de letters. Deze letters spreekt uw kind
Nadere informatieBeoordelingsinstrument Digitale Leermiddelen Taalonderwijs
kennisnet.nl Beoordelingsinstrument Digitale Leermiddelen Taalonderwijs Op de volgende pagina s treft u het beoordelingsinstrument Digitale Leermiddelen Taalonderwijs. Het instrument is ingedeeld in acht
Nadere informatiePlanmatig werken in groep 1&2 Werken met groepsplannen. Lunteren, maart 2011 Yvonne Leenders & Mariët Förrer
Planmatig werken in groep 1&2 Werken met groepsplannen Lunteren, maart 2011 Yvonne Leenders & Mariët Förrer Masterclass Waarom, waarvoor, hoe? Verdieping m.b.t. taalontwikkeling en werken met groepsplannen
Nadere informatieOBSDeBorder Watersteeg87 3824ELAmersfoort Tel:033-4565307 www.obsdeborder.nl administratie@obsdeborder.nl
OBSDeBorder Watersteeg87 3824ELAmersfoort Tel:033-4565307 www.obsdeborder.nl administratie@obsdeborder.nl Inleiding Binnen De Border is gekozen voor het Protocol Leesproblemen en Dyslexie van Hanneke Wentink,
Nadere informatieVoorwoord. Letters uitspreken zoals de leerkracht dat doet.
Voorwoord In groep 3 leert uw kind lezen en schrijven. Uw kind begint niet vanaf nul, want tegenwoordig wordt in groep 1 en 2 al veel gedaan aan voorbereiding. Sommige leren als kleuter al lezen en schrijven.
Nadere informatieISK Leerlijn. Alfabetisering. Verstavaardigheid Alfa A. Onderdeel Vaardigheden Tekstkenmerken
Verstavaardigheid Verstavaardigheid Alfa A Kan bekende klanken en bekende korte woorden in een korte zin herkennen. 1. Klanken Kan geleerde klanken herkennen in een eenlettergrepig woord. Kan de eerste
Nadere informatieLeesproblemen en dyslexie 3
Leesproblemen en dyslexie 3 Mariette Sibbing msibbing@hetabc.nl Nina Willemse ninawillemse@hetabc.nl Agenda 27-1-2016 Overgang onderbouw-middenbouw Continuüm van zorg signaleren van kinderen met leesproblemen
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Handboek Lezen: Effectief leesonderwijs in de doorgaande lijn
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Handboek Lezen: Effectief leesonderwijs in de doorgaande lijn WWW.CPS.NL Contactgegevens Aafke Bouwman A.bouwman@cps.nl 0655824098 Doelen Deelnemers nemen
Nadere informatieUitwerking kerndoel 10 Nederlandse taal
Uitwerking kerndoel 10 Nederlandse taal Tussendoelen en leerlijnen Nederlandse taal Primair onderwijs In samenwerking met het expertisecentrum Nederlands Enschede, 1 juni 2006 Nederlands kerndoel 10 Stichting
Nadere informatieEffecten van de methodiek Zo leer je kinderen lezen en spellen in groep 3 van het speciaal basisonderwijs
Effecten van de methodiek Zo leer je kinderen lezen en spellen in groep 3 van het speciaal basisonderwijs L. SMEULDERS RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN, VAKGROEP ORTHOPEDAGOGIEK INHOUDSOPGAVE Voorwoord 1
Nadere informatieVRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS DYSLEXIEMONITOR
VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS DYSLEXIEMONITOR INHOUDSOPGAVE Zorgniveau 1: Goed lees- en spellingonderwijs Stap 1: Leestijd blz. 3 Kwaliteit instructiegedrag blz. 3 Klassenmanagement blz. 4 Stap 2: Juist
Nadere informatieAlgemene informatie groep 1-2. Ontwikkeling van kleuters:
Algemene informatie groep 1-2 Ontwikkeling van kleuters: Van kleuters is bekend dat de ontwikkeling veel sprongsgewijs verloopt. Niet alle kinderen ontwikkelen dezelfde gebieden op hetzelfde moment. We
Nadere informatiekt! 2 Leren lezen en spellen, een aanpak periode in groep 3 en de hogere
Leren lezen en spellen, een aanpak kt! 2 In het vorige artikel- Instructie werkt! (r), opgenomen in Praxis~ bulletin, nummer 7 - zijn een " aantal algemene tips beschreven én speciale tips voor de klankzuiuere
Nadere informatielezen Veilig leren lezen Artikelen - Ringboekje: een veelzijdig leermiddel veilig leren Stickers en stramienbladen Vier verschillende ringboekjes
veilig leren lezen Ringboekje Een veelzijdig leermiddel Auteur: Josée Warnaar Het ringboekje is een aantrekkelijk leermiddel dat u op diverse manieren kunt inzetten. Het ringboekje daagt kinderen uit tot
Nadere informatieLezen Denken Begrijpen. Begrijpend lezen op de Valentijnschool
Lezen Denken Begrijpen Begrijpend lezen op de Valentijnschool De pikkel en de wob Een wob mufte zijn frinse fruin. Een pikkel beunde snerp in de fruin van de wob. Groes mijn bale fruin,loeg de wob biest.
Nadere informatieLeesproblemen en dyslexie
Leesproblemen en dyslexie Bijeenkomsten Bijeenkomst 1- dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Bijeenkomst 2- groep 1-2 : signaleren en begeleiden van potentiele zwakke lezers Bijeenkomst 3:
Nadere informatiePilot Dyslexie Noordenveld (PDN) Scholingsbijeenkomst 2 januari 2018
Pilot Dyslexie Noordenveld (PDN) Scholingsbijeenkomst 2 januari 2018 Update & voorlopige resultaten Pilot Effectief lezen in de groep en oefenen op woordniveau (DMT) PAUZE Spelling en mogelijkheden Dizzy
Nadere informatieGroepshandelingsplan voor kleuters ( Gebaseerd op het ontwikkelingsvolgmodel)
Groepshandelingsplan voor kleuters ( Gebaseerd op het ontwikkelingsvolgmodel) Groep: Onderbouw 1 (groep 1-2) Datum: Leerkracht: Periode: Leerlijn: Ontluikende geletterdheid. Groep/namen Doelen Inhoud/aanpak
Nadere informatieTULE inhouden & activiteiten Nederlands. Kerndoel 10. Toelichting en verantwoording
TULE - NEDERLANDS KERNDOEL 10 158 TULE inhouden & activiteiten Nederlands Kerndoel 10 De leerlingen leren bij de doelen onder mondeling taalonderwijs en schriftelijk taalonderwijs strategieën te herkennen,
Nadere informatieTAAL EN LEESMETHODEN Begrijpend Lezen Goed Gelezen
TAAL EN LEESMETHODEN Begrijpend Lezen Goed Gelezen Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze methode zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer
Nadere informatieTussendoelen Taal: Spraak- Taalontwikkeling
Tussendoelen Taal: Spraak- Taalontwikkeling 0 1;6 2 2;6 3 3,6 4 4;6 1. Praat in één-woordzinnen ( bal? betekent bijvoorbeeld: ik wil de bal hebben). 2. Kent de betekenis van ongeveer 70 3. Kan woorden
Nadere informatieWij willen u vragen niet vooruit te gaan werken/oefenen. Er kan dan verwarring ontstaan bij het kind. Wij willen dit graag voorkomen!
In dit document kunt u lezen wat de kinderen leren in elke kern. In de eerste zes kernen zal dit voornamelijk ingaan op het aanleren van woorden en letters. In de laatste kernen komt het lezen al wat meer
Nadere informatieConnect in de groep? Achtergronden Connect Hoe moet dat in de groep? Anneke Smits Tom Braams
Connect in de groep? Achtergronden Connect Hoe moet dat in de groep? Drs. Sonja Hotho-Toppers, Seminarium voor Orthopedagogiek Drs. Herman Hotho, remedial teacher o.b.s. De Elsweiden Anneke Smits Tom Braams
Nadere informatieOpbrengstgericht werken en spelling
WORKSHOP Opbrengstgericht werken en spelling Programma en doelen Is spelling moeilijk? Het waarom en wat Effectief spellingonderwijs Spellingbewustzijn Tips Afsluiting. Schema spellingsproces Gesproken
Nadere informatiePROTOCOL LEESPROBLEMEN EN DYSLEXIE VOOR GROEP 4 LEERLINGRAPPORT GROEP 4. Leerlingrapport 1/7
Leerlingrapport Groep 4 Naam: Groep: Geboortedatum: 1/7 Groep 4 Vaardigheid Toetsen MM 1* (okt/nov) MM 2* (jan/feb) MM 3* (apr) MM 4* (mei/jun) Technisch (letterniveau) Technisch (woordniveau) Technisch
Nadere informatieIs leren lezen moeilijk?
