MEDEDELING AAN DE LEDEN

Transcriptie

1 EUROPEES PARLEMENT Commissie verzoekschriften MEDEDELING AAN DE LEDEN Betreft: Verzoekschrift 1833/2008, ingediend door Ioannis Asteriou (Griekse nationaliteit), namens de organisatie van mijnwerkers in Kassandra (Somatia Metallion Kassandras), gesteund door twee medeondertekenaars, over het vermoeden van overheidssteun in verband met de verkoop van de mijnen van Kassandra aan het bedrijf Ellinikos Chrysos door de Griekse staat 1. Samenvatting van het verzoekschrift Onder verwijzing naar het bericht dat de Commissie een onderzoek heeft ingesteld naar de wettigheid van de verkoop van de mijnen van Kassandra aan het bedrijf Ellinikos Chrysos voor 11 miljoen euro door de Griekse staat, benadrukt indiener dat de geuite vermoedens van overheidssteun in verband met de verkoop ongegrond zijn. Volgens indiener is het argument dat het openbaar belang en de belastingbetalers zouden zijn geschaad onhoudbaar, evenals het argument dat de mijnen zouden zijn verkocht tegen een prijs ver beneden de werkelijke marktwaarde. Indiener wijst erop dat de mijnen ruim 2400 gezinnen in de omgeving van werk voorzien en dat een eventuele sluiting catastrofaal zou zijn voor de sociaaleconomische ontwikkeling van het gebied. Indiener verzoekt derhalve het Europees Parlement in te grijpen en ervoor te zorgen dat de bestaande situatie gehandhaafd blijft en dat de sociale en economische omstandigheden van de lokale bevolking niet worden ondermijnd. 2. Ontvankelijkheid Ontvankelijk verklaard op 8 april De Commissie is om inlichtingen verzocht (artikel 202, lid 6, van het Reglement). 3. Antwoord van de Commissie, ontvangen op 20 november 2009 CM\ doc PE v07-00 In verscheidenheid verenigd

2 Indiener, de mijnwerkersbond van Kassandra, verzet zich tegen de beschuldiging (ingediend door een klager die anoniem wenst te blijven) dat het bedrijf Ellinikos Chrysos op verschillende manieren staatssteun heeft ontvangen, te weten: - Ellinikos Chrysos heeft de mijnen van Kassandra verworven van de Griekse staat tegen een prijs onder de marktwaarde zonder dat een openbare aanbestedingsprocedure heeft plaatsgevonden; - er is afgezien van de vereiste tot betaling van registratierechten of enige andere vorm van belasting; - en er is een korting toegekend op de advocatenkosten, notariskosten en overige vergoedingen. Indiener meent dat de in de aanklacht genoemde beschuldigingen vals zijn, aangezien het ontbreken van een aanbestedingsprocedure op zich geen bewijs is van toekenning van verboden staatssteun en de uitzonderingen in kwestie onder de de minimis-regel vallen. Indiener voert tevens aan dat de bij de verkoop bepaalde prijs is vastgesteld in overeenstemming met de regels voor vrije mededinging en dat de prijs voor de activa van het overgedragen bedrijf aanzienlijk was beïnvloed door een lange onderbreking van de mijnactiviteiten. Ten slotte stelt indiener dat met het sluiten van de verkoopovereenkomst 600 directe en indirecte banen zijn veiliggesteld. Indiener spreekt zijn uitdrukkelijke steun uit voor het voortbestaan van de huidige situatie van de mijnen van Kassandra. Ellinikos Chrysos S.A. is een mijnbouwonderneming die eigenaar is van de mijnen van Kassandra, gelegen in het departement Chalkidiki in het noorden van Griekenland. In 1996 werden de Kassandra-mijnen via een openbare aanbesteding verkocht aan het bedrijf TVX Ellas voor een bedrag dat overeenkwam met 32 miljoen euro. Na de intrekking door de Griekse staatsraad van de vergunningen voor de mijnbouwprojecten van TVX Ellas in 2002, heeft de eigenaar, een Canadese mijnbouwonderneming, de financiering stopgezet. Dit had tot gevolg dat TVX Ellas faillissement moest aanvragen. Op 12 december 2003 werden de mijnen van Kassandra voor 11 miljoen euro overgedragen van TVX Ellas aan de Griekse staat in het kader van een minnelijke schikking tussen beide. Op dezelfde dag verkocht de Griekse staat de Kassandra-mijnen aan Ellinikos Chrysos voor een bedrag van 11 miljoen euro. Deze tweede verkoop vond plaats zonder dat een transparante en vrije openbare aanbesteding was uitgeschreven of een onafhankelijke taxateur de waarde van de verkochte activa had bepaald. Op 9 juli 2007 ontving de Commissie de klacht over de verkoop van de mijnen van Kassandra aan Ellinikos Chrysos. Hierop verzocht de Commissie de Griekse autoriteiten om gedetailleerde informatie betreffende de verkoop. Op 10 december 2008 werd door de Commissie het besluit aangenomen om een formele onderzoeksprocedure in te leiden naar de vermeende staatssteun voor Ellinikos Chrysos 1. Met deze procedure wordt beoogd vast te stellen of aan de verkoop van de mijnen van Kassandra elementen van staatssteun zijn verbonden en, indien dit het geval is, of deze steunelementen verenigbaar zijn met de gemeenschappelijke markt. De Commissie heeft enige twijfel uitgesproken over de verkoop omdat deze niet was georganiseerd binnen het kader van een vrije en onvoorwaardelijke aanbesteding, en er evenmin een onafhankelijke taxatie heeft plaatsgevonden van de marktwaarde van de activa van de mijnen. Het besluit van de Commissie is op 10 maart 2009 gepubliceerd in het Publicatieblad om alle betrokken partijen uit te nodigen hun zienswijze en argumenten in te dienen, evenals alle beschikbare informatie, en om de Commissie de mogelijkheid te geven haar beoordeling te voltooien. 1 PB C 56 van , blz. 45. PE v /7 CM\ doc

