ZWEMWATERPROFIEL HOEK VAN HOLLAND

Transcriptie

1 ZWEMWATERPROFIEL HOEK VAN HOLLAND

2 Colofon Titel: Uitgegeven door: Opgesteld door: Betrokken provincie: Dagelijks beheerder / Exploitant zwemwaterlocatie: Status: Hoek van Holland Rijkswaterstaat Zee & Delta ARCADIS/H2Oké Water & gezondheid Advies Provincie Zuid-Holland Gemeente Rotterdam Definitief Datum: 29 februari 2016 BWID-code: Donar-code: NLBW95_HOEKVHLBSD HOEKVHLBSD Disclaimer Aan de inhoud van dit zwemwaterprofiel kunnen geen rechten worden ontleend. De in dit zwemwaterprofiel opgenomen informatie is met de grootst mogelijke zorg samengesteld, de volledigheid en actualiteit kan echter niet worden gegarandeerd. Let hiervoor ook op de datum van het opstellen of actualiseren van het zwemwaterprofiel. Rijkswaterstaat aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade als gevolg van onjuistheden in en/of onvolledigheid van de aangeboden informatie noch voor schade die geleden wordt als gevolg van het gebruik, op welke wijze dan ook, van de aangeboden informatie in dit zwemwaterprofiel. Het zwemwaterprofiel heeft de status van een onderzoek. Rijkswaterstaat aanvaardt geen verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de in dit rapport voorgestelde maatregelen. 2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Beschrijving zwemwaterlocatie Kenmerken Zwemzone Beheer Potentiële bronnen van verontreiniging Kans op bloei blauwalgen Gezondheidsrisico s Beoordeling Zwemwaterkwaliteit Aanbevelingen voor maatregelen... 8 Bronvermelding

4 1 Inleiding Voor elke zwemwaterlocatie wordt op grond van de Zwemwaterrichtlijn een zwemwaterprofiel opgesteld. Voor u ligt het zwemwaterprofiel Hoek van Holland. De Zwemwaterrichtlijn (2006/7/EG) is in 2006 vastgesteld met als doel het beschermen van de gezondheid van zwemmers in oppervlaktewateren. De richtlijn bevat bepalingen met betrekking tot de monitoring, de indeling van de zwemwaterkwaliteit in kwaliteitsklassen (uitstekend, goed, aanvaardbaar en slecht) en het informeren van zwemmerspubliek en de Europese Commissie over de zwemwaterkwaliteit. Voor elke zwemwaterlocatie moet een zwemwaterprofiel worden opgesteld. Het beheer moet erop gericht zijn om minimaal een aanvaardbare zwemwaterkwaliteit te bereiken en om te streven naar een goede zwemwaterkwaliteit. In het zwemwaterprofiel worden de kenmerken van de zwemwaterlocatie beschreven. Er wordt ingegaan op mogelijke gezondheidsrisico s voor de zwemmers en de oorzaken daarvan. Het zwemwaterprofiel vormt de basis voor communicatie tussen de betrokken partijen over te treffen beheersmaatregelen. Uit het zwemwaterprofiel kan blijken dat aanvullend onderzoek nodig is om adequate beheersmaatregelen te kunnen treffen. Het zwemwaterprofiel is tevens bedoeld voor communicatie over de kwaliteit van de zwemwaterlocatie en de genomen beheersmaatregelen naar de geïnteresseerde burger. 2 Beschrijving zwemwaterlocatie 2.1 Kenmerken Hoek van Holland is een kustlocatie aan de Noordzee in de gemeente Rotterdam. Het betreft een zoutwaterlocatie. Het strand heeft meerdere opgangen. Opgang Zeekant is het grootst, hier is een dependance van de gemeente (strandzaken) gevestigd. Hier is ook ruime parkeergelegenheid. Op de luchtfoto (figuur 2.1) zijn de belangrijkste kenmerken en mogelijke bronnen van verontreiniging van de locatie weergegeven. Het gebied wordt aan de zuidzijde begrensd door het havenhoofd van de Nieuwe Waterweg. In het noorden is geen fysieke begrenzing van de zwemzone aanwezig. De zeewering wordt gevormd door duinen, die voor een groot deel zijn aangemerkt als natuurgebied (Natura2000 gebied Solleveld & Kapittelduinen). Achter de duinen bevinden zich meerdere vakantieparken en campings. Vanuit de Nieuwe Waterweg komt veel plezier en beroepsvaart voorbij. Deze schepen blijven ruim (+/- 300 meter) uit de kust. Op het strand wordt gewerkt aan 42 strandhuisjes. Deze zijn onderdeel van Landal Greenparcs, dat een park gaat inleggen in de duinen langs de Nieuwe Waterweg. Er staan al verschillende chalets op het strand, tussen opgang Zeekant en Rechtestraat, die in particulier bezit zijn. Alle bestaande en geplande woningen worden aangesloten op het rioolnetwerk. Naast de uitbreiding van het aantal vakantiehuisjes zijn er plannen om de metro van Schiedam door te trekken naar strandopgang Zeekant. Dit moet eind 2017 gereed zijn. Het strand van Hoek van Holland wordt iedere ochtend gereinigd door een ploeg van de gemeente. Zij legen prullenbakken en maken het strand schoon met beach-cleaners. Er staan meerdere rijen prullenbakken op het strand. Bij de grotere opgangen zijn openbare toiletten en douches aanwezig. Tevens kunnen badgasten gebruik maken van de sanitaire voorzieningen in de vele strandpaviljoens. Deze zijn allemaal aangesloten op de riolering. Op het strand zijn diverse speeltoestellen aanwezig. Er zijn meerdere catamaran, surf- en kitesurf scholen op het strand. Voor watersporters zijn speciale zones aangemerkt die zijn gemarkeerd met borden op het strand. In die zones zijn watersporten toegestaan, elders op het strand is dat verboden. Honden en paarden zijn tussen 1 mei en 1 oktober verboden van 10:00 tot 19:00. Er geldt een opruimingsverplichting voor poep. Daartoe staan hondenpoepzakjes-dispensers bij iedere opgang. Er is jaarrond strandbewaking aanwezig, welke wordt bemand door de KNRM. Het gehele strand is bewaakt. Er wordt gewerkt met vlaggen, die eventueel gevaar aangeven. Verklarende informatie, evenals de overige regels op het strand, zijn terug te vinden op de blauwe zwemwaterborden. Deze 4

