STAat van de STAd 2015

Transcriptie

1 STAat van de STAd 015 De Staat van Arnhem 015 afdeling informatievoorziening, team onderzoek en statistiek SEPTEMBER 015

2

3 Inhoudsopgave 3 Inleiding 5 Thema s 7 Bevolking 8 Economische kracht 10 Sociale kracht 1 Kwaliteit leefomgeving 1 Culturele kracht 16 Van wijken weten Centrum 0. Spijkerkwartier 1 3. Arnhemse Broek. Presikhaaf-West 3 5. Presikhaaf-Oost 6. Sint Marten/Sonsbeek-Zuid 5 7. Klarendal 6 8. Velperweg e.o Alteveer en Cranevelt Geitenkamp Monnikenhuizen Burgemeesterswijk/Hoogkamp Schaarsbergen e.o Heijenoord-Lombok Klingelbeek Malburgen-West Malburgen-Oost (N) Malburgen-Oost (Z) Vredenburg/Kronenburg Elden Elderveld 0. De Laar 1 3. Rijkerswoerd. Schuytgraaf 3 Arnhem totaal Bronnen- en begrippenlijst 7

4

5 Inleiding 5 De perspectiefnota is het startdocument van de jaarlijkse beleidscyclus en is gericht op de te maken strategische hoofdkeuzes voor de meerjarenprogramma-begroting. De gemeente Arnhem deelt haar begroting de laatste jaren in in reguliere taken en veranderprogramma s. De veranderprogramma s zijn gericht op vraagstukken die tijdelijk extra aandacht vragen. De gemeentelijke activiteiten vinden plaats in een cyclus van prioriteiten en doelen stellen, opstellen van een begroting, uitvoeren en verantwoorden. De gemeente Arnhem wil kwaliteit leveren, de goede dingen zo goed mogelijk doen. Belangrijke vragen hierbij zijn: wat zijn ontwikkelingen in Arnhem en de regio? wat zijn de speerpunten van het beleid; waar moeten Arnhem zich op richten? welke inspanningen worden geleverd? zijn deze inspanningen effectief en wat is het rendement? wat vinden de Arnhemmers van de gemeentelijke dienstverlening? Arnhem heeft recent gekozen voor een fundamentele wijkbenadering, Van wijken weten. Daarnaast wil Arnhem zich nadrukkelijk profileren als een vitale economische stad en als het bestuurlijk en cultureel centrum van Oost-Nederland. Om de ambities voor de stad te kunnen bepalen, is kennis en inzicht nodig over hoe Arnhem er op dit moment voor staat. De Staat van de stad geeft jaarlijks een globaal beeld van de stand van zaken en ontwikkelingen in Arnhem en de wijken op vijf belangrijke thema s: bevolking economische kracht sociale kracht kwaliteit leefomgeving culturele kracht Culturele kracht is dit jaar voor het eerst toegevoegd aan de Staat van de stad. Waar mogelijk wordt Arnhem bij al deze thema s vergeleken met andere gemeenten. Na de thema s worden de wijken kort getypeerd in Van wijken weten. De laatst bekende cijfers zijn vermeld, waarbij de wijk steeds met Arnhem totaal wordt vergeleken. Voor uitgebreide, actuele informatie over de wijken (met o.a. vergelijkende cijfers uit voorgaande jaren) zijn de Wijkprofielen op de website van Arnhem beschikbaar. Ook op Arnhem in cijfers is veel informatie te vinden. Onderzoek & Statistiek werkt op dit moment aan een eerste versie van wijk- en gebiedsprofielen voor het sociale domein. Over de invoering van trendrapportages wordt nagedacht.

6 6 Kwaliteitscyclus en monitoring Arnhem wil de actuele kwaliteit en de ontwikkelingen zo goed mogelijk zichtbaar maken en monitoren en werken aan kwaliteitsverbetering. Monitoring vindt plaats op verschillende niveaus. 1. Ontwikkelingen in de stad De gemeente brengt periodiek, zowel cijfermatig als kwalitatief, ontwikkelingen in beeld op thema s, o.a. op basis van gesprekken met inwoners en partners in de stad. Op basis van dit beeld worden gemeentelijke ambities en doelen geformuleerd.. Maatschappelijk resultaat De doelen en ambities worden vertaald in te behalen maatschappelijke resultaten (speerpunten). Periodiek wordt de mate waarin de maatschappelijke doelen gerealiseerd worden gemeten (outcome). 3. Kwaliteit van de uitvoering Met het oog op de kwaliteit van de inspanningen volgt de gemeente of de uitvoering naar verwachting verloopt in termen van tempo, output en kosten.. Resultaat individuele burger Om zicht te hebben op hoe burgers denken over de kwaliteit streeft de gemeente er naar om de tevredenheid over de dienstverlening systematisch in beeld te brengen. 5. Kwaliteitseisen Daarnaast is het gewenst zicht te hebben of de uitvoering in voldoende mate voldoet aan de gestelde kwaliteitseisen (input). Populatieonderzoek Landelijke benchmarks 1. Ontwikkelingen Stad, gebieden en wijken. Maatschappelijk resultaat Maatschappelijke kosten-baten analyse Analyse output, doorlooptijd, kosten 3. Kwaliteit uitvoering. Resultaat individuele burger Klant - tevredenheidsonderzoek Monitoring op strategisch niveau De vijf thema s en de wijkprofielen geven een globaal cijfermatig beeld van relevante ontwikkelingen binnen de gemeente Arnhem. De belangrijkste basisindicatoren zijn benoemd en in kaart gebracht. Daarnaast worden op deze thema s outcome-indicatoren gepresenteerd die inzicht geven in het resultaat van de inspanningen op de huidige veranderopgaven. De keuze van de indicatoren is vooralsnog voorlopig en in ontwikkeling en nog niet alle benoemde indicatoren zijn in de rapportage opgenomen. Ook wordt nog maar een beperkt aantal indicatoren in de context van land en regio gezet. Dit zal in toekomstige updates steeds meer het geval zijn.

7 7 THEMA S

8 Bevolking 8 5% Lee1ijdsopbouw 0% 15% 10% 5% 0% Arnhem Nederland Regio Arnhem (incl. Arnhem) figuur 1 figuur Lee1ijdsontwikkeling % Aandeel niet- westerse allochtonen % % % % Arnhem Nederland Regio Arnhem (incl. Arnhem) figuur 3 figuur 100% 80% Etniciteit per lee8ijdsgroep Huishoudens 60% 1% 0% 0% 0% Niet- westers Westers Nederlands 8% % 7% Paar met kinderen Eenoudergezin Paar zonder kinderen Alleenstaande figuur 5 figuur 6 0% 30% 0% 10% 0% Opleidingsniveau bevolking jaar laag middelbaar hoog tot en meer Inkomensverdeling besteedbaar huishoudensinkomen ( ) Arnhem 01 Nederland Arnhem Nederland regio Arnhem (incl. Arnhem) 0% 5% 10% 15% 0% 5% 30% figuur 7 figuur 8

