FA-MA107. Polyfarmacie

Transcriptie

1 FA-MA107 Polyfarmacie Cursuswijzer MA107 Masteropleiding Farmacie School of Pharmacy Faculteit Bètawetenschappen Universiteit Utrecht Studiejaar

2 Colofon 2017 School of Pharmacy, faculteit Bètawetenschappen De cursus FA-MA107 Polyfarmacie is ontwikkeld door: Prof. dr. M.L. (Marcel) Bouvy (voorzitter) Drs. J.A.E. (Jolien) Kok van Esterik, coördinator Drs. J.G. (Jacqueline) van Paassen, CURC-lid en coördinator Drs. H. (Hilde) Jelsma MSc, coördinator Dr. C. (Christien) Oussoren, CURC-lid Drs. M.C. (Marjolijn) Roper Venema R. (Rick) Vreman BSc, student-lid Drs. N.A.(Nina) Winters, coschap coördinator 2 I Cursuswijzer MA107

3 Cursuswijzer MA107 Polyfarmacie Inhoudsopgave Inhoudsopgave Algemene informatie Doel en inhoud van de cursus Plaats in het curriculum Rooster en programma Inspanningsverplichting Verwachtingen en verantwoordelijkheden tijdens coschap Organisatie Evaluatie van de cursus Onderwijsvormen Hoorcolleges Onderwijsbijeenkomsten Werkcolleges Trainingen Patiëntgerichte communicatie Online platform Coschap Coschap Coschapregeling Gestelde eisen Planning en plaatsing Coschapbenodigdheden en vergoeding Coschapovereenkomst en verzekeringen... Error! Bookmark not defined. 3.2 Voorbereiding op het coschap Kennismakingsgesprek... Error! Bookmark not defined Introductiegesprek... Error! Bookmark not defined E-portfolio... Error! Bookmark not defined. 3.3 Opleidingsmethodiek: de coassistent wordt gecoacht Logboek Cursuswijzer MA107 I 3

4 3.3.2 Participatie in de apotheek Uitvoeren van leeractiviteiten in de apotheek Voorbereiden op cursorisch onderwijs (instructies staan op Blackboard) in de apotheek: Professionele en Persoonlijke Ontwikkeling (MA-PPO) Contactgegevens UPPER-team Studiemateriaal Toetsing Beoordelingsmethodiek: de coassistent wordt beoordeeld Vastgestelde norm coschap MA107 Polyfarmacie Beoordelingsmomenten Toekenning eindbeoordeling van het coschap Professionele en persoonlijke ontwikkeling (PPO) Bijlage 1: Voorkennis I Cursuswijzer MA107

5 1. Algemene informatie 1.1 Doel en inhoud van de cursus In deze cursus maak je voor het eerst kennis met de beroepspraktijk door middel van een coschap in de openbare apotheek. Door cursorisch onderwijs te integreren met een coschap in de praktijk (werkplaatsleren), kan je de opgedane kennis direct toepassen in de praktijk. De werkplaats is een reële leeromgeving waar kennis kan worden toegepast en verworven (experiential learning). De filosofie achter het experiential learning is dat de leerstof beter beklijft wanneer je die toepast in de dagelijkse praktijk. Dat gaan jullie de komende tien weken zelf ervaren. Na een eerste week met inleidende colleges ga je twee weken in de apotheek aan de slag. Je kunt dan met iedereen kennis maken en je de werkwijze in de apotheek eigen maken. Hierna zal je afwisselend in de apotheek en op de universiteit zijn. Je krijgt vanuit de universiteit een aantal opdrachten mee die je uitvoert in de apotheek. Op de onderwijsdagen aan de universiteit ga je deze opdrachten in onderwijsgroepen met medestudenten en een docent bespreken. Ook zal de coschapbegeleider je beoordelen op een aantal typische apothekerstaken. Er is echter ook voldoende ruimte om je in overleg met de coschapbegeleider verder te verdiepen in voor jou interessante processen of casussen in de apotheek. Het doel van de coschappen is dat je uiteindelijk leert zelfstandig patiëntenzorg te verlenen. In dit eerste coschap staat het oefenen met het afnemen van een farmacotherapeutische anamnese en het opstellen van een farmacotherapeutisch behandelplan centraal. Maar je gaat ook andere kennis toepassen die je in het eerste jaar van de master hebt opgedaan. Denk hierbij vooral aan medicatiebegeleiding (zoals een eerste en tweede uitgifte en een zelfzorggesprek) en medicatiebeleid (zoals het voorbereiden van een FTO). Je werkt altijd onder supervisie en verantwoordelijkheid van een apotheker. Geleidelijk aan werk je naar het eind coschap in het laatste jaar van de master toe. Dan wordt verwacht dat je bijna zelfstandig functioneert in de openbare apotheek. Zover is het nu nog niet. Het zal best spannend zijn om voor het eerst met een echte patiënt of arts te spreken en je te realiseren dat iemand een advies gaat opvolgen dat jij hebt gegeven. Vraag de apotheker om je daarbij te helpen. En leg in je persoonlijk ontwikkelplan vast, wat al goed gaat en wat nog beter kan. Het hoeft nu nog niet helemaal perfect te gaan. BELANG VOOR DE BEROEPSPRAKTIJK De apotheker is samen met de voorschrijver medeverantwoordelijk voor de uitkomsten van de farmacotherapeutische behandeling (vastgelegd in de WGBO, de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst). Om deze taak als behandelaar goed uit te kunnen voeren, moet de farmacotherapeutische behandeling van patiënten met complexe farmacotherapie deskundig beoordeeld kunnen worden. Ook dient de apotheker (proactief) Cursuswijzer MA107 I 5

