presentatie Jan Vanhevel en Luc Vandewalle staan na elkaar

Transcriptie

1 presentatie Jan Vanhevel en Luc Vandewalle staan na elkaar

2 Valkuilen en opportuniteiten van de West-Vlaamse ondernemer 1 februari 2011 Financieel Forum West-Vlaanderen Jan Vanhevel, CEO KBC

3 1 Economische prestaties & structuur Relatief lagere welvaart (BBP per inwoner) Relatief lagere economische groei in Groter aandeel van industrie, bouwsector en landbouw in de TW Sterke industriële sectoren = bouw, voeding, metaal & textiel, diepvries Sterke dienstensectoren = zakelijke dienstverlening, handel, vervoer & opslag, horeca Nog relatief sterk landbouwkarakter (direct & aanverwante sectoren) Toerisme belangrijk maar verliest marktaandeel 2

4 Economische prestaties & structuur Relatief lagere welvaart Het BBP per inwoner ligt in West-Vlaanderen lager dan in het Vlaams Gewest als geheel (deels te verklaren doordat West-Vlaanderen geen grote centrumstad heeft vergelijkbaar met Brussel, Antwerpen of Gent) De welvaart groeide er sinds eind jaren 90 niettemin aan hetzelfde tempo als in het Vlaams Gewest BBP per inwoner 3

5 Economische prestaties & structuur Relatief lagere economische groei Economische groei bleef in in West-Vlaanderen onder die van het Vlaams Gewest Binnen West-Vlaanderen kende het arrondissement Tielt een groei ver boven die in de andere arrondissementen 2,5 2 1,5 1 0,5 Gemiddelde jaarlijkse groei bruto toegevoegde waarde in vaste prijzen ( ) 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0, Vlaams-Brabant Oost-Vlaanderen Limburg West-Vlaanderen Antwerpen Tielt Ieper Veurne Kortrijk Diksmuide Brugge Roeselare Oostende

6 Economische prestaties & structuur Relatief geringer belang handel en diensten In West-Vlaanderen hebben zowel de industrie, de bouwsector als de landbouw een groter aandeel in de totale bruto toegevoegde waarde in vergelijking met het Vlaams Gewest Aandeel in de bruto toegevoegde waarde (2009) 5

7 Economische prestaties & structuur Waar is West-Vlaanderen groot in? Sterke industriële sectoren: bouw, voeding, metaal & textiel Sterke dienstensectoren: zakelijke dienstverlening, handel, vervoer & opslag, horeca Exploitatie & handel onroerend goed, verhuur en zakelijke dienstverlening Groothandel en kleinhandel (incl. reparatie) Bouwnijverheid Vervoer, opslag en communicatie Vervaardiging voedings- en genotsmiddelen Vervaardiging metalen in primaire vorm en producten van metaal Hotels en restaurants Vervaardiging textiel en textielproducten Vervaardiging machines, apparaten en werktuigen Financiële instellingen Landbouw, jacht, bosbouw en visserij Vervaardiging elektrische en optische apparaten en instrumenten Vlaams Gewest West-Vlaanderen Overige industrie Vervaardiging pulp, papier en papierwaren, uitgeverijen en drukkerijen Houtindustrie en vervaardiging artikelen van hout Productie en distributie elektriciteit, gas en water Vervaardiging producten van rubber of kunststof Vervaardiging overige niet-metaalhoudende minerale producten Vervaardiging chemische producten en synthetische of kunstmatige vezels Vervaardiging transportmiddelen Aandeel in de bruto toegevoegde waarde (2009, privésector, excl. openbare diensten) 6

8 Economische prestaties & structuur Waar is West-Vlaanderen groot in? Houtindustrie & vervaardiging artikelen van hout Vervaardiging textiel en textielproducten Vervaardiging machines, apparaten & werktuigen Overige industrie Landbouw, jacht, bosbouw & visserij Hotels & restaurants Vervaardiging voedings- & genotsmiddelen Vervaardiging elektrische & optische apparaten & instrumenten Bouwnijverheid Gezondheidszorg & maatschappelijke dienstverlening Vervaardiging producten rubber of kunststof Vervaardiging overige niet-metaalhoudende minerale producten Vervaardiging metalen in primaire vorm & producten van metaal Openbaar bestuur & defensie, verplichte sociale verzekeringen Onderw ijs Overige gemeenschapsvoorzieningen Exploitatie & handel onroerend goed & verhuur Groot- & kleinhandel (incl. reparatie) Vervaardiging pulp, papier(waren), uitgeverijen & drukkerijen Vervoer, opslag & communicatie Financiële instellingen Productie & distributie elektriciteit, gas & w ater Vervaardiging transportmiddelen Vervaardiging leer & producten van leer Vervaardiging chemische & synthetische producten Winning niet-energiehoudende delfstoffen Totale toegevoegde waarde Aandeel West-Vlaanderen in de bruto toegevoegde waarde van Vlaams Gewest (2009) 7

