MEDEDELING AAN DE LEDEN

Transcriptie

1 EUROPEES PARLEMENT Commissie verzoekschriften MEDEDELING AAN DE LEDEN Betreft: Verzoekschrift nr. 0824/2008, ingediend door Kroum Kroumov (Bulgaarse nationaliteit), gesteund door zestien medeondertekenaars, over een verzoek om liberalisering van prijzen en om concurrentiebevorderende maatregelen met betrekking tot juridische dienstverlening in Bulgarije 1. Samenvatting van het verzoekschrift Indiener stelt dat notarissen en advocaten in Bulgarije in de praktijk het monopolie hebben op het verlenen van een aantal diensten, en dat ze het recht hebben om hiervoor zelf de prijzen vast te stellen. Dit heeft tot gevolg dat het honorarium van een Bulgaarse notaris 20 keer zo hoog is als dat van een arts, en indiener wijst er tevens op dat over de honoraria van notarissen geen omzetbelasting wordt geheven, hoewel de Commissie dit heeft geëist. Volgens indiener is dit in strijd met de communautaire bepalingen over liberalisering van diensten en met mededingingsbepalingen, en daarom verzoekt hij het Europees Parlement om op te treden. 2. Ontvankelijkheid Ontvankelijk verklaard op 10 november De Commissie is om inlichtingen verzocht (artikel 192, lid 4, van het Reglement). 3. Antwoord van de Commissie, ontvangen op 30 januari 2009 Met betrekking tot de markt van juridische dienstverlening bij verkoop van onroerende goederen en vastgoed (dienstverlening voor overdracht van onroerende eigendom) heeft de Commissie in januari 2008 een studie gepubliceerd waarin ze vaststelde dat de markten met een zeer strikte reglementering niet beter zijn voor de consument wat prijs en aanbod qua juridische dienstverlening betreft. De Commissie heeft deze studie en de resultaten ervan aan CM\ doc PE v07-00 In verscheidenheid verenigd

2 de lidstaten voorgelegd met het verzoek opmerkingen te formuleren en, indien nodig, wijzigingen aan te brengen. Wat het vrije verkeer van juridische dienstverleners betreft, heeft Bulgarije bij de toetreding tot de Europese Unie de communautaire verworvenheden overgenomen, meer bepaald de vereiste amendementen met het oog op de tenuitvoerlegging van Richtlijn 98/5/EG over de vestiging van advocaten en Richtlijn 77/249/EEG over de tijdelijke prestaties van advocaten. De Commissie heeft onlangs een klacht ontvangen over de juridische dienstverlening in Bulgarije en heeft haar diensten gevraagd een onderzoek in te stellen. De Commissie heeft ook een inbreukprocedure ingesteld tegen Bulgarije omdat het land voor notarissen een nationaliteitseis stelt. De Commissie heeft de opmerkingen van de indiener in aanmerking genomen en verzamelt momenteel de gegevens om de tenuitvoerlegging van de communautaire verworvenheden op het gebied van vrij verkeer van juridische dienstverleners in Bulgarije te kunnen evalueren. 4. Aanvullend antwoord van de Commissie, ontvangen op 19 juni 2009 Indiener klaagt over de werking van de gerechtelijke diensten in Bulgarije en is van mening dat de monopolies van notarissen en advocaten onterecht zijn en strijdig met het Gemeenschapsrecht. Ook klaagt hij erover dat de notarissen zich verzetten tegen btw-heffing op hun diensten. In aanvulling op haar eerdere mededeling wil de Commissie erop wijzen dat zij op 18 februari 2009 besloten heeft Bulgarije een aanmaningsbrief toe te sturen met betrekking tot de wetgeving van dat land inzake het beroep van advocaat. De Commissie is namelijk van mening dat bepaalde voorschriften van het Bulgaarse recht inzake advocatendiensten een belemmering zouden kunnen vormen voor de vrije dienstverlening in Bulgarije van advocaten en advocatenkantoren, zoals die geregeld is bij de artikelen 43 en 49 van het EG-Verdrag. Bovendien lijken bepaalde voorschriften in strijd te zijn met Richtlijn 98/5/EG 1, die tot doel heeft de permanente uitoefening van het beroep van advocaat in een andere lidstaat dan die waar de betrokkene zijn beroepskwalificatie heeft verkregen, te vergemakkelijken. De Commissie wil met name uitleg op de volgende punten: het feit dat voor het verkrijgen van de titel van Bulgaarse advocaat nationaliteitseisen worden gesteld; het feit dat Bulgaarse advocaten en advocaten uit andere landen niet dezelfde rechten genieten om hun beroep uit te oefenen; het feit dat het voor advocatenkantoren uit andere lidstaten onmogelijk is zich in Bulgarije te vestigen; 1 PB L 77 van , blz PE v /6 CM\ doc

