Gearchiveerde versie

Transcriptie

1 MET-FLVVG-199 en 201 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Bestuur Laboratoria - FLVVG Migratie en de kwantitatieve bepaling van Arseen, Cadmium, Cobalt, Chroom, Koper, Lood, Antimoon en Selenium in de migratieoplossing met ICP- Versie 04 Datum van toepassing Opgesteld door : Vanessa Schotte, industrieel ingenieur Nazicht door : Inge Corryn, analist, Goedkeuring vrijgave door : Beheer & locatie geldende versie : Bestemmelingen : Inge Van Hauteghem, sectieverantwoordelijke AC; Dienst KVM; Centrale server FLVVG Trefwoorden : Sectie AC, medewerkers migratiesanalyses migratie, niet-metalen voorwerpen, ICP-

2 Herziening door/datum* Reden van herziening Overzicht wijzigingen VS/ Wijziging aanvaardingsgrens van controle reagent blanks voor Cu VS/ Toelatingsgrens driftcontrole gewijzigd van 5 % naar 10 % Tekstdeel/draagwijdte van de herziening * Het verschil tussen de huidige datum en de laatste herziening mag niet meer dan 5 jaar bedragen. Wijzigingen ten opzichte van de vorige versie worden gemarkeerd in rood. Indien omwille van de omvang van de wijzigingen, de tekst door gebruik van markeringen niet meer leesbaar wordt, wordt de markering van wijzigingen weggelaten in de nieuwe versie. Dit wordt vermeld in de historiek van het document. LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-2/20

3 INHOUDSTABEL 1 DOEL TOEPASSINGSGEBIED WETTELIJKE EN NORMATIEVE DOCUMENTEN... 5 KB VAN 11 MEI 1992 BETREFFENDE MATERIALEN EN VOORWERPEN BESTEMD OM MET VOEDINGSMIDDELEN IN AANRAKING TE KOMEN RICHTLIJN 84/500/EEG VAN DE RAAD VAN 15 OKTOBER 1984 BETREFFENDE DE ONDERLINGE AANPASSING VAN DE WETGEVINGEN VAN DE LIDSTATEN INZAKE KERAMISCHE VOORWERPEN BESTEMD OM MET LEVENSMIDDELEN IN AANRAKING TE KOMEN RICHTLIJN 2005/31/EG VAN DE COMMISSIE VAN 29 APRIL 2005 TOT WIJZIGING VAN RICHTLIJN 84/500/EEG VAN DE RAAD WAT BETREFT EEN VERKLARING VAN OVEREENSTEMMING EN PRESTATIECRITERIA VOOR DE ANALYSEMETHODE VOOR KERAMISCHE VOORWERPEN BESTEMD OM MET LEVENSMIDDELEN IN AANRAKING TE KOMEN DEFINITIES EN AFKORTINGEN PRINCIPE PRESTATIEKENMERKEN VEILIGHEIDSVOORSCHRIFTEN EN BIJZONDERE MAATREGELEN REAGENTIA EN HULPSTOFFEN REAGENTIA HULPSTOFFEN TTELLEN WERKWIJZE VOORBEREIDING VAN DE ANALYSEMONSTERS MIGRATIE Migratie uit niet-metalen keukengerei Migratie uit vulbare niet-metalen voorwerpen (dieper dan 2,5 cm) Migratie uit platte niet-metalen voorwerpen (niet dieper dan 2,5 cm) BEPALING VAN DE CONCENTRATIE IN DE MIGRATIEOPLOSSING Algemeen ICP Meten van de extracten met ICP KWALITEITSCONTROLE CONTROLE VAN BLANCO S Controle van de blanco ijkoplossing Controle van de reagent blanks Controle van het staal water CONTROLE OP DRIFT TIJDENS DE METING MET ICP LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-3/20

4 11.3 CONTROLE VAN DE PERFORMANTIE VAN DE ICP LINEARITEIT CONTROLE VAN DE ZELFGEMAAKTE STANDAARDOPLOSSINGEN BEREKENING EN RAPPORTERING BEREKENING VAN DE RESULTATEN Resultaten van niet-metalen keukengerei Resultaten van een vulbaar niet-metalen voorwerp (dieper dan 2,5 cm) Resultaten van platte niet-metalen voorwerpen (niet dieper dan 2,5 cm) EVALUATIE VAN DE RESULTATEN VAN DE STALEN Vergelijking van het resultaat met norm/actielimiet REGISTRATIE EN RAPPORTERING Registratie analysegegevens Registratie controle van de zelfgemaakte standaarden LIMS en resultatenkaft VERWIJZING NAAR BIJHORENDE PROCEDURES, INSTRUCTIES, DOCUMENTEN, FORMULIEREN OF LIJSTEN LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-4/20