6 voorstellen te kunnen doen voor optimalisatie van de farmacotherapie. In de cursus MA107 Polyfarmacie maak je, zowel in het onderwijs als in de praktijk, voor het eerst kennis met een patiënt met een combinatie van aandoeningen en de daarbij horende farmacotherapie (polyfarmacie). TAAKGEBIEDEN EN COMPETENTIES IN MA107 POLYFARMACIE In de cursus MA107 Polyfarmacie komen de taakgebieden Patiëntenzorg, Productzorg, Medicatiebeleid, Kwaliteitszorg en Onderzoek en Innovatie aan bod. Experiential learning maakt het mogelijk te ervaren hoe je deze competenties in de praktijk gaat toepassen. De vak inhoud die je je tijdens de cursus eigen moet maken betreft veel onderdelen op het gebied van optimalisatie van behandeling. Je leert kennis en wetenschap te vertalen naar een optimale farmacotherapeutische behandeling voor een individuele patiënt door onder andere het uitvoeren van een medicatiebeoordeling. Daarbij leer je (potentiele) farmacotherapeutische problemen te signaleren, interpreteren en afhandelen. Door middel van klinisch-farmaceutisch redeneren maak je weloverwogen farmacotherapeutische keuzes. Je leert zorgvragen van patiënten analyseren en concrete adviezen te formuleren. Op het gebied van kennis en wetenschap houd je de relevante ontwikkelingen bij op het gebied van product- en patiëntenzorg en vertaal je de wetenschappelijke informatie naar een bruikbare toepassing ten behoeve van de patiëntenzorg. Bij aflevering van geneesmiddelen en hulpmiddelen geef je adequate voorlichting aan de patiënt, inclusief informatie over de mogelijke risico s die geneesmiddelgebruik met zich meebrengt. Afstemming van de inhoud en vorm van communicatie op (het niveau van) de doelgroep is hierbij van belang, zowel mondeling als schriftelijk. In deze cursus bekwaam je je daarom ook verder in het informeren en adviseren van andere zorgverleners ten behoeve van de farmacotherapie van de individuele patiënt. Je weet na afloop van de cursus dat de apotheker een professionele verantwoordelijkheid heeft voor de kwaliteit en de uitkomsten van de farmacotherapeutische behandeling van de individuele patiënt. Hierbij hoort een open, patiëntgerichte houding om samen met de patiënt en de voorschrijver tot een optimale behandeling te komen. In het kader van maatschappelijk handelen handel je tijdens het coschap conform de relevante wettelijke bepalingen bij het leveren van (product- en patiënten)zorg en houd je rekening met het belang van privacy bij deze zorg. Tijdens het coschap besteed je ook aandacht aan de wijze waarop de apotheek georganiseerd is en hoe de apotheker deze organisatie aanstuurt. DOELSTELLING In de cursus Polyfarmacie staat de individuele patiënt met een combinatie van aandoeningen en daarbij horende farmacotherapie centraal. Belangrijke aspecten hierbij zijn het analyseren, beoordelen en optimaliseren van de huidige farmacotherapie van de betreffende patiënt. Ook het schriftelijk en mondeling communiceren over deze aspecten is onderdeel van de cursus. In de cursus Polyfarmacie komen de aandoeningen die eerder in 6 I Cursuswijzer MA107

7 de bachelor en het eerste jaar van de master farmacie aan de orde zijn geweest aan bod. Na afronding van de cursus kun je academische kennis van geneesmiddelen en geneesmiddelgerelateerde problemen vertalen in (praktische) adviezen voor de patiënt en de arts. Je hebt hierbij een toegankelijke, empathische, professionele en patiëntgerichte houding. LEERDOELEN Na afronding van de cursus ben je in staat: 1. een farmacotherapeutisch behandelplan in een medicatiebeoordelingscyclus op te stellen 1 voor een individuele patiënt aan de hand van de STRIP methode, bestaande uit de volgende activiteiten: - een volledige farmacotherapeutische anamnese afnemen - de huidige farmacotherapie van de patiënt te analyseren - de huidige farmacotherapie te beoordelen d.m.v. een kritische analyse van bestaande evidence - aan de hand van de klinische situatie, evidence en huidige richtlijnen voorstellen te doen voor optimalisatie van de farmacotherapie. 2. dit behandelplan, in samenwerking met de coschapbegeleider, te bespreken met de arts 2 ; 3. dit behandelplan, in samenwerking de coschapbegeleider, te bespreken met de patiënt 2 ; 4. volledige medicatiebewaking en afhandeling uit te voeren op aangeboden recepten; dit houdt in: - vaststellen van indicaties - signaleren van benodigde laboratoriumwaarden - de huidige medicatie beoordelen aan de hand van de historie van de patiënt - medicatie bewakingssignalen (doseringen, (pseudo) dubbelmedicatie, contraindicaties, interacties) adequaat afhandelen - voorstellen overleggen met de arts over aanpassing van de farmacotherapie naar aanleiding van de medicatiebewaking; 5. tijdens de receptverwerking het volledige inkoop-, distributie- en afleverproces van genees- en hulpmiddelen bij aangeboden recepten correct uit te voeren; dit houdt in: - beschrijven van de recept routing in de apotheek - beschrijven van de bestelprocessen en het voorraadbeheer; 6. in het kader van de eigen professionaliteit op dilemma s rondom het wel of niet afleveren van een geneesmiddel te reflecteren; 7. te voorspellen wat de consequenties zijn van modificatie van een toedieningsroute en/of vorm van een bestaand preparaat; 1 het niveau/de complexiteit van de casus en het bijbehorende behandelplan wordt afgestemd op het niveau van jaar 1 van de master. Niveaudifferentiatie kan mogelijk zijn als de coassistent blijk geeft van een hoger niveau. 2 waarbij de coschapbegeleider bepaalt in welke mate van zelfstandigheid de coassistent mag opereren Cursuswijzer MA107 I 7

8 8. de rationaliteit en uitvoerbaarheid van een farmaceutisch alternatief, eigen bereiding of VTGM geneesmiddel te beoordelen; 9. de geneesmiddelen op het aangeboden recept op een professionele en adequate manier ter hand te stellen aan de patiënt (EU, TU); 10. een (zelf)zorgvraag van een patiënt adequaat af te handelen; 11. de medicatieoverdracht van tweede- naar eerste-lijn en vice versa te beschrijven; 12. medische farmaceutische beslisregels (MFB s) op de juiste manier toe te passen in de praktijk; 13. de therapie rondom de aandoening COPD en IBD te beschrijven; 14. gezamenlijk met de coschapbegeleider een (onderdeel van een) FTO voor te bereiden en actief te participeren tijdens het overleg 2 ; 15. de opzet en het belang te beschrijven van praktijkonderzoek; 16. een kritische beschouwing te geven over kwaliteitsaspecten in de openbare apotheek; 17. effectief communiceren met een patiënt op het gebied van therapietrouw; 18. adequaat om te gaan met de emoties van een patiënt (over ziekte of medicatie); 19. een vraag van een individuele patiënt in een in correct en duidelijk Nederlands te beantwoorden; 20. in een algemene brief een patiëntengroep te informeren over geneesmiddelen en achtergronden van aandoeningen, informatiebijeenkomsten of overheidsmaatregelen. 1.2 Plaats in het curriculum De cursus MA107 Polyfarmacie is de laatste cursus van het eerste jaar van de master Farmacie. Deze cursus duurt tien weken, waarin de beroepspraktijk gecombineerd wordt met cursorisch onderwijs. Deze cursus grijpt qua inhoud terug op alle voorgaande mastercursussen en op enkele aandoeningen die in de bachelor behandeld zijn. De patiëntenzorg en productzorg zullen geïntegreerd aan bod komen in de praktijksituatie. INGANGSEISEN Je kunt pas deelnemen aan de cursus Polyfarmacie als je de cursus MA104 Farmacie in Praktijk gevolgd 1 hebt. (NB: om aan MA104 deel te mogen nemen moeten MA101 Chronische aandoeningen, MA102 Farmacotherapie op maat en MA103 Individuele productzorg gevolgd 1 zijn.) Bij aanvang van de cursus wordt verwacht dat je beschikt over kennis van de farmacotherapeutische behandeling van een aantal ziektebeelden die in de bachelor Farmacie en tevens gedurende het eerste jaar van de master Farmacie aan de orde zijn geweest (zie bijlage 1 - Voorkennis). Ook de pathofysiologie van de aandoeningen en de 1 Een cursus gevolgd hebben betekent dat er een actieve deelname aan deze cursussen moet zijn geweest zoals beschreven in de OER. 8 I Cursuswijzer MA107

