Hoofdstuk IV - 2. Industrie en Bouw.

Transcriptie

1 Hoofdstuk IV - 2. Industrie en Bouw Omschrijving Voornamelijk kwantitatieve beschrijving van de sector aan de hand van RSZcijfers. Voor de afbakening van de sectoren en de opdeling in subsectoren gebruiken wij de activiteitennomenclatuur "NACE-BEL" zoals die werd opgemaakt door het Ministerie van Economische Zaken en ook gehanteerd wordt door de RSZ. Op deze manier kunnen wij via de RSZ-cijfers het belang van de sectoren omschrijven door de weergave van het aantal ondernemingen en het aantal werknemers. In de verwerking van de RSZ-cijfers hanteert GOM-Limburg 1 voor de Industrie een elftal subsectoren: - Winning van delfstoffen - Elektriciteit, gas, water - Voeding en tabak - Textiel, kleding, leer en schoeisel - Hout, papier, druk - Chemie - Rubber, kunststof - Niet-metaalhoudende minerale producten, incl. bouwmaterialen - Metaalverwerking - Transportmiddelen - meubels en overige industrie, incl. recuperatie De Bouw wordt als een aparte sector opgenomen in het cijfermateriaal, zonder verdere opdeling. Uitnodiging aan sectoren tot verdere verdieping. Aan de hand van deze door de RSZ beschikbaar gestelde informatie geven wij de naar tewerkstelling belangrijkste sectoren aan. Waar mogelijk wordt hieraan nog specifieke sectorinformatie toegevoegd, maar verdere sectoranalyses en plannen worden niet besproken. Eerste doelstelling van deze streekvisie was immers met de gezamenlijke partners werken aan de verbetering van de omgevingsfactoren om op deze wijze de regionale economische ontwikkeling te stimuleren. Uiteraard kunnen hier een aantal acties vanuit de sectoren zelf op aansluiten. Tot heden is dit al in belangrijke mate gebeurd voor landbouw en toerisme waar in overlegverbanden vanuit de sector specifieke actieplannen werden opgemaakt die in deze streekvisie worden opgenomen. Dit is meteen een uitnodiging naar de andere sectoren om in de verdere verfijning van de streekvisie specifieke sectorinitiatieven voor te stellen. 1 Socio-economische situatie Limburgse Streekplatformen. GOM-Limburg, Hasselt, Streekvisie Noord-Limburg Hoofdstuk IV Analyse bedrijfssectoren 2. Industrie en Bouw. 123

2 2.2. Situatieschets De industriële sector in Noord-Limburg telt arbeidsplaatsen in 444 bedrijven. De Industriële sector omvat in Noord-Limburg 444 bedrijven, hetzij 15 % van het totaal aantal bedrijven in de regio. Deze bedrijven realiseren in totaal arbeidsplaatsen hetgeen een aandeel betekent van 31 % in de totale tewerkstelling. Dit geeft een gemiddelde tewerkstelling van 25 werknemers per bedrijf. De tewerkstelling in de industrie is nog in belangrijke mate (82 %) een tewerkstelling van mannen. De industriële sector levert het grootst aantal arbeidsplaatsen in de gemeenten Lommel, Overpelt en in mindere mate in Bree en Hamont-Achel. De industriële tewerkstelling is het zwakst in de gemeenten Neerpelt en Hechtel-Eksel. GEMEENTEN INDUSTRIE Bedrijven Werknemers % werknemers Bocholt Bree Hamont-Achel Hechtel-Eksel Lommel Meeuwen-Gruitrode Neerpelt Overpelt Peer Noord-Limburg Limburg Bron : RSZ 1997, GOM-Limburg 124 Streekvisie Noord-Limburg Hoofdstuk IV Analyse bedrijfssectoren 2. Industrie en Bouw

3 Noord-Limburg INDUSTRIE Bedrijven Werknemers % werknemers Delfstoffen Elektriciteit, gas, water Voeding, tabak Textiel, kleding, leer, schoeisel Hout, papier, druk Chemie Rubber, kunststof Niet-metaalhoudende minerale prod.(bouwmat.) Metaalverwerking Transportmiddelen Meubelen en overige industrie, incl. recuperatie TOTAAL Bron : RSZ 1997, GOM-Limburg Metaalverwerking is sterk aanwezig in Noord-Limburg. Binnen het geheel van metaal- en kunststofverwerkende nijverheid groeit samenwerking tussen bedrijven op vlak van toelevering. Toelevering als speerpuntsector in Limburg. Uit dit overzicht van de industriële bedrijvigheid in Noord-Limburg blijkt de sterke aanwezigheid van de subsector metaalverwerking. De metaalverwerking is een brede sector waartoe bovendien ook nog de transportmiddelensector kan gerekend worden. Metaalverwerking in Noord-Limburg is sterk aanwezig in Overpelt, Lommel, Hamont-Achel, Meeuwen-Gruitrode en gecombineerd met de transportmiddelensector in Bree. Anderzijds sluit vanuit de aard van het productieproces en deels vanuit de historische evolutie ook de kunststofverwerkende nijverheid bij deze sector aan. De kunststofverwerking staat in Noord- Limburg nog eens voor 927 arbeidsplaatsen die zich hoofdzakelijk situeren in Lommel en Overpelt. Binnen het geheel van deze metaal- en kunststofverwerkende nijverheid is er een duidelijke tendens van intensifiëring van samenwerkingen tussen bedrijven op vlak van toelevering. Gezien de aanwezige traditie van veel toeleveringsbedrijven kan Limburg een profiel opbouwen van een regio van toelevering van goederen en diensten van hoogwaardige kwaliteit en steunend op technologische kennis. Dit betekent tevens een verfijning van het industrieel weefsel en een vervlechting met bedrijven in omliggende regio's. In die zin wordt de toeleveringssector in Limburg naar voor geschoven als een belangrijke speerpuntsector. Streekvisie Noord-Limburg Hoofdstuk IV Analyse bedrijfssectoren 2. Industrie en Bouw 125