9 Bevolking 9 Beleid begint bij de inwoners van Arnhem. Wie zijn de inwoners van Arnhem? Hoe zijn ze te kenmerken? Wat is hun leeftijd? Wat is hun achtergrond? Welke huishoudens vormen zij? Wat is hun opleidingsniveau? Wat is hun inkomensniveau? Hoe ontwikkelt de bevolking zich? Met een goed beeld van de inwoners van onze stad kan het beleid beter gericht worden ingestoken. Bevolkingsontwikkeling Het aantal inwoners van Arnhem groeit. Op 1 januari 015 telde Arnhem inwoners. De komende jaren blijft het aantal inwoners groeien tot ruim in 00. Een toename van ruim 10%. (figuur 1) Arnhem is de afgelopen jaren sneller gegroeid dan de regio als geheel. Dit hangt samen met natuurlijke aanwas (meer geboorte dan sterfte) en een vestigingsoverschot (meer vestiging dan vertrek). Per saldo trekt Arnhem jonge volwassenen (18 tot 7 jaar), maar verliest Arnhem jonge gezinnen en volwassenen in de leeftijd van 7 tot 0 jaar. Bevolkingsontwikkeling Arnhem heeft een stedelijke leeftijdsopbouw. In vergelijking met de regio en Nederland heeft Arnhem veel jonge volwassenen (18 tot 7 jaar) en volwassenen in de leeftijd van 7 tot 0 jaar. Senioren heeft Arnhem juist minder. In Arnhem wonen relatief minder 65-plussers en 75-plussers dan in de regio. Dat hangt samen met de suburbanisatie in de jaren zestig en zeventig. Door het vertrek van toen heeft Arnhem minder met vergrijzing te maken. (figuur ) Maar Arnhem vergrijst ook. Arnhem telt nu ruim plussers. Dat aantal verdubbelt bijna naar plussers in 00. Het aantal 65- tot 75-jarigen is nu ruim en dat zijn er naar verwachting ruim in 00. (figuur 3) Arnhem heeft relatief veel inwoners van niet-westerse allochtone komaf. Beduidend meer dan in nederland als geheel of in de regio. Bijna één op de vijf Arnhemmers wordt gerekend tot de nietwesterse allochtonen. Hetzij doordat ze zelf in het buitenland zijn geboren (eerste generatie) of omdat zij ouders hebben die in het buitenland zijn geboren (tweede generatie). (figuur ) Onder jongeren is het aandeel niet-westerse allochtonen beduidend hoger dan onder ouderen. Bij Arnhemmers tot 6 jaar is één op vier van niet-westerse allochtone komaf. Bij 65-plussers is dat één op vijftien. (figuur 5) In Arnhem wonen per 1 januari 015 naar schatting ruim huishoudens. Bijna de helft van alle huishoudens in Arnhem bestaat uit één persoon. Dat aantal neemt conform de landelijke trend verder toe. In vergelijking met Nederland heeft Arnhem circa tien procentpunt meer eenpersoonshuishoudens. (figuur 6) Richting 00 verandert de bevolkingssamenstelling van Arnhem: meer ouderen, meer niet-westerse allochtonen en meer alleenstaanden. Arnhem heeft relatief veel hoogopgeleide inwoners. Meer dan een derde van de bevolking van 15 tot 75 jaar is hoogopgeleid. Dat is beduidend meer dan in Nederland en de regio Arnhem. Het aandeel laagopgeleiden is in Arnhem juist lager dan in Nederland en de regio. (figuur 7) Arnhem heeft relatief veel huishoudens met een laag inkomen. Huishoudens met hogere inkomens heeft Arnhem juist minder dan Nederland. (figuur 8)

10 Economische kracht 10 Indexcijfers werkgelegenheid Inkomende pendel plus gemeenten Nederland Arnhem % 18% % 5% Arnhem regiogemeenten overig Gelderland Overig figuur 1 figuur Bedrijven en ZZP- ers Werkloosheid (%) plus gemeenten Nederland ZZP'ers overige bedrijven Arnhem Arnhem/Nijmegen figuur 3 figuur Werkloosheid (%) Niet- westerse allochtoon Laagopgeleiden Nederland Arnhem/Nijmegen Arnhem G1 Aantal PW-uitkeringen figuur 5 figuur 6 S:jging PW t/m Bezoekers binnenstad per week Arnhem 3,9% Niet- G 3,1% BUIG- gemeenten,7% G,% figuur 7 figuur 8

11 Economische kracht Hoe staat de stad er economisch voor? Door bijvoorbeeld te zorgen voor een goed ondernemersklimaat kan Arnhem daar zelf invloed op uitoefenen, maar Arnhem blijft voor een groot deel afhankelijk van regionale, landelijke en zelfs internationale ontwikkelingen. Als het economisch goed gaat dan heeft dan heeft dat een positieve invloed op de thema s die in de volgende paragrafen nog aan de orde komen. Sociaal-economische index Met betrekking tot de sociaal-economische index staat Arnhem op de 6ste plaats van de 50 grootste nederlandse gemeenten. Dat is een stijging van drie plaatsen ten opzichte van de voorgaande vier jaren. Arnhem scoort goed wat betreft het aantal hoogopgeleiden en de bereikbaarheid van banen. Minder goed: bijstand, werkloosheid en armoede. 11 Werkgelegenheid in Arnhem en regio. In 01 werken ca personen bij Arnhemse bedrijven. De werkgelegenheid daalde tot onder en dat is weer op het niveau van voor de economische crisis. Die ontwikkeling is ook te zien bij de regiogemeenten. Het afgelopen jaar was in Arnhem een daling te zien bij grote(re) bedrijven en een stijging bij de kleine(re). De daling was per saldo 1,8% en dat was meer dan in de gemeenten en geheel Nederland. (figuur 1) Arnhem heeft een belangrijke werkgelegenheidsfunctie voor de regio. Bijna een kwart van de banen wordt bezet door mensen uit de regiogemeenten. Omgekeerd wordt nog geen 9% van de ca banen in de regiogemeenten bezet door Arnhemmers. (figuur ) Dynamiek bedrijvigheid Het aantal bedrijfsvestigingen is de laatste jaren sterk gegroeid, vooral door ZZP-ers. (figuur 3) De ZZP-ers zijn goed voor 8% van de totale werkgelegenheid. Zij leveren een belangrijke bijdrage aan de sociaal-economische dynamiek (minder uitkeringen en grotere arbeidsparticipatie). Werkloosheid In Arnhem steeg de werkloosheid in 01 met 1,% tot 10%. Elders vlakt de stijging af. (figuur ) De werkloosheid onder laagopgeleiden (1%) en de allochtone beroepsbevolking (), met name niet-westers, is relatief hoog. (figuur 5) Medio 015 ontvangen ruim personen een PW-uitkering (voorheen WWB). (figuur 6) dit aantal stijgt gestaag, meer dan in vergelijkbare gemeenten. (figuur 7). Het aantal mensen dat na het bereiken van de maximale duur WW doorstroomt naar de bijstand groeit (ook meer dan landelijk). Arbeidsmarkt In Arnhem werken relatief veel hoogopgeleiden. Bij de laagopgeleiden sluiten vraag en aanbod niet aan (discrepantie arbeidsmarkt). Binnenstad In 015 (telling voorjaar) kwamen gemiddeld bezoekers per week naar de binnenstad (+11% t.o.v. 01); een ombuiging van de neerwaartse trend van de jaren daarvoor. (figuur 8) Bezoekers geven de binnenstad een rapportcijfer 7,. Horecavoorzieningen scoren het hoogst. De leegstand van winkelruimte in het centrum bedroeg in %.