5 1 Doel Deze methode beschrijft hoe de conformiteit van niet-metalen voorwerpen met de wetgeving van toepassing (cfr. 3) wordt gecontroleerd. De elementen in de migratieoplossing worden gemeten met ICP- na contact onder voorgeschreven omstandigheden qua tijd en temperatuur van de migratieoplossing met het materiaal gemaakt uit niet-metaal. 2 Toepassingsgebied De methode is van toepassing op alle materiaal vervaardigd uit niet-metaal waarvan de migratie van Arseen, Cadmium, Cobalt, Chroom, Koper, Lood, Antimoon en/of Selenium moet gecontroleerd worden, bvb. keramische borden, keramische tassen,. De migratie gebeurt met 4 % (v/v) azijnzuur. De bepaalbaarheidsgrens van de methode is: - Voor Arseen: 15 µg/l in de meetoplossing; - Voor Cadmium: 2 µg/l in de meetoplossing; - Voor Cobalt: 1 µg/l in de meetoplossing; - Voor Chroom: 10 µg/l in de meetoplossing; - Voor Koper: 5 µg/l in de meetoplossing; - Voor Lood: 5 µg/l in de meetoplossing; - Voor Antimoon: 30 µg/l in de meetoplossing en - Voor Selenium: 30 µg/l in de meetoplossing. De bepaalbaarheidsgrens voor keukengerei en platte voorwerpen (niet dieper dan 2,5 cm) wordt uitgedrukt in mg/dm² en is afhankelijk van het gebruikte volume en de grootte van het contactoppervlak, uitgaande van de bepaalbaarheidsgrens in de meetoplossing. 3 Wettelijke en normatieve documenten KB van 11 mei 1992 betreffende materialen en voorwerpen bestemd om met voedingsmiddelen in aanraking te komen. Richtlijn 84/500/EEG van de Raad van 15 oktober 1984 betreffende de onderlinge aanpassing van de wetgevingen van de Lidstaten inzake keramische voorwerpen bestemd om met levensmiddelen in aanraking te komen. VERORDENING (EG) nr. 1935/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 27 oktober 2004 inzake materialen en voorwerpen bestemd om met levensmiddelen in contact te komen en houdende intrekking van de Richtlijnen 80/590/EEG en 89/109/EEG. LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-5/20

6 Richtlijn 2005/31/EG van de commissie van 29 april 2005 tot wijziging van Richtlijn 84/500/EEG van de Raad wat betreft een verklaring van overeenstemming en prestatiecriteria voor de analysemethode voor keramische voorwerpen bestemd om met levensmiddelen in aanraking te komen. KB van 01/05/2006 betreffende een verklaring van overeenstemming en prestatiecriteria voor de analysemethode voor keramische voorwerpen bestemd om met levensmiddelen in aanraking te komen. 4 Definities en afkortingen Afkorting Origine Betekenis ICP- - Inductively Coupled Plasma Optical Emission Spectroscopy KB - Koninklijk Besluit E(E)G - Europese (Economische) Gemeenschap Globale en specifieke migratielimiet Migratieoplossing (= simulant) 5 Principe KB 11/5/1992 De globale migratie komt overeen met de som van de migrerende componenten aanwezig in het materiaal of het object. Een specifieke migratielimiet behandelt individuele componenten. KB 11/5/1992 Simulantoplossing voor migratie om elementen aanwezig in een object die bestemd is om in contact te komen met voedingsmiddelen te laten migreren. Het materiaal gemaakt uit niet-metaal dat moet geanalyseerd worden, wordt in contact gebracht met de migratieoplossing of simulant. De wijze van contact tussen simulant en contactmateriaal hangt af van het materiaal: - Keukengerei wordt in een glazen beker gevuld met de simulant geplaatst, - Vulbare voorwerpen (dieper dan 2,5 cm) (bvb. tajines, tassen, ) worden gevuld met de simulant, - Platte voorwerpen (niet dieper dan 2,5 cm) (bvb. plat bord, schaaltje, ) worden gevuld met de simulant. Bij niet-metalen voorwerpen gebeurt de migratie in de koelbroedstoof bij 22 C ± 1 gedurende 24 uur. De migratieoplossing wordt geanalyseerd met ICP-. Het gehalte wordt omgerekend naar mg/l (bij vulbare voorwerpen (dieper dan 2,5 cm)) of omgerekend naar oppervlakte in mg/dm² (bij keukengerei en platte voorwerpen (niet dieper dan 2,5 cm)). 6 Prestatiekenmerken Voor de prestatiekenmerken van de methode wordt verwezen naar het validatiedossier. LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-6/20

7 7 Veiligheidsvoorschriften en bijzondere maatregelen - Vermijd contact van huid en ogen met azijnzuur. Geconcentreerd azijnzuur is corrosief. - Zorg dat de gebruikte droogstoof bestand is tegen corrosie van zure dampen. - Respecteer de veiligheidsvoorschriften voor werken met de ICP-. 8 Reagentia en hulpstoffen Verwijzingen naar een product en/of fabrikant dienen enkel ter informatie en identificatie en houdt geen uitsluiting in van andere producten en/of fabrikanten die mogelijk ook voldoen. Deze verwijzingen dienen om vergissingen te vermijden en het uitvoeren van bestellingen te vereenvoudigen. De in de procedure vermelde reagentia en apparatuur kunnen aldus door materiaal van minstens evenwaardige kwaliteit worden vervangen. 8.1 Reagentia Water gebruikt in de analyse van metalen in migratieoplossingen moet van zeer hoge kwaliteit zijn, nl. water type I of Milli-Q water. Reagentia moeten van bijzondere zuiverheid zijn Water type I (Milli-Q) Azijnzuur 99 % (VWR prolabo) HNO % (J.T. Baker Instra Analysed Reagent, of equivalent) Arseen standaard oplossing 1000 mg/l Cadmium standaard oplossing 1000 mg/l Cobalt standaard oplossing 1000 mg/l Chroom standaard oplossing 1000 mg/l Koper standaard oplossing 1000 mg/l Lood standaard oplossing 1000 mg/l Antimoon standaard oplossing 1000 mg/l Selenium standaard oplossing 1000 mg/l Verdund HNO 3 10 % Verdun HNO % (8.1.3) 10 keer met Milli-Q (8.1.1). Aanmaak 1: Neem 500 ml HNO % (8.1.3) met een maatcilinder (8.2.1) en leng aan met Milli-Q (8.1.1) in een maatkolf van 5 liter (8.2.2) tot de maatstreep. Aanmaak 2: Neem 100 ml HNO % (8.1.3) met een maatcilinder (8.2.1) en leng aan met Milli-Q (8.1.1) in een maatkolf van 1 liter (8.2.2) tot de maatstreep Migratieoplossing 4 % (v/v) azijnzuur Aanmaak 1: Neem 200 ml azijnzuur 99 % (8.1.2) met een maatcilinder (8.2.1). Breng over in een maatkolf van 5 l (8.2.2) en leng aan tot de maatstreep met Milli-Q (8.1.1). Aanmaak 2: Neem 80 ml azijnzuur 99 % (8.1.2) met een maatcilinder (8.2.1). Breng over in een maatkolf van 2 l (8.2.2) en leng aan tot de maatstreep met Milli-Q (8.1.1). LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-7/20