4 De voedingsnijverheid volgt op de tweede plaats met jobs. Bouwsector telt in Noord-Limburg arbeidsplaatsen. Op de tweede plaats in de Noord-Limburgse industrie volgt de voedingsnijverheid met een tewerkstellingsaandeel van 13 % binnen de industrie, of jobs. Bree, Lommel en Bocholt zijn de gemeenten met de hoogste tewerkstelling op dit vlak. Grotendeels concentreert de activiteit zich in de streek Noord-Limburg op de groenteverwerking, aardappelverwerking, brouwerij en beperkte vleesverwerking. Zoals reeds in het onderdeel landbouw werd aangegeven is er, met enige uitzondering inzake de groenteverwerking, weinig relatie met de landbouwproductie in de streek. De Noord-Limburgse bouwsector scoort voor wat betreft het aantal bedrijven even hoog als de industriële sector, zij het dat de bouw instaat voor een beperkter aandeel in de tewerkstelling. De bouwsector in Noord-Limburg telde in arbeidsplaatsen, hetgeen 8% betekent van de totale RSZtewerkstelling. Dit brengt de gemiddelde tewerkstelling in het bouwbedrijf op 6,2. In Limburg bedraagt deze gemiddelde tewerkstelling per bouwbedrijf 7,2. Tewerkstelling in de bouw is nagenoeg uitsluitend een aangelegenheid van mannen. Slechts 5% van de jobs worden door vrouwen ingenomen. Gemeenten in Noord-Limburg die een belangrijk aandeel realiseren in de tewerkstelling in de bouw zijn Meeuwen-Gruitrode met 20 % van de arbeidsplaatsen in de Noord-Limburgse bouw, Bree (19%) en Overpelt (15%). GEMEENTEN BOUW Bedrijven Werknemers % werknemers Bocholt Bree Hamont-Achel Hechtel-Eksel Lommel Meeuwen-Gruitrode Neerpelt Overpelt Peer Noord-Limburg Limburg Bron : RSZ, 1997, GOM-Limburg 126 Streekvisie Noord-Limburg Hoofdstuk IV Analyse bedrijfssectoren 2. Industrie en Bouw

5 Limburgse bouwsector is gezond. Ter afronding verwijzen wij naar een onderzoek van NCMV-Limburg en Nacebo (Beroepsvereniging voor zelfstandige bouwondernemingen) naar de gezondheidstoestand van de Limburgse bouwbedrijven. 2 Hieruit blijkt dat 59% van de Limburgse bedrijven in de bouwsector gezond zijn. Deze worden gekenmerkt door weinig of geen betalingsproblemen en een positief resultaat. Enkel in West-Vlaanderen hebben de "gezonde" bouwbedrijven een hoger aandeel, nl. 62%. Naar deelsectoren toe blijkt het aandeel van de gezonde bedrijven hoger te liggen bij de installatiebedrijven (67%), de algemene bouwnijverheid (63%) en de stukadoors (62%). Beduidend lager dan het Limburgse gemiddelde scoren water- en wegenbouw (52%), timmerwerken (54%), vloerders (53%) en schildersbedrijven (52%). Het aantal starters in de bouwsector is stabiel en volgens Nacebo-Limburg geeft de bouwbarometer een stijgende lijn aan. Elementen die een bijdrage leveren aan deze evolutie zijn de goede omvang van het werkvolume, de tevredenheid over de sector en het eigen bedrijf en de goede samenwerking met architecten, bouwheren en onderaannemers. De verwachte daling van het aantal bouwvergunningen wordt gecompenseerd door een groter aantal verbouwingen. Dreigend personeelstekort in Limburgse bouw- en metaalsector. Acuut probleem in de Limburgse bouw- en metaalsector is het dreigend personeelstekort voor de bedrijven. Dit blijkt uit een onderzoek op basis van gegevens van de VDAB en van het arbeidsmarktobservatorium van het Subregionaal Tewerkstellingscomité (STC). Zowel de Limburgse Bouwkamer als het Fonds Tewerkstelling en opleiding Metaalnijverheid Limburg (FTML) dringen aan op maatregelen om meer mensen in een technische richting op te leiden. Allereerst stellen FTML en de Bouwkamer vast dat het aantal vacatures in beide sectoren stijgt, terwijl het aantal werkzoekenden sinds 1996 flink is gedaald. Voor heel wat beroepen in bouw- en metaalsector is er nu al een ernstig tekort op de arbeidsmarkt. De oorzaak van deze problemen ligt volgens beide instanties bij de verminderde interesse voor technisch onderwijs en voor herscholingen voor werkzoekenden naar een technisch beroep. 2 Limburgse bouw- en afwerkingsbedrijven even gezond als collega's in de rest van Vlaanderen. Persbericht van NCMV- Limburg en Nacebo, januari Streekvisie Noord-Limburg Hoofdstuk IV Analyse bedrijfssectoren 2. Industrie en Bouw 127