9 Economische prestaties & structuur Kusttoerisme verliest marktaandeel Het aandeel van de kust in de totale Belgische reismarkt (binnenlandse én buitenlandse reizen) en ook binnen de Vlaamse vakantiemarkt is dalend Toerisme blijft niettemin belangrijke sector met 3 miljard EUR omzet, met een directe tewerkstelling van jobs en een indirecte tewerkstelling van jobs Evolutie van de overnachtingen in Vlaanderen 8

10 2 Arbeidsmarkt & demografie Lage werkgelegenheidsgroei, maar tegelijkertijd lage werkloosheidsgraad Grote intraprovinciale verschillen inzake arbeidsmarktprestaties Relatief lage loonkosten en arbeidsproductiviteit Lage bevolkingsgroei & bevolkingskrimp vanaf +/ Sterke vergrijzing zorgt voor dreigende tekorten op de arbeidsmarkt (die voorlopig worden opgevangen door grensarbeid vanuit Frankrijk) 9

11 Arbeidsmarkt & demografie Relatief lagere werkgelegenheidsgroei, maar tegelijk lage werkloosheidsgraad Minder werkgelegenheidsgroei, maar werkloosheidsgraad relatief laag (mede door geringere aangroei bevolking op beroepsactieve leeftijd) Gemiddelde jaarlijkse werkgelegenheidsgroei ( ) 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 Werkloosheidsgraad (NWW in % beroepsbevolking) (december 2010) Vlaams-Brabant Antwerpen Limburg Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Limburg Antwerpen

12 Arbeidsmarkt & demografie Relatief lage loonkost en arbeidsproductiviteit Zowel de gemiddelde loonkost per werknemer als de arbeidsproductiviteit (toegevoegde waarde per werknemer) liggen in West-Vlaanderen lager dan in het Vlaams Gewest Ook het loonaandeel in de bruto toegevoegde waarde is in West-Vlaanderen lager dan in het Vlaams Gewest 11

13 Arbeidsmarkt & demografie Relatief lagere bevolkingsgroei De West-Vlaamse bevolking groeide het voorbije 1,5 decennium fors minder dan die in de andere provincies Wel grote verschillen tussen de diverse arrondissementen 0,6 0,5 0,4 Gemiddelde jaarlijkse bevolkingsgroei ( ) 0,6 0,5 0,4 0,3 0,3 0,2 0,2 0,1 0,1 0 0,0 12 Limburg Vlaams Brabant Antwerpen Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Veurne Oostende Diksmuide Roeselare Tielt Brugge Ieper Kortrijk

14 Arbeidsmarkt & demografie Dreigende tekorten op de arbeidsmarkt 105 Bevolking op beroepsactieve leeftijd (15-64, 2010=100) 65 Ouderenafhankelijkheidsgraad (65+ t.o.v ) West-Vlaanderen Vlaams Gewest West-Vlaanderen Vlaams Gewest

15 Arbeidsmarkt & demografie voorlopig opgevangen door grensarbeid 105 Bevolking op beroepsactieve leeftijd (15-64, 2010=100) Evolutie grensarbeid tussen Frankrijk en West-Vlaanderen West-Vlaanderen Vlaams Gewest

16 3 Ondernemerschap & innovatie Relatief veel kmo s, opvallend weinig bedrijven > werknemers Relatief veel zelfstandigen, maar gebrek aan starters Minder hoogtechnologische & kennisintensieve activiteiten Te beperkte innovatiegerichtheid Lagere universitaire participatiegraad & brain drain Geringere internationale focus (kleinere uitvoerquote) Wel een aantal succesvolle internationaal gerichte bedrijven (o.a. Bekaert, Barco, Picanol, Sioen, ) 15

17 Ondernemerschap & innovatie Relatief veel kmo s In West-Vlaanderen zijn relatief meer kmo s (minder dan 50 werknemers) gevestigd dan in het Vlaamse Gewest; vooral in de categorie tot 5 werknemers is het verschil tussen West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest vrij groot In West-Vlaanderen zijn er opvallend minder bedrijven met meer dan 1000 werknemers 16

