MOBILITY MEETS ICT. Samenwerken aan een vitale, mobiele samenleving.

Transcriptie

1 MOBILITY MEETS ICT Samenwerken aan een vitale, mobiele samenleving

2 ICT = MOBILITEIT Mobiliteit & Transport staat voor steeds grotere uitdagingen. De combinatie van onder meer een groeiende wereldbevolking, verstedelijking en globalisering drukt een forse stempel op de leefbaarheid, bereikbaarheid en verkeersveiligheid. Door een nauwe samenwerking met het ICT-domein kunnen we deze uitdagingen sneller, slimmer, effectiever en efficiënter aangaan. De meet-up: Mobility meets ICT In samenwerking met wegbeheerders (Platform WOW) en de ICT-branche (Nederland ICT) organiseerden we op 9 oktober 2018 een eerste meet-up: Mobility meets ICT. Monique Bekkenutte, voorzitter van NMTM, leidde de middag als gastvrouw. Om de brug tussen beide domeinen te slaan, begon de middag met twee keynote sprekers: Lindy Molenkamp namens de wegbeheerders, actief met Mobiliteit, en Fred Kamphues namens de ICT ers. Monique Bekkenutte voor de uitdagingen, bedreigingen resulterend in concrete opportunities. In deze publicatie lees je meer over de belangrijkste uitkomsten en de vervolgstappen. De centrale vraag: hoe kunnen de domeinen mobiliteit en ICT elkaar versterken op weg naar een vitale, mobiele samenleving in 2030? Deze vraag is besproken in drie workshops met ieder een eigen thema: bereikbaarheid, verkeersveiligheid en leefbaarheid. Met daarin volop aandacht Achtergond van de deelnemers 25% ICTmensen 75% mobiliteitsmensen

3 Thema VERKEERSVEILIGHEID Robin van Haasteren (NMTM) begeleidde de workshop over Bereikbaarheid Thema BEREIKBAARHEID De uitdaging De behoefte aan mobiliteit blijft groeien. Niet alleen omdat we ons steeds meer wíllen verplaatsen, maar ook omdat de bevolking toeneemt. Die groei leidt tot een druk op ons ruimtebeslag, tot verstedelijking en tot een stijgende energiebehoefte, met gevolgen voor ons klimaat. De bedreiging De mindset van de moderne consument is om alles op elk moment te willen hebben of kunnen doen. Van verre reizen tot supersnel geleverde bestellingen. Blijven voldoen aan dit moderne verwachtingspatroon door alleen méér wegen aan te leggen en langere treinen te laten rijden, is geen oplossing meer. ICT wordt nu vooral ingezet om mobiliteit te faciliteren. Hiermee bereiken we geen gedragsverandering om ons minder of anders fysiek te verplaatsen. De uitdaging Bij veiligheid draait het om het samenspel tussen mens, voertuig en weg. Maar de mens is hierin de zwakste schakel. Ruim 90 procent van de verkeersongevallen is het gevolg van menselijke fouten. De bedreiging Voertuigen worden steeds veiliger. Ze bevatten intelligente systemen om veiliger te kunnen rijden. In de praktijk blijken deze eigenschappen echter bijna geen rol te spelen bij de keuze voor een auto, en bovendien worden ze nauwelijks gebruikt door bestuurders. Mobiliteit en ICT kunnen elkaar versterken door via persoonlijke digitale tools de zwakke schakels ondervangen en mensen tegelijkertijd stimuleren en ondersteunen om zich veiliger in het verkeer te bewegen, zowel in motorvoertuigen als te voet of per fiets. Erik Donkers (NMTM) begeleidde de workshop over Verkeersveiligheid Mobiliteit en ICT kunnen elkaar versterken door ICT in te zetten om zoveel mogelijk fysieke verplaatsingen te voorkomen, in plaats van te faciliteren.

