Activiteitenplan. Zorg- en Welzijnspact West-Brabant

Transcriptie

1 Activiteitenplan Zorg- en Welzijnspact West-Brabant 1

2 Samenwerking tussen de werkgevers in de zorg, de onderwijsinstellingen en de overheden is dringend noodzakelijk om duurzame oplossingen te creëren voor de disbalans op de arbeidsmarkt. Want niemand kan het alleen. Daarvoor gaan de veranderingen te snel en is de wereld te complex geworden. Onderwijs en kennisdeling zijn cruciaal om de huidige en toekomstige mantelzorger, vrijwilliger en zorg- en welzijnsmedewerker in staat te stellen deze veranderingen snel en adequaat vorm te geven. Onderwijs waarbij de nieuwe beroepspraktijk leidend is. Kennisdeling en praktijkgericht onderzoek waarin de ervaringskennis centraal staat en zo de beroepspraktijk versterkt. En een betrokken lokale overheid met een directe invloed in haar rol als inkoper van ondersteuning, jeugdhulp en welzijn. En die indirect met de inrichting van het sociaal domein de context waarin de zorg- en welzijnsmedewerkers werken, beïnvloedt. In West-Brabant wordt in verschillende allianties hard gewerkt aan een gezonde arbeidsmarkt. Tal van concrete acties zijn of worden in gang gezet. Maar er is meer mogelijk en nodig! Met dit Zorg- en Welzijnspact West-Brabant willen we als overheden, onderwijsinstellingen en zorg- en welzijnsaanbieders bekrachtigen dat we: Vanuit eenzelfde visie op zorg en welzijn handelen. We werken vanuit een positieve en brede definitie van gezondheid. Met het accent op de mogelijkheden en behoeften van de cliënt. Met de cliënt aan het roer, inzet van mantelzorgers en vrijwilligers en met het gebruik van nieuwe technieken en hulpmiddelen; periodiek de resultaten en geleerde lessen van onze activiteiten met elkaar delen; relevante ontwikkelingen en trends monitoren en (aanvullende) doelen vaststellen; met elkaar bezien of we op de juiste koers zitten en of, en welke bijstelling nodig is. Het landelijk Zorgpact ondersteunt dit door het delen van inhoud en ervaringen van andere regionale zorgpacten, voorbeelden van succesvolle samenwerkingsprojecten en door het wegnemen van belemmeringen in wet- en regelgeving voor innovaties. West-Brabantse gemeenten West-Brabantse zorg- en welzijnsaanbieders West-Brabantse onderwijsinstellingen Overige West-Brabantse organisaties Landelijk Zorgpact april

3 Oplossingsrichtingen en activiteiten Ten behoeve van het Zorg- en Welzijnspact is een analyse gemaakt die geleid heeft tot acht, deels samenhangende, aandachtsgebieden. De oplossingsrichtingen uit deze aandachtsgebieden bieden de partijen in de regio West-Brabant handvatten om adequaat in te spelen op de veranderende ondersteuningsvraag. Op veel van de genoemde oplossingsrichtingen wordt al actie genomen. Ze zijn ingebed in andere programma s (zie in het schema: ). De vetgedrukte oplossingsrichtingen vormen tezamen de input voor het activiteitenplan van het Zorg- en Welzijnspact West- Brabant. Aandachtsgebieden met de oplossingsrichtingen en de kartrekkers. Vet getypt vraagt extra inzet van het Zorg- en Welzijnspact West-Brabant. 1. Versterken informele zorg Uitbreiden, versterken en verbreden van het netwerk van de cliënt Organiseren van respijt- en noodzorg Versterken van de positie van de mantelzorgers en zorgvrijwilligers Interventies gericht op preventie Personeelsvriendelijk mantelzorgbeleid Kartrekker: overheid Activiteiten Binnen veel platforms en aan vergadertafels is het versterken van informele Zorg en Welzijn een centraal onderwerp. Er zijn mantelzorgsteunpunten actief die de mantelzorgers en vrijwilligers ondersteunen met informatie en advies op het gebied van wet- en regelgeving, sociaal juridische en met werk & zorg. Zij verzorgen tevens cursussen en workshops, lotgenotencontact en familiegesprekken. Daar waar er vanuit het eigen netwerk van de cliënt onvoldoende ondersteuning aanwezig is, kunnen zorgvrijwilligers ingezet worden. Vanuit het onderwijs (Kellebeek College) worden trainingen voor mantelzorgers aangeboden. Zij ondersteunen tevens mantelzorgers door mantelzorgdagen te organiseren samen met het Mantelzorgsteunpunt. Vanuit het Roosendaals Leerbedrijf worden ondersteunende activiteiten opgezet en zij participeren in het dementieproject binnen West-Brabant. Dit is een onderdeel van Zorg en Welzijn West-Brabant 2025 en wordt in hele regio West- Brabant uitgerold (zie voor dit project ook aandachtsgebied 2). Acties Zorg- en Welzijnspact West-Brabant: Stimuleren van personeelsvriendelijk mantelzorgbeleid bij alle werkgevers (zorgaanbieders, gemeenten en onderwijs). Het gaat met name om bewustwording, informeren en ondersteunen van werkgevers. Er is veel aanbod voor ondersteuning vanuit mantelzorgorganisaties en onderwijs waarvan mantelzorgers meer gebruik van kunnen maken. Er kunnen bijvoorbeeld ook inspiratiesessies georganiseerd worden of handreikingen aangeboden worden voor werkgevers mede in het kader van duurzame inzetbaarheid. 3