8 Aanmaak 3: Neem 40 ml azijnzuur 99 % (8.1.2) met een maatcilinder (8.2.1). Breng over in een maatkolf van 1 l (8.2.2) en leng aan tot de maatstreep met Milli-Q (8.1.1). De migratieoplossing wordt overgegoten in een groot vat van 25 l met aftapkraantje. Op het vat wordt aangeduid wanneer de oplossing aangemaakt werd Spoeloplossing voor ICP- 4 % (v/v) azijnzuur Zelfde oplossing als Blanco ijkoplossing in 4 % (v/v) azijnzuur Zelfde oplossing als Tussenstandaard: 10 mg/l As, Cd, Co en Pb en 100 mg/l Cr, Cu, Sb en Se in azijnzuur 4 % (v/v) Aanmaak: Breng in een maatkolf van 50 ml (8.2.2): o 500 µl standaardoplossing Arseen 1000 mg/l (8.1.4) met een micropipet (8.2.3) o 500 µl standaardoplossing Cadmium 1000 mg/l (8.1.5) met een micropipet (8.2.3) o 500 µl standaardoplossing Cobalt 1000 mg/l (8.1.6) met een micropipet (8.2.3) o 500 µl standaardoplossing Lood 1000 mg/l (8.1.9) met een micropipet (8.2.3) o 5 ml standaardoplossing Chroom 1000 mg/l (8.1.7) met een micropipet (8.2.3) o 5 ml standaardoplossing Koper 1000 mg/l (8.1.8) met een micropipet (8.2.3) o 5 ml standaardoplossing Antimoon 1000 mg/l (8.1.10) met een micropipet (8.2.3) o 5 ml standaardoplossing Selenium 1000 mg/l (8.1.11) met een micropipet (8.2.3) o 2000 µl azijnzuur 99 % (8.1.2) met een micropipet (8.2.3) Leng aan tot de maatstreep met Milli-Q (8.1.1) Standaard 1: 25 µg/l As, Cd, Co en Pb en 250 µg/l Cr, Cu, Sb en Se in azijnzuur 4 % (v/v) Aanmaak: Breng in een maatkolf van 500 ml (8.2.2): o 1,25 ml tussenstandaard (8.1.15) met een micropipet (8.2.3) Leng aan tot de maatstreep met azijnzuur 4 % (v/v) (8.1.13) Standaard 2: 50 µg/l As, Cd, Co en Pb en 500 µg/l Cr, Cu, Sb en Se in azijnzuur 4 % (v/v) Aanmaak: Breng in een maatkolf van 1 l (8.2.2): o 5 ml tussenstandaard (8.1.15) met een micropipet (8.2.3) Leng aan tot de maatstreep met azijnzuur 4 % (v/v) (8.1.13) Standaard 3: 100 µg/l As, Cd, Co en Pb en 1000 µg/l Cr, Cu, Sb en Se in azijnzuur 4 % (v/v) LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-8/20