5 staan bij iedere opgang. Op een gemiddelde mooie dag komen zo n a mensen op het strand. Op drukke dagen kan dit oplopen tot ongeveer Er zijn jaarlijks meerdere evenementen op het strand. Met Hemelvaart is de opening van het strandseizoen, waarbij ongeveer gasten aanwezig zijn. Verder zijn er meer kleinschalige evenementen als beachvolley, beachrugby, en feesten bij de strandpaviljoens. In bijlage 1 zijn foto s van de locatie en een verslag van het veldbezoek in zwemseizoen 2015 opgenomen. Noordzee Monster Duinen (Natura 2000) Zwemlocatie Hoek van Holland Strandpaviljoens Parkeerplaats Nieuwe Waterweg Strandopgang Zeekant Hoek van Holland Figuur 2.1. Overzicht zwemwaterlocatie Hoek van Holland 2.2 Zwemzone De zwemzone is weergegeven in figuur 2.2. De achtergronden van de afbakening van de zwemzone zijn beschreven in het rapport Optimalisatie van zwemzones Noordzee (RHDHV, 2012). De zwemzones zijn niet afgebakend. Ook is er geen gemarkeerde, beveiligde zwemzone. De zwemzone is in 2015 aangepast. Door deze aanpassing laat Rijkswaterstaat de zwemzones op elkaar aansluiten. Waar in het verleden slechts de drukst bezochte gedeeltes werden gedekt door de zwemzone, zijn deze nu dekkend voor de hele kustlijn (mits geschikt als zwemlocatie). 5