4 2. Passende (kwalificerende) opleidingen Continu bijstellen van het curriculum Praktijkleerroutes inzetten Flexibilisering van opleidingen Gepersonaliseerd leren mogelijk maken Goede doorstroommogelijkheden Kartrekker: onderwijs 3. Vergroten reguliere instroom Verhogen opleidingscapaciteit Vernieuwde leertrajecten (gepersonaliseerd leren) Verhogen instroom vanuit het voortgezet onderwijs Gezamenlijke strategische personeelsplanning Kartrekker: werkgevers Dit vormt een onderdeel van Zorg en Welzijn West-Brabant Vanuit een publiek-private samenwerking wordt ingezoomd op kwalitatieve en voldoende kwantitatieve, professionele en informele zorg die aansluit bij de wensen van de cliënt en diens omgeving. Om dit te realiseren is er een Plan van Aanpak opgesteld, opgebouwd uit 5 kernthema s en 12 deelprojecten. Hierbij worden de volgende doelstellingen nagestreefd: - creëren van verschillende hoogwaardige praktijk leer- en oefensituaties in multidisciplinaire teams; - creëren van hoogwaardige opdrachten vanuit de praktijk die cross sectoraal opgepakt worden; - ontwikkeling van een gezamenlijke visie op instroom, werving en selectie van kandidaten voor zorgonderwijs en zorgberoepen; - deelnemers vanuit vmbo, entree opleidingen, mbo en hbo participeren gezamenlijk in verschillende leerbedrijven; - het ontwikkelen van essentials voor deelnemers ter voorbereiding op de beroepspraktijk; - het realiseren van optimale kennisdeling tussen onderwijs en zorginstellingen wordt geoptimaliseerd; - het implementeren van technologische innovaties in het scenarioleren. Vanuit het Actieplan Zonder Zorg is een actiecentrum ingericht die op zoek gaat naar nieuwe oplossingen. Er zijn 5 actielijnen opgezet om de reguliere instroom voor opleidingen vanaf niveau 3 in de zorg te verhogen: - verhogen van de instroom- en opleidingscapaciteit; - positief beïnvloeden van loopbaankeuzes van jongeren; - verhogen van het opleidingsrendement; - vergroten van opleidingsmogelijkheden; - bieden van een aantrekkelijke werkomgeving en werkklimaat. Door de overheid zijn extra middelen beschikbaar gesteld voor het behoud en aantrekken van nieuwe medewerkers in de zorg. Een deel van deze middelen worden door Transvorm via SectorplanPlus beschikbaar gesteld voor opleidingsprojecten voor nieuwe instroom, met ontslag bedreigde werknemers of opscholing binnen de organisatie via kwalificerende opleidingen. Voor Noord-Brabant is tot 2021 circa 48 miljoen extra budget beschikbaar gesteld. Het grootste deel van deze middelen is bestemd voor de verpleeghuiszorg. Voor de aanvragen vanaf 2018 is een Regionaal Activiteiten Actieplan Toekomst (RAAT) opgesteld. 1 Zorg en Welzijn West-Brabant 2025 is een Plan van Aanpak met 12 deelprojecten waarvoor een RIF-subsidie is aangevraagd. RIF staat voor Regionaal InvesteringsFonds. Het stimuleert de samenwerking tussen onderwijs, de publieke sector en het bedrijfsleven. 2 Het actieprogramma Zonder Zorg 2020 is in 2017 door Transvorm geïntroduceerd om te kunnen voldoen aan de toenemende personele vraag. 4