9 Aanmaak: Breng in een maatkolf van 500 ml (8.2.2): o 5 ml tussenstandaard (8.1.15) met een micropipet (8.2.3) Leng aan tot de maatstreep met azijnzuur 4 % (v/v) (8.1.13) Standaard 4: 200 µg/l As, Cd, Co en Pb en 2000 µg/l Cr, Cu, Sb en Se in azijnzuur 4 % (v/v) Aanmaak: Breng in een maatkolf van 500 ml (8.2.2): o 10 ml tussenstandaard (8.1.15) met een micropipet (8.2.3) Leng aan tot de maatstreep met azijnzuur 4 % (v/v) (8.1.13) De standaardoplossingen worden overgebracht in plastiek flessen (8.2.4). Voor het meten met ICP- worden ze overgegoten in plastiek buisjes van 50 ml (8.2.6). De aanmaak van de verschillende standaardoplossingen en de blanco oplossing wordt schematisch weergegeven in LAB I-MET-FLVVG-199 D01: Bijlage 1: Flowchart Migratie uit niet-metalen voorwerpen Gecertificeerde referentieoplossing (CHEM-LAB) 50 µg/l As, Cd, Co en Pb en 500 µg/l Cr, Cu, Sb en Se in azijnzuur 4 % (v/v) Reinigings- en ontsmettingsmiddel: RBS Verdund reinigingsmiddel Aanmaak: Giet 50 ml RBS35 (8.1.22) in een plastiek buisje van 50 ml (8.2.6). Breng dit in een vat (8.2.11) en voeg hier 5 l Milli-Q (8.1.1) water aan toe. De houdbaarheid van zelfbereide oplossingen, indien dit niet expliciet vermeld wordt, is 1 jaar bij kamertemperatuur. De geschiktheid van de gebruikte oplossingen, buffers en standaardoplossingen wordt nagegaan aan de hand van ingebouwde borgingspunten en lange-termijnvalidatie. Indien hieraan voldaan wordt, wijst dit op de aanvaardbaarheid van deze reagentia en toont dit eveneens aan dat de kwaliteit van de analyse gewaarborgd blijft. 8.2 Hulpstoffen Maatcilinders 100 ml, 250 ml, 500 ml, 1 l, 2 l, 5 l Maatkolven 250 ml, 500 ml, 1 l, 2 l, 5 l Micropipetten met passende tips (Micropipetten, LAB 22-I-LOG-AC 5) Plastiek flessen met brede hals van 250 ml en 500 ml met bijpassende schroefdop Plastiek proefbuisjes van 10 ml Plastiek buisjes van 50 ml (NUNC, blauwe dop) Grote glazen maatbekers 2 l en 5 l Grote horlogeglazen Glazen trechters Vat 25 l Vat voor verdund reinigingsmiddel Handdoeken Verschillende formaten maatbekers LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-9/20

10 9 Toestellen 9.1. ICP- (A ICP- 2; LAB 22-I-LOG-AC 33) 9.2. Koelbroedstoof BINDER (A BINDER 2; LAB 22-I-LOG-AC 34) 10 Werkwijze In alle stappen van de bepaling van het gehalte Arseen, Cadmium, Cobalt, Chroom, Koper, Lood, Antimoon en Selenium dient erover gewaakt dat contaminatie met deze elementen via stof, contact met de huid, contact met een vuil oppervlak, vuile recipiënten, vermeden wordt. Al het gebruikte glaswerk dient gedecontamineerd te worden met 10 % HNO 3 oplossing (8.1.12) gedurende minstens 12 uur. Vervolgens moet het glaswerk 3 keer gespoeld worden met Milli-Q water (8.1.1). De werkwijze wordt schematisch weergegeven in LAB I-MET-FLVVG-199 D01: Bijlage 1: Flowchart. Er wordt gebruik gemaakt van het analyseformulier LAB I-MET-FLVVG-199 F02: Bijlage 2: Analyseformulier met 4 % azijnzuur. Vul hierop volgende gegevens in: naam van de analist, de datum en uur van de migratie, reeksnummer, het nummer van het monster, type van het monster Voorbereiding van de analysemonsters - Het monster wordt 1 keer gewassen met verdund reinigingsmiddel (8.1.23). - Spoel het monster 3 keer na met Milli-Q water (8.1.1) - Laat de monsters omgekeerd drogen op een propere handdoek (8.2.12). Opmerking: Vermijd aanraken van de gewassen oppervlakken die zullen onderworpen worden aan de migratietesten! 10.2 Migratie Migratie uit niet-metalen keukengerei - Kies een maatbeker (8.2.13) uit per type keukengerei, zodat het deel van het keukengerei dat bestemd is om in aanraking te komen met voedsel kan ondergedompeld worden in een zo klein mogelijk volume simulant (8.1.13). - Plaats de maatbeker (8.2.13) in de koelbroedstoof (9.2). LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-10/20

11 - Vul de maatbeker (8.2.13) met migratieoplossing met behulp van een maatcilinder (8.2.1) tot volledige onderdompeling van dat deel van het keukengerei dat bestemd is om in aanraking te komen met voedsel. - Noteer het benodigde volume van de simulant tot op 1 ml nauwkeurig op het analyseformulier LAB I-MET-FLVVG-199 F02: Bijlage 2: Analyseformulier Migratie uit niet-metalen voorwerpen met 4 % azijnzuur. - Per reeks worden 1 of 2 buisjes van 50 ml (8.2.6) afgevuld met de migratieoplossing (8.1.13) om bij de meetreeks te gebruiken als reagent blank. - Laat migreren gedurende 24 uur bij 22 ± 1 C. - Om te compenseren voor het verdampte volume wordt na de migratie opnieuw aangelengd met migratieoplossing tot het oorspronkelijke volume. - Homogeniseer de migratieoplossing in de maatbeker (8.2.13) door met een micropipet (8.2.3) enkele keren oplossing op te zuigen en terug te spuiten. - Vul daarna 1 of 2 buisjes van 50 ml (8.2.6). - De buisjes dienen bewaard te worden in het donker gedurende maximum 3 weken vooraleer ze gemeten worden. - Bereken het contactoppervlak van het voorwerp in mm² en noteer dit op het analyseformulier LAB I-MET-FLVVG-199 F02: Bijlage 2: Analyseformulier Migratie uit niet-metalen voorwerpen met 4 % azijnzuur Migratie uit vulbare niet-metalen voorwerpen (dieper dan 2,5 cm) - Plaats het monster in de koelbroedstoof (9.2). - Vul het monster met de migratieoplossing (8.1.13). - Per reeks worden 1 of 2 buisjes van 50 ml (8.2.6) afgevuld met de migratieoplossing (8.1.13) om bij de meetreeks te gebruiken als reagent blank. - Laat migreren gedurende 24 uur bij 22 ± 1 C. - Om te compenseren voor het verdampte volume wordt na de migratie opnieuw aangelengd met migratieoplossing tot het oorspronkelijke volume. - Homogeniseer de migratieoplossing in het voorwerp door met een micropipet (8.2.3) enkele keren oplossing op te zuigen en terug te spuiten. - Vul daarna 1 of 2 buisjes van 50 ml (8.2.6). - De buisjes dienen bewaard te worden in het donker gedurende maximum 3 weken vooraleer ze gemeten worden Migratie uit platte niet-metalen voorwerpen (niet dieper dan 2,5 cm) - Plaats het monster in de koelbroedstoof (9.2). - Vul het monster met de migratieoplossing (8.1.13). - Noteer het benodigde volume van de simulant tot op 1 ml nauwkeurig op het analyseformulier LAB I-MET-FLVVG-199 F02: Bijlage 2: Analyseformulier Migratie uit niet-metalen voorwerpen met 4 % azijnzuur. - Per reeks worden 1 of 2 buisjes van 50 ml (8.2.6) afgevuld met de migratieoplossing (8.1.13) om bij de meetreeks te gebruiken als reagent blank. - Laat migreren gedurende 24 uur bij 22 ± 1 C. - Om te compenseren voor het verdampte volume wordt na de migratie opnieuw aangelengd met migratieoplossing tot het oorspronkelijke volume. LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-11/20