9 werkingsmechanismen van de desbetreffende geneesmiddelen wordt bekend verondersteld. Op het gebied van de productzorg ken je het belang van de toedieningsroute en vorm in de relatie tot de farmacotherapeutische effectiviteit en heb je kennis en inzicht in de producteigenschappen van handelspreparaten, eigen bereidingen en VTGM geneesmiddelen. Tenslotte ben je in staat om gestructureerde baliegesprekken te voeren met een patiënt op het gebied van eerste-, tweede- en vervolguitgifte en (zelf)zorgvragen. De cursus MA107 Polyfarmacie is het opstapje naar de cursus MA303 Medicatiebeoordeling (in jaar drie van de master Farmacie) waar alle tot dan toe opgedane kennis en vaardigheden samenkomen en waar zal worden voldaan aan alle eindtermen van het taakgebied Patiëntenzorg. 1 STUDIELAST De duur van deze cursus is tien weken (full time). Na succesvolle afronding van de cursus ontvang je 15 studiepunten. 1.3 Rooster en programma In de MyUU-app vind je de cijfers uit Osiris en je persoonlijk rooster. Op Blackboard vind je het inhoudelijke rooster van de cursus MA107 Polyfarmacie. De exacte data van de coschapdagen worden op Blackboard geplaatst; deze staan niet in de MyUU app. Op Blackboard vind je daarnaast regelmatig informatie en instructies over (groeps)opdrachten en actuele mededelingen. De detailroosters voor de toetsen mondelinge communicatie en voor de eindgesprekken worden alleen via Blackboard bekend gemaakt, deze staan dus niet in de MyUU app. Regelmatig raadplegen van Blackboard is daarom aan te raden! De grote lijnen van het programma van MA107 vind je in tabel 1. Een detailrooster wordt via Blackboard bekend gemaakt. Tabel 1 Globaal programma MA107 Week Dag Activiteit 1 1 ma HC Inleiding, STRIP en labwaarden WC Farmaceutische anamnese casus 1 & 2 di TR Farmaceutische anamnese wo HC Medicatie analyse volgens STRIP WC Medicatie analyse volgens STRIP do vr HC Inleiding coschap OW Presentaties casus 1 & Coschap 3 Coschap 1 Koningsdag valt altijd in week 1 en is geen onderwijsdag en geen coschapdag. 2 5 mei en vrijdag na Hemelvaart zijn wel coschapdagen, maar geen onderwijsdagen. Cursuswijzer MA107 I 9

10 4 ma Coschap di Coschap wo Coschap do WC Medicatiebewaking HC MFB s vr Coschap 5 1 ma Coschap di Coschap wo OW MFB Praktijk & opdracht productzorg do 2 vr Coschap 6 ma TOETS Schriftelijke Communicatie met patiënt - summatief di TR Farmaceutische anamnese casus 3 & 4 HC Praktijkonderzoek wo do TOETS Mondelinge Communicatie Therapietrouw & Emoties, summatief vr OW Presentaties casus 3 & 4 TOETS Mondelinge Communicatie Therapietrouw & Emoties, summatief 7 ma 2 e pinksterdag di Coschap wo Coschap do OW Casus COPD uit praktijk analyseren HC Online vragenuur Medicatiebeoordeling vr OW Presentaties casus 5 & 6 zelfstudie Voorbereiden HC ethiek in subgroep 8 ma Coschap di Coschap wo Coschap do OW Casus IBD uit praktijk analyseren TR Opgenomen anamnese bekijken vr OW Presentaties casus 7 & 8 9 ma Coschap di Coschap wo Coschap do HC Ethiek (cultuur en religie) OW Kwaliteit vr 10 ma TOETS Mondelinge Communicatie Farmacotherapeutische Anamnese, formatief di TOETS Mondelinge Communicatie Farmacotherapeutische Anamnese, formatief wo TOETS Mondelinge Communicatie Farmacotherapeutische Anamnese, formatief do TOETS Schriftelijke eindtoets: uitwerking medicatiebeoordeling TOETS Mondelinge eindtoets: klinisch redeneren vr TOETS Mondelinge eindtoets: klinisch redeneren HC = hoorcollege; MC = mondelinge communicatie; OW-groep = onderwijsgroep; WC = werkcollege; MFB = Medisch Farmaceutische beslisregel 1 5 mei en vrijdag na Hemelvaart zijn wel coschapdagen, maar geen onderwijsdagen. 2 Hemelsvaartsdag is geen onderwijsdag en geen coschapdag 10 I Cursuswijzer MA107

11 1.4 Inspanningsverplichting Van elke student wordt actieve deelname verwacht aan het cursorisch onderwijs van de cursus MA107. Voor het coschap geldt een aanwezigheidsplicht; gedurende de coschapdagen 8 uur per dag. Voor feestdagen geldt het beleid van de apotheek. Je mag maximaal 1 werkdag verzuimen in verband met ziekte of niet te vermijden verplichtingen. Overige gemiste dagen worden in overleg met de coschapbegeleider op een nader te bepalen tijdstip ingehaald. Indien het verzuim langer dan 3 dagen duurt dient het UPPERteam op de hoogte te worden gebracht (zie voor meer informatie paragraaf Verwachtingen en verantwoordelijkheden tijdens coschap) Verwachtingen en verantwoordelijkheden tijdens coschap Om het coschap in goede banen te leiden is afstemming nodig tussen de coassistent farmacie en de apotheker-coschapbegeleider over elkaars verwachtingen en verantwoordelijkheden. Van de coassistent wordt verwacht dat hij/zij tijdens het coschap: a. goed zorgt voor zijn/haar gezondheid. Dit is in belang van zijn leerproces en de patiëntveiligheid. Situaties die de prestaties kunnen beïnvloeden (ziekte, stress, intensief sporten, vasten gedurende de Ramadan of andere privéomstandigheden) dient de coassistent tijdig te bespreken met de coschapbegeleider en coschapcoördinator. b. zich gedraagt als gast en zich aanpast aan de in de apotheek gangbare gedragsregels. Daarnaast vertoont de coassistent professioneel gedrag ( Professioneel gedrag coassistent, pdf). c. zich terughoudend opstelt ten aanzien van persoonlijke zaken en zal geen partij kiezen voor wie dan ook binnen de apotheek/instelling. d. een geheimhoudingsverklaring (word) ondertekent. De student is gebonden aan het beroepsgeheim dat geldt voor mensen werkzaam in de gezondheidszorg. Dit exemplaar blijft achter in de apotheek, een digitale kopie wordt opgenomen in het e- portfolio. e. geen misbruik maakt van de bedrijfsinformatie in de instelling waar het coschap wordt gevolgd en hierover niets naar buiten brengt (beroepsgeheim/geheimhoudingsverklaring). f. alle data/opdrachten/uitwerkingen opslaat op een door de apotheek/instelling aangewezen (digitale) locatie. Duidelijke afspraken worden gemaakt over het opslaan van de (digitale) locatie van documenten: welke documenten alleen binnen de apotheek (bv. algemene afdelingsschijf) en welke documenten mogen in de map eigen documenten van coassistent-account Cursuswijzer MA107 I 11