4 Thema LEEFBAARHEID De uitdaging In een vitale, mobiele samenleving heeft iedereen gelijke kansen om mobiel te zijn. En kan iedereen wonen en werken in een leefbare, gezonde omgeving. Daarvoor is het nodig dat de overheid de regie neemt over en grip krijgt op de data om dit mogelijk te maken. De bedreiging Om álle verplaatsingen te kunnen coördineren, is er een heel zwaar decentraal ICT-systeem nodig, misschien wel vergelijkbaar met wat er nodig is om de Bitcoin-blockchain in de lucht te houden. Het energieverbruik hiervan is echter gigantisch. Mobiliteit en ICT kunnen elkaar versterken door het ICT-domein te stimuleren de vele digitale mogelijkheden in te zetten voor het publieke belang van de leefbaarheid, zonder overruled te worden door commerciële belangen. Mike Bérénos begeleidde de workshop over Leefbaarheid Visie NMTM WAT KAN ICT BETEKENEN VOOR MOBILITEIT? Vóór het reizen Hoe en waarom ontstaat de behoefte aan mobiliteit? De belangrijkste opgave is om mensen bewust te maken van hun mobiliteitsgedrag en de consequenties daarvan. We willen stimuleren dat mensen kiezen voor de alternatieven die de digitale snelweg biedt. Allerlei ICT-oplossingen maken virtueel reizen mogelijk. Iedere niet-gemaakte fysieke verplaatsing is winst voor het verkeers- en vervoerssysteem. Tijdens het reizen Is er fysieke mobiliteit nodig, dan moeten verkeersdeelnemers of goederen zo veilig, efficiënt en comfortabel mogelijk van A naar B komen, zonder de negatieve neveneffecten op milieu en leefomgeving. Waarbij de bereikbaarheid van de bestemming optimaal blijft. Daarvoor is een slimme wisselwerking nodig tussen gedrag, voertuigen/verkeersdeelnemers en infrastructuur plus omgeving. Ook hier kan het ICT-domein veel aan bijdragen.

5 VERVOLGSTAPPEN Binnen het domein van mobiliteit liggen er belangrijke vraagstukken om samen met andere domeinen op te lossen. Tijdens de Mobility meets ICT is gezocht naar de vraag: hoe kan ICT samen met de wereld van mobiliteit helpen deze uitdagingen op te pakken, aan te gaan en tot succes te komen? Meer inzicht verkrijgen Tijdens de meet-up verkenden we samen uitdagingen, vraagstukken en mogelijkheden. Een kennisuitdaging is dat we meer inzicht moeten krijgen in de mobiliteitsbehoefte (fysiek en digitaal) en de beïnvloedende factoren. ICT alleen zal hierbij niet voldoende zijn. Er moet dieper gegraven worden dan alleen onderzoek naar fysieke verplaatsingen of naar activiteiten die mensen ontplooien. Andere domeinen betrekken Een vervolgstap is dan ook de ontwikkelde visie voor te leggen aan andere domeinen, om de uitdagingen op de agenda van de toekomst te houden. Zowel mensen uit de mobiliteit als ook uit de wereld van energie, het klimaat, de filosofie, economie en (sociale) geografie zullen we moeten uitdagen om mee te werken aan het bereiken van de doelstellingen. Er zullen meer meet-ups volgen, in verschillende vormen, afhankelijk van het domein. NMTM heeft al contact met filosofen en zal de resultaten van Mobility meets ICT met hen bespreken. Doel is om de link tussen geluk en mobiliteit te verhelderen, en uit te zoeken hoe mobiliteit kan bijdragen aan een vitale, mobiele samenleving. CHALLENGE Nederland ICT wil in 2019 zelf een challenge organiseren op het gebied van Mobiliteit en ICT. De resultaten uit deze meet-up leveren hiervoor al input. Doel is de digitaliseringsagenda van de overheid te voeden.

6 NMTM NMTM staat voor New Movements in Transport and Mobility. Deze idealistisch ingestelde stichting is in 2017 opgericht vanuit het Transitieteam Verkeer en Mobiliteit en gaat puur en alleen voor het beter positioneren en profileren van mobiliteit en transport, het vakgebied en de vakprofessionals. NMTM wil bijdragen aan verbinding, verbreding en vernieuwing binnen transport en mobiliteit, met als doel een vitale, mobiele samenleving. Platform WOW Hét platform voor samenwerking tussen beheerders van wegen, vaarwegen en water bij de Nederlandse overheid, havenbedrijven en drinkwaterbedrijven. Doelstelling is dat het beheer van (vaar) wegen en het watersysteem zo efficiënt mogelijk wordt georganiseerd en uitgevoerd. Nederland ICT Zet zich in voor een optimaal ondernemingsklimaat voor bedrijven die de digitale economie vormgeven, voert een lobby om knelpunten weg te nemen, ondersteunt lidbedrijven met haar dienstverlening, brengt leden met elkaar en met anderen in contact en neemt actief deel aan het publiek debat. MET DE BLIK OP 2030 Als onafhankelijke partij brengt NMTM relevante domeinen samen, stimuleert ze debat en jaagt ze samenwerking aan. Bedoeld om vérder te kijken dan de lopende projecten. Het wenkend perspectief is een vitale mobiele samenleving in Een samenleving waarin iedereen mobiel kan zijn als het nodig is, op een veilige, duurzame en leefbare manier. Eén van de manieren waarop we hieraan werken, is door meet-ups te organiseren tussen mobiliteit en de verschillende relevante domeinen.