3 Er hebben verschillende ontmoetingen plaatsgehad van de diensten van de Commissie met vertegenwoordigers van de Griekse autoriteiten en van Ellinikos Chrysos. Na maart 2009 hebben de betrokken partijen aanvullende informatie aangaande de verkoop verschaft. Conclusie Aangezien de formele onderzoeksprocedure nog niet is afgerond, heeft de Commissie zich op dit moment nog geen definitief oordeel gevormd over deze zaak. 4. Aanvullend antwoord van de Commissie, ontvangen op 10 juni 2011 (REV) Op 23 februari 2011 is de Commissie naar aanleiding van een diepgaand onderzoek dat werd ingesteld in december 2008, tot een negatief besluit gekomen inzake de staatssteun ten gunste van Ellinikos Chrysos, een mijnbouwonderneming. De Commissie kwam tot de conclusie dat de verkoop in 2003 van de Griekse Kassandramijnen door de Griekse staat aan Ellinikos Chrysos voor 11 miljoen euro, tot stand kwam onder de marktwaarde van de mijnen. In dit opzicht moet worden benadrukt dat de transactie plaatsvond zonder openbare aanbesteding of onafhankelijke evaluatie van de goederen van de mijnen, maar daarentegen op basis van een directe overeenkomst met de koper. De Griekse staat had de mijnen van de vorige eigenaar gekocht voor een bedrag van 11 miljoen euro. Op basis van een rapport dat kort na de verkoop werd gelast voor Ellinikos Chrysos, concludeerde de Commissie dat de marktwaarde van de mijnen op het moment van de verkoop eerder 25 miljoen euro bedroeg. Daarom was de Commissie van oordeel dat er een voordeel van 14 miljoen euro aan Ellinikos Chrysos was verleend. De prijs waartegen de mijnen aan de Griekse staat werden verkocht, was gelijk aan de prijs waartegen ze werden verkocht aan Ellinikos Chrysos. Dit gegeven is echter niet relevant voor de zaak, aangezien de prijs waartegen de mijnen werden verkocht aan de Griekse staat niet representatief was voor de waarde, maar de uitkomst vormde van de schikking van claims tussen de Griekse staat en de vorige eigenaar. Het verkoopcontract voorzag ook in de vrijstelling van belasting over de transactie, in het bijzonder van: a) overdrachtsbelasting op landeigendom en b) overdrachtsbelasting op mijnbouwrechten, die normaal gesproken op het moment van de verkoop zouden zijn geheven. Het totale bedrag aan belastingvrijstelling werd berekend op 1,34 miljoen euro. De twee voornoemde steunmaatregelen zijn onverenigbaar met de interne markt. Sterker nog, ze voldoen op geen enkele wijze aan de voorwaarden van artikel 107 van het VWEU. Ze stemmen met name niet overeen met de bepalingen van respectievelijk de richtsnoeren inzake regionale steun, de algemene groepsvrijstellingsverordening en de richtsnoeren inzake reddings- en herstructureringssteun. De Commissie heeft daarom geconcludeerd dat Ellinikos Chrysos heeft geprofiteerd van onverenigbare staatssteun voor een bedrag van 15,34 miljoen euro. Dit bedrag moet door de Griekse staat met rente worden teruggevorderd. CM\ doc 3/7 PE v07-00