12 g. data/formulieren/rapporten uitsluitend in de apotheek raadpleegt en niet meeneemt of opslaat op een eigen harde schijf (bijv. USB) of in een digitale omgeving (bijv. Dropbox). De coassistent gebruikt alleen na expliciete toestemming van de coschapbegeleider documenten uit de apotheek voor een opdracht/verslaglegging. Gebruik van documenten met naar individuele patiënten herleidbare informatie worden nooit opgenomen in een verslag. h. na toestemming alleen gegevens over patiënten of artsen geanonimiseerd in de verslagen/e-portfolio opneemt. Dit geldt voor gegevens verkregen uit onderzoek, maar ook voor recepten en mondelinge informatie. Ten behoeve van de privacy van de apotheek, vermeldt de coassistent de identiteit van de apotheker en de apotheek niet in opdrachten, verslaglegging, rapportage e.d. die in het e-portfolio (dienen) worden opgenomen. Uitzondering hierop zijn de feedback, beoordelingen en de gespreksverslagen ten behoeve van de ontwikkeling van de coassistent. i. zich laat controleren in zijn handelingen. Coassistenten zijn niet bevoegd om de artsenij-bereidkunst uit te oefenen (tenzij in bezit van diploma van apothekersassistent). De Geneesmiddelwet eist dat apotheker persoonlijk toezicht houdt of laat houden op de handelingen van niet-bevoegden. j. geen apparatuur gebruikt zonder ontvangst van een duidelijke instructie over de bedieningswijze of zonder aanwezigheid van een duidelijk bedieningsvoorschrift. k. gedurende de coschapdagen 8 uur werkt. Voor feestdagen geldt het beleid van de apotheek. l. per cursus maximaal 1 werkdag verzuimt in verband met ziekte of niet te vermijden verplichtingen. Overige gemiste dagen worden in overleg met de coschapbegeleider op een nader te bepalen tijdstip ingehaald. Indien het verzuim langer dan 3 dagen duurt dient het UPPER-team op de hoogte te worden gebracht. m. actief om feedback vraagt van de coschapbegeleider/apotheekteam bij voorkeur tijdens het oefenen van leeractiviteiten (korte praktijk beoordelingen) en op de uitvoering van opdrachten. n. een actieve bijdrage levert aan de discussies in de onderwijsgroepen en deze voorbereidt. Van de apotheker-coschapbegeleider wordt verwacht dat hij/zij: a. zorgt dat het apotheekteam op de hoogte is van de komst van de coassistent en het apotheekteam duidelijke instructies geeft over hun rol bij de begeleiding van de coassistent. b. zorgt dat er voor de coassistent een (gedeelde) werkplek beschikbaar is. c. de coassistent de mogelijkheid biedt om zijn/haar (persoonlijke) leerdoelen te kunnen behalen. 12 I Cursuswijzer MA107

13 d. de coassistent de mogelijkheid biedt om de vastgestelde opdrachten tijdig te kunnen uitvoeren in de apotheek (incl. de voorbereiding van de onderwijsbijeenkomsten). e. er zorg voor draagt dat er elke dag begeleiding beschikbaar is voor de coassistent. f. Regelmatig feedback geeft op opdrachten of via korte praktijkbeoordelingen. g. Een coachende rol heeft voor de coassistent. Bij het geven van de feedback wordt stilgestaan of de coassistent de vertaling maakt van de theorie naar de praktijk, tot een concreet advies komt en de leerpunten van de coassistent in de ontwikkeling naar een basisapotheker (bijv. sneller gegevens vinden, hoofd- en bijzaken onderscheiden, samenwerken met zorgverleners etc.). h. bij het delegeren van de begeleiding aan bijv. een AIOS of apothekersassistent altijd zelf de eindverantwoordelijkheid draagt voor de begeleiding van het coschap. i. bij de plaatsing van meerdere coassistenten in de instelling iedere coassistent afzonderlijk feedback geeft en zoveel mogelijk gescheiden opdrachten geeft. j. bij verwachte en onverwachte onderbreking van de begeleiding (bijv. vakanties, inspecties, einde werkverband AIOS etc.) zorgt voor de continuïteit van de begeleiding van de coassistent en daar waar mogelijk de coassistent en het UPPERteam vooraf op de hoogte stelt. k. minimaal 1 keer per week een (kort) overleg heeft met de coassistent inzake de vorderingen van het coschap. l. de coassistent halverwege het coschap beoordeelt en inhoudelijke feedback geeft op het dagelijks functioneren, opdrachten en overige werkzaamheden en op de ontwikkeling van de bijbehorende competenties. De coschapbegeleider heeft hierbij een coachende rol. m. de coassistent aan het eind van het coschap beoordeelt aan de hand een competentiematrix (o.a. op het dagelijks functioneren, op de verrichte werkzaamheden/opdrachten en op de ontwikkeling van de bijbehorende competenties). De coschapbegeleider treedt hierbij op als beoordelaar. Het UPPER-team vervult de volgende activiteiten ten aanzien van de coschappen: a. toezien op de kwaliteit van de coschappen, coschap-adressen en apothekercoschapbegeleiders (monitoren, analyseren en rapporteren). b. informeren en ondersteunen coassistent, apotheker-coschapbegeleider in het kader van de opleidingsmethodiek en beoordelingsmethodiek tijdens het coschap. c. monitoren van de voortgang van het coschap. d. dragen van de eindverantwoordelijkheid voor het toekennen van de eindbeoordelingen van het coschap, door de coschapcoördinator. Cursuswijzer MA107 I 13

14 e. verwerken van de eindbeoordelingen (onder verantwoordelijkheid van de coschapcoördinator). f. coördineren van de evaluatie van de coschap-adressen door coassistenten. Ontstaan tijdens het coschap problemen waar men niet uitkomt, dan dient de coassistent en/of de apotheker-coschapbegeleider contact op te nemen met de coschapcoördinator. In gezamenlijk overleg wordt dan beslist hoe de problemen het beste benaderd en opgelost kunnen worden. 1.5 Organisatie Voorzitter en examinator Prof. dr. M.L. (Marcel) Bouvy Afdeling Farmaco-epidemiologie & Klinische Farmacologie tel.: (secretariaat); Inhoudelijk coördinator en examinator Jacqueline van Paassen Afdeling Farmaco-epidemiologie & Klinische Farmacologie tel.: b.g.g.: (secretariaat); Organisatorisch coördinator en aanspreekpunt Hilde Jelsma Afdeling Farmaco-epidemiologie & Klinische Farmacologie tel.: b.g.g.: (secretariaat); Coschapcoördinator Drs. Nina Winters UPPER UPPER-bureau: tel.: Docenten Op Blackboard (FA-MA107 Polyfarmacie) vind je de docenten die bij de cursus MA107 betrokken zijn. 1.6 Evaluatie van de cursus Na afloop van de cursus ontvang je een met het verzoek om de Caracalevaluatie in te vullen. Omdat het een nieuwe cursus is, is feedback van zoveel mogelijk studenten erg waardevol. 14 I Cursuswijzer MA107