12 - Homogeniseer de migratieoplossing in het monster door met een micropipet (8.2.3) enkele keren oplossing op te zuigen en terug te spuiten. - Vul daarna 1 of 2 buisjes van 50 ml (8.2.6). - De buisjes dienen bewaard te worden in het donker gedurende maximum 3 weken vooraleer ze gemeten worden. - Bereken het contactoppervlak van het voorwerp in mm² en noteer dit op het analyseformulier LAB I-MET-FLVVG-199 F02: Bijlage 2: Analyseformulier Migratie uit niet-metalen voorwerpen met 4 % azijnzuur Bepaling van de concentratie in de migratieoplossing Algemeen Het gehalte Arseen, Cadmium, Cobalt, Chroom, Koper, Lood en Selenium in de bekomen extracten wordt gemeten met de ICP- (9.1) met de volgende methode : Migratie niet metaal of Migratie niet met 270s, het gehalte Antimoon wordt gemeten met de methode Migratie niet metaal 270s. Bij deze laatste methode is de Read Delay Time in de methode 270 seconden in plaats van 80 seconden bij de andere methode. Voor Antimoon moet deze Read Delay Time langer zijn omdat dit element moeilijker uitspoelt en inspoelt dan de andere elementen. Bij deze methode wordt het vermogen van de generator ingesteld op 1500 W, er wordt axiaal gemeten en het monster wordt aan een debiet van 2,00 ml/min opgezogen. De ijklijn wordt geconstrueerd met een blanco (8.1.15) en 4 standaardoplossingen ( tot ) met concentraties van 25; 50; 100 en 200 µg/l As, Cd, Co en Pb en van 250; 500; 1000 en 2000 µg/l Cr, Cu, Sb en Se. De standaardoplossingen worden via een tussenstandaard (8.1.16) aangemaakt uit stockoplossingen van 1000 mg/l (8.1.4 tot ). In de methode waarmee alle elementen behalve Antimoon gemeten wordt (Migratie niet metaal) zijn twee reagent blanks opgenomen. In praktijk zijn dit de simulant die gebruikt zal worden voor de migratie, eigenlijk dus de procedure blanco s. De gemiddelde waarde van deze twee reagent blanks wordt gebruikt om te corrigeren voor de blanco. In de methode waarmee ook Antimoon gemeten wordt (Migratie niet metaal 270s) zijn 4 reagent blanks opgenomen. Voor Antimoon wordt echter alleen gebruik gemaakt van de laatst gemeten reagent blank om te corrigeren voor de blanco. Na het meten van de standaardreeks en de reagent blanks wordt eerst de blanco oplossing (8.1.15) hermeten vooraleer aan het meten van de eigenlijke stalen begonnen wordt. Dit om zeker te zijn dat er geen contaminatie opgetreden is in de blanco ijkoplossing en/of in de reagent blanks. Telkens na maximum 6 oplossingen wordt standaard 2 (8.1.18) hermeten om het toestel te controleren op drift. Bij migratie uit vulbare voorwerpen wordt voor een monster het gemeten resultaat in µg/l omgerekend naar mg/l. LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-12/20

13 Bij migratie uit niet-metalen keukengerei wordt voor een monster het gemeten resultaat in µg/l omgerekend naar mg/dm 2 aan de hand van het gebruikt volume simulant en het contactoppervlak. Bij migratie uit platte voorwerpen wordt voor een monster het gemeten resultaat in µg/l omgerekend naar mg/dm 2 aan de hand van het gebruikt volume simulant en het contactoppervlak ICP- De volledige lijsten met instellingen van de methoden Migratie niet metaal en Migratie niet met 270s zijn opgenomen in LAB I-MET-FLVVG-199 D03 : Bijlage 3 : Instellingen methoden Migratie niet metaal en Migratie niet metaal 270s. De elementen worden axiaal gemeten bij volgende golflengten: - As: Cd: Co: Cr: Cu: Pb: Sb: Se: Meten van de extracten met ICP- Volg de instructies van het logboek van de ICP- (9.1) voor het meten van de gehaltes in de oplossingen: - Plaats de kolf of plastiek fles met 4 % (v/v) azijnzuur (8.1.14) op de plaats van de spoeloplossing. - Giet de blanco oplossing (8.1.15) en de standaardoplossingen ( tot ) over in falconbuisjes van 50 ml (8.2.9). Plaats de proefbuisjes in de autosampler van de ICP- (9.1). De blanco- en standaardoplossingen moeten op volgende posities geplaatst worden: Positie 1: Blanco ijkoplossing in 4 % (v/v) azijnzuur (8.1.15) Positie 2: Standaard 1 met 25 µg/l As, Cd, Co en Pb en 250 µg/l Cr, Cu, Sb en Se (8.1.17) Positie 3: Standaard 2 met 50 µg/l As, Cd, Co en Pb en 500 µg/l Cr, Cu, Sb en Se (8.1.18) Positie 4: Standaard 3 met 100 µg/l As, Cd, Co en Pb en 1000 µg/l Cr, Cu, Sb en Se (8.1.19) LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-13/20