5 4. Instroom werkzoekenden Inclusieve arbeidsmarkt: instroom doelgroepen Realiseren baanafspraken Sociaal ondernemerschap ondersteunen Met doelgroepen bedoelen we zijinstroom van bijvoorbeeld mensen met of zonder uitkering met een afstand tot arbeidsmarkt, statushouders, oudere werkzoekenden en/of mensen met een beperking. Kartrekker: overheid De overheid heeft als doel richting te geven aan het bij elkaar brengen van vraag en aanbod in de arbeidsmarktregio West-Brabant. Hiervoor zet zij haar reguliere dienstverlening in voor de ondersteuning van werkzoekenden naar werk. Specifiek zet zij hierbij in op kansrijke sectoren. Dit betekent dat de overheid werkzoekenden coacht, arbeidsfit maakt en hen bemiddelt naar werk. Hierbij maakt zij gebruik van diverse instrumenten en trajecten. Zij investeert vraaggericht in mensen. Dit betekent dat zij aansluit bij de kansrijke sectoren/beroepen in West-Brabant. In de arbeidsmarktregio West-Brabant werken we samen aan één Werkgeversdienstverlening. In het WerkgeversServicepunt West-Brabant bundelen gemeenten, UWV en SW bedrijven in West-Brabant haar krachten in de regionale dienstverlening. We benaderen ondernemers gecoördineerd en bieden een herkenbaar een eenduidig pakket aan diensten. De ondernemer kan rekenen op één vast contactpersoon in de regio. Het Werkgeversservicepunt is verantwoordelijk voor het toeleiden van kandidaten naar werk; contacten met werkgevers (accountmanagement); faciliteren van werkgevers om te komen tot banen (functiecreatie/bedrijfsanalyse) en inzet van andere middelen. In West-Brabant richten we ons niet alleen op het realiseren van de afspraken uit het Sociaal Akkoord voor de doelgroepen van de banenafspraak maar op de brede doelgroep. WelSlagen: instroomproject voor een BBL baan niveau 3 in de zorg voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Middels een intensief voortraject worden werkzoekenden toegeleid naar een BBL baan in de zorg. BeroepenNavigatie: Werkzoekenden krijgen de mogelijkheid zich te oriënteren in de praktijk bij bedrijven en instellingen. Hier doen zij ervaring op met kansrijke beroepen waaronder ook beroepen in zorg (de beroepen op de Gouden lijst) 3. Het doel is dat de deelnemers een gedegen perspectiefrijke beroepskeuze maken. SwitchZ is een project voor mensen die de overstap willen maken van een andere baan naar de zorg. Zij kunnen via leren en werken binnen 1,5 tot 2 jaar een mbo- of hbo diploma halen. Dit is een samenwerking tussen Thebe, Prisma, Riethorst Stromenland en De Wever. 3 Op de Gouden Lijst van West-Brabant staan alle focusberoepen waar de grootste tekorten zullen ontstaan. De partners zetten vanaf 2012 hier gezamenlijk op in door jongeren, arbeidsgehandicapten, werkzoekenden op deze beroepen te plaatsen. 5

6 Actie Zorg- en Welzijnspact West-Brabant: Transparantie van het klantenbestand. Dit is een landelijk initiatief gericht op de verbetering van de registratie van werkzoekenden en het beter selecteren van de mensen uit de bestanden voor banen of projecten. Er is vanuit RWB een onderzoek gestart naar de mogelijkheden van instroom van arbeidsmigranten. Welke potentie is er in het buitenland aan arbeidskrachten voor de vraagsectoren waaronder de sector Zorg en Welzijn. Werkgevers worden ondersteund in sociaal ondernemerschap door tools en de mogelijkheid om goede voorbeelden en ervaringen te delen. GGZ en Werk en Inkomen gaan t.b.v. baanafspraken aan de slag met het bevorderen dat mensen, met een psychische/ psychiatrische kwetsbaarheid, betaald werk kunnen blijven verrichten dan wel via een effectieve reintegratie betaald werk kunnen gaan verrichten. Door het organiseren van werkbezoeken, het bieden van arrangementen met opleiding en intensieve begeleiding en het zo concreet mogelijk vertalen van de vraag van de zorg in vacatures streven de partners in het Werkgeversservicepunt West-Brabant er naar om meer zij-instroom in de zorg mogelijk te maken. Dit is een gezamenlijke actie van Werkgeversservicepunt, Transvorm en zorgaanbieders. Zorg voor de Zorg: de gemeente Breda (Werkgevers-Servicepunt) en Surplus ontwikkelen een structuur voor een traject waarbij mensen met een uitkering kunnen instromen in de zorg. Na 1,5 jaar zijn minimaal 24 mensen ingestroomd en/of doorgestroomd naar hulp bij huishouding, huiskamer-assistente of de opleiding Verzorgende IG. SDW en S&L Zorg zijn bezig met de voorbereidingen voor de start van een verkort zij-instroomtraject werken en leren voor mensen die instromen vanuit een ander beroep. In de regio de Brabantse Wal start een instroomproject voor helpende niveau 2 (10 fte). Het betreft een samenwerking tussen de gemeenten Bergen op Zoom en Roosendaal, TWB, Leren en Werken en UWV. 6