Is leren lezen moeilijk? Ouderavond met digibord Auteurs: Angela Schelfhout, Wilma Stegeman en Susan van der Linden Om de ouders te laten ervaren hoe moeilijk het is om te leren lezen, geeft u ze een leesinstructie
Nadere informatieWat maakt mijn kind allemaal mee op De Fontein. in groep 3?
Wat maakt mijn kind allemaal mee op De Fontein in groep 3? Informatieavond 1 september 2016 1 1 september 2016 Beste ouders / verzorgers van de kinderen uit groep 3 Voor u ligt het informatieboekje van
Nadere informatieNieuwsbrief leren. leren en studeren op de basisschool. nummer 6 februari 2002. Lieven Coppens
Nieuwsbrief leren leren en studeren op de basisschool nummer 6 februari 2002 Lieven Coppens Wil je deze nieuwsbrief ook ontvangen? Dat kan. Stuur een email naar lieven.coppens@pi.be met daarin jouw emailadres
Nadere informatieWoordenschat Een vak apart?
Woordenschat Een vak apart? Learning words Inside & out Tessa de With Enschede Woensdag 28 oktober 2009 3 Het voorbeeld van de muis Een model van het leren lezen Begrijpend luisteren Woordenschat Technisch
Nadere informatieTussendoelen Gevorderde Geletterdheid. 1. Tussendoelen lees- en schrijfmotivatie. 2. Tussendoelen technisch lezen
Tussendoelen Gevorderde Geletterdheid Bron: Aarnoutse, C. & Verhoeven, L. (red.), Zandt, R. van het, Biemond, H.(in voorbereiding). Tussendoelen Gevorderde Geletterdheid. Een leerlijn voor groep 4 tot
Nadere informatieTOS en Dyslexie. De grenzen van mijn taal....zijn de grenzen van mijn wereld
TOS en Dyslexie De grenzen van mijn taal....zijn de grenzen van mijn wereld Inhoud: Wie zijn wij? Wat is een TOS? TOS en dyslexie, cormobiditeit TOS en dyslexie, dé aanpak Wie zijn wij? Auris: helpt mensen
Nadere informatieSpellen bij kern 3 Spel 1: Schrijven op je rug Spel 2: Winkeltje spelen Spel 3: Lezen voor het slapen gaan Spel 4: Blijven voorlezen
Spellen bij kern 3 Spel 1: Schrijven op je rug Kinderen hebben in kern 1, 2 en 3 al veel woorden geleerd. Het is een leuk spel om de letters van die woorden op de rug van uw kind te schrijven en het kind
Nadere informatieDe kinderen gebruiken het woorddoeboek op twee manieren: om woorden te lezen (ze plakken het juiste plaatje naast het woord);
Aan het begin van het schooljaar stappen de kinderen in buslijn 3. De chauffeur, Ben Bus, rijdt hen in de loop van het jaar langs twaalf haltes (ofwel 12 thema s) De kinderen hebben een eigen leesboek,
Nadere informatieSamen werken aan goed leesonderwijs!
Samen werken aan goed leesonderwijs! Samenwerkingsprogramma Zuidoost Ilse Meelker 6 maart 2013 Wat heeft een kind nodig om een gemotiveerde en goede lezer te worden / blijven? 1 Deze middag.. Effectief
Nadere informatie8-10-2015. Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Toetsen. Contactgegevens
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Toetsen WWW.CPS.NL Contactgegevens Willem Rosier w.rosier@cps.nl 06 55 898 653 Wat betekent dit voor het meten van de 21ste eeuwse taalvaardigheden? We hebben
Nadere informatieOnline leren lezen - Overzicht van de oefeningen
Online leren - Overzicht van oefeningen Cursief = voorbeeld Kern S ik kim sim MKM KM Zoek (sleep) k van kim en -positie letters m (tussen letters uit ze Klik als je i ziet (flitsletters) Zoek /k/ /i/ /m/
Nadere informatie