3 de regel op grond waarvan het in andere lidstaten gevestigde advocaten en advocatenkantoren verboden is om in Bulgarije hun eigen naam te gebruiken. De aanmaningsbrief is de eerste stap in de inbreukprocedure van artikel 226 van het EG-Verdrag. In die brief wordt Bulgarije gevraagd de Commissie binnen een termijn van twee maanden uitleg te verstrekken over de geconstateerde problemen in verband met de toepassing van het Gemeenschapsrecht. De Commissie wijst er bovendien op dat de Bulgaarse autoriteiten overeenkomstig artikel 15, lid 2, onder g), en artikel 39 van Richtlijn 2006/123/EG 1 (Dienstenrichtlijn) moeten evalueren of wetsvoorschriften waarbij de dienstverlener verplicht wordt vaste minimum- en maximumtarieven te hanteren, gerechtvaardigd en evenredig zijn. De Bulgaarse autoriteiten moeten de Commissie daarover vóór 28 december 2009 (uiterste termijn voor de omzetting van de richtlijn) een evaluatieverslag doen toekomen. Met betrekking tot de btw-heffing op notarisdiensten zij erop gewezen dat dergelijke diensten volgens de vaste jurisprudentie van het Hof moeten worden belast 2. Volgens de informatie waarover de Commissie beschikt, moet over de activiteiten van notarissen op grond van artikel 3, lid 2, van de Bulgaarse btw-wet btw worden betaald. Op dit punt lijkt er dus geen sprake te zijn van strijdigheid met het Gemeenschapsrecht. 5. Aanvullend antwoord van de Commissie, ontvangen op 13 januari 2011 In aanvulling op haar eerdere twee mededelingen over het onderwerp van dit verzoekschrift wil de Commissie aanstippen dat zij op 3 november 2009 een met redenen omkleed advies heeft gestuurd aan Bulgarije met betrekking tot de wetgeving van dat land inzake het beroep van advocaat. De Commissie is namelijk van mening dat bepaalde voorschriften van het Bulgaarse recht inzake advocaten een belemmering vormen voor de vrije dienstverlening in Bulgarije van advocaten en advocatenkantoren, zoals die geregeld is bij de artikelen 49 en 56 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU). Bovendien zijn bepaalde voorschriften in strijd met Richtlijn 98/5/EG 3, die tot doel heeft de permanente uitoefening van het beroep van advocaat in een andere lidstaat dan die waar de betrokkene zijn beroepskwalificatie heeft verkregen, te vergemakkelijken. De Commissie is met name van mening dat het opleggen van de voorwaarde dat iemand de Bulgaarse nationaliteit moet hebben om in Bulgarije de titel van advocaat te kunnen voeren, niet gerechtvaardigd is, evenmin als het feit dat Bulgaarse advocaten en advocaten uit andere landen van de Unie niet dezelfde rechten hebben bij het ontplooien van hun activiteiten. De Commissie is bovendien van mening dat het feit dat advocatenkantoren die in andere EU-landen gevestigd zijn, in Bulgarije geen bijkantoor kunnen openen en er hun eigen firmanaam niet mogen voeren, in strijd is met artikel 49 van het VWEU. 1 Richtlijn 2006/123/EG van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2006 betreffende diensten op de interne markt, PB L 376 van , blz Arrest van het Hof van 26 maart 1987, zaak 235/85, Commissie van de Europese Gemeenschappen / Koninkrijk der Nederlanden, Jurispr. 1987, blz PB L 77 van , blz CM\ doc 3/6 PE v07-00

4 Volgend op het sturen van het met redenen omkleed advies hebben de Bulgaarse autoriteiten besloten om over te gaan tot wijziging van de betreffende voorschriften. Op 30 juni 2010 heeft het Bulgaarse parlement een wet aangenomen tot wijziging van de wet inzake de advocatuur. De Commissie staat momenteel in contact met de Bulgaarse autoriteiten om opheldering te krijgen over bepaalde aspecten van deze wijzigingswet en om na te gaan of deze wet de klachten wegneemt die zijn ontstaan in het kader van deze inbreukprocedure. 6. (REV. III) Aanvullend antwoord van de Commissie, ontvangen op maandag 18 juli 2011 In aanvulling op haar eerdere drie mededelingen over het onderwerp van dit verzoekschrift wil de Commissie aanstippen dat Bulgarije, naar aanleiding van het met redenen omkleed advies dat naar het land werd gestuurd met betrekking tot de wetgeving inzake het beroep van advocaat, op 30 juni 2010 een wet heeft aangenomen tot wijziging van de wet inzake de advocatuur. Hoewel de wijzigingswet een oplossing biedt voor een deel van de klachten met betrekking tot de artikelen 49 en 56 van het VWEU, alsook met betrekking tot Richtlijn 98/5/EG 1, blijven er twijfels bestaan of bepaalde voorschriften van de gewijzigde wet inzake de advocatuur wel verenigbaar zijn met het recht van de Unie. Daarom onderhouden de diensten van de Commissie momenteel contacten met de Bulgaarse autoriteiten met het oog op de verduidelijking van bepaalde voorschriften. De Bulgaarse autoriteiten hebben de diensten van de Commissie per brief d.d. 20 mei 2011 laten weten dat ze zich ervan bewust zijn dat er bepaalde moeilijkheden blijven bestaan. Ze hebben een werkgroep opgericht om een oplossing te vinden voor deze problemen. Wat de nationaliteitsclausule voor notarissen in Bulgarije betreft, wijst de Commissie erop dat ze zich tot de Bulgaarse autoriteiten zal richten om deze bepaling te bespreken in het licht van de arresten van het Europees Hof van Justitie van 24 mei In deze arresten oordeelde het Hof dat de activiteiten van notarissen niet onder de bepalingen van artikel 51 van het VWEU vallen en dat een nationaliteitsclausule dus niet gerechtvaardigd is. 7. Aanvullend antwoord van de Commissie (REV. IV), ontvangen op 27 januari 2012 Per brief d.d. 28 juli 2011 hebben de Bulgaarse autoriteiten een nieuw wetsontwerp tot wijziging van de wet inzake de advocatuur doen toekomen. Bij brief van 21 november 2011 hebben de diensten van de Commissie de Bulgaarse autoriteiten hun opmerkingen in verband met dit wetsontwerp bezorgd. Die commentaar strekte ertoe Bulgaarse advocaten dezelfde rechten als Europese advocaten te geven om het beroep uit te oefenen, en de mogelijkheden en voorwaarden te verduidelijken om in Bulgarije advocatenkantoren op te richten. Op 15 december 2011 heeft een vergadering met de Bulgaarse autoriteiten plaatsgevonden. Die 1 PB L 77 van , blz PE v /6 CM\ doc