18 Ondernemerschap & innovatie Minder hoogtechnologische & kennisintensieve activiteiten In West-Vlaanderen zijn relatief minder werknemers tewerkgesteld in hoogtechnologische en kennisintensieve diensten vergeleken met Vlaams Gewest Ook zijn er relatief minder werknemers actief in de middelhoogtechnologische industrie, wel relatief meer in de hoogtechnologische industrie Tewerkstelling in hoogtechnologische sectoren en kennisintensieve diensten (in % totaal) 17

19 Ondernemerschap & innovatie Te beperkte innovatiegerichtheid Sterke focus op klassieke industrie (in combinatie met sterke landbouwactiviteit) vertaalt zich in een te beperkte innovatiegerichtheid Van het totale Vlaamse budget voor wetenschappelijk onderzoek komt amper 1,4% in West-Vlaanderen terecht, wat deels te maken heeft met geringe aanwezigheid van kennisinstellingen Universitaire studieparticipatie ligt lager dan in de rest van Vlaanderen Het gebrek aan een volwaardig aanbod universiteitsonderwijs vertaalt zich in een brain drain (jongeren trekken voor hogere studies naar Gent, Antwerpen of Leuven waar ze na hun studies blijven hangen ) Een en ander vertaalt zich in een jaarlijkse netto-uitstroom weg uit West-Vlaanderen van +/-700 jongeren 18

20 Ondernemerschap & innovatie Relatief geringe internationale focus Het exportaandeel van West-Vlaanderen in het Vlaamse totaal is eerder zwak in vergelijking met andere indicatoren van economische activiteit; uitvoerquote ligt opvallend lager Relatief geringe aanwezigheid buitenlandse multinationals (die doorgaans eerder clusteren in grote centrumgebieden), anderzijds wel stevig verankerde lokale bedrijven die zich succesvol internationaal hebben weten te ontplooien (o.a. Bekaert, Barco, Picanol, Sioen, ) 25% 20% Aandeel West-Vlaanderen in Vlaams Gewest (2009) 60% 50% Uitvoerquote (uitvoer in % omzet, gem ) 15% 40% 30% 10% 20% 5% 10% 0% 19 Bevolking Bruto toeg. waarde Werkgelegenheid Uitvoer 0% West-Vlaanderen Vlaams Gewest (*) Uitvoercijfers op basis van btw-aangiften (btwregistratie naar vestiging van maatschappelijke zetel)

21 4 SWOT -analyse West-Vlaanderen STERKTES Relatief grote mate van zelfstandige activiteit binnen de totale werkgelegenheid (veel kmo s / familiebedrijven) Gunstige ligging (tussen de West-Europese kerngebieden en aan de Noordzee) Logistieke troeven (o.a. haven van Zeebrugge die het goed doet) OPPORTUNITEITEN Verbreding landbouw naar andere gerelateerde activiteiten (hoevetoerisme, ) Veroudering bevolking troef voor toerisme (cf. kusttoerisme, stad Brugge, fietsrecreatie, ) Ontwikkelingen metropool Rijsel ZWAKTES Noeste werkkracht, inzet, hardnekkigheid, van de West-Vlaamse ondernemer vertaalt zich niet in ondernemingscreatie (gebrek aan starters) Relatief geringe aanwezigheid van grote ondernemingen (vooral kmo s) Afwezigheid van kennisinstellingen en relatief laag aandeel hooggeschoolden in werkende bevolking West-Vlaanderen heeft geen grote centrumstad (vergelijkbaar met Brussel, Antwerpen of Gent) BEDREIGINGEN Transformatie van klassieke industrie naar kenniseconomie gebeurt trager dan in rest Vlaanderen Economisch weefsel vernieuwt zich minder snel (relatief minder starters, maar ook minder stopzettingen) Provincie kampt met brain-drain Continuïteit/opvolgingsproblemen vele kleine bedrijven (in het bijzonder landbouwbedrijven) Relatief sterke vergrijzing leidt tot tekorten op arbeidsmarkt (sterke afname jarigen) 20

22 21

23 Valkuilen en opportuniteiten van de West-Vlaamse ondernemer Luc Vandewalle Voorzitter Raad van Bestuur ING België West-Vlaanderen, 01 februari 2011

24 Economische context Herstel wereldeconomie zet zich door Gematigde en ongelijke groei in Europa België blijft in het hart van de Eurozone Sterke groei van de uitvoer (meer dan 10% in volume in 2010) Dynamische binnenlandse vraag: Niveau tewerkstelling Q terug op niveau van voor de crisis, herstel van de ondernemingsinvesteringen Vooruitzichten: Groei 2010: 2.1% => verwachte groei 2011: 1.9% 2