12 Sociale kracht 1 1 Sociale zelfredzaamheid 1% figuur 1 1% 11% 36% 8% 69% gee> mantelzorg kan goed terecht voor hulp bij de buren ontvangt steun van kinderen, familie of bekenden hee> ondersteuning van een vrijwilliger is maag tot zeer ernsag eenzaam hee> naar eigen zeggen onvoldoende sociale contacten praat als ouder met familie/vrienden over opvoeding krijgt als ouder hulp van familie en vrienden bij de opvoeding Gezinssitua@e Arnhem 7% 7% van de huishoudens is een eenoudergezin G3 % 7% van de huishoudens is alleenstaand 11% van de volwassenen is ooit slachtoffer geweest van huiselijk geweld 8% van de jeugd is betrokken (geweest) bij een echtscheiding figuur 3 Maatschappelijke par;cipa;e Arnhem 33% NL doet vrijwilligerswerk 9% 3% is ac;ef voor buurtverbetering 6% van de volwassenen doet aan sport 67% van de jeugd is lid van een sportclub figuur 3 Financiële zelfredzaamheid Arnhem G3 1% 11% van de huishoudens hee; inkomen net boven sociaal minimum 10% 13% van de kinderen (<18) groeit op in deze huishoudens figuur 5 Economische par9cipa9e Arnhem 10,0% G3 van de beroepsbevolking is werkloos 8,3% 7,5% 9% is a@ankelijk van een sociale uitkering 1,6% 1,% van de jeugd is werkloos 3,%,3% van de leerlingen verlaat voor9jdig het onderwijs figuur 5 6 Gezondheid en leefsejl Arnhem 8% ervaart de gezondheid als (zeer) goed Nederland 81% 5% voelt zich door eigen gezondheid belemmerd 5% 59% voldoet aan de norm gezond bewegen 31% van de kinderen beweegt minder dan 7 uur per week 10% 1% heeb ernseg overgewicht 1% van de jeugd (<1 jr) heeb overgewicht 7% 1% is een zware drinker 5% van de jeugd drinkt wel eens >5 glazen per gelegenheid figuur 6

13 Sociale kracht 13 Sociale kracht belicht de sociale infrastructuur van Arnhem. Het gaat over de mate waarin Arnhemmers participeren en over het zelforganiserend vermogen van de stad. De maatschappelijke trend is een beweging van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving waarin in toenemende mate een bijdrage van bewoners wordt verwacht. Sociale zelfredzaamheid (figuur 1) Sociale netwerken vormen de sociale kracht van de samenleving. Met name buren zijn voor veel Arnhemmers een belangrijke bron voor hulp, steun en informatie. Ruim één op de tien inwoners ontvangt in het dagelijks leven hulp of ondersteuning van kinderen, familie of bekenden. Eén op de vijf inwoners verleent mantelzorg. Opvallend is dat slechts heel weinig inwoners ondersteuning hebben van een vrijwilliger. Voor de opvoeding van kinderen blijkt het sociale netwerk regelmatig te worden geraadpleegd. Een substantiële groep inwoners is matig tot ernstig eenzaam. Gezinssituatie en huiselijke relaties (figuur ) Eenpersoonshuishoudens en eenoudergezinnen zijn in Arnhem hoog vertegenwoordigd. Deze huishoudens lopen een groter dan gemiddeld risico om tegen problemen aan te lopen op diverse leefgebieden. Dit maakt de Arnhemse bevolking kwetsbaarder. Binnen het grootste deel van de gezinnen kunnen kinderen veilig opgroeien. Maatschappelijke participatie (figuur 3) De gemeente Arnhem doet de komende jaren uitdrukkelijk een beroep op de eigen kracht van de inwoners. Het percentage mensen dat zich inzet voor vrijwilligerswerk blijft echter achter bij het landelijke gemiddelde. Ongeveer een vijfde van de Arnhemmers zet zich in voor buurtverbetering. Twee derde beoefent sport. Financieel-economische uitgangspositie (figuur en 5) Verreweg de meeste bewoners hebben een voldoende financieel-economische uitgangspositie op basis van betaald werk. Tegelijkertijd lijkt armoede in Arnhem meer voor te komen dan in andere grote steden. Er zijn relatief veel huishoudens met een inkomen rond het sociaal minimum en ook een meer dan gemiddeld aantal kinderen dat opgroeit in een dergelijk huishouden. Arnhem kent een relatief hoge werkloosheid en naar verhouding veel vroegtijdige schoolverlaters. Ruim 1.00 Arnhemmers startten in 01 een traject van schulddienstverlening. Gezondheid en leefstijl (figuur 6) De grote meerderheid van de Arnhemmers vindt zichzelf gezond. Een kwart van de inwoners voelt zich echter door de eigen gezondheid belemmerd in het dagelijks leven. Iets meer dan de helft van de inwoners voldoet aan de norm voor gezond bewegen. Een derde van de kinderen beweegt minder dan 7 uur per week. Een op de tien Arnhemmers heeft ernstig overgewicht. Bij basisschoolkinderen is dat 1%. Algemene zelfredzaamheid Verreweg de meeste Arnhemmers kunnen goed voor zichzelf zorgen als het gaat om de basale huishoudelijke taken. Van de 65-plussers kan twee derde zelfstandig het huishouden doen.

14 Kwaliteit Leefomgeving 1 Woonaantrekkelijkheidsindex (1 = aantrekkelijkste op schaal van G50) figuur 1 figuur 80% Woningvoorraad naar eigendom Gemeente Arnhem 0% Betaalbaarheidsrisico naar eigendom 60% 0% 0% 0% Woningmarktgebied Arnhem (incl. Arnhem) Nederland Koop Sociale huur Par5culiere huur figuur 3 figuur 30% 0% 10% 0% Huur Koop Totaal Arnhem Nederland 60% 0% 0% Eigendomsverhouding zelfstandig wonende huishoudens naar lee@ijd 0% koop corporaeebezit overig verhuur Totaal misdrijven figuur 5 figuur 6 Schoon vervoer in Arnhem Laadpalen Hybride Aardgas (CNG) Electrisch figuur 7 figuur 8