7 5. Medewerkers behouden voor de sector Vak-verantwoordelijkheid bij de medewerkers beleggen Praktijkleerroutes inzetten Hybride leeromgeving creëren Gepersonaliseerd leren mogelijk maken Zorgacademie: Er worden mogelijkheden gecreëerd voor zij-instroom en upgraden van het zittend personeel door de gemeente Roosendaal, Kellebeek College, Leren en Werken 4 en het UWV. Acties vanuit Zorg- en Welzijnspact West-Brabant: Gezamenlijk opleiden van zittende medewerkers en BBL-leerlingen. Werkgevers (waaronder GGZWNB, SDW, Tante Louise, TWB en S&L Zorg) willen gezamenlijk de werving en selectie (met een oriëntatie-programma) en vervolgens de opleiding vormgeven via een praktijkleerroute waarin gepersonaliseerd leren vorm gegeven wordt. Inzet van keuzedelen en crossovers: met keuzedelen wordt de ontwikkeling van nieuwe kennis en vaardigheden beter op peil gehouden. Hiermee kan tevens sneller en beter ingespeeld worden op de regionale- en arbeidsmarktontwikkelingen. De keuzedelen vormen een onderdeel van het mbo onderwijs. Deze kunnen ook aan zittende medewerkers aangeboden worden. Open badges, een digitaal hulpmiddel voor een leven lang leren vormgeven door het opsporen, waarderen en valideren van leeropbrengsten. Hierbij wordt niet zo zeer uitgegaan van de beroepsstructuur maar van de dagelijkse praktijk. Het praktijkleren (met name het informeel leren) is een expliciet onderdeel. Dit, aangevuld met de benodigde kennis, kan leiden tot certificaten en/of kwalificaties. Drie werkgevers hebben zich verdiept in de zogenaamde open badges. Een badge is een symbool of indicator voor of van een prestatie, competentie, kwaliteit of interesse. Deze worden digitaal vastgelegd. Digitale badges kunnen aangesloten leeromgevingen ondersteunen door de verwezenlijking van leerdoelen te motiveren en te signaleren. Dit kan binnen bepaalde gemeenschappen maar ook tussen gemeenschappen en andere organisaties. Er kan een relatie gelegd worden met kennispact 3.0. Het lijkt alleen zinvol als meerdere organisaties meedoen. Een vervolgstap is een verdere verkenning door bijvoorbeeld een werkbezoek te organiseren naar een organisatie die hier ervaring mee heeft. 4 Leren en Werken is een landelijke programma heeft als doel de aansluiting tussen onderwijs, opleidingsmarkt, arbeidsmarkt en arbeidsmarktkansen te versterken. 7

