Patiënten uitnodigen op de teamvergadering: (g)een vanzelfsprekendheid!

Transcriptie

1 Patiënten uitnodigen op de teamvergadering: (g)een vanzelfsprekendheid! Thomas DHONDT Lieke VERCRUYSSE Joeri VANDEWALLE Brussel, 30 november Perso presentatie

2 Situering op macroniveau ziektegericht model herstelmodel (persoonsgericht) paternalistisch model partnership model (Storm & Edwards 2013) 2 Perso presentatie

3 agingen Situering op mesoniveau Missie als voedingsbodem voor patiëntenparticipatie ( ie op eenheidsniveau: durven én doen! We werken vanuit een herstelgerichte benadering waarbij het herstel gezien wordt als een uniek persoonlijk proces waarover de persoon zelf auteurschap neemt. In overleg met de patiënt, de familie en andere hulpverleners bieden wij een zorgtraject op maat aan. waarbij er gedeelde besluitvorming is rond de behandeldoelstellingen en het behandeltraject 3 Perso presentatie

4 Situering op mesoniveau Missie als voedingsbodem voor patiëntenparticipatie ( Meer dan idealistisch beeld? Concretisatie? patiëntenvergadering op iedere afdeling systematische patiëntenenquêtes inzet van ervaringsdeskundigen wetenschappelijk onderzoek in de organisatie patiënten uitnodigen op de teamvergadering Patiëntenparticipatie in een psychiatrisch ziekenhuis: betekenisgevende processen (Verkest et al. 2012) 4 Perso presentatie

5 Situering op microniveau 1 afdeling met 2 eenheden Eenheid volwassenen kortverblijf (VKK) Eenheid psychosociale revalidatie (EPR) Beide eenheden bieden plaats voor 12 patiënten met inbegrip van: o 8 residentiële bedden o enkele plaatsen voor mensen die een dagtherapeutische behandeling volgen 5 Perso presentatie

6 Situering op microniveau Doelgroep VKK: Volwassenen die tijdelijk niet meer functioneren in hun thuiscontext omwille van bv. ingrijpende life-events met daarbij horende aanpassingsproblemen. Doelgroep EPR: Volwassenen met een complexe psychiatrische kwetsbaarheid die onvoldoende vaardigheden ontwikkeld hebben om zich in de maatschappij te handhaven. 6 Perso presentatie

7 Situering op microniveau Gemeenschappelijk kader VKK/EPR: Kortdurend, intensief en maatschappelijk gericht behandeltraject (VKK max. 8 weken) Naast klachten gericht op krachten: empowerment Multidisciplinaire werking Integratief psychotherapeutisch kader Herstelondersteunende houding: patiëntenparticipatie 7 Perso presentatie

8 Initiatief: patiënt op de teamvergadering 8 Perso presentatie

9 Wetenschappelijk onderzoek 9 Perso presentatie

10 Wetenschappelijk onderzoek Meerwaarde van patiënt op de teamvergadering ~ doelstellingen eenheden VKK/EPR Op teamniveau: Shared decision making Meningsverschillen kunnen rechtstreeks worden uitgeklaard Voorwaarde(!): gelijkwaardige samenwerking (Latvala et al. 1999) 10 Perso presentatie

11 Wetenschappelijk onderzoek Meerwaarde van patiënt op de teamvergadering ~ doelstellingen eenheden VKK/EPR Op het niveau van de patiënt: Tevredenheid van patiënten over behandeling (gemiddeld) Participatie positief voor zelfmanagement It made me feel human Op het niveau van de professional: Ontwikkeling van professionele competenties klinisch redeneren/ vermogen tot reflectie Coördinatie en afstemming van zorg (Lindberg et al. 2013, Vuokila-Oikkonen et al. 2002) 11 Perso presentatie