15 Kwaliteit Leefomgeving 15 Een fijne woning, een leuke buurt en je veilig voelen. Allemaal elementen die de kwaliteit van de leefomgeving bepalen. Woonaantrekkelijkheid Arnhem is sinds 007 aantrekkelijker geworden om in te wonen blijkt uit onderzoek naar de 50 grootste gemeenten van Nederland. Arnhem staat met woonaantrekkelijkheid op de 1 e plaats. Arnhem scoort goed op nabijheid natuurgebieden en cultureel aanbod. (figuur 1) Woningvoorraad en woningmarkt De woningvoorraad groeit. Voor de komende jaren staat veel nieuwbouw in de planning. De sloop is beperkt. Volgens planning staan er in 030 bijna woningen in Arnhem. (figuur ) De woningvoorraad is de afgelopen jaren van samenstelling veranderd. Minder woningen in corporatiebezit. Meer koopwoningen. Het aandeel koopwoningen neemt nog verder toe. De nieuwbouwplanning bestaat grotendeels uit eengezinskoopwoningen. Arnhem heeft relatief veel sociale huurwoningen. Beduidend meer dan de regio als geheel en Nederland. (figuur 3) Er blijft een grote behoefte aan sociale huur in de regio Arnhem, met name in Arnhem zelf. Tegelijkertijd wordt ook leegstand voorspeld. Bepaalde woningen of buurten zijn zo ongewild dat men er ondanks schaarste niet wil wonen. In het algemeen hebben jongeren meer behoefte aan huurwoningen vanwege losse relaties en de flexibele arbeidsmarkt. Huishoudens in huurwoningen hebben vaker een betaalbaarheidsrisico dan huishoudens in koopwoningen. Een derde van de huurders heeft een inkomen dat onvoldoende is voor de huur en de NIBUD-normen voor levensonderhoud en sociale participatie. (figuur ) Hoe mensen wonen, hangt o.a. af van de leeftijd van het huishouden. Oudere huishoudens wonen vaker in corporatiebezit. Jongere huishoudens vaker in een koopwoning of in particuliere verhuur. Vanaf 5 jaar betrekt men in toenemende mate een koopwoning. (figuur 5) In Nederland had 61% van de eigenaar-bewoners tussen de 5 en 35 jaar in 01 een woning die onder water staat. Leefbaarheid en veiligheid Het gevoel van onveiligheid is afgenomen. Eén op de vier Arnhemmers voelt zich wel eens onveilig in de eigen buurt; tien jaar geleden was dit nog één op de drie. Het totaal aantal misdrijven (figuur 6) en de zgn. high impact crimes zijn afgenomen sinds 011. Mensen ervaren minder verloedering dan 10 jaar geleden. Het rapportcijfer voor leefbaarheid is de afgelopen tien jaar verbeterd van 6,8 naar. Het rapportcijfer voor de veiligheid in eigen buurt is stabiel gebleven op een 6,6. Andere grote gemeenten scoren gemiddeld iets hoger. (figuur 7) De sociale cohesie in Arnhem wijkt niet veel af van die in andere grote gemeenten. 61% van de Arnhemmers vindt dat de mensen in de eigen buurt op een prettige manier met elkaar omgaan; 37% vindt dat hij/zij in een gezellige buurt woont waar veel saamhorigheid is; 51% voelt zich thuis bij de mensen die in de buurt wonen. Sociale cohesie varieert per wijk van,6 voor het Centrum tot een 7 voor Klingelbeek. Schoon vervoer is goed voor milieu en stad. Naast de trolleybussen komen er steeds meer voertuigen die niet op benzine of diesel rijden. Ook neemt het aantal laadpalen toe. (figuur 8)

16 Culturele kracht Omvang culturele sector in Arnhem (aantal bedrijfsvescgingen) CreaCeve industrie Mode en vormgeving figuur 1 figuur Omvang culturele sector in Arnhem (aantal werkzame personen) CreaEeve industrie.000 Mode en vormgeving Aantal studenten ArtEZ Arnhem in 01 per studierich;ng 3% Bezoekers rijksgezelschappen % 6% Art & Design Muziek Het Gelders Orkest Oostpool Introdans Theater figuur 3 figuur Lidmaatschap bibliotheek Museum Arnhem bezoekers Ontwikkeling in % Arnhem Nederland figuur 5 figuur Openluchtmuseum bezoekers Bezoekersaantallen Gelredome (excl. voetbal) figuur 7 figuur 8

17 Culturele kracht 17 Arnhem geldt als culturele hoofdstad van Oost-Nederland dankzij een volledige creatieve keten (opleiding, productie, presentatie) in vrijwel alle kunstvormen. De keten bestaat uit een basis-, een middensegment en een aantal topgezelschappen. Het culturele klimaat draagt bij aan de aantrekkingskracht van de stad. Creatieve industrie Dankzij de aanwezigheid van de kunstacademie zijn er in Arnhem vergeleken met andere grote steden veel inwoners professioneel werkzaam in een artistiek of creatief beroep. Atlas voor Gemeenten berekende dat Arnhem in 01 op de e plek stond in Nederland wat betreft het aantal banen in de cultuur- en erfgoedsector. Banen in de architectuur leverde een 10 e plek op. Het aantal bedrijven in de creatieve industrie is de afgelopen tien jaar bijna verdubbeld. De creatieve industrie bestaat uit media en entertainment, theater, tekst en beeldende kunst. Ook op het gebied van mode en vormgeving was er een stijging. (figuur 1) Het aantal personen dat in deze sectoren werkt is ongeveer gelijk gebleven. (figuur ) ArtEZ hogeschool voor de kunsten kende 1.50 studenten in 01. Van hen volgde 60% een opleiding in de richting Art & Design, zoals Mode, Beeldende kunst en Productontwerp. (figuur 3) Arnhem kent drie rijksgezelschappen op het gebied van dans, muziek en toneel: Introdans, Het Gelders orkest en Oostpool. In 01 samen goed voor bezoekers. (figuur ) Cultuurparticipatie Vier op de tien Arnhemmers doen aan een vorm van amateurkunst zoals zingen, dansen, tekenen of muziek maken. Gemiddeld inwoners volgen per jaar een cursus bij het Kunstbedrijf. 60% van de Arnhemmers bezoekt voorstellingen of concerten; gemiddeld gaan zij à 5 keer per jaar. De helft van de Arnhemmers bezoekt musea. Gemiddeld geeft de Arnhemmer een als rapportcijfer voor het culturele aanbod in de stad. Meer Arnhemmers zijn de afgelopen jaren lid geworden van de bibliotheek. Dit is een positieve afwijking ten opzichte van de landelijke, dalende tendens. Die stijging wordt met name veroorzaakt door het toegenomen aantal jeugdleden (tot 18 jaar). Het aantal volwassen leden was dalende, maar stijgt weer sinds de opening van de nieuwe centrale bibliotheek in Rozet. (figuur 5) Musea, dierentuin, theaters, podia, festivals Burgers Zoo is de belangrijkste dagattractie met jaarlijks gemiddeld 1,5 miljoen bezoekers. ook Museum Arnhem (figuur 6) en het Openluchtmuseum doen het goed. (figuur 7) Andere bezoekersaantallen in 01: Musis Sacrum en de Schouwburg (Stadstheater) , focus Filmtheater , Luxor Live In 01 bezochten bijna personen een cultureel festival of evenement zoals daar zijn Hoogte80, Sonsbeek Theater Avenue, Filmfestival Pluk de nacht, Fashion Festival en Muziek bij de buren. Het aantal evenementen/concerten in het Gelredome is de afgelopen jaren gestaag afgenomen. Het verlies van Symphonica in Rosso is daar mede debet aan. Marco Borsato trok in 006 nog bezoekers bij 10 concerten en in 007 was Paul de Leeuw 5x uitverkocht. (figuur 8) Creatieve initiatieven Arnhem kenmerkt zich door een actieve en veelzijdige creatieve humuslaag : creatief en ondernemend talent krijgt in Arnhem de kans zich te ontwikkelen en uit te groeien. Bekende Arnhemse creatieve bottom-up initiatieven zijn Kweekland, Roof Garden Arnhem, Schakel Arnhem, de PopupKlup en Coehoorn Centraal.