4 De niet-vertrouwelijke versie van het besluit is reeds beschikbaar onder nummer C 48/2008 in het Staatssteunregister op de websitevanhetdg Concurrentie Aanvullend antwoord van de Commissie (REV II), ontvangen op 27 januari 2012 De Commissie heeft op 23 februari 2011 een besluit genomen over de door indiener genoemde zaak. Negen maanden na het negatief besluit van de Commissie van februari , waarin werd gesteld dat de steun die de mijnbouwonderneming Ellinikos Xrysos had ontvangen, onverenigbaar was met de EU-regels inzake staatssteun en dat deze steun moest worden teruggevorderd, heeft Griekenland nog een bewijs voorgelegd dat de steun door de ontvanger is terugbetaald. De Commissie was van oordeel dat de verkoop van de mijnbouwonderneming een ongepast economisch voordeel van 15,34 miljoen euro aan Ellinikos Xrysos heeft verschaft en droeg Griekenland op dit bedrag, met rente, terug te vorderen binnen vier maanden na de datum van de kennisgeving van het besluit aan Griekenland (d.i. voor 23 juni 2011). Op 23 november 2011 had Ellinikos Xrysos de steun echter niet terugbetaald en hadden de Griekse autoriteiten evenmin maatregelen genomen om te zorgen voor een effectieve terugbetaling. Daarom heeft de Commissie op 23 november 2011 besloten Griekenland voor het Hof van Justitie te dagen omdat het geen gevolg heeft gegeven aan het besluit van de Commissie van 23 februari Ondertussen heeft Ellinikos Xrysos bij het Gerecht van de Europese Unie beroep ingesteld tegen het besluit van de Commissie (zaak T-262/11). 6. Aanvullend antwoord van de Commissie (REV III), ontvangen op 18 december 2012 De Commissie heeft op 23 februari 2011 een besluit genomen over de door indiener genoemde zaak. In het besluit werd gesteld dat de verkoop van de mijnbouwonderneming een ongepast voordeel van 15,34 miljoen euro aan Ellinikos Xrysos heeft verschaft en werd Griekenland opgedragen dit bedrag, met rente, terug te vorderen binnen vier maanden na de datum van de kennisgeving van het besluit aan Griekenland (d.i. voor 23 juni 2011). Ellinikos Xrysos heeft tegen het besluit van de Commissie beroep ingesteld bij het Gerecht van de Europese Unie 3, maar deze handeling heeft geen opschortend effect en de Griekse overheid moest de steun terugvorderen binnen de in het Commissiebesluit vastgestelde termijn. Op 23 november 2011 had Ellinikos Xrysos de steun echter niet terugbetaald en hadden de Persbericht - IP/11/ Zaak T-262/11. PE v /7 CM\ doc

5 Griekse autoriteiten evenmin maatregelen genomen om te zorgen voor een effectieve terugbetaling. Daarom besloot de Commissie op 23 november 2011 Griekenland voor het Hof van Justitie van de Europese Unie te dagen omdat het geen gevolg had gegeven aan het besluit van de Commissie van 23 februari De rechtszaak werd effectief aanhangig gemaakt op 25 mei Vanaf het ogenblik dat de Commissie de zaak bij het Hof aanhangig had gemaakt, zijn de Griekse autoriteiten begonnen verslag uit te brengen over de terugvordering. Op 30 april 2012 deelden zij de Commissie mee dat er op 25 april 2012 een terugvorderingsopdracht was gestuurd naar Ellinikos Xrysos SA (in deze opdracht werd het gevorderde bedrag niet vermeld). Het bedrag dat uiteindelijk van Ellinikos Xrysos werd gevorderd is niet correct, omdat de Griekse autoriteiten niet de juiste startdatum hebben gebruikt voor het berekenen van de rente en omdat rente verschuldigd blijft tot de datum van de effectieve terugvordering. Ellinikos Xrysos heeft bij het nationale gerechtshof beroep aangetekend tegen de terugvorderingsopdracht en heeft om annulering ervan verzocht, maar de Griekse autoriteiten hebben de Commissie nog niet op de hoogte gesteld van de uitspraak in deze rechtszaak. Op 25 september 2012 hebben de diensten van de Commissie een brief gestuurd naar de Griekse autoriteiten met de vraag of zij de nodige correcties hebben aangebracht aan het bedrag van de terugvordering, wat de uitspraak is van het nationale gerechtshof inzake het verzoek van de begunstigde om annulering van de terugvorderingsopdracht en of de terugvordering al dan niet heeft plaatsgehad. Op dit ogenblik heeft er volgens de beschikbare informatie nog geen terugvordering plaatsgehad. 7. Antwoord van de Commissie (REV IV), ontvangen op 31 mei 2013 Zoals vermeld in de vorige mededeling over dit verzoekschrift heeft Ellinikos Xrysos bij het nationale gerechtshof beroep aangetekend tegen de terugvorderingsopdracht en om annulering ervan verzocht. Op 28 november 2012 hebben de Griekse autoriteiten de diensten van de Commissie laten weten dat het nationale gerechtshof het verzoek om annulering heeft verworpen en geweigerd heeft voorlopige maatregelen toe te staan. Vervolgens hebben de Griekse autoriteiten de Commissie medegedeeld dat Ellinikos Xrysos ongeveer 1 miljoen euro heeft betaald en ermee heeft ingestemd de rest van het bedrag van de terugvordering af te lossen in 17 maandelijkse termijnen. De laatste termijn zou volgens planning op 31 maart 2014 moeten zijn afgelost. De Griekse autoriteiten hebben tot nu toe niet laten weten of de maandelijkse aflossing verloopt zoals gepland. De Commissiediensten hebben de Griekse autoriteiten nogmaals gezegd dat een terugbetaling in termijnen niet aanvaardbaar is aangezien dit het principe van een onmiddellijke en effectieve terugbetaling niet respecteert. 1 zaak C-263/12. CM\ doc 5/7 PE v07-00