12 Hoe gaan wij aan de slag? Voorafgaand aan de teamvergadering: Duidelijkheid scheppen en goede voorbereiding Patiënt krijgt informatie over team(vergadering) Werkbundel patiënt Elektronisch patiëntendossier: interdisciplinair assessment (zie volgende slide) Bespreking van voorbereiding (Cappleman et al. 2015, Labib & Brownell 2009, Milner et al. 2008, Hargreaves & Shumway 1989) 12 Perso presentatie

13 discipline observatieteam behandelplanteam evolutieteam ontslagteam verpleegkundige - probleemformulering = korte beschrijving van de klachten - toestandsbeeld - assessment verpleegkunde - assessment middelenmisbruik (indien van toepassing) - hopeloosheidsschaal - TUM - signalenlijst KOPP (indien van toepassing) - samenvatting verpleegthema s en voorstellen - hopeloosheidsschaal - TUM - assessment verpleegkunde II, III, en voorstellen - hopeloosheidsschaal - TUM - vaststellingen en besluiten - voorstellen nazorg maatschappelijk werkende levensgeschiedenis: - familie en gezin - opleiding en beroep - woonsituatie - overige - sociale heteroanamnese - doelstellingen en voorstellingen - contact ambulante zorg - evolutie patiënt - voorstellen - vaststellingen en besluiten - voorstellen nazorg psychiater - psychiatrische voorgeschiedenis - psychiatrische familiale antecedenten - aanleiding tot opname - contact huisarts en ambulante psychiater - doelstellingen en voorstellen - evolutie patiënt - voorstellen - vaststellingen en besluiten - voorstellen nazorg psycholoog - assessment - doelstellingen en voorstellen - contact ambulante psycholoog bachelor toegepaste psychologie / - doelstellingen en voorstellen - screening - eventuele voorstellen voor verder psychodiagnostisch onderzoek - voorstellen voor afdelings- en forumprogramma - evolutie patiënt - voorstellen - evolutie patiënt - voorstellen - vaststellingen en besluiten - voorstellen nazorg - vaststellingen en besluiten - voorstellen nazorg Ergotherapeut - screening/assessment - expressieve opdracht - voorstellen voor afdelings- en forumprogramma doelstellingen en voorstellen - evolutie patiënt - voorstellen bewegingstherapeut / doelstellingen en voorstellen - evolutie patiënt - voorstellen - vaststellingen en besluiten - voorstellen nazorg - vaststellingen en besluiten - voorstellen nazorg Patiënt - concrete en beknopte beschrijving van jouw probleem - doelstellingen op vlak van jouw psychische problemen, familiale- en gezinssituatie, werk - vrije tijd - dagbesteding en woonsituatie - welke mensen kunnen helpen en ondersteunen? - welke eigen sterktes kunnen ondersteunen? - Welke stappen heb je reeds gezet? Hoe heb je dit gedaan? Wat onthoud je hieruit? - Waar voel je je goed in? Waar heb je het nog moeilijk mee? - Waar wil je jouw laatste periode van opname nog bij stilstaan? Welke hulp heb je daarbij nodig? - Welke nazorg wil je na deze opname? Welke concrete afspraken zijn hier al rond? 13 Perso presentatie

14 Hoe gaan wij aan de slag? Tijdens de teamvergadering: Tijdsbewaking minuten teamtijd per patiënt minuten perspectief patiënt Begrenzen en samenvatten Afdelingshoofd is timemanager (Labib & Brownell 2009, White & Karim 2005) 14 Perso presentatie

15 Hoe gaan wij aan de slag? Tijdens de teamvergadering: Aanwezigen op de teamvergadering Aantal bespreekbaar met patiënt, zo beperkt mogelijk Aanwezige teamleden: verpleegkundigen (maximum 4), afdelingshoofd, psychiater en/of arts-assistent, psycholoog, maatschappelijk werkende, bachelor toegepaste psychologie, ergotherapeut en bewegingstherapeut Iedereen is zichtbaar I.B. naast patiënt (Cappleman et al. 2015, Armond & Armond 1985, Wagstaff & Solts 2003, White & Karim 2005, Wolf 1997) 15 Perso presentatie