18 18

19 19 VAN WIJKEN WETEN

20 1. Centrum Veel in beweging, jong en kritisch over de veiligheid 0 Centrum Het Centrum (woongebied) is gebouwd in de periode na de kaalslag als gevolg van de Tweede Wereldoorlog. De wijk heeft relatief veel jongere inwoners, met name 18- t/m3-jarigen, studenten en alleenstaanden; de bevolking neemt toe. De mutatiegraad in de wijk is relatief hoog, dat wil zeggen dat er veel verhuisbewegingen zijn. Het Centrum kent relatief weinig corporatiewoningen. Het aandeel particuliere huur is hoog, vergeleken met het Arnhems gemiddelde: kamers worden vooral verhuurd aan studenten. Er zijn veel flats, appartementen en woningen boven winkels. De veiligheid en overlast situatie in de wijk is minder gunstig dan gemiddeld in Arnhem. Dit is inherent aan een centrum gezien de samenstelling van de bevolking, weinig cohesie, concentratie van winkels en uitgaansmogelijkheden. Het gevoel van onveiligheid in het centrum is afgenomen. Het aantal bedrijfsvestigingen en arbeidsplaatsen in het Centrum neemt af. Ook voor heel Arnhem is het aantal arbeidsplaatsen afgenomen. De werkloosheid en bijstandsdichtheid zijn relatief laag in de wijk, maar nemen wel toe. Dit is het gevolg van de bevolkingssamenstelling. wijk Centrum Arnhem Op 1 januari bevolkingssamenstelling: aantal inwoners aantal huishoudens % niet-westerse allochtonen mutatiegraad¹ fysieke woonomgeving: aantal woningen % corporatiebezit sociale woonomgeving²: rapportcijfer leefbaarheid eigen buurt rapportcijfer voorzieningen in eigen buurt % onveiligheidsgevoel in eigen buurt % achteruitgang verwacht eigen buurt participatie: aantal bedrijfsvestigingen 3 aantal banen 3 % geregistreerde werkzoekenden % bijstandsgerechtigden ,8% 9,3% % 7,1 7, 35% % ,% 5,8% ,% ,% 1 over jaar 01; % verhouding tussen migratie en bevolkingsomvang onderzoek gehouden in najaar per 1 april 01 per 1 januari 01 Hier vindt u een selectie van indicatoren op wijkniveau. Voor meer informatie verwijzen we u naar

21 Spijkerkwartier. Spijkerkwartier Zusje van het Centrum Het Spijkerkwartier is een levendige wijk met een belangrijke woon- en werkfunctie, detailhandel en horeca. De Steenstraat fungeert als een route van en naar het stadscentrum. De wijk kent relatief veel jonge bewoners: 18- t/m 3-jarigen, studenten, alleenstaanden. De mutatiegraad in de wijk is relatief hoog, dat wil zeggen dat er veel verhuisbewegingen zijn. Het Spijkerkwartier kent weinig corporatiewoningen. Het aandeel particuliere huur is hoog vergeleken met het Arnhems gemiddelde: kamers worden vooral verhuurd aan studenten. Er zijn veel appartementen en bovenwoningen. De veiligheid en overlast situatie in de wijk is minder gunstig dan gemiddeld in Arnhem, dit wordt mede veroorzaakt door de concentratie en samenstelling van winkels en horeca. Het gevoel van onveiligheid in het Spijkerkwartier is afgenomen. De werkgelegenheid in de wijk lijkt zich te herstellen. 1 wijk Spijkerkwartier Arnhem Op 1 januari bevolkingssamenstelling: aantal inwoners aantal huishoudens % niet-westerse allochtonen mutatiegraad¹ fysieke woonomgeving: aantal woningen % corporatiebezit sociale woonomgeving²: rapportcijfer leefbaarheid eigen buurt rapportcijfer voorzieningen in eigen buurt % onveiligheidsgevoel in eigen buurt % achteruitgang verwacht eigen buurt participatie: aantal bedrijfsvestigingen 3 aantal banen 3 % geregistreerde werkzoekenden % bijstandsgerechtigden ,6% 8,% % 6,9 7, 35% 18% ,6% 6,3% ,% ,% 1 over jaar 01; % verhouding tussen migratie en bevolkingsomvang onderzoek gehouden in najaar per 1 april 01 per 1 januari 01 Hier vindt u een selectie van indicatoren op wijkniveau. Voor meer informatie verwijzen we u naar

22 Arnhemse Broek 3. Arnhemse Broek Diverse bevolking, sociaal-economisch nog kwetsbaar Het westelijk deel van het Arnhemse Broek is in de jaren 30 van de vorige eeuw gebouwd, het oostelijk deel is overwegend van kort na de Tweede Wereldoorlog. De wijk is de afgelopen jaren gerenoveerd. Nieuw is de woningbouwontwikkeling in het Nieuwe Kadekwartier. Het Industrieterrein het Broek maakt onderdeel uit van de wijk. Arnhemse Broek heeft relatief veel 18- t/m 3-jarigen en weinig 65-plussers, veel alleenstaanden en een omvangrijke Turkse gemeenschap. De omvang van de woningvoorraad in de wijk is redelijk stabiel. Door de ontwikkeling van het Nieuwe Kadekwartier is het aantal woning licht toegenomen. Er zijn relatief veel boven- of benedenwoningen. Het corporatiebezit in de wijk is hoog en er zijn relatief weinig koopwoningen. Het oordeel over woonomgeving, leefbaarheid en voorzieningen in de eigen buurt is lager dan het Arnhems gemiddelde. Gevoelens van onveiligheid komen relatief vaak voor. De sociaal-economische positie van de huishoudens in het Broek is ongunstig: De werkloosheid en bijstandsdichtheid zijn, vergeleken met andere wijken, hoog. In vergelijking met andere wijken kent de wijk veel huishoudens met een laag inkomen. wijk Arnhemse Broek Arnhem Op 1 januari bevolkingssamenstelling: aantal inwoners aantal huishoudens % niet-westerse allochtonen mutatiegraad¹ fysieke woonomgeving: aantal woningen % corporatiebezit sociale woonomgeving²: rapportcijfer leefbaarheid eigen buurt ,1% 1,8%.695 6% 6,5 6, ,% rapportcijfer voorzieningen in eigen buurt % onveiligheidsgevoel in eigen buurt % achteruitgang verwacht eigen buurt participatie: aantal bedrijfsvestigingen 3 aantal banen 3 % geregistreerde werkzoekenden % bijstandsgerechtigden 6,3 1% 1% ,7% 11,9% ,% 1 over jaar 01; % verhouding tussen migratie en bevolkingsomvang onderzoek gehouden in najaar per 1 april 01 per 1 januari 01 Hier vindt u een selectie van indicatoren op wijkniveau. Voor meer informatie verwijzen we u naar