6 Tot besluit kan worden gesteld dat Griekenland heeft nagelaten de terugbetaling volledig en effectief te vorderen en dat de zaak tegen Griekenland voor het Hof van Justitie nog steeds in behandeling is Antwoord van de Commissie (REV V), ontvangen op 28 februari 2014 Op 23 februari 2011 besloot de Commissie ertoe terugvordering te gelasten van 15,34 miljoen euro aan onrechtmatige steun die werd verleend aan Ellinikos Xrysos SA in de vorm van een verkoop tegen een prijs onder de marktwaarde en een fiscale voorkeursbehandeling voor deze transactie. De Commissie heeft geen gronden gevonden om deze steun verenigbaar te verklaren. Bij arrest van 17 oktober 2013 (zaak C-263/12 2, Commissie tegen de Helleense Republiek) heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie bepaald dat Griekenland niet heeft voldaan aan de verplichtingen die op haar rusten krachtens het Verdrag, door niet binnen de gestelde termijn het besluit van de Commissie van 23 februari 2011 uit te voeren. De Griekse autoriteiten hebben op 7 november 2013 schriftelijk te kennen gegeven dat de steun door de begunstigde is terugbetaald. Om er zeker van te zijn dat de terugbetalingsopdracht volledig en overeenkomstig de toepasselijke regeling is uitgevoerd, hebben de diensten van de Commissie de Griekse autoriteiten verzocht informatie te verstrekken over de wijze waarop zij de terugvorderingsrente hebben berekend, alsook ondersteunende documentatie waaruit blijkt dat de begunstigde het betreffende bedrag daadwerkelijk aan de staat heeft overgedragen. De Griekse autoriteiten hebben medio februari 2014 een deel van de gevraagde informatie toegezonden. De Commissie heeft aanvullende gegevens nodig om te verifiëren of de volledige terugbetaling, en daarmee de uitvoering van het besluit van de Commissie, hebben plaatsgevonden. 9. Antwoord van de Commissie (REV VI), ontvangen op 30 juli 2014 Op 23 februari 2011 besloot de Commissie ertoe terugvordering te gelasten van 15,34 miljoen euro aan onrechtmatige steun die werd verleend aan Ellinikos Xrysos SA in de vorm van een verkoop tegen een prijs onder de marktwaarde en een fiscale voorkeursbehandeling voor deze transactie. De Commissie heeft geen gronden gevonden om deze steun verenigbaar te verklaren. In de brieven dd 12 februari 2014 en 2 april 2014 hebben de Griekse autoriteiten bewijsstukken overlegd om aan te tonen dat het besluit van de Commissie ten uitvoer is gelegd. Op basis van de overlegde bewijsstukken hebben de diensten van de Commissie geconcludeerd dat de terugbetaling inmiddels is afgerond, hoewel niet is voldaan aan de verplichting om de onrechtmatig verstrekte steun binnen de door de Commissie bepaalde 1 Zaak C-263/12. 2 Zaak C-263/12, Commissie tegen de Helleense Republiek, "Niet-nakoming - Staatssteun - Besluit van de Commissie waarbij terugvordering van steun wordt gelast - Niet-uitvoering". PE v /7 CM\ doc

7 termijnen terug te vorderen, zoals werd gesteld door het Hof van Justitie in zijn arrest van 17 oktober 2013 (Zaak C-263/12, Commissie tegen Helleense Republiek). CM\ doc 7/7 PE v07-00