15 Gedurende de cursus vinden twee mondelinge evaluaties plaats met een selectie van de studenten die de cursus op dat moment volgen. De eerste mondelinge evaluatie gebeurt in week 6 van de cursus. De tweede mondelinge evaluatie vindt plaats na afloop van de cursus en de toetsing. Cursuswijzer MA107 I 15

16 2. Onderwijsvormen Tijdens de cursus komen verschillende onderwijsvormen aan bod: onderwijsbijeenkomsten, hoorcolleges, werkcolleges, trainingen en een online platform. Bij het merendeel van de onderwijsonderdelen wordt er van je verwacht dat je je van te voren goed hebt voorbereid. Ook wordt frequent inbreng van casuïstiek uit de praktijksituatie verwacht. Maak een goede planning zodat je de casuïstiek op tijd kunt verzamelen. Maak bij deze planning gebruik van het Programma coschap zoals dat door UPPER is opgesteld. 2.1 Hoorcolleges Inleiding Tijdens het inleidende college krijg je informatie over de inhoud, opzet, toetsing en organisatie van de cursus MA107 Polyfarmacie. STRIP - Inleiding medicatiebeoordeling Tijdens dit hoorcollege krijg je een inleiding in de medicatiebeoordeling en onder andere de bijbehorende evidence. Ook de START/STOPP criteria worden behandeld. Labwaarden Dit is een vervolg op het hoorcollege Klinische chemie uit MA-101. De nadruk ligt op de actie die een apotheker idealiter neemt bij afwijkende labwaarden. Medicatie-analyse volgens STRIP Een interactief college waarin alle stappen van een medicatie-analyse worden doorlopen. Er wordt in het bijzonder stilgestaan bij een gestructureerde aanpak zoals met de GIVE methode. Inleiding coschap Je krijgt inleidende informatie over de inhoud, opzet en beoordeling van de coschapdagen. Ook krijgt het expertiential learning meer invulling. Hoorcollege MFB s Achtergronden, plaatsbepaling en relatie van Medisch Farmaceutische Beslisregels (MFB s) tot patiëntenzorg staan centraal. Hoorcollege praktijkonderzoek Dit betreft een interactief hoorcollege over het belang en de opzet van onderzoek in de openbare apotheek praktijk, verzorgd door UPPER. Hoorcollege ethiek (cultuur en religie) Reflecteren op dilemma's omtrent eigen professionaliteit rondom het wel of niet afleveren van een geneesmiddel. 16 I Cursuswijzer MA107

17 2.2 Onderwijsbijeenkomsten Tijdens de cursus zijn 8 onderwijsbijeenkomsten (OW-bijeenkomsten) geroosterd. De OWbijeenkomsten bestaan uit groepen van ongeveer 15 studenten en een docent. Voorafgaand aan de OW-bijeenkomsten moet je je altijd voorbereiden. Vaak wordt gevraagd een casus uit je coschap in te brengen in het onderwijs. Op Blackboard staat vermeld wat er van je verwacht wordt. OW-bijeenkomst 1,3,5 en 7 staan in het teken van de medicatie-analyse en het behandelplan. Voorafgaand aan deze bijeenkomsten heb je de medicatie van twee polyfarmaciecasussen geanalyseerd volgens de STRIP-methode. Tijdens de bijeenkomst ga je in subgroepen een behandelplan opstellen en later in de bijeenkomst plenair presenteren. OW-bijeenkomst 2 is opgedeeld in twee onderwerpen; de Medisch Farmaceutische Beslisregels (MFB s) en Productzorg. Vanuit de apotheek breng je een aantal afgehandelde MFB s in tijdens het onderwijs. Plenair worden de achtergronden en verschillen in afhandeling van deze MFB s besproken. In de onderwijsbijeenkomst Productzorg bespreken we de gang van zaken in de apotheek omtrent de aanvraag van een ad-hoc bereiding. Tijdens de bijeenkomst presenteer je je bevindingen. Voorafgaand aan OW-bijeenkomst 4 en 6 verzamel je een casus uit de stage-apotheek over respectievelijk COPD en IBD. Tijdens de OW-bijeenkomst gaan we de casus bespreken en bediscussiëren. Tevens lees je voorafgaand aan deze beide OW-bijeenkomsten literatuur over het betreffende ziektebeeld en beantwoord je bijbehorende vragen (zoals je gewend bent tijdens casusbesprekingen in MA101 en MA102). Kwaliteit is het onderwerp van OW-bijeenkomst 8. Tijdens je coschap heb je gegevens verzameld volgens een praktijkonderzoek dat UPPER heeft opgezet. Voorafgaand aan de bijeenkomst wordt een samenvatting van de geaggregeerde resultaten door UPPER aangeleverd en op de Blackboard omgeving van MA107 geplaatst. Deze gegevens en de gegevens uit je eigen apotheek en reflectieopdracht worden tijdens de onderwijsbijeenkomst gebruikt om een verbeterplan op te stellen om de kwaliteit van de geleverde zorg te verbeteren. 2.3 Werkcolleges Net zoals voor de Onderwijsbijeenkomsten dien je je op de werkcolleges voor te bereiden. Op Blackboard staat vermeld wat er van je verwacht wordt. Cursuswijzer MA107 I 17