23 Presikhaaf-West. Presikhaaf-West Herstructurering, groei bevolking en diversiteit Presikhaaf-West is de laatste grote stedelijke uitbreiding in oostwaartse richting van na WO II. Het bedrijventerrein IJsseloord I maakt onderdeel uit van de wijk. De bevolking in Presikhaaf-West neemt, na de herstructurering van de woningvoorraad, weer toe. De wijk kent het hoogste aandeel niet-westerse allochtonen van alle Arnhemse wijken, en een grote Turkse gemeenschap. Door herstructurering zijn er nog veel verhuisbewegingen. De woningvoorraad is overwegend in bezit van corporaties en kent veel flats/appartementen. Het onveiligheidsgevoel is afgenomen. De sociaal-economische positie van de huishoudens in Presikhaaf is ongunstig. De werkloosheid en bijstandsdichtheid in de wijk zijn relatief hoog. Het aantal huishoudens met een laag inkomen is, in vergelijking met andere wijken, hoog: een op de vier huishoudens heeft een inkomen onder de lage inkomensgrens. Het aantal bedrijfsvestigingen en arbeidsplaatsen blijft ongeveer gelijk. 3 wijk Presikhaaf-West Arnhem Op 1 januari bevolkingssamenstelling: aantal inwoners aantal huishoudens % niet-westerse allochtonen mutatiegraad¹ fysieke woonomgeving: aantal woningen % corporatiebezit sociale woonomgeving²: rapportcijfer leefbaarheid eigen buurt rapportcijfer voorzieningen in eigen buurt % onveiligheidsgevoel in eigen buurt % achteruitgang verwacht eigen buurt participatie: aantal bedrijfsvestigingen 3 aantal banen 3 % geregistreerde werkzoekenden % bijstandsgerechtigden ,% 0,1% % 6,6 6,6 7,1 31% 3% ,5% 1,8% ,% ,% 1 over jaar 01; % verhouding tussen migratie en bevolkingsomvang onderzoek gehouden in najaar per 1 april 01 per 1 januari 01 Hier vindt u een selectie van indicatoren op wijkniveau. Voor meer informatie verwijzen we u naar

24 Presikhaaf-Oost 5. Presikhaaf-Oost Stabiele wijk, vergrijzing ingezet Presikhaaf-Oost is in de jaren 60 van de vorige eeuw gebouwd en herkenbaar door de typische karakteristieken van een ruim opgezette wijk met gestapelde bouw. Het winkelcentrum Presikhaaf maakt onderdeel uit van de wijk, net als diverse scholen en scholenconcentraties, Park Presikhaaf en bedrijventerrein IJsseloord II. Het inwoneraantal in Presikhaaf-Oost stabiliseert na een aantal jaren van groei. In Presikhaaf-Oost wonen veel 65-plussers: een op de drie is ouder dan 65 jaar. Er wonen relatief veel alleenstaanden. De etnische samenstelling komt overeen met het gemiddelde Arnhemse beeld. Het corporatiebezit in de wijk blijft stabiel en is minder dan gemiddeld voor Arnhem. Er zijn relatief veel flats/appartementen. Bewoners in Presikhaaf-Oost zijn gemiddeld tevreden over hun buurt. De werkgelegenheid in de wijk neemt af. Hoewel werkloosheid en bijstandsdichtheid iets zijn toegenomen blijven ze nog onder het Arnhemse gemiddelde. wijk Presikhaaf-Oost Arnhem Op 1 januari bevolkingssamenstelling: aantal inwoners aantal huishoudens % niet-westerse allochtonen mutatiegraad¹ fysieke woonomgeving: aantal woningen % corporatiebezit sociale woonomgeving²: rapportcijfer leefbaarheid eigen buurt rapportcijfer voorzieningen in eigen buurt % onveiligheidsgevoel in eigen buurt % achteruitgang verwacht eigen buurt participatie: aantal bedrijfsvestigingen 3 aantal banen 3 % geregistreerde werkzoekenden % bijstandsgerechtigden ,1% 15,0% % 7,1 5% ,9% 5,7% ,% ,% 1 over jaar 01; % verhouding tussen migratie en bevolkingsomvang onderzoek gehouden in najaar per 1 april 01 per 1 januari 01 Hier vindt u een selectie van indicatoren op wijkniveau. Voor meer informatie verwijzen we u naar

25 Sint Marten/Sonsbeek-Zuid 6. Sint Marten/Sonsbeek-Zuid Twee karakters Sint Marten/Sonsbeek-Zuid is qua oppervlakte de kleinste wijk van de stad en het dichtst bebouwd. Deze dichte bebouwing is ontstaan eind 19e en begin 0e eeuw. De wijk bestaat uit twee buurten, namelijk Sint Marten en Graaf Ottoplein e.o. (ook wel Sonsbeek-Zuid genoemd), met elk een eigen karakter. De wijk kent een jonge bevolking: relatief veel 18- t/m 3-jarigen, starters en alleenstaanden. In de wijk als geheel wonen relatief weinig niet-westerse allochtonen, maar in de buurt Sint Marten wonen verschillende etniciteiten. De mutatiegraad in de wijk is hoog, dat wil zeggen dat er veel verhuisbewegingen zijn. De woningvoorraad in de wijk kenmerkt zich door veel boven- en benedenwoningen. Vooral in Sint Marten is sprake van corporatiebezit. Sonsbeek-Zuid kent veel koop en particuliere huur. Bewoners zijn tevreden over de woonomgeving, leefbaarheid en voorzieningen in hun buurt. Het onveiligheidsgevoel is toegenomen. Er zijn veel ZZP-ers in de wijk gevestigd. Het aantal bedrijfsvestigingen en het aantal arbeidsplaatsen nemen toe. In de buurt Sint Marten zijn werkloosheid en bijstandsdichtheid hoger dan in de gehele wijk en hoger dan voor Arnhem als geheel. 5 wijk Sint Marten/Sonsbeek-Zuid Arnhem Op 1 januari bevolkingssamenstelling: aantal inwoners aantal huishoudens % niet-westerse allochtonen mutatiegraad¹ fysieke woonomgeving: aantal woningen % corporatiebezit sociale woonomgeving²: ,1%,8%.301 7, ,% rapportcijfer leefbaarheid eigen buurt rapportcijfer voorzieningen in eigen buurt % onveiligheidsgevoel in eigen buurt % achteruitgang verwacht eigen buurt participatie: aantal bedrijfsvestigingen 3 aantal banen 3 % geregistreerde werkzoekenden % bijstandsgerechtigden 3% 1% % 3,6% ,% 1 over jaar 01; % verhouding tussen migratie en bevolkingsomvang onderzoek gehouden in najaar per 1 april 01 per 1 januari 01 Hier vindt u een selectie van indicatoren op wijkniveau. Voor meer informatie verwijzen we u naar