25 Enkele sleutelcijfers voor West-Vlaanderen - West-Vlaanderen omvat meer dan 10% van de Belgische bevolking - Eén van de meest actieve provincies - Meer dan ondernemingen (totaal België= ) - Weliswaar fel geraakt door de conjunctuur - Laagste werkloosheidsgraad van het land (minder dan 4%) - Tijdens de crisis is het aantal werklozen met personen gestegen (+25% - stijging België 12.5%) - Maar dynamiek is terug: In 2010 was er een daling van werklozen (-11.5% - daling België -4.2%) 3

26 Een inkijk in de West-Vlaamse economie Cluster Transport & Distributie Vastgoed en Handel & Horeca Industriële cluster Bron: West-Vlaanderen ontcijferd editie 2010 deel 1 4

27 Invloed van de kust Vastgoed activiteiten Eén vierde van alle werknemers die in het Vlaamse Gewest actief zijn in de verhuur en handel in onroerende goederen is tewerkgesteld in West-Vlaanderen Gunstig effect op de bouwsector Handel en Horeca 4.5 Miljard euro toegevoegde waarde (20% van het totaal van de prive-sector in de provincie) Aantal werknemers met meer dan 20% gestegen in 15 jaar tot werknemers in 2009 Zeer gunstig effect op veel andere diensten (sport, cultuur, ) 5

28 Transport & Logistiek veelbelovend Goed voor 6% van de toegevoegde waarde - onder het Vlaamse gemiddelde (8% en zelfs 6.7% excl. Provincie Antwerpen) - ondanks de twee zeehavens Maar het wordt zeker een kans voor de komende jaren: Studies (ook van ING) tonen het sterke groeipotentieel van de zeehavens, zeker in Zeebrugge Het is wel een uitdaging om een snelle afhandeling van grote goederenstromen in en nabij de maritieme gateways te realiseren Lancering logistiek platform WEST- POORT Geografische spreiding van de vestigingen in vervoer, opslag en communicatie (2007) Bron: West-Vlaanderen ontcijferd editie 2010 deel 1 6

29 Industriële landschap is in beweging Over de 15 laatste jaren Textiel Aantal werknemers is met -43,8% gedaald in 15 jaar (-52,4% in Vlaanderen) Maar er zijn nog grote namen zoals: Balta, B.I.G., Bekaert Textiles, LANO, Voeding Aantal werknemers is met 8,4% gestegen in 15 jaren (-1,9% in Vlaanderen) Grote namen zoals: Westvlees, Belgomilk, Alpro, Vandemoortele, 7

30 en voorbereiding voor de toekomst is al klaar Aandeel van de tewerkstelling in hoogtechnologische sectoren en kennisintensieve diensten Bron: West-Vlaanderen ontcijferd editie 2010 deel 1 8

31 Evolutie van de economische structuur Bruto toegevoegde waarde (lopende prijzen) Aandeel per bedrijfstak Vastgoed, verhuur en zakelijke dienstverlening Handel en consumentenartikelen Bouwnijverheid Metaal, machines en apparaten Vervoer en communicatie Voedings- en genotsmiddelen Horeca Textiel en textielproducten Financiële instellingen Landbouw en visserij ,4% 13,7% 8,7% 11,3% 8,5% 5,0% 3,5% 6,1% 4,2% 3,5% ,3% 16,1% 10,2% 9,6% 7,9% 4,6% 3,6% 3,2% 2,9% 2,1% Verschil ,9 2,4 1,5-1,7-0,6-0,4 0,1-2,9-1,2-1,4 Totaal * 87,9% 91,6% Bron: Belgostat *: Deel van het totaal van de getoonde sectors in de prive-sector 9

32 Evolutie van de economische structuur Bruto toegevoegde waarde (lopende prijzen Miljoen euros) Absolute cijfers Groei Vastgoed, verhuur en zakelijke dienstverlening ,7% Handel en consumentenartikelen ,9% Bouwnijverheid ,2% Metaal, machines en apparaten ,6% Vervoer en communicatie ,1% Voedings- en genotsmiddelen ,2% Horeca ,0% Textiel en textielproducten ,7% Financiële instellingen ,9% Landbouw en visserij ,4% Totaal ,6% Bron: Belgostat 10

33 Evolutie van de economische structuur Aantal werknemers (personen) Absolute cijfers Verschil Handel en consumentenartikelen Vastgoed, verhuur en zakelijke dienstverlening Metaal, machines en apparaten Bouwnijverheid Vervoer en communicatie Voedings- en genotsmiddelen Horeca Textiel en textielproducten Financiële instellingen Landbouw en visserij Totaal Bron: Belgostat 11

34 12