18 Werkcollege farmacotherapeutische anamnese Je leert een volledige farmacotherapeutische anamnese af te nemen in het kader van een medicatiebeoordeling. De informatie per indicatie of geneesmiddel die nodig is om de therapie te kunnen beoordelen leer je inhoudelijk te beschrijven en door middel van een gesprek te verkrijgen. Werkcollege STRIP-medicatie analyse De volgende aspecten komen aan bod: - op gestructureerde wijze informatie verzamelen en analyseren - de verschillende typen problemen in een medicatieprofiel kunnen herkennen - passende oplossingen voor de farmacotherapeutische problemen formuleren Werkcollege medicatiebewaking Aan de hand van meegebrachte en opgestelde casuïstiek leer je meer over de achtergrond en afhandeling van interactiesignalen. 2.4 Trainingen Patiëntgerichte communicatie Op het gebied van mondelinge communicatie worden drie trainingen farmacotherapeutische anamnese aangeboden. In elke volgende training volgt meer verdieping op de vorige training. Tijdens training 1 oefen je in het afnemen van een farmacotherapeutische anamnese waarbij de nadruk ligt op de structuur van een farmacotherapeutische anamnese en de intakefase. In training 2 neem je als tweetal of drietal studenten een farmacotherapeutische anamnese af bij een patiënt als voorbereiding op de daaropvolgende onderwijsbijeenkomst. In training 3 analyseer je videofragmenten van een farmacotherapeutische anamnese die je medestudenten zelf tijdens het coschap hebben opgenomen. Op Blackboard staan de voorbereidingsopdrachten voor de trainingen. Voorbereiding is essentieel gezien de (farmacotherapeutische) complexiteit van de gesprekken. Als afsluiting van dit onderwijs is er een formatieve stationstoets. (Zie Blackboard voor meer informatie) 2.5 Online platform Specifieke vragen omtrent een medicatiebeoordeling laat je door je medestudenten beoordelen en beantwoorden in een online platform ( Feedbackfruits ). Vragen en opmerkingen die open blijven staan, kan de docent indien nodig beantwoorden via ditzelfde online platform. Meer informatie vind je op Blackboard. 18 I Cursuswijzer MA107

19 2.6 Coschap Zoals vermeld in de inleiding wordt het onderwijs in MA107 gegeven middels experiential learning. Van de 10 weken die deze cursus duurt, loop je ongeveer 5 weken een coschap in de openbare apotheek. Voor meer informatie over het coschap, zie hoofdstuk 3. Cursuswijzer MA107 I 19

20 3. Coschap 3.1 Coschapregeling Gestelde eisen Coschappen zijn uitsluitend te volgen bij de door het UPPER-bureau erkende coschapadressen. Deze coschapadressen voldoen aan de kwaliteitseisen (pdf) op het gebied van begeleiding en beroepsuitoefening. (Voor deze coschapadressen staat in UPStage het aantal coschapsplaatsen 1). Om de kwaliteit van de coschapadressen te monitoren, melden coassistenten (anoniem) na het afronden van het coschap hun ervaringen met het coschapadres via een online vragenformulier in UPStage Planning en plaatsing De coschappen worden per periode gepland door het UPPER-bureau. Coschapperioden en planningsmomenten staan vermeld op Blackboard. Het Studiepunt bepaald welke studenten in een bepaalde periode coschappen gaan volgen, op basis van de behaalde resultaten en de door de student opgegeven planning voor het studiejaar. PROCEDURE Ongeveer 6 weken voor de start van het coschap ontvangt de student een bericht van het UPPER-bureau (op solismail-adres) over het opgeven van de voorkeuren voor coschapadressen in UPStage. In UPStage kunnen openbare apotheken geselecteerd worden op verschillende kenmerken en hoe de apotheken door voorgaande coassistenten gemiddeld zijn beoordeeld. Bekijk ook de website van de apotheek of apotheekketen. Na inventarisatie van de voorkeuren worden adressen toegekend en ontvangt de student een bericht met de gegevens over het stageadres. Bij gelijke voorkeuren vindt er loting plaats. Hierbij wordt geen rekening gehouden met wel of geen bezit van OV-kaart. LET OP: Bij de keuze voor een coschapadres gelden de volgende beperkingen: Geen coschap bij familie in de 1 e en 2 e graad. Geen coschap in dezelfde openbare apotheek waar een ander coschap is gevolgd. Geen coschap in een apotheek waar men werkzaam is (geweest). Geen coschap in een concurrerende apotheek van de apotheek waar men werkt/werkte. 20 I Cursuswijzer MA107

21 3.1.3 Coschapbenodigdheden en vergoeding NAAMBORDJE Het advies is het naambordje te dragen in de apotheek. De coassistent en de coschapbegeleider kunnen hierover echter in gezamenlijk overleg anders over beslissen. Een naambordje kan worden uitgeprint via Blackboard. VERGOEDING Aan coassistenten behoort geen salaris te worden betaald. Dit is van belang om een optimaal leerproces te garanderen en te voorkomen dat in plaats van de leerdoelen, de apotheektaken bepalend zijn voor de werkzaamheden van de coassistent. Het is toegestaan om de coassistent een reis-/onkostenvergoeding aan te bieden (de universiteit vergoedt geen reiskosten). 3.2 Voorbereiding op het coschap De voorbereiding op het coschap bestaat uit een kennismakingsgesprek, introductiegesprek, het vastleggen van de gemaakte werkafspraken en de inrichting van het e-portfolio. 3.3 Opleidingsmethodiek: de coassistent wordt gecoacht In deze paragraaf worden de opleidingsmethodiek en de praktische invulling van de verschillende onderdelen uiteengezet. Indien een handleiding beschikbaar is wordt dit vermeld. FEEDBACK STIMULEERT HET LEERPROCES Om te zorgen dat je wordt opgeleid tot het gewenste niveau doorloop je een leertraject en is het essentieel dat je regelmatig inhoudelijke feedback (pdf) ontvangt op de uitvoering van de dagelijkse werkzaamheden, de leeractiviteiten en de opdrachten. Door de inhoudelijke feedback vast te leggen (in het e-portfolio) krijgen alle betrokkenen inzicht in jouw niveau. Je bent zelf verantwoordelijk voor het doorlopen van het leerproces en het opstellen van het leertraject tijdens het coschap. Dit leertraject bestaat uit verschillende onderdelen (hieronder uiteengezet) die de ontwikkeling en het behalen van leerdoelen en vastgestelde leeractiviteiten ondersteunen. In overleg met de coschapbegeleiders neem je deel aan de werkzaamheden in de apotheek en neem je initiatieven om het leertraject te doorlopen. Een goede planning voor het oefenen, uitvoeren en beoordelen van leeractiviteiten is nodig om de (persoonlijke) leerdoelen te bereiken. Cursuswijzer MA107 I 21