7 MISSIE EN VISIE NMTM Het vakgebied Mobiliteit en Transport is volop in beweging. Vaak door invloed vanuit andere domeinen door maatschappelijke ontwikkelingen, technologische veranderingen of disruptieve innovaties. Missie NMTM draagt bij aan een betere en duidelijke profilering en positionering van het vakgebied Transport & Mobiliteit én de vakprofessionals. Visie NMTM speelt binnen het vakgebied Transport & Mobiliteit de volgende rollen: Verbinder, van eilandjes binnen Transport & Mobiliteit naar een samenwerkende archipel. Zo gaan deelgebieden als ontwerp, verkeersveiligheid, verkeersmanagement en beheer steeds meer samenwerken om gezamenlijk oplossingen te ontwikkelen. Verbreder, vanuit het eigen domein naar aanpalende disciplines en beleidsvelden. Want de snelle ontwikkelingen in het eigen vakgebied komen vaak uit andere, onverwachte domeinen. Daarom stapt NMTM over de domeingrenzen heen en speelt in op kansen die het vakgebied verrijken. Vernieuwer, op zoek naar innovatieve manieren van anders kijken naar, denken over en omgaan met Transport & Mobiliteit. Met als doel: nieuwe oplossingen bieden voor de uitdagingen binnen het vakgebied.

8 Presentatie van keynote sprekers Lindy Molenkamp (mobiliteit) en Fred Kamphues (ICT) Mobiliteit is het overbruggen van afstanden. Het motief van reizen zit in de toegevoegde waarde van mobiliteit, zoals verbinding maken met anderen, goederen vervoeren naar daar waar ze nodig zijn en de wereld zien. De mobiliteitswereld krijgt te maken met diverse ingrijpende technologische en maatschappelijke ontwikkelingen. Van voertuigen tot communicatievormen. Die stuk voor stuk verandering zullen brengen. Wel betekent mobiliteit iets anders voor jong en oud. Van babyboomers tot generatie Z: elke generatie heeft eigen kenmerken en vertoont ander gedrag. Dus ook als het gaat om hoeveel en hoe zij met elkaar communiceren. Dat heeft invloed op hun mobiliteit. In onze eigen tijd maken we bijvoorbeeld een ontwikkeling mee richting meer digitale communicatie als alternatief voor fysiek bijeen-komen. Want mobiliteit draait weliswaar om het overbruggen van afstanden, maar die overbrugging hoeft niet altijd fysieke te gebeuren, van A naar B. De reis valt ook digitaal te maken, bijvoorbeeld via virtual reality. Wat kan ICT bijdragen aan vraagstukken in mobiliteit en transport? Vooral door oplossingen te ontwikkelen voor een efficiënter mobiliteitssysteem, veiligere mobiliteit, productiever tijdgebruik en het faciliteren van virtuele verplaatsingen als vervanging van fysiek reizen. Zulke nieuwe ontwikkelingen en oplossingen komen voort uit interactie tussen verschillende domeinen en vakgebieden. Zoek die interactie en samenwerking daarom zoveel mogelijk op! Keynote-spreker Lindy Molenkamp: Zoek nieuwe oplossingen via interactie tussen domeinen Lindy Molenkamp, Directeur Wegen en Kanalen bij de provincie Overijssel en Bestuurslid WOW

9 Keynote-spreker Fred Kamphues: Van doorontwikkelen naar anders verplaatsen Fred Kamphues, projectmanager en scrummaster van ICT-projecten in de Publieke sector Niet iedere innovatie wordt meteen zonder slag of stoot omarmd. Kijk maar naar het protest van muzikanten tegen de grammofoonplaat, aan het begin van de 20e eeuw. Iets vergelijkbaars gebeurt nu ook in de mobiliteitswereld. Capgemini stelt in haar publicatie Trends in mobiliteit 2018 dat we nu staan voor mogelijk de grootste veranderingen in het mobiliteitsdomein ooit. Bedrijven in het mobiliteitsdomein van producenten van voertuigen tot app-bouwers én de consumenten zelf dicteren meer en meer de wijze waarop vervoer plaatsvindt. Mobiliteitsdoelstellingen zijn divers en hetzelfde geldt voor de betrokken organisaties die hun eigen doelstellingen nastreven. Meer horizontale samenwerking is gewenst. Kernbegrippen voor de komende jaren in het mobiliteitsbeleid: samenhang, autonoom, deeleconomie, horizontale en verticale verplaatsing en zelflerende systemen. Bestaande wetten en regels moeten future-proof worden gemaakt, met een meer doelstellingsgerichte omschrijving, en mogelijk op termijn geïntegreerd tot één mobiliteitswet. We moeten ook vooral meer ervaring opdoen op de bestaande infrastructuur: deployen. Mobiliteit en digitale technologie zijn zó sterk verweven dat het geen kwestie is van Mobiliteit & ICT, maar dat we moeten zeggen: Mobiliteit = ICT!

10 Deze Mobility meets ICT is mede mogelijk gemaakt door: