ZWEMWATERPROFIEL ABBERTSTRAND

Transcriptie

1 ZWEMWATERPROFIEL ABBERTSTRAND

2 Colofon Titel: Uitgegeven door: Opgesteld door: Betrokken provincie: Dagelijks beheerder / Exploitant zwemwaterlocatie: Status: Abbertstrand Rijkswaterstaat Midden Nederland Noord Tauw / RPS / KWR Flevoland Restaurant At Sea Definitief Datum: 28 februari 2018 BWID-code: Donar-code: NLBW92_ABBSD ABBSD Disclaimer Aan de inhoud van dit zwemwaterprofiel kunnen geen rechten worden ontleend. De in dit zwemwaterprofiel opgenomen informatie is met de grootst mogelijke zorg samengesteld, de volledigheid en actualiteit kan echter niet worden gegarandeerd. Let hiervoor ook op de datum van het opstellen of actualiseren van het zwemwaterprofiel. Rijkswaterstaat aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade als gevolg van onjuistheden in en/of onvolledigheid van de aangeboden informatie noch voor schade die geleden wordt als gevolg van het gebruik, op welke wijze dan ook, van de aangeboden informatie in dit zwemwaterprofiel. Het zwemwaterprofiel heeft de status van een onderzoek. Rijkswaterstaat aanvaardt geen verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de in dit rapport voorgestelde maatregelen. 1

3 1 Inleiding Voor elke zwemwaterlocatie wordt op grond van de Zwemwaterrichtlijn een zwemwaterprofiel opgesteld. Voor u ligt het zwemwaterprofiel van het Abbertstrand. De zwemwaterrichtlijn (2006/7/EG) is in 2006 vastgesteld met als doel het beschermen van de gezondheid van zwemmers in oppervlaktewateren. De richtlijn bevat o.a. bepalingen met betrekking tot de monitoring, de indeling van de zwemwaterkwaliteit in kwaliteitsklassen (uitstekend, goed, aanvaardbaar en slecht) en het informeren van zwemmerspubliek en de Europese Commissie over de zwemwaterkwaliteit. Voor elke zwemwaterlocatie moet een zwemwaterprofiel worden opgesteld. Het beheer moet erop gericht zijn om minimaal een aanvaardbare zwemwaterkwaliteit te bereiken en om te streven naar goede zwemwaterkwaliteit. In het zwemwaterprofiel worden de kenmerken van de zwemwaterlocatie beschreven. Er wordt ingegaan op mogelijke gezondheidsrisico s voor de zwemmers en de oorzaken daarvan. Het zwemwaterprofiel vormt de basis voor communicatie tussen de betrokken partijen over te treffen beheersmaatregelen. Uit het zwemwaterprofiel kan blijken dat aanvullend onderzoek nodig is om adequate beheersmaatregelen te kunnen treffen. Het zwemwaterprofiel is tevens bedoeld voor communicatie over de kwaliteit van de zwemwaterlocatie en de genomen beheersmaatregelen naar de geïnteresseerde burger. Rijkswaterstaat beoordeelt regelmatig of de beschrijving nog actueel is. Bij locaties met als actuele kwaliteitsklasse slecht gebeurt dat als het zwemwaterprofiel maximaal 2 jaar oud is, bij kwaliteitsklasse aanvaardbaar maximaal 3 jaar oud en bij kwaliteitsklasse goed maximaal 4 jaar oud. Als relevante kenmerken van de zwemwaterlocatie (bijvoorbeeld van het watersysteem) of de gezondheidsrisico s veranderd gewijzigd zijn past Rijkswaterstaat het zwemwaterprofiel in het daaropvolgende jaar aan. Voor zwemwaterlocaties in de klasse uitstekend vindt actualisatie standaard plaats als er relevante kenmerken veranderd zijn. 2 Beschrijving zwemwaterlocatie 2.1 Kenmerken Het Abbertstrand ligt aan het Drontermeer in de gemeente Dronten. Het betreft een zoetwater locatie. De zwemwaterlocatie ligt in Natura2000-gebied Veluwerandmeren. Op de zwemwaterlocatie zijn diverse stranddelen aanwezig. Twee delen liggen ten zuiden van het restaurant At Sea en zeven delen liggen ten noorden van het restaurant. De stranden ten noorden van het restaurant zijn tussen 9:00 en 21:00 uur vrij toegankelijk vanaf een noordelijke en een zuidelijke ingang, afsluitbaar met slagbomen. De twee noordelijkste van deze stranddelen zijn aangewezen als strand waar ook honden mogen komen. De twee stranddelen ten zuiden van het restaurant liggen aan een kleinschalige camping en enkel toegankelijk voor campinggasten. De verschillende noordelijke stranddelen zijn met elkaar verbonden door recreatieterrein bestaande uit gras, met aangrenzend een langgerekt parkeerterrein. Op het recreatieterrein staan bomen. Tussen de stranddelen liggen rietruigtes met natuurvriendelijke oevers. 2

4 De bodem in de zwemzone loopt in de eerste 50 meter langzaam af tot een diepte van ongeveer 80 centimeter. Na ongeveer 100 meter begint de diepere vaargeul, die parallel aan de stranden ligt. De geul wordt druk bevaren door pleziervaart, maar ook door binnenvaartschepen. Alleen de zwemzone bij de twee zuidelijke stranddelen zijn afgebakend met een drijflijn. De zwemzone van de overige stranddelen is niet afgebakend met een drijflijn. De vaargeul is aangegeven met betonning. Op alle stranden en recreatieterreinen zijn afvalbakken aanwezig. Bij de twee stranddelen het dichtst bij de zuidelijke ingang zijn twee toiletunits aanwezig, met elke twee toiletten. Het is niet de bedoeling dat badgasten in badkleding gebruik maken van het restaurant of de toiletten in het restaurant. Bij het parkeerterrein van het restaurant loopt de graszone door tot aan het water. Met name op deze graszone en het aangrenzende water zijn veel watervogels aanwezig. Ook op de stranden en in en rond de zwemzone zijn watervogels aanwezig. In het veldverslag in bijlage 1 zijn foto s weergegeven van de aanwezige watervogels en faciliteiten. Hondenstrand Drontermeer Graszone met watervogels Toiletunits Restaurant Camping Figuur 2.1. Overzicht zwemwaterlocatie Abbertstrand en omgeving 2.2 Zwemzone Bij de twee stranddelen ten zuiden van het restaurant bakenen drijflijnen de zwemzone af. Deze grenzen direct aan de vaargeul. Voor het begrenzen van de zwemzones van de noordelijke stranddelen is de Handreiking KRW en oppervlaktewater, Bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de Europese 3

5 Kaderrichtlijn Water als basis genomen. De zwemzone dient minimaal 25 meter van de vaargeul te liggen. De maximale diepte tussen de 25 meter buffer van de vaargeul en het strand is 1,50 meter. Daarom is een zone van 50 meter vanaf het strand als zwemzone aangegeven. Figuur 2.2. Zwemzone en ligging meetpunt. Vanaf 2018 is het meetpunt verplaatst. 2.3 Beheer Het Abbertstrand behoort tot de gemeente Dronten en bevindt zich in de provincie Flevoland. De provincie is verantwoordelijk voor de aanwijzing van zwemwaterlocaties. Op de zwemwaterlocaties draagt de beheerder de zorg voor de veiligheid en gezondheid van de zwemmers. De provincie houdt hierop toezicht en neemt zo nodig maatregelen. De provincie voert hiertoe o.a. periodiek het onderzoek naar de fysieke veiligheid uit. Rijkswaterstaat Midden Nederland Noord is waterbeheerder van de zwemwaterlocatie Abbertstrand. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor het zwemwaterprofiel. Rijkswaterstaat controleert de zwemwaterkwaliteit, licht de provincie hierover in en adviseert, zodat de provincie het publiek kan informeren over eventuele gezondheidsrisico s. De provincie kan een waarschuwing of een negatief zwemadvies afgeven of zelfs een zwemverbod instellen. Indien de zwemwaterkwaliteit niet aan de vereisten van de zwemwaterrichtlijn voldoet, neemt Rijkswaterstaat het initiatief om samen met de andere betrokken partijen na te gaan hoe de zwemwaterkwaliteit verbeterd kan worden. Bar & Restaurant At Sea zorgt voor het dagelijks beheer van de zwemwaterlocatie. Tussen 9:00 en 21:00 uur zet de terreinbeheerder de slagbomen open. Hij controleert s ochtends en s avonds de toiletten en afvalbakken. De recreatieterreinen worden 4

6 gedurende de zomer ongeveer wekelijks gemaaid. De stranden worden omgewoeld om gaten en vogelfeces weg te werken. 2.4 Potentiële bronnen van verontreiniging De Zwemwaterrichtlijn schrijft voor dat het zwemwater gecontroleerd dient te worden op de aanwezigheid van bacteriën die afkomstig zijn van feces (uitwerpselen) van mens en dier. Op basis van de gebiedsbeschrijving, het veldbezoek, de analyse van historische data, kaartmateriaal en de informatie van de waterkwaliteitsbeheerder en locatiebeheerder is de volgende lijst met alle potentiële verontreinigingsbronnen en routes voor fecale verontreiniging op de locatie Abbertstrand opgesteld. Tabel 2.1. Potentiële bron Potentiële bronnen Abbertstrand Beschrijving Bezoekers Bij het stranddeel bij de zuidelijke ingang wordt het meest gezwommen 2 toiletunits met elk 2 toiletten aangesloten op het riool Huisdieren Honden zijn op de zuidelijke delen verboden en op de noordelijke delen toegestaan. Honden komen op alle stranden, ondanks het gedeeltelijk verbod Feces wordt goed opgeruimd door hondeneigenaren Watervogels Er zijn veel watervogels (tientallen) aanwezig in de zwemzone, op de stranden en aangrenzend water. Feces op het strand, wordt weggesleept of gefreesd. Recreatievaart Aanlegsteiger voor kleine (kajuit)bootjes bij het restaurant Beroepsvaart Vaargeul op ongeveer 100 meter afstand van het strand 2.5 Kans op proliferatie blauwalgen Behalve een controle op fecale verontreinigingen schrijft de Zwemwaterrichtlijn ook voor dat in het zwemwaterprofiel een beoordeling plaatsvindt van de mogelijke bloei van blauwalgen. Op basis van historische gegevens (Blauwalgendeel van de zwemwaterprofielen voor zwemwaterlocaties in Rijkswateren, Grontmij/DHV 2008) is de kans op bloei van blauwalgen op het Abbertstrand gering. Ook is er sinds 2008 geen blauwalg waargenomen en dus is er geen aanleiding geweest om te monitoren. Er vindt daarom geen verdere beoordeling van blauwalgen plaats. 3 Gezondheidsrisico s 3.1 Beoordeling hygiëne Volgens de zwemwaterrichtlijn wordt de kwaliteit van het zwemwater gecontroleerd aan de hand van de parameters Escherichia coli (E.coli) en intestinale enterococcen. Beide typen bacteriën zijn afkomstig van feces (uitwerpselen) van mens en dier en worden daarom fecale bacteriën genoemd. Deze typen bacteriën zijn indicatorsoorten voor de aanwezigheid van ziekteverwekkende bacteriën en virussen die voornamelijk maag- en darmklachten kunnen veroorzaken. 5