5 zullen de Commissie begin 2012 een nieuw wetswijzigingsontwerp doen toekomen waarin rekening wordt gehouden met de opmerkingen van de Commissie. Wat de nationaliteitsclausule voor notarissen in Bulgarije betreft, heeft de Commissie de Bulgaarse autoriteiten op 9 november 2011 een brief gestuurd waarin ze vraagt welke maatregelen getroffen zijn of voorbereid worden om deze bepaling in te trekken in het licht van de arresten van het Europees Hof van Justitie van 24 mei In deze arresten oordeelde het Hof dat de activiteiten van notarissen niet onder de bepalingen van artikel 51 van het VWEU vallen en dat een nationaliteitsclausule dus niet gerechtvaardigd is. Bulgarije heeft bij brief van 17 januari 2012 geantwoord; daarbij stuurde het land een wetsontwerp mee waarbij de nationaliteiten van de andere lidstaten worden toegevoegd, alsook een tijdschema voor de aanneming daarvan. 8. Aanvullend antwoord van de Commissie (REV. V), ontvangen op 27 november 2012 Aansluitend op haar eerdere mededelingen over dit verzoekschrift wijst de Commissie erop dat zij, wat de nationaliteitsclausule voor notarissen in Bulgarije betreft, de Bulgaarse autoriteiten op 9 november 2011 een brief over deze bepaling heeft gestuurd in het licht van de arresten van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 24 mei In januari 2012 stuurden de Bulgaarse autoriteiten een ontwerp tot wijziging van de tekst toe waarin de nationaliteitsclausule voor notarissen is geschrapt. De ontwerptekst is in juli 2012 aan het Parlement voorgelegd, waar hij thans in behandeling is. Wat betreft de door de Commissie ingestelde inbreukprocedure in verband met de regelgeving rond diensten van advocaten in Bulgarije, hebben de Bulgaarse autoriteiten op 1 augustus 2012 een nieuw wijzigingsontwerp toegestuurd dat een mouw zou moeten passen aan de laatste bezwaren die in deze procedure nog overbleven sinds de goedkeuring van die tekst. De Commissie zal haar gesprekken met de Bulgaarse autoriteiten voortzetten om te garanderen dat de voorgestelde wijzigingen snel en conform worden goedgekeurd. 9. Aanvullend antwoord van de Commissie (REV. VI), ontvangen op 28 november 2014 Aansluitend op haar eerdere mededelingen over dit verzoekschrift wijst de Commissie erop dat zij, wat de nationaliteitsclausule voor notarissen in Bulgarije betreft, de Bulgaarse autoriteiten op 9 november 2011 een brief over deze bepaling heeft gestuurd in het licht van de arresten van het Europees Hof van Justitie van 24 mei In januari 2012 stuurden de Bulgaarse autoriteiten een ontwerp tot wijziging van de tekst toe waarin de nationaliteitsclausule voor notarissen is geschrapt. Het Parlement heeft deze ontwerptekst op 21 november 2012 aangenomen. Wat betreft de door de Commissie ingestelde inbreukprocedure in verband met de regelgeving rond diensten van advocaten in Bulgarije, hebben de Bulgaarse autoriteiten op 1 augustus 2012 een nieuw wijzigingsontwerp toegestuurd dat een mouw zou moeten passen aan de laatste bezwaren die in deze procedure nog overbleven sinds de goedkeuring van die tekst. De wet tot wijziging van de wet inzake de advocatuur werd op 22 november 2012 goedgekeurd en op 7 december 2012 gepubliceerd in uitgave nr. 97 van het staatsblad. De Commissie heeft CM\ doc 5/6 PE v07-00

6 bevestigd dat de laatste bezwaren in het kader van deze procedure zijn weggenomen, en heeft de zaak op 26 september 2013 afgesloten. PE v /6 CM\ doc