6 Figuur 2.2. Zwemzone en ligging meetpunt 2.3 Beheer Zwemlocatie Hoek van Holland behoort tot de gemeente Rotterdam en bevindt zich in de provincie Zuid-Holland. De provincie is verantwoordelijk voor de aanwijzing van zwemwaterlocaties. Op de zwemwaterlocaties draagt de provincie zorg voor de veiligheid en gezondheid van de zwemmers. De provincie voert hiertoe periodiek het onderzoek naar de fysieke veiligheid uit. De Omgevingsdienst Midden-Holland voert een aantal taken rondom gezondheid uit namens de provincie. Rijkswaterstaat Zee & Delta is waterbeheerder van de zwemwaterlocatie Hoek van Holland. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor het zwemwaterprofiel. Rijkswaterstaat controleert de zwemwaterkwaliteit, licht de provincie hierover in en adviseert, zodat de provincie het publiek kan informeren over eventuele gezondheidsrisico s. De provincie kan een waarschuwing of een negatief zwemadvies afgeven of zelfs een zwemverbod instellen. Indien de zwemwaterkwaliteit niet aan de vereisten van de Zwemwaterrichtlijn voldoet, neemt Rijkswaterstaat het initiatief om samen met de andere betrokken partijen na te gaan hoe de zwemwaterkwaliteit verbeterd kan worden. De gemeente Rotterdam zorgt voor het dagelijks beheer van de zwemwaterlocatie. Het openbare sanitair bij de opgangen wordt dagelijks gereinigd, ook worden prullenbakken dagelijks geleegd. Indien het nodig is ruimt de beheerder zwerfvuil op en wordt ganzenpoep verwijderd. De paviljoenhouders zorgen dagelijks voor de hygiëne van hun eigen sanitaire voorzieningen. 2.4 Potentiële bronnen van verontreiniging De Zwemwaterrichtlijn schrijft voor dat het zwemwater gecontroleerd dient te worden op de aanwezigheid van bacteriën die afkomstig zijn van feces (uitwerpselen) van mens en dier. Op basis van de gebiedsbeschrijving, het veldbezoek, de analyse van historische data, kaartmateriaal en de informatie van de waterkwaliteitsbeheerder en locatiebeheerder is de volgende lijst met alle potentiële verontreinigingsbronnen en -routes voor fecale verontreiniging op de locatie Hoek van Holland. 6

7 Tabel 2.1. Potentiële bron Potentiële bronnen Hoek van Holland Beschrijving Bezoekers Op mooie dagen bezoeken gemiddeld bezoekers per dag de zwemwaterlocatie, op drukke dagen komen er maximaal bezoekers. Er zijn openbare toiletten bij de strandopgangen. De vele strandpaviljoens beschikken ook over sanitaire voorzieningen voor badgasten. Deze zijn aangesloten op riolering. Huisdieren Honden zijn tussen 1 mei en 1 oktober tussen 10:00-19:00 verboden op het strand. Er is geen hondenpoep op het strand aangetroffen. Wel zijn er paardenvijgen aangetroffen. Er is een gemeentelijke opruimplicht voor hondenuitwerpselen. Ook staan er in de duinen hondenpoepzakjes-dispensers. Watervogels Er zijn tijdens het veldbezoek slechts enkele meeuwen waargenomen op het strand. Volgens de beheerder komen er meeuwen nauwelijks op het strand. Recreatievaart Dagelijks maken gemiddeld 50 recreatievaartuigen gebruik van de vaarroute (op 300 m afstand) langs de zwemwaterlocatie, op drukke dagen kunnen dit er 300 zijn. Beroepsvaart De Nieuwe Waterweg wordt intensief gebruikt door de beroepsvaart. Op jaarbasis komen schepen voorbij bij Hoek van Holland. Het grootste deel daarvan is beroepsvaart (VVV Hoek van Holland) Haven De Nieuwe Waterweg verbindt de Noordzee met de haven van Rotterdam. Daarnaast monden de grote rivieren hier uit in de Noordzee. 2.5 Kans op bloei blauwalgen Behalve een controle op fecale verontreinigingen schrijft de Zwemwaterrichtlijn ook voor dat in het zwemwaterprofiel een beoordeling plaatsvindt van de mogelijke bloei van blauwalgen. Hoek van Holland is een zoutwaterlocatie langs de Nederlandse kust. Blauwalgen komen in de Nederlandse kustwateren niet tot overmatige bloei en vormen daarom geen gezondheidsrisico. 3 Gezondheidsrisico s 3.1 Beoordeling Volgens de Zwemwaterrichtlijn wordt de kwaliteit van het zwemwater gecontroleerd aan de hand van de parameters Escherichia coli (E. coli) en intestinale enterococcen. Beide typen bacteriën zijn afkomstig van feces (uitwerpselen) van mens en dier en worden daarom fecale bacteriën genoemd. Deze typen bacteriën zijn indicatorsoorten voor de aanwezigheid van ziekteverwekkende bacteriën en virussen die voornamelijk maag- en darmklachten kunnen veroorzaken. Op basis van de (langdurige) concentraties fecale bacteriën wordt volgens de Zwemwaterrichtlijn onderscheid gemaakt tussen verschillende kwaliteitsklassen. In tabel 3.1 zijn de indeling en de bijbehorende grenzen voor uitstekende, goede en aanvaardbare kwaliteit weergegeven. Als een zwemwaterlocatie niet in deze 3 klassen zit, wordt deze beoordeeld als slecht. Daarnaast wordt de zwemwaterkwaliteit ook gedurende het badseizoen beoordeeld. Na elke afzonderlijke meting wordt getoetst aan de signaalwaarden (tabel 3.1). Een overschrijding van een signaalwaarde is aanleiding tot extra onderzoek. Mede op basis van het extra onderzoek kan de provincie besluiten (tijdelijk) een negatief zwemadvies in te stellen. 7