14 Positie 5: Standaard 4 met 200 µg/l As, Cd, Co en Pb en 2000 µg/l Cr, Cu, Sb en Se (8.1.20) De reagent blanks (=migratieoplossing (8.1.13)) worden op posities 6 en 7 geplaatst. Plaats de meetoplossingen van de stalen onverdund in de overige locaties voor grote proefbuizen (positie 8 tot 20). - Wanneer een meetwaarde buiten de ijklijn valt, m.a.w. groter is dan de grootste standaard, dan moet het extract verdund worden in de blanco oplossing (8.1.15). Op het analyserapport van de ICP- verschijnt de mededeling Sample concentration is greater than that of the highest standard. - Meet de oplossingen volgens de procedures beschreven in het logboek van de ICP- (9.1): - Roep de methode Migratie niet metaal of Migratie niet met 270s op. Sb wordt steeds gemeten met Migratie niet met - 270s omdat dit element een langere Read Delay Time nodig heeft. De andere elementen kunnen met beide methoden gemeten worden. - Open een nieuwe sample info file, sample volume.sif en vul de nodige parameters in als monsteridentificatie, eventuele verdunning, - Start de analyse. 11 Kwaliteitscontrole Alvorens over te gaan tot de berekening van de resultaten, moet worden nagegaan of de meting goed is verlopen Controle van blanco s Bij elke serie bepalingen wordt de blanco ijkoplossing Calib Blank (8.1.15) meegenomen bij het meten van de ijklijn. Na het meten van de reagent blanks wordt dezelfde blanco oplossing nogmaals gemeten als staal onder de naam water. De ICP- zal voor de constructie van de ijklijn steeds de blanco forceren door 0. Om toch correct lage gehaltes te kunnen meten wordt gebruik gemaakt van reagent blanks (= migratieoplossing (8.1.13)) om voor deze fout bij constructie van de ijklijn te corrigeren. De blanco ijkoplossing wordt steeds aangemaakt en gecontroleerd bij de aanmaak van de rest van de ijklijn. Bij elke meetreeks wordt gecontroleerd of deze blanco ijkoplossing nog steeds niet vervuild is. Voor de reagent blanks wordt de migratieoplossing gebruikt die voor de eigenlijke migratie ook gebruikt werd, deze wordt niet op voorhand gecontroleerd en wordt daarom gecontroleerd bij de eigenlijke meetreeks zelf. Het staal water dat steeds direct na de reagent blanks gemeten wordt, geeft ook een idee over contaminatie van de blanco ijkoplossing Calib Blank en/of van de reagent blanks. Voor het goedkeuren van de blanco metingen moet aan drie criteria voldaan zijn. LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-14/20

15 Indien aan de criteria niet voldaan is, is er contaminatie opgetreden. In dat geval moet er gezocht worden naar de oorzaak van de contaminatie (buisjes, oplossingen, toestel, ) en moet de meting opnieuw opgestart worden Controle van de blanco ijkoplossing Controleer het signaal van de blanco ijkoplossing Calib Blank (8.1.15). Voor een goede meting is het van belang dat er geen contaminatie is opgetreden in de blanco. Als richtlijn geldt: Criterium voor het signaal van de blanco: - Voor As: < counts - Voor Cd: < counts - Voor Co: < counts - Voor Cr: < counts - Voor Cu: < counts - Voor Pb: < counts - Voor Sb: < counts - Voor Se: < counts Controle van de reagent blanks De reagent blanks (= migratieoplossing (8.1.13)) mogen niet groter zijn dan onderstaande waarden in de meetoplossing. Criterium voor de waarde van de reagent blanks: - Voor As: 15 µg/l - Voor Cd: 2 µg/l - Voor Co: 1 µg/l - Voor Cr: 10 µg/l - Voor Cu: 10 µg/l - Voor Pb: 5 µg/l - Voor Sb: 30 µg/l - Voor Se: 30 µg/l Controle van het staal water Het staal water (8.1.15) moet een absolute waarde geven die niet groter is dan de helft van de LOQ in de meetoplossing. LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-15/20