16 Hoe gaan wij aan de slag? Tijdens de teamvergadering: De patiënt aan het woord laten Patiënt eerst aan het woord (indien hij/zij dit wenst) I.B. spreekbuis van patiënt Polsen naar gedachten en gevoelens van patiënt Patiënt mogelijkheid tot reactie op teambesluit (Vuokila-Oikkonen et al. 2002, Rix & Sheppard 2003, Fiddler et al. 2010, Armond & Armond 1985, Rotman-Pikielny et al. 2007) 16 Perso presentatie

17 Hoe gaan wij aan de slag? Tijdens de teamvergadering:! Vermijden van schijnparticipatie Moeilijke thema s op coördinatievergaderingen Transparantie naar patiënten over visie Visie meenemen in teamvergadering Tijdens teamvergadering projectie van probleemsamenhang, doelstellingen en behandelstrategie Tijdens teamvergadering invullen van teambesluit (Wagstaff & Solts 2003) 17 Perso presentatie

18 Hoe gaan wij aan de slag? Na de teamvergadering: Bespreking en evaluatie Patiënt krijgt afprint van teamvergadering Individuele bespreking met I.B. Evaluatie door patiënten tijdens spiegelgesprekken Evaluatie door teamleden tijdens overlegmomenten Mogelijkheid tot stilstaan bij gevoelsmatige aspect tijdens intervisiemoment (Cappleman et al. 2015, Vuokila-Oikkonen et al. 2002) 18 Perso presentatie

19 Ervaringen van patiënten en teamleden Getuigenis: videofragment 19 Perso presentatie

20 Cijfergegevens Patiëntenparticipatiecultuur peiling in Kliniek Sint-Jozef Pittem (2014) Registratie van de aanwezige patiënten op de teamvergadering (jan jun 2017) Betrokken patiënt aanwezig in: VKK EPR Behandelplanteam 80% (n=25) 78% (n=18) Ontslagteam 85% (n=20) 63% (n=8) 20 Perso presentatie

21 Next Steps Masterproef van een student in de opleiding Master in de Verpleegkunde en de Vroedkunde aan de Universiteit Gent: Participatie aan teamoverleg: Betekenisgeving door patiënten Doctoraatsonderzoek aan de Universiteit Gent: Patiëntenparticipatie tijdens Multidisciplinaire Teambesprekingen in de Geestelijke Gezondheidszorg (drs. Kevin Berben) Betekenisvolle anderen (bvb. familieleden) uitnodigen op de teamvergadering Belangrijke partners in de zorg participeren mee in de teamvergadering i.f.v. betere transmurale zorg en communicatie (cfr. vermaatschappelijking). 21 Perso presentatie

22 Take home messages Wat is ondersteunend? Eerste actiedomein: ontwikkelen van een participatiecultuur. Structurele maatregelen ter bevordering van patiëntenparticipatie kunnen maar effectief zijn in een klimaat waarin die participatie door de stakeholders wordt beschouwd als een natuurlijk en vanzelfsprekend gegeven. Anders gezegd, er moet een echte participatiecultuur bestaan. Koning Boudewijnstichting 2011, p Gebruiksvriendelijke, wetenschappelijk onderbouwde inspiratiegids Te downloaden via: 22 Perso presentatie

23 Take home messages Belang van voortrekkers (Vandewalle & Malfait et al. 2017) Belangrijke positie van het afdelingshoofd, de arts en de directieleden. Nood aan verpleegkundigen die zich profileren. Doorlopende ontwikkeling en evaluatie met alle teamleden én de patiënt(en) Aandacht voor valkuilen o het middel wordt een doel o weerstanden voor verandering open bespreken i.p.v. toedekken o schijnparticipatie vs authentieke participatie (Wittenberg-Lyles, 2009) o de reactie bij ons kan dat niet overstijgen. Belang van reflectie! 23 Perso presentatie