8 Tabel 3.1 Parameter intestinale enterococcen (kve/100 ml) Escherichia coli (kve/100 ml) Normen voor zwemwaterkwaliteitsklassen voor kust- en overgangswateren Uitstekende kwaliteit* Goede kwaliteit* Aanvaardbare kwaliteit** Signaalwaarde * gebaseerd op een 95-percentiel van de meetreeks over periode van 4 jaar ** gebaseerd op een 90-percentiel van de meetreeks over periode van 4 jaar 3.2 Zwemwaterkwaliteit Rijkswaterstaat controleert de zwemwaterkwaliteit gedurende het badseizoen dat loopt van 1 mei tot 1 oktober. In het geval van slechte of aanvaardbare zwemwaterkwaliteit wordt tweewekelijks gemeten, in geval van goede of uitstekende zwemwaterkwaliteit vierwekelijks. Bij de controles worden de concentraties E. coli en intestinale enterococcen gemeten. Daarnaast worden bijzonderheden zoals schuimvorming, stank, de aanwezigheid van afval, dode vissen of vogels en het aantal dieren (honden, paarden) in het water genoteerd. De ligging van het meetpunt voor Hoek van Holland is weergegeven in figuur 2.2. Het meetpunt ligt op de locatie waar de meeste zwemmers zijn (vastgesteld in rapport Optimalisatie van zwemzones Noordzee, RHDHV, 2012). Op basis van de metingen in de periode is de locatie beoordeeld als uitstekend. Dit volgt uit afzonderlijke beoordelingen uitstekend voor Escherichia coli en voor intestinale enterococcen. Tabel 3.2 Kwaliteitsklasse Hoek van Holland Parameter intestinale enterococcen Escherichia coli Kwaliteitsklasse Uitstekend Uitstekend Voor intestinale enterococcen en E. coli zijn er geen overschrijdingen van de signaalwaarde gemeten in de zwemseizoenen van De invloed van potentiele bronnen zoals benoemd in sectie 2.4 is beperkt. 4 Aanbevelingen voor maatregelen De zwemwaterkwaliteit bij Hoek van Holland is als uitstekend beoordeeld. Op grond van de Zwemwaterrichtlijn zijn geen maatregelen nodig ter verbetering van de zwemwaterkwaliteit. Wel worden maatregelen aanbevolen gericht op goed (kwaliteits)beheer: - Voortzetten handhaving honden- en paardenverbod gedurende het zwemseizoen. - Handhaving opruimplicht van honden- en paardenpoep gedurende het zwemseizoen. 8

9 Bronvermelding Royal HaskoningDHV (2012). Optimalisatie van de zwemzones Noordzee: Mogelijkheden om bestaande meetpunten voor zwemwaterkwaliteit breder te benutten. Projectnummer 9X