26 Klarendal 7. Klarendal Dynamische wijk Klarendal is één van de meest centraal gelegen en oudste wijken van de stad. De wijk is een van oorsprong dichtbebouwde 19e -eeuwse volkswijk met weinig groen. In de periode is er gesaneerd en nieuwbouw gerealiseerd. De wijk bestaat uit de buurten Klarendal-Zuid, Klarendal-Noord, Onder de Linden en St. Janskerkstraat e.o. Vanouds kenmerkt de wijk zich door een gemengd leefmilieu met relatief veel bedrijvigheid. Er wonen relatief veel alleenstaanden in de wijk en 18- t/m 3-jarigen. Het aandeel niet-westerse allochtonen in de wijk is nog steeds relatief hoog, maar neemt langzaam af. de wijk kent een omvangrijke Turkse gemeenschap. De woningvoorraad is een mengeling van tussenwoningen, boven- en benedenwoningen en appartementen. Het aandeel corporatiebezit neemt geleidelijk aan af ten gunste van koop. Bewoners zijn tevreden over de ontwikkeling van hun buurt, de woonomgeving, leefbaarheid en voorzieningen. De start van het Modekwartier in 000 draagt bij aan de opleving van de wijk, met nieuwe winkels en horecagelegenheden. Daarnaast neemt hierdoor de bedrijvigheid, het aantal bedrijfsvestigingen en het aantal arbeidsplaatsen toe. Er zijn veel ZZP-ers in de wijk. De sociaal-economische positie van de huishoudens in Klarendal is ongunstig. De werkloosheid en bijstandsdichtheid zijn hoger dan het Arnhems gemiddelde. Een op de vijf huishoudens heeft een inkomen onder de lage inkomensgrens. Het gemiddelde huishoudensinkomen is relatief laag. 6 wijk Klarendal Arnhem Op 1 januari bevolkingssamenstelling: aantal inwoners aantal huishoudens % niet-westerse allochtonen mutatiegraad¹ fysieke woonomgeving: aantal woningen % corporatiebezit sociale woonomgeving²: rapportcijfer leefbaarheid eigen buurt rapportcijfer voorzieningen in eigen buurt % onveiligheidsgevoel in eigen buurt % achteruitgang verwacht eigen buurt participatie: aantal bedrijfsvestigingen 3 aantal banen 3 % geregistreerde werkzoekenden % bijstandsgerechtigden ,8% 16,9% % 7,1 7,1 31% 13% ,% 10,% ,% ,% 1 over jaar 01; % verhouding tussen migratie en bevolkingsomvang onderzoek gehouden in najaar per 1 april 01 per 1 januari 01 Hier vindt u een selectie van indicatoren op wijkniveau. Voor meer informatie verwijzen we u naar

27 Velperweg e.o. 8. Velperweg e.o. Zes buurten op zichzelf Velperweg e.o. bestaat uit zes verschillende buurten. De wijk kenmerkt zich vooral door oude villabebouwing, veel bedrijvigheid rondom de Velperweg, de weg die de wijk doorsnijdt, en landgoederen als Angerenstein en Bronbeek. De wijk kent een oververtegenwoordiging van 65-plussers, met name in de buurten Plattenburg en Angerenstein. Dit komt o.a. door de verschillende verzorgings- en verpleegtehuizen die gevestigd zijn in de wijk. De leeftijdscategorie 18 t/m 3 jaar is ondervertegenwoordigd. Toch neemt het inwoneraantal enigszins toe. Het is een overwegend witte wijk. De woningvoorraad in de wijk bestaat voor bijna /3 deel uit koopwoningen. In de buurten Velperweg- Noord en Plattenburg bestaat een kwart van de woningen uit corporatiebezit. Hier zien we ook vooral flats en appartementen. Bewoners zijn overwegend (zeer) tevreden over hun leefomgeving, leefbaarheid en voorzieningen in de buurt. Het aantal bedrijfsvestigingen neemt toe terwijl het aantal arbeidsplaatsen afneemt. Velperweg e.o. behoort tot een van de betere wijken van Arnhem qua inkomenspositie. De werkloosheid en bijstandsdichtheid in de wijk zijn duidelijk lager dan elders in Arnhem. Van de zes buurten is de werkloosheid en bijstandsdichtheid in Plattenburg het hoogst. 7 wijk Velperweg e.o. Arnhem Op 1 januari bevolkingssamenstelling: aantal inwoners aantal huishoudens % niet-westerse allochtonen mutatiegraad¹ fysieke woonomgeving: aantal woningen % corporatiebezit sociale woonomgeving²: rapportcijfer leefbaarheid eigen buurt rapportcijfer voorzieningen in eigen buurt % onveiligheidsgevoel in eigen buurt % achteruitgang verwacht eigen buurt participatie: aantal bedrijfsvestigingen 3 aantal banen 3 % geregistreerde werkzoekenden % bijstandsgerechtigden ,% 1,1% % 7,9 7,8 7,1 0% 11% ,6%,1% ,% ,% 1 over jaar 01; % verhouding tussen migratie en bevolkingsomvang onderzoek gehouden in najaar per 1 april 01 per 1 januari 01 Hier vindt u een selectie van indicatoren op wijkniveau. Voor meer informatie verwijzen we u naar

28 Alteveer en Cranevelt 9. Alteveer en Cranevelt Vergrijzing en tevredenheid over de leefomgeving De wijk Alteveer en Cranevelt is gebouwd in de periode en Dominant aanwezig is het ziekenhuis Rijnstate. De wijk bestaat uit drie verschillende buurten Sonsbeek-Noord, Hazegrietje en Alteveer-Cranevelt. Hazegrietje telt 169 inwoners, Sonsbeek-Noord en de buurt Alteveer-Cranevelt Alteveer en Cranevelt kent een duidelijke ondervertegenwoordiging van inwoners in de leeftijd 18 t/m 3 jaar. Er is een oververtegenwoordiging van 65-plussers. Dit komt door de aanwezigheid van verzorgingsen verpleegtehuizen. Ook zijn er veel jonge senioren waardoor de wijk aan het vergrijzen is, vooral de buurt Alteveer-Cranevelt. Gezinnen zonder kinderen zijn oververtegenwoordigd in de wijk. De meeste bewoners zijn van Nederlandse afkomst. In Alteveer-Cranevelt zien we weinig verhuisbewegingen, bewoners zijn honkvast. Het corporatiebezit in de wijk is beperkt: in de buurt Alteveer-Cranevelt is het eigen woningbezit het grootst. daarnaast is er veel particuliere verhuur. Bewoners zijn tevreden over hun woonomgeving, de leefbaarheid en voorzieningen in hun buurt. Bewoners voelen zich veilig in hun eigen buurt. De sociaal-economische positie van Alteveer en Cranevelt is gunstig. Het gemiddeld huishoudinkomen ligt boven het Arnhems gemiddelde. De werkloosheid en bijstandsdichtheid in de wijk is duidelijk lager dan het Arnhems gemiddelde, maar neemt wel toe. 8 wijk Alteveer en Cranevelt Arnhem Op 1 januari bevolkingssamenstelling: aantal inwoners aantal huishoudens % niet-westerse allochtonen mutatiegraad¹ fysieke woonomgeving: aantal woningen % corporatiebezit sociale woonomgeving²: ,% 8,9%.189 1% 8, ,% rapportcijfer leefbaarheid eigen buurt rapportcijfer voorzieningen in eigen buurt % onveiligheidsgevoel in eigen buurt % achteruitgang verwacht eigen buurt participatie: aantal bedrijfsvestigingen 3 aantal banen 3 % geregistreerde werkzoekenden % bijstandsgerechtigden 8,1 10% 6% 0 5.0,9% 1,% ,% 1 over jaar 01; % verhouding tussen migratie en bevolkingsomvang onderzoek gehouden in najaar per 1 april 01 per 1 januari 01 Hier vindt u een selectie van indicatoren op wijkniveau. Voor meer informatie verwijzen we u naar