24 Patiënten uitnodigen op de teamvergadering: (g)een vanzelfsprekendheid! Brussel, 30 november Perso presentatie

25 Referentielijst Publicaties over het project: patiënt uitnodigen op de teamvergadering (pagina 8) Internationale literatuur Armond, J. R. & Armond, A. D. (1985) Patients attitude to multidisciplinary psychiatric assessments. British Journal of Clinical and Social Psychiatry, 3, Cappleman, R., Bamford, Z., Dixon, C., & Thomas, H. (2015). Experiences of ward rounds among in-patients on an acute mental health ward: a qualitative exploration. The Psychiatrist, 39(5), doi: /pb.bp Fiddler, M., Borglin, G., Galloway, A., Jackson, C., McGowan, L., & Lovell, K. (2010). Once-a- week psychiatric ward round or daily inpatient team meeting? A multidisciplinary mental health team's experience of new ways of working. International Journal of Mental Health Nursing, 19(2), doi: /j x Hargreaves, W. A. & Shumway, M. (1989). Effectiveness of services for the severely mentally ill.(in C. A. Taube, D. Mechanic,& A. A. Hohmann (Eds.), The future of mental health services research (pp ). Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services.) Labib P, Brownell L (2009). Factors affecting patient satisfaction with the psychiatric ward round: retrospective crosssectional study. Psychiatr Bull; 33: Latvala, E., Janhonen, S., & Wahlberg, K. E. (1999). Patient initiatives during the assessment and planning of psychiatric nursing in a hospital environment. J Adv Nurs, 29(1), Perso presentatie

26 Referentielijst Lindberg, E., Hörberg, U., Persson, E., Ekebergh, M. (2013). "It made me feel human"--a phenomenological study of older patients' experiences of participating in a team meeting. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-being, 8, Milner G, Jankovic J, Hoosen I, Marrie D. (2008) Patients and staff understanding of general adult psychiatry ward rounds. J Ment Health; 17: Rix, S. & Sheppard, G. (2003). Acute wards: Problems and solutions: Implementing real changes in acute inpatient care More than just bringing in the builders. Psychiatric Bulletin, 27, Rotman-Pikielny P, Rabin B, Amoyal S, et al. Participation of family members in ward rounds: attitude of medical staff, patients and relatives. Patient Educ Couns 2007 Feb; 65(2): Storm, M. & Edwards, A. (2013). Models of user involvement in the mental health context: intentions and implementation challenges. Psychiatric Quarterly, 84(3), Vandewalle, J., Malfait, S., Eeckloo, K., Colman, R., Beeckman, D., Verhaeghe, S., Van Hecke, A. (2017). Patient safety on psychiatric wards: A cross-sectional multilevel study of factors influencing the nurses willingness to share power and responsibility with patients. International Journal of Mental Health Nursing, doi: /inm Verkest, A., Debyser, B., Verhaeghe, S. & Grypdonck, M. (2012). Patiëntenparticipatie in een psychiatrisch ziekenhuis: betekenisgevende processen. Niet gepubliceerde uitgave. Vuokila-Oikkonen P, Janhonen S, Nikkonen M. Patient initiatives in psychiatric care concerning shame in the discussion in co-operative team meetings. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing. 2002;9(1): Wagstaff, K., Solts, B (2003) Inpatient experiences of ward rounds in acute psychiatric settings. Nursing Times; 99: 5, White R, Karim B. (2005) Patients views of the ward round: a survey. Psychiatr Bull; 29: Wittenberg-Lyles, E., Oliver, D. P., Demiris, G., & Regehr, K. (2010). Interdisciplinary Collaboration in Hospice Team Meetings. Journal of interprofessional care, 24(3), doi: / Wolf (1997) A code of conduct for ward rounds. Open Mind, 86, Perso presentatie