10 BIJLAGE 1 Verslag veldbezoek Datum: 12 augustus 2015 Aanwezigen: Wim Wurtz (Gemeente Rotterdam afdeling strandzaken) Sjors Beijer (ARCADIS, verslag) Zwemlocatie Hoek van Holland bestaat uit verschillende opgangen. Bij iedere opgang staat het blauwe zwemwaterbord. Het strand wordt aan de zuidzijde begrensd door de Nieuwe Waterweg, richting het noorden is geen duidelijke grens. Hier gaat het strand over in zwemlocatie s Gravezande. Ten tijde van het bezoek was het 23 graden Celsius met hardnekkige kustbewolking. Daardoor waren er slechts enkele badgasten in het water. Wel waren er diverse wandelaars op het strand en zaten er veel bezoekers in de verscheidene strandpaviljoens en vakantiehuisjes. Het hele strand is netjes en er staan afvalbakken. Op drukke plekken bij paviljoens zijn extra afvalbakken geplaatst. De druk van bezoekers richt zich vooral op het zuidelijke deel. Verder naar het noorden wordt het minder en het uiterste noordelijke deel is ingericht als naaktstrand. Het strand wordt dagelijks bijgehouden (beach-cleaners). Op het moment van het veldbezoek waren er verschillende wandelaars met honden op het strand. Ook waren er enkele meeuwen op het strand. Er werd geen hondenpoep aangetroffen, wel feces van meeuwen en paarden. Bij de grote strandopgangen zijn openbare toiletten en douches. Daarnaast kunnen bezoekers terecht bij de paviljoens. Dat is op de bebording ook zo aangegeven. Deze paviljoens zijn aangesloten op het rioolnetwerk of hebben een eigen septic tank. Er zijn geen afvoeren vanuit de duinen richting het strand. Hemelwater vanaf de parkeerplaats wordt via straatkolken afgekoppeld. De Nieuwe Waterweg verbindt de Noordzee met de haven van Rotterdam. Hier komen jaarlijks schepen voorbij. Ook zijn in de haven van Rotterdam allerlei verschillende bedrijven gevestigd en monden op dit punt ook de grote rivieren uit in de Noordzee. Echter lijkt dit geen invloed te hebben op de zwemwaterkwaliteit, die is al sinds de opening van de locatie in 2007 uitstekend. Op het strand staan verschillende chalets die in particulier bezit zijn. Er wordt gewerkt aan 42 nieuwe strandhuisjes en een vakantiepark in de duinen tussen opgang Zeekant en de Nieuwe Waterweg. Deze huisjes zijn- of worden allemaal aangesloten op het rioolnetwerk. Daarnaast wordt de metroverbinding van Schiedam doorgetrokken naar de strandopgang Zeekant, zodat de bereikbaarheid beter wordt. Dit moet eind 2017 gereed zijn. De strandhuisjes moeten nog in 2015 worden opgeleverd. De strandwacht wordt bemand door vrijwilligers van de KNRM. Zij zijn aanwezig van 1 mei tot 1 september. Wim Wurtz, verantwoordelijk voor het strand vanuit de Gemeente Rotterdam, schat het aantal bezoekers op een doorsnee mooie dag op ongeveer a tot maximaal bezoekers op drukke dagen. Hij ervaart geen overlast van watervogels, omdat deze op het strand beperkt zijn tot enkele meeuwen. Er komen dagelijks mensen met honden en af en toe ruiters. Deze zijn alleen s ochtends vroegen s avonds laat toegestaan (voor 10:00, na 19:00). De strandpaviljoens organiseren af en toe een evenement, maar blijven daarmee binnen hun eigen voorziening. Er is een groot evenement, de opening van het strandseizoen. Daar komen naar schatting mensen op af. Bij iedere strandopgang staat een blauw zwemwaterbord. Daarop zijn de regels weergeven en is de zwemwaterkwaliteit aangeduid. Die is voor deze locatie beoordeeld als uitstekend. 10

11 Blauwe zwemwaterbord bij opgang Zeekant Aanleg strandhuisjes van Landal Greenparcs Strandwachtpost KNRM Meeuwen op het strand nabij de Nieuwe Waterweg Impressie strandopgang Zeekant Impressie strand met een surfklasje op de achtergrond 11