29 10. Geitenkamp Arnhemse arbeiders en middenklasse 9 Geitenkamp Geitenkamp is een zeer karakteristieke gemengde arbeiders- en middenklassewijk uit de periode de bijzondere architectuur en opzet worden versterkt door de hoogteverschillen. Het inwoneraantal in de Geitenkamp is de laatste jaren redelijk stabiel. Er wonen relatief veel eenoudergezinnen. Het aandeel niet-westerse allochtonen is lager dan het Arnhems gemiddelde. Een groot deel van de woningvoorraad in de Geitenkamp is in bezit van woningcorporaties, maar het aantal koopwoningen stijgt licht. Er staan vooral tussenwoningen en boven - en benedenwoningen. Bewoners zijn iets minder tevreden over de leefbaarheid in hun eigen buurt. Wat betreft de voorzieningen zijn bewoners in de Geitenkamp gemiddeld positief. De sociaal-economische positie van de huishoudens in Geitenkamp is ongunstig. De werkloosheid en bijstandsdichtheid in de wijk zijn duidelijk hoger dan het Arnhems gemiddelde. Een op de vijf huishoudens heeft een inkomen onder de lage inkomensgrens en het gemiddeld huishoudensinkomen is laag. wijk Geitenkamp Arnhem Op 1 januari bevolkingssamenstelling: aantal inwoners aantal huishoudens % niet-westerse allochtonen mutatiegraad¹ fysieke woonomgeving: aantal woningen % corporatiebezit sociale woonomgeving²: rapportcijfer leefbaarheid eigen buurt rapportcijfer voorzieningen in eigen buurt % onveiligheidsgevoel in eigen buurt % achteruitgang verwacht eigen buurt participatie: aantal bedrijfsvestigingen 3 aantal banen 3 % geregistreerde werkzoekenden % bijstandsgerechtigden ,5% 11,9% % 6,9 6,8 3% 5% ,8% ,% ,% 1 over jaar 01; % verhouding tussen migratie en bevolkingsomvang onderzoek gehouden in najaar per 1 april 01 per 1 januari 01 Hier vindt u een selectie van indicatoren op wijkniveau. Voor meer informatie verwijzen we u naar

30 Monnikenhuizen 11. Monnikenhuizen Tevreden bewoners rond hoogste punt van Arnhem Monnikenhuizen is vooral gebouwd in de jaren 50 en 70 van de vorige eeuw en gelegen rondom de wijk geitenkamp. Het sportcomplex Valkenhuizen en verzorgingstehuis Drie Gasthuizen maken onderdeel uit van de wijk. Op het terrein van de Saksen Weimar-kazerne worden nog steeds nieuwe huizen opgeleverd, waardoor het aantal inwoners groeit. De wijk bestaat uit drie buurten: Monnikenhuizen, Arnhemse Allee en Klarenbeek. Klarenbeek is de kleinste buurt met 67 inwoners. Monnikenhuizen kent.138 inwoners en Arnhemse Allee 1.0. De wijk Monnikenhuizen is een overwegend witte wijk. De wijk kent een ondervertegenwoordiging van het aandeel 18-3-jarigen. Er wonen relatief veel (oudere) gezinnen zonder kinderen en mensen van 65 jaar en ouder. Het aandeel corporatiewoningen is beperkt, maar stijgt wel. Bewoners zijn tevreden over hun buurt en met name over hun woonomgeving. Het aantal bedrijven in de wijk neemt licht toe, terwijl het aantal arbeidsplaatsen de laatste jaren afneemt. er zijn relatief veel ZZP-ers in de wijk gevestigd. De werkloosheid is gelijk aan het Arnhems gemiddelde en de bijstandsdichtheid in de wijk ligt onder het Arnhems gemiddelde. 30 wijk Monnikenhuizen Arnhem Op 1 januari bevolkingssamenstelling: aantal inwoners aantal huishoudens % niet-westerse allochtonen mutatiegraad¹ fysieke woonomgeving: aantal woningen % corporatiebezit sociale woonomgeving²: rapportcijfer leefbaarheid eigen buurt ,5% 1,3% % 7,6 7, ,% rapportcijfer voorzieningen in eigen buurt % onveiligheidsgevoel in eigen buurt % achteruitgang verwacht eigen buurt participatie: aantal bedrijfsvestigingen 3 aantal banen 3 % geregistreerde werkzoekenden % bijstandsgerechtigden 6,9 1% 1% ,8% ,% 1 over jaar 01; % verhouding tussen migratie en bevolkingsomvang onderzoek gehouden in najaar per 1 april 01 per 1 januari 01 Hier vindt u een selectie van indicatoren op wijkniveau. Voor meer informatie verwijzen we u naar

31 Burgemeesterswijk/Hoogkamp 1. Burgemeesterswijk/Hoogkamp Gegoede wijk, zeer tevreden bewoners Burgemeesterswijk/Hoogkamp is één van de oudere wijken in het noordwesten van de gemeente. De wijk bestaat uit zes buurten. Transvaalbuurt en Burgemeesterswijk zijn statige middenstandsbuurten uit het begin van de vorige eeuw. Gulden Bodem, Sterrenberg en Hoogkamp zijn gegoede buurten uit de periode tussen beide wereldoorlogen en gedeeltelijk uit de jaren 50 van de vorige eeuw. De buurt Sonsbeek/Zijpendaal bestaat uit de parken Sonsbeek en Zijpendaal. De wijk kent een ondervertegenwoordiging van het aandeel 18- t/m 3-jarigen. De bewoners zijn voor 85% van Nederlandse afkomst. De woningvoorraad bestaat overwegend uit koopwoningen. Bewoners in Burgemeesterswijk/Hoogkamp zijn erg tevreden over de leefbaarheid in hun eigen buurt. Daarnaast zijn ze erg tevreden over de voorzieningen in hun buurt. Bewoners voelen zich veilig in hun eigen buurt. Het aantal bedrijfsvestigingen in de wijk neemt toe, het aantal arbeidsplaatsen neemt af, na een toename in de jaren daarvoor. De sociaal-economische positie van de huishoudens in Burgemeesterswijk/Hoogkamp is gunstig. Burgemeesterswijk/Hoogkamp kent de hoogste inkomens van Arnhem. De werkloosheid en bijstandsdichtheid in de wijk is duidelijk lager dan het Arnhems gemiddelde. 31 wijk Burgemeesterswijk/Hoogkamp Arnhem Op 1 januari bevolkingssamenstelling: aantal inwoners aantal huishoudens % niet-westerse allochtonen mutatiegraad¹ fysieke woonomgeving: aantal woningen % corporatiebezit sociale woonomgeving²: rapportcijfer leefbaarheid eigen buurt rapportcijfer voorzieningen in eigen buurt % onveiligheidsgevoel in eigen buurt % achteruitgang verwacht eigen buurt participatie: aantal bedrijfsvestigingen 3 aantal banen 3 % geregistreerde werkzoekenden % bijstandsgerechtigden 3,8% 13,7% % 8,3 8,1 7, 1% 6% ,0% 1,% 18,% ,% 1 over jaar 01; % verhouding tussen migratie en bevolkingsomvang onderzoek gehouden in najaar per 1 april 01 per 1 januari 01 Hier vindt u een selectie van indicatoren op wijkniveau. Voor meer informatie verwijzen we u naar