16 Criterium voor de waarde van het staal water : - Voor As: > - 7,5 µg/l en < 7,5 µg/l - Voor Cd: > - 1 µg/l en < 1 µg/l - Voor Co: > - 0,5 µg/l en < 0,5 µg/l - Voor Cr: > - 5 µg/l en < 5 µg/l - Voor Cu: > - 2,5 µg/l en < 2,5 µg/l - Voor Pb: > - 2,5 µg/l en < 2,5 µg/l - Voor Sb: > - 15 µg/l en < 15 µg/l - Voor Se: > - 15 µg/l en < 15 µg/l 11.2 Controle op drift tijdens de meting met ICP- Drift is ongewenst. Controle op drift gebeurt door het hermeten van een standaardoplossing (in dit geval standaard 2) als staal en dit met een frequentie van minstens om de 6 te meten oplossingen (frequenter mag ook, maar er moet rekening worden gehouden met de hoeveelheid beschikbare oplossing!). Het resultaat van de controle op drift wordt geëvalueerd a.d.h.v. het resultaat in de meetoplossing ervan. Criterium 1: Het resultaat van de controle op drift mag maximaal 10 5 % relatief afwijken van de nominale waarde van de standaard. Het resultaat van de controle op drift met standaard 2 mag - Voor As, Cd, Co en Pb: minimum 45 47,5 µg/l en maximum 55 52,5 µg/l bedragen; - Voor Cr, Cu, Sb en Se: minimum µg/l en maximum µg/l bedragen. Criterium 2: Het verschil tussen twee opeenvolgende resultaten van de controle op drift mag niet hoger zijn dan 10 5 % van de nominale concentratie van de te controleren standaard. Het verschil tussen twee opeenvolgende driftcontroles mag - Voor As, Cd, Co en Pb: niet hoger zijn dan 5 2,5 µg/l; - Voor Cr, Cu, Sb en Se: niet hoger zijn dan µg/l. Indien het resultaat van de driftcontrole niet voldoet, moeten alle oplossingen gemeten vanaf de laatste goede controle hermeten worden. Als de resultaten voorafgegaan aan een te hoge driftcontrole alle lager zijn dan de LOQ, moeten die resultaten niet verworpen worden Controle van de performantie van de ICP- De intensiteiten van de standaardoplossingen ( tot ) uitgedrukt in counts geven een indicatie van de performantie van de ICP- (9.1). Indien de intensiteit opvallend lager is dan de voorgaande waarden, kan dit een indicatie zijn van een verminderd vermogen van de generatorbuis, van een slechte positie van de toorts, of gewoon het niet opzuigen van de meetoplossing... (zie ook het logboek van de ICP- (9.1)). LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-16/20

17 Bij een opvallend lager resultaat, moet eerst gedacht worden aan het slecht opzuigen van het staal en moet het deel van de meetreeks waarvan het opzuigen niet gewaarborgd is door gunstige controleoplossingen, hermeten worden Lineariteit Controleer de ijklijn door naar het resultaat van de correlatiecoëfficiënt bij de calibration summary te gaan kijken. Deze moet minstens 0,999 zijn. Bij een lagere correlatiecoëfficiënt moet de meting herbegonnen worden. De correlatiecoëfficiënt moet minstens 0,999 zijn Controle van de zelfgemaakte standaardoplossingen De standaardoplossingen ( tot ) worden gemaakt in het laboratorium. Bij aanmaak van de nieuwe standaardreeks moet men drie criteria controleren: - De juistheid van de concentraties wordt gecontroleerd t.o.v. een aangekochte referentieoplossing (8.1.21) van 50 µg/l As, Cd, Co, Pb en 500 µg/l Cr, Cu, Se en Sb. Hier wordt een afwijking van 5 % toegestaan. - Naast dit criterium moet de nieuwe standaardreeks ook een lineair verband vertonen. Vandaar dat de nieuw bekomen correlatiecoëfficiënt minstens 0,999 moet zijn (zie 11.5). - Ook het signaal van de blanco ijkoplossing Calib Blank (8.1.15) dient te worden gecontroleerd. Dezelfde richtwaardes als in worden hiervoor gebruikt. Controle van nieuw aangemaakte standaardoplossingen: - Aangekochte referentieoplossing: - Voor As, Cd, Co en Pb: > 47,5 µg/l en < 52,5 µg/l ; - Voor Cr, Cu, Sb en Se: > 475 µg/l en < 525 µg/l. - Correlatiecoëfficiënt > 0,999 - Counts Calib Blank : - Voor As: < counts - Voor Cd: < counts - Voor Co: < counts - Voor Cr: < counts - Voor Cu: < counts - Voor Pb: < counts - Voor Sb: < counts - Voor Se: < counts Als niet aan bovenstaande criteria voldaan wordt, moet de standaardreeks opnieuw aangemaakt worden. LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-17/20