22 3.3.1 Logboek Ter ondersteuning van het leerproces houd je tijdens het coschap een logboek bij waarin je kort en chronologisch je werkzaamheden en je leerervaringen registreert. Op deze manier dragen jouw leerervaringen bij aan jouw actieve en kritische opstelling ten aanzien van de leeractiviteiten en jouw functioneren tijdens het coschap. Het logboek fungeert tevens als bronnenboek (in e-portfolio) voor de beoordelingsmomenten Participatie in de apotheek Tijdens het coschap wordt van jou een actieve deelname aan de dagelijkse werkzaamheden in de apotheek verwacht. Voor de invulling van het coschap is een voorbeeldprogramma (pdf) opgesteld. Dit programma houdt rekening met de activiteiten die in het cursorisch onderwijs plaatsvinden. Voor het overzicht is een timetable (pdf) beschikbaar Uitvoeren van leeractiviteiten in de apotheek Nadat je een leeractiviteit (LA) voldoende hebt kunnen oefenen word je hierop beoordeeld. Het beoordelen van jouw leeractiviteiten aan de hand van de competentiematrix geeft inzicht in jouw ontwikkeling en lacunes bij de activiteit en de bijbehorende competenties. Een leeractiviteit kan worden beoordeeld door de apotheker-coschapbegeleider, een collega-apotheker of een apothekersassistent met ruime ervaring met de betreffende activiteit. De inhoudelijke feedback bij de beoordeling van de leeractiviteit is essentieel voor jouw ontwikkeling. De beoordeling en de inhoudelijke feedback worden vastgelegd in het e-portfolio. De werkwijze: jij geeft in het feedbackformulier een korte omschrijving van de leeractiviteit (incl. relevante toelichting, zoals omstandigheden, waarneming, verloop van opdracht etc.) en voegt hieraan eventueel een opdrachtuitwerking toe (in bijlage). Vervolgens stuur je een mail met een link naar dit digitale feedbackformulier ter beoordeling naar de beoordelaar. Daarna bespreek je samen met de beoordelaar de beoordeling en de feedback op de leeractiviteit. Tijdens het coschap word je bij een aantal vastgestelde leeractiviteiten beoordeeld op competenties met een korte praktijkbeoordeling of een opdrachtbeoordeling. Deze leeractiviteiten staan hierna beschreven, ingedeeld naar type beoordeling (KPB of opdracht). Per leeractiviteit (LA) is aangegeven welke competenties aan bod dienen te komen in de beoordeling en feedback. Uiteraard is het mogelijk daarnaast andere competenties te beoordelen. 22 I Cursuswijzer MA107

23 DRIE LEERACTIVITEITEN BEOORDEELD DOOR OBSERVATIE (KORTE PRAKTIJKBEOORDELING - KPB) 1. LA 4: Volledige medicatiebewaking en afhandeling uitvoeren op aangeboden recepten. Dit houdt in: a. vaststellen van indicaties, b. signaleren van benodigde laboratorium waarden, c. de huidige medicatie beoordelen aan de hand van de historie van de patiënt d. medicatiebewakingssignalen (doseringen, (pseudo)dubbelmedicatie, contraindicaties, interacties) adequaat afhandelen e. overleggen met de arts over voorstel aanpassing van de farmacotherapie naar aanleiding van de medicatiebewaking. Competenties: Patiëntenzorg (farmaceutische vakinhoudelijke bekwaamheid), communicatie en kennis en wetenschap. 2. LA 9: De geneesmiddelen op het aangeboden recept op een professionele en adequate manier ter hand stellen aan de patiënt (BNG/EU en TU). Competenties: Patiëntenzorg (farmaceutische vakinhoudelijke bekwaamheid) en communicatie. 3. LA 10: Een zelfzorgvraag van een patiënt adequaat afhandelen. Competenties: Patiëntenzorg (farmaceutische vakinhoudelijke bekwaamheid) en communicatie. VIJF LEERACTIVITEITEN MET EEN OPDRACHTBEOORDELING Naast de uitvoering van deze leeractiviteit moet je de leeractiviteit kritisch te beschouwen, bijvoorbeeld ten aanzien van de gekozen werkwijze/procedure of de rol van de openbaar apotheker. 1 & 2. LA 2 en 3: Een farmaceutisch behandelplan in een medicatiebeoordelingscyclus opgesteld voor een individuele patiënt aan de hand van de STRIP-methode, in samenwerking met de apotheker-coschapbegeleider, te bespreken met de arts 1 (LA 2) en de patiënt (LA 3). NB: de coschapbegeleider bepaalt in welke mate jij zelfstanding mag opereren. Kritische beschouwing: Op welke punten wijkt de medicatiebeoordelingscyclus in jouw apotheek af van de STRIP-methode? Wat betekent dit in positieve en negatieve zin? 1 In het kader van het gesprek met de arts is het raadzaam een polyfarmacie patiënt te kiezen waarbij een huisarts alle medicatie voorschrijft. Cursuswijzer MA107 I 23

24 Competenties: Patiëntenzorg (farmaceutische vakinhoudelijke bekwaamheid), communicatie, professionaliteit en samenwerking 3. LA 5: Tijdens de receptverwerking het volledige inkoop-, distributie- en afleverproces van genees- en hulpmiddelen bij aangeboden recepten correct uit te voeren. Kritische beschouwing: noem drie opvallendheden aan de recept routing en de bestelprocessen in de apotheek. Richt je bij het voorraadbeheer op de nazendingen : op welke wijze is het proces van nazendingen ingericht? Wie is verantwoordelijk voor nazendingen? Wat staat er in het kwaliteitshandboek beschreven over nazendingen? Hoe lang staan bestellingen als in nazending? Waarom heeft de apotheek die producten niet op voorraad? Zijn de patiënt en arts hierover geïnformeerd? Wat is de urgentie? Wat zijn de wensen of alternatieven? Competentie: Kwaliteitszorg 4. LA 11: De medicatieoverdracht van tweede- naar eerste-lijn en vice versa te beschrijven. Beschrijf de toegevoegde waarde van de openbaar apotheker op de volgende punten: a. Formuleer de ideale situatie van medicatieoverdracht en bekijk vervolgens aan de hand van ziekenhuisopname-casuïstiek hoe het in de praktijk gaat. Kritische beschouwing: Beschrijf de knelpunten. b. Doe een medicatieverificatie: leg een ontslagrecept naast de oude medicatie en noteer de verschillen. Beschrijf welke actiepunten/werkwijze vervolgens zijn ondernomen. Kritische beschouwing: Wat had er kunnen gebeuren met de patiënt indien er geen actie was ondernomen? Hoe wordt de patiënt op de hoogte gesteld van deze zorg? Competentie: Kwaliteitszorg 5. LA 14: Gezamenlijk met de coschapbegeleider een (onderdeel van een) FTO voor te bereiden en actief te participeren tijdens het overleg. NB: De coschapbegeleider bepaalt in welke mate jij zelfstanding mag opereren. Kritische beschouwing: Hoe verliep het FTO (noem drie positieve en drie negatieve punten)? Wat is de rol van de apotheker in het FTO? Wat is het niveau van het FTO? Competenties: Medicatiebeleid (farmaceutische vakinhoudelijke bekwaamheid), kennis en wetenschap, professionaliteit en samenwerking. 24 I Cursuswijzer MA107