8 6. Imago-verbetering Regionale campagne op basis van storytelling Beeldvorming jongeren beïnvloeden Imagocampagne voor werkzoekenden voor potentiele doelgroepen. Wordt via de overige aandachtsgebieden opgepakt. Kartrekker: werkgevers 7. Anders organiseren van werkzaamheden Verkleinen van de ondersteuningsvraag Regelarme zorg Personeelsmix van verschillende opleidingsniveaus met aandacht voor verbreding welzijn Anticiperen op toekomstige beroepen Kartrekker: werkgevers Met betrekking tot imagoactiviteiten wordt aansluiting gezocht met de landelijk campagnes die er lopen op zowel sectoraal- als op branche-niveau. Enkele voorbeelden van landelijke campagnes: - Wat een vak : bijzonder werk in de gehandicaptenzorg; - Daar zit meer achter voor hbo- en wijkverpleegkundige in de zorg. voor werkzoekenden gekoppeld aan verhogen van de instroom voor kwetsbare doelgroepen; - inspirerende vlogs en blogs zoals bijvoorbeeld Tommie in de Zorg ; - beroepeninbeeld en loopbaan-oriëntatie. Acties vanuit Zorg- en Welzijnspact West-Brabant Aan de activiteiten, die vanuit de andere aandachtsgebieden ingezet worden, wordt aandacht aan imago gegeven door het openstellen van de organisaties (stage en ervaringen opdoen) en het verspreiden van (positieve) verhalen en ervaringen via bijvoorbeeld storytelling. Meer aandacht voor een mix van zorg en welzijn. Dit is binnen het onderwijs opgepakt door het aanbieden van de combi opleiding Medewerker Maatschappelijke zorg en Verzorgende IG. Acties vanuit Zorg- en Welzijnspact West-Brabant Anders inrichten van het functiehuis lijkt nu niet de eerste prioriteit te zijn. Werkgevers zien wel weer meer mogelijkheden voor niveau 2 opgeleide medewerkers. Er kunnen wel inclusieve bedrijfsanalyses ingezet worden. Hiermee krijgt de werkgever inzicht in de werkzaamheden die geschikt zijn of geschikt te maken zijn voor mensen met een arbeidsbeperking. Het huidige personeel kan zo efficiënter ingezet worden. Bieden van loopbaanperspectief voor huishoudelijke hulpen door het aanbieden van scholing waarbij hulp bij de huishouding en welzijn wordt geïntegreerd. Om dit te realiseren zijn in Bergen op Zoom de Wmo-aanbieders gevraagd hiertoe een plan van aanpak te maken. Bij succes kan dit worden opgenomen als een nieuw product in de aanbesteding. 8

9 8. Benutten technologie / zorginnovatie Inzetten voor de versterking van de zelfredzaamheid van cliënten Inzetten voor beroepskrachten: vergemakkelijken en verbeteren van het werk (effectiever, efficiënter en veiliger werken) Leertechnologieën / online leren toepassen in de het leren. Kartrekker: Care Innovation Center Acties vanuit Zorg- en Welzijnspact West-Brabant De focus bij dit aandachtsgebied ligt op de acties die leiden tot een hogere arbeidsproductiviteit van personeel. Het benutten technologie/zorginnovatie is namelijk geen doel op zich, het is een middel voor mensen om langer zelfstandig te kunnen blijven wonen, fit te blijven en een middel voor professionals/informele zorgverleners om hun werk effectiever, efficiënter en veiliger uit te voeren. Het Care Innovation Centre (CIC) heeft in de westkant van de regio West-Brabant een spilfunctie, in het initiëren, ontwikkelen en toegankelijk maken van zorginnovaties en initiatieven. Voor burgers maar ook voor zorgprofessionals onder andere in opleidingstrajecten. Er wordt ingezet op een inhaalslag van de scholing van het huidige personeel op vaardigheden en kennis m.b.t. het gebruik van hulpmiddelen door cliënten en hun netwerk. Om dit te realiseren lopen 4 concrete acties: - implementatie innovatie en technologie binnen mbo onderwijs via het Zorgboulevardproject; - een inventarisatie bij de zorginnovatoren van diverse zorgorganisaties (15) naar de behoefte aan scholing van medewerkers; - de ontwikkeling van een ondersteuningsmodule voor zorgprofessionals startend bij wijkverpleegkundigen. Dit betreft de ontwikkeling van een digitale keuzegids. Hierover is subsidie aangevraagd; - uitwerking van het idee voor een soort bibliotheek waar innovatieve hulpmiddelen geleend kunnen worden om thuis uit te proberen (dit is met name gericht op dementie). Verder richt het CIC zich op: - (centraal) actueel en beschikbaar houden van aanbod voor verbetering van de kwaliteit van de ondersteuning, de zelfredzaamheid van cliënten en voor de beroepskrachten; - innovatieve producten opnemen in pakket zorgverzekeraars en gemeenten. Zorgaanbieders stimuleren tot scholing en tot toepassing zorginnovaties (producten en processen) via contractering door zorgverzekeraars en gemeenten. Gemeente Breda en zorgverzekeraar CZ gaan in woningen van alleenstaande ouderen bewegingssensoren plaatsen. Deze registreren plotselinge veranderingen in het bewegingspatroon (bijvoorbeeld een val) en geven deze door aan een centrale. Hierdoor kunnen professionals beter en efficiënter inspelen op problemen. Aan mantelzorgers biedt dit systeem het vertrouwen en rust. Aan het project wordt gedurende een aantal jaren een onderzoek gekoppeld om de daadwerkelijke opbrengsten te meten. Medio juni 2018 wordt bekeken of ook andere gemeenten kunnen/willen aansluiten. 9