18 12 Berekening en rapportering 12.1 Berekening van de resultaten De resultaten bekomen met de ICP- (9.1) worden uitgedrukt in µg/l. Bij migratie uit vulbare voorwerpen wordt voor een monster het gemeten resultaat in µg/l omgerekend naar mg/l. Bij migratie uit niet-metalen keukengerei wordt voor een monster het gemeten resultaat in µg/l omgerekend naar mg/dm 2 aan de hand van het gebruikt volume simulant en het contactoppervlak. Bij migratie uit platte voorwerpen wordt voor een monster het gemeten resultaat in µg/l omgerekend naar mg/dm 2 aan de hand van het gebruikt volume simulant en het contactoppervlak Resultaten van niet-metalen keukengerei Het resultaat van metalen keukengerei is het resultaat in µg/l omgerekend naar mg/dm 2. In LIMS is het in de methode MET-FLVVG-201 MIGR-niet metalen voorwerpen-opp mogelijk om een contactoppervlak (mm 2 ) en een volume (ml) in te geven. Met deze gegevens wordt het resultaat in µg/l omgerekend naar mg/dm 2 aan de hand van een geprogrammeerde rekenformule: Resultaat (mg/dm 2 ) = Resultaat (µg/l) * volume (ml) / contactoppervlak (mm 2 ) * 100 De bepaalbaarheidsgrens in mg/dm 2 wordt berekend aan de hand van het gebruikte volume en de grootte van het gebruikte contactoppervlak via de formule: Bepaalbaarheidsgrens (mg/dm 2 ) = Bepaalbaarheidsgrens (µg/l) * volume (ml) / contactoppervlak (mm 2 ) * 100 Deze berekende bepaalbaarheidsgrens wordt via LIMS automatisch weergegeven in het commentaarveld van de parameter. Als het resultaat in de meetoplossing lager is dan de bepaalbaarheidsgrens in µg/l wordt dit automatisch aangegeven in LIMS: <LDtrm Resultaten van een vulbaar niet-metalen voorwerp (dieper dan 2,5 cm) Het resultaat van een vulbaar niet-metalen voorwerp is het resultaat in µg/l omgerekend naar mg/l. In LIMS wordt in de methode MET-FLVVG-199 MIGR-niet metalen voorwerpen het resultaat ingegeven in µg/l. Deze resultaten worden omgerekend naar mg/l aan de hand van een geprogrammeerde rekenformule. Resultaat (mg/l) = Resultaat (µg/l) / 1000 Als het resultaat in de meetoplossing lager is dan de bepaalbaarheidsgrens in µg/l wordt dit automatisch aangegeven in LIMS: <LDtrm LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-18/20

19 Resultaten van platte niet-metalen voorwerpen (niet dieper dan 2,5 cm) Het resultaat van platte niet-metalen voorwerpen is het resultaat in µg/l omgerekend naar mg/dm 2. In LIMS is het in de methode MET-FLVVG-201 MIGR-niet metalen voorwerpen-opp mogelijk om een contactoppervlak (mm 2 ) en een volume (ml) in te geven. Met deze gegevens wordt het resultaat in µg/l omgerekend naar mg/dm 2 aan de hand van een geprogrammeerde rekenformule: Resultaat (mg/dm 2 ) = Resultaat (µg/l) * volume (ml) / contactoppervlak (mm 2 ) De bepaalbaarheidsgrens in mg/dm 2 wordt berekend aan de hand van het gebruikte volume en de grootte van het gebruikte contactoppervlak via de formule: Bepaalbaarheidsgrens (mg/dm 2 ) = Bepaalbaarheidsgrens (µg/l) * volume (ml) / contactoppervlak (mm 2 ) Deze berekende bepaalbaarheidsgrens wordt via LIMS automatisch weergegeven in het commentaarveld van de parameter. Als het resultaat in de meetoplossing lager is dan de bepaalbaarheidsgrens in µg/l wordt dit automatisch aangegeven in LIMS: <LDtrm 12.2 Evaluatie van de resultaten van de stalen Algemeen geldt dat resultaten slechts gerapporteerd worden als aan alle criteria beschreven onder 11 voldaan is Vergelijking van het resultaat met norm/actielimiet Normen/Actielimieten Niet-vulbare voorwerpen en vulbare voorwerpen waarvan de inwendige diepte gemeten tussen het laagste punt en het horizontale vlak door de bovenrand ten hoogste 25 mm bedraagt: Pb: norm = 0,8 mg/dm², Cd: norm = 0,07 mg/dm². Alle vulbare voorwerpen: Pb: norm = 4,0 mg/l, Cd: norm = 0,3 mg/l. Kookgerei, verpakkingen en opslagvaten met een inhoud van meer dan 3 liter: Pb: norm = 1,5 mg/l; Cd: norm = 0,1 mg/l Resultaat vergelijken met een norm/actielimiet Bij overschrijding van de norm/actielimiet wordt de meetonzekerheid mee gerapporteerd in LIMS. LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-19/20

20 12.3 Registratie en rapportering Registratie analysegegevens De analist vult de gegevens van het analyseformulier verder aan: LAB I-MET-FLVVG-199 F02: Bijlage 2: Analyseformulier. De ingevulde analyseformulieren worden bewaard in de kaft Analyseformulieren Migratie metalen in lokaal Registratie controle van de zelfgemaakte standaarden De controle van de standaardoplossingen die nieuw in gebruik worden genomen, wordt bijgehouden in bijlagen horende bij het logboek van de ICP- (9.1) LIMS en resultatenkaft - De analist vult het reeksnummer van de analyses in op de afgedrukte lijsten met proefaanvragen voor stalen van de sectie migratie die worden bewaard in de kaft Gevraagde proeven MIGRATIE. De kaft wordt bewaard in lokaal De eindresultaten van de analyses worden ingevoerd in LIMS. - De ingevoerde gegevens worden gevalideerd door de analist d.m.v. een elektronische handtekening. 13 Verwijzing naar bijhorende procedures, instructies, documenten, formulieren of lijsten LAB I-MET-FLVVG-199 D01 : Bijlage 1 : Flowchart LAB I-MET-FLVVG-199 F02 : Bijlage 2 : Analyseformulier Migratie uit niet-metalen voorwerpen met 4 % azijnzuur LAB I-MET-FLVVG-199 D03 : Bijlage 3 : Instellingen methoden Migratie niet metaal en Migratie niet met - 270s Mededelen van de analyseresultaten van interne labs aan het FAVV LAB I-MET-FLVVG-199-v.04-20/20