25 3.3.4 Voorbereiden op cursorisch onderwijs (instructies staan op Blackboard) in de apotheek: Je bereidt je voor participatie in de onderwijsbijeenkomsten tijdig voor door: 1. Te oefenen en het opnemen van een farmacotherapeutische anamnese. Je maakt een beeldopname van het gesprek, inclusief opnamen van de toestemming van de patiënt (bij aanvang van het gesprek). Je analyseert in de onderwijsbijeenkomst de goede en minder goede fragmenten van het gesprek. 2. Het verzamelen/uitwerken van casuïstiek op het gebied van: a. Medicatiebewaking: aan de hand van meegebrachte en opgestelde casuïstiek leer je meer over de achtergrond en afhandeling van interactiesignalen. b. Medisch Farmaceutische Beslisregels (MFB s): Tijdens de onderwijsbijeenkomst worden de achtergronden en verschillen in afhandeling van deze MFB s besproken. Daartoe neem je een aantal interessante afgehandelde MFB s mee uit de apotheek. Dit zijn bij voorkeur MFB s met leermomenten, zoals een MFB waar je zelf niet uit kwam of een MFB die anders had moet worden afgehandeld. c. Productzorg: Tijdens de onderwijsbijeenkomst presenteer je jouw bevindingen van een verzoek voor een ad hoc bereiding. COPD en IBD: Je verzamelt een casus uit de apotheek over respectievelijk COPD en IBD. Tijdens de onderwijsbijeenkomsten worden de casussen besproken en bediscussieerd. Je leest voorafgaand aan deze beide bijeenkomsten literatuur over het betreffende ziektebeeld en beantwoordt bijbehorende vragen (zie casusbesprekingen in MA101 en MA102). 1. Het uitvoeren van een onderzoeksopdracht ter bevordering van de kwaliteit in de apotheek. Je maakt hiervoor een keuze uit een van de voorgestelde kwaliteitsindicatoren. Naast het uitvoeren van de onderzoekopdracht, beschouw je kritisch de kwaliteitsaspecten in de apotheek aangaande de onderzochte kwaliteitsindicator. Vervolgens maak je een plan ter verbetering van de kwaliteit in de apotheek ten aanzien van het gekozen kwaliteitsindicator. Het plan wordt beoordeeld door de cursusdocent Professionele en Persoonlijke Ontwikkeling (MA-PPO) Je hebt persoonlijke leerdoelen (min 1, max 3) geformuleerd op het gebied van competenties, voortkomend uit eigen interesse en/of leerervaringen uit vorige cursussen. Afhankelijk van je persoonlijke leerdoelen kan je je hierin verder ontwikkelen tijdens het coschap. Door een concreet ontwikkelpunt Specifiek, Meetbaar, Aanwijsbaar, Realistisch en Tijdsgeboden (SMART, pdf) te formuleren is het mogelijk om bij de beoordeling daarvan te bepalen of aan het leerdoel is gewerkt en of het gewenste resultaat is bereikt. Cursuswijzer MA107 I 25

26 Je overlegt met de coschapbegeleider over de mogelijkheid van de uitvoering van (andere/extra) leeractiviteiten aansluitend bij jouw persoonlijke leerdoelen. Vervolgens zorg je voor afstemming van de momenten van beoordeling en feedback, wie de feedbackgever 1 is en hoe de feedback wordt vastgelegd in het e-portfolio. Deze planning wordt opgenomen in het werkafsprakenformulier (zie paragraaf 3.2.2). Aan het eind van het coschap schrijf je een zelfreflectie die betrekking heeft op jouw (persoonlijke) leerdoelen, jouw leerproces en professionele gedrag. Je beschrijft jouw sterke punten en verbeterpunten, onder andere gebaseerd op opgedane ervaringen en op de feedback van het apotheekteam, voortkomend uit de dagelijkse werkzaamheden, leeractiviteiten en beoordelingsgesprekken. De zelfreflectie levert aandachtspunten/leerdoelen (SMART) op voor de toekomst. De zelfreflectie is onderdeel van jouw e-portfolio MA-PPO Contactgegevens UPPER-team UPPER-BUREAU Mw. Helma van der Horst van Mastbergen upper.stage@uu.nl maandag en donderdag tot uur dinsdag en vrijdag tot uur Postadres: UPPER-bureau/dept. Farmaceutische Wetenschappen, Postbus 80082, 3508 TB Utrecht Bezoekadres: Universiteit Utrecht, David de Wiedgebouw k.4.62, Universiteitsweg 99, 3584 CG Utrecht VOORZITTER EN EXAMINATOR Prof. dr. Marcel Bouvy, M.L.Bouvy@uu.nl COSCHAPCOÖRDINATOR Drs. Nina Winters, N.A.Winters@uu.nl CONTACTPERSOON UPPER-PRAKTIJKONDERZOEK Drs. Daphne Philbert, UPPER.onderzoek@uu.nl WEBSITE UPPER 2 Op de website van UPPER is informatie over de coschappen te vinden die toegankelijk is zowel voor studenten/coassistenten als voor coschapbegeleiders. Voor studenten/coassistenten staat hier géén aanvullende informatie die niet op Blackboard staat. 1 apotheker-coschapbegeleider, collega-apotheker of een assistent met ruime ervaring met de betreffende activiteit/opdracht. 2 website is nog in ontwikkeling 26 I Cursuswijzer MA107

27 4. Studiemateriaal Tijdens de cursus MA-107 komen alle aandoeningen die eerder behandeld zijn in de master Farmacie terug. Ook basiskennis die is opgedaan in de bachelor Farmacie zal je nodig hebben om de cursus met een goed gevolg af te ronden. Voor deze cursus is geen specifiek studiemateriaal vereist (zie ook box 1). Box 1: Kwaliteit en bruikbaarheid bronnen De academisch opgeleide apotheker is zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit en de bruikbaarheid van zijn bronnen. Om je hierop voor te bereiden, wordt er in deze cursus niet gewerkt met een verplicht boek. Recente richtlijnen en overzichtsartikelen zijn vaak veel nuttiger dan hoofdstukken uit boeken, al was het maar omdat de inzichten over de farmacotherapie van aandoeningen voortdurend veranderen. De praktijk heeft geleerd dat vooral in het New England Journal of Medicine, The Lancet, JAMA en de British Medical Journal (BMJ) vaak uitstekende reviews over de te bestuderen onderwerpen zijn te vinden. In tabel 2 staan een groot aantal bruikbare informatiebronnen en naslagwerken die je kunt gebruiken tijdens de cursus MA104 Farmacie in praktijk. Dit overzicht bevat ook de bronnen en naslagwerken uit de cursus MA101 Chronische aandoeningen, MA102 Farmacotherapie op maat, MA103 Individuele productzorg en MA104 Farmacie in praktijk. De tabel wordt in elke volgende cursus verder aangevuld. De geel gearceerde naslagwerken zijn in deze cursus aangevuld. Tabel 2 (Selectie van) Bruikbare informatiebronnen en naslagwerken per onderwerp Onderwerp AANDOENINGEN EVIDENCE FARMACEUTISCHE PATIËNTENZORG Literatuur/websites Clinical Medicine Kumar PJ, Clark ML (red), laatste editie, Bailliere Tindall, London, UK Medische startpagina Merck Manual: boek of de (Nederlandstalige) online versie Stahl s essential psychopharmacology Stahl SM, laatste editie, Cambridge University Press, New York Cochrane reviews Geneesmiddelenbulletin (het GEBU) UptoDate Nuttige website met uitgebreide geneesmiddelinformatie Geneesmiddelinformatie op patiëntniveau Standaarden voor zelfzorg KNMP, 7 e editie 2014, ISBN Cursuswijzer MA107 I 27