7 Op basis van de (langdurige) concentraties fecale bacteriën wordt volgens de Zwemwaterrichtlijn onderscheid gemaakt tussen verschillende kwaliteitsklassen. In tabel 3.1 zijn de indeling en de bijbehorende grenzen voor uitstekende, goede en aanvaardbare kwaliteit weergegeven. Als een zwemwaterlocatie niet in deze 3 klassen zit, wordt het beoordeeld als slecht. Daarnaast wordt de zwemwaterkwaliteit ook gedurende het badseizoen beoordeeld. Na elke afzonderlijke meting wordt getoetst aan de signaalwaarden (Tabel 3.1). Een overschrijding van een signaalwaarde is aanleiding tot extra onderzoek. Mede op basis van het extra onderzoek kan de omgevingsdienst een maatregel, zoals bijvoorbeeld een negatief zwemadvies, instellen. Tabel 3.1. Parameter intestinale enterococcen (kve/100 ml) Escherichia coli (kve/100 ml) Normen voor zwemwaterkwaliteitsklassen voor zoete wateren Uitstekende kwaliteit * Goede kwaliteit * Aanvaardbare kwaliteit ** Signaalwaarde * gebaseerd op een 95-percentiel van de meetreeks over periode van 4 jaar ** gebaseerd op een 90-percentiel van de meetreeks over periode van 4 jaar 3.2 Zwemwaterkwaliteit Rijkswaterstaat controleert de zwemwaterkwaliteit gedurende het badseizoen dat loopt van 1 mei tot 1 oktober. In het geval van slechte of aanvaardbare zwemwaterkwaliteit wordt tweewekelijks gemeten, in geval van goede of uitstekende zwemwaterkwaliteit vierwekelijks. Bij de controles worden de concentraties E. coli en intestinale enterococcen gemeten. Daarnaast worden bijzonderheden zoals schuimvorming, stank, de aanwezigheid van afval, dode vissen of vogels en het aantal dieren (honden, paarden, runderen) in het water genoteerd. De ligging van het meetpunt voor het Abbertstrand is weergegeven in figuur 2.2. Voorheen lag het meetpunt op een locatie tussen twee zwemstranddelen achter een rietkraag. Omdat dit geen goed beeld gaf van de waterkwaliteit en de locatie slecht bereikbaar is, is het meetpunt vanaf het zwemseizoen 2018 verplaatst naar de locatie waar de meeste zwemmers zijn, zoals weergegeven in figuur 2.2. Op basis van de metingen in de periode is de locatie beoordeeld als goed. Dit volgt uit de afzonderlijke beoordelingen goed voor Escherichia coli en uitstekend voor intestinale enterococcen. Tabel 3.2. Kwaliteitsklasse Abbertstrand *) Parameter intestinale enterococcen Escherichia coli Kwaliteitsklasse Uitstekend Goed *) de kwaliteitsklasse wordt na elk badseizoen opnieuw bepaald. Op basis van de actuele kwaliteitsklasse wordt beoordeeld of er aanleiding is het zwemwaterprofiel te actualiseren (zie hoofdstuk 1). 6

8 Voor intestinale enterococcen en E. coli is één overschrijding van de signaalwaarden gemeten in de zwemseizoenen van De concentratie E. coli was in september 2015, 7683 kve/100ml en overschreed daarmee de grenswaarde van 1800 kve/100ml. Deze overschrijding was van korte duur. De potentiële bronnen in tabel 2.1 hebben geen negatieve invloed op de zwemwaterkwaliteit. 4 Mogelijke maatregelen De zwemwaterkwaliteit bij het Abbertstrand is als goed beoordeeld. Op grond van de zwemwaterrichtlijn zijn geen maatregelen nodig ter verbetering van de zwemwaterkwaliteit. Wel worden maatregelen aanbevolen gericht op goed (kwaliteits)beheer: Voortzetten handhaving honden- en paardenverbod gedurende het zwemseizoen. Voortzetten van schonen van de stranden van vogelfeces gedurende het zwemseizoen. 7

9 BIJLAGE 1 Verslag veldbezoek Datum: 31 augustus 2017 Aanwezigen: D. Post (Bar & Restaurant At Sea Dagelijks beheer) Susanne Boon (Tauw verslag) Het veldbezoek vond plaats op donderdag 31 augustus eind van de ochtend, een regenachtige dag met een temperatuur van 15 C. Er is gesproken met Diana Post. Zij coördineert het dagelijks beheer van de stranden samen met een terreinbeheerder. Het Abbertstrand is gelegen aan het Drontermeer in Flevoland rond het restaurant At Sea (foto A), en bestaat uit zeven aaneengeschakelde stranddelen ten noorden van het restaurant en twee delen ten zuiden van het restaurant. Deze laatste twee stranden liggen aan een kampeerterrein. De recreatie-/parkeerterreinen verbinden de noordelijke stranden met elkaar (foto B). De ligweide is met houten balken gescheiden van het parkeerterrein. De stranden zijn te bereiken via twee ingangen: één bij het restaurant en één aan de noordkant. Bij elke ingang én halverwege het terrein staat een bord (foto C). Het bord bij de noordingang is bijna onleesbaar door algengroei. Tussen 9:00 en 21:00 uur zet de terreinbeheerder de slagbomen open. Het strand bij de zuidelijke opgang, het dichtst bij het restaurant, is tijdens zonnige dagen het drukst bezocht. De twee meest noordelijke delen zijn aangewezen als hondenstrand, samen met het aangrenzende terrein. Er staat een paal voor zakjes om hondenpoep op te ruimen, maar deze zijn op (foto D). Het meetpunt lag voorheen bij één van de rietzones en is daarom niet representatief voor de waterkwaliteit van de zwemzone en is daarbij lastig te bereiken voor de bemonstering. Het stranddeel bij de zuidingang wordt het meest gebruikt. De handreiking geeft als richtlijn om te bemonsteren op de locatie met de meeste zwemmers. Daarom wordt het meetpunt vanaf zwemseizoen 2018 verplaatst naar het stranddeel bij de zuidingang. Op alle stranden zijn afvalbakken aanwezig en bij de twee delen het dichts bij het restaurant zijn twee toiletunits geplaatst, met elk twee toiletten (foto E). Een terreinbeheerder controleert s ochtends en s avonds de toiletten en afvalbakken. De recreatieterreinen worden gedurende de zomer ongeveer wekelijks gemaaid. De stranden worden omgewoeld om gaten en vogelfeces weg te werken. Tussen de stranden zijn rietruigtes aanwezig. In de hoeken van de stranden zijn riet, waterplanten en drijfhout aangespoeld en opgehoopt (foto F). Er zijn duidelijk pootafdrukken van honden te zien, maar geen uitwerpselen. De beheerder geeft aan dat veel hondeneigenaren over de stranden lopen met hun hond aangelijnd. Dit geldt voor de stranddelen aangewezen als hondengebied en voor de overige stranddelen. Tijdens het veldbezoek waren er veel vogels op de stranden en in de zwemzone aanwezig (foto G). Ook ligt er veel feces van zwanen en andere watervogels op het strand en direct langs de waterlijn (foto H). Bij het parkeerterrein van het restaurant loopt het gras door tot aan het water. Watervogels maken hier veelvuldig gebruik van. Om deze reden is dit deel afgezet met lint met daarbij een bord dat het niet te betreden is voor dagrecreatie (foto I). 8

10 Bij het restaurant is een aanlegsteiger voor kleine motorboten die het restaurant bezoeken. De vaargeul ligt op ongeveer 100 meter afstand parallel aan de stranden, aangeduid met betonning. De zwemzone is niet afgebakend met drijflijnen. Het water is helder en er groeien weinig tot geen waterplanten in de zwemzone. 9

11 A. Restaurant At Sea B. Ligweide, recreatie-/parkeerterrein C. Bord bij zuidingang D. Paal voor hondenpoepzakjes bij het hondenstrand E. Toiletunit en afvalbak F. Opgehoopt riet en planten G. Watervogels bij hondenstrand H. Zwanenfeces op het strand 10

12 I. Afgezet deel voor dagrecreatie J. Aanlegsteiger bij restaurant 11