VERKORT JAARVERSLAG 2013
INLEIDING In juni 2014 is door het Algemeen Bestuur van Pensioenfonds Deloitte het Jaarverslag 2013 vastgesteld. Hieronder treft u een samenvatting aan van dit verslag. Aan dit verkorte jaarverslag kunnen geen rechten ontleend worden, verwezen wordt naar het formele jaarverslag. Het formele Jaarverslag 2013 is terug te vinden op www.pensioenfondsdeloitte.nl. BELANGRIJKSTE CIJFERS UIT HET JAARVERSLAG 2013 Kerncijfers 31 december 2013 31 december 2012 Aantal verzekerden Aantal deelnemers -Eindloonregeling Deloitte/Flex regeling 17 22 -Beschikbare premieregeling 4.327 4.363 Gewezen deelnemers -Eindloonregeling Deloitte/Flex regeling 2.834 2.875 -Beschikbare premieregeling 7.509 7.067 Pensioengerechtigden 1.576 1.473 Totaal 16.263 15.800 Premie en pensioenuitkeringen (x 1.000) Totale premie per jaar 28.302 29.363 Pensioenuitkeringen per jaar 23.849 24.039 Toeslagverlening inactieven 1,0% 0,0% Vermogenssituatie en solvabiliteit (x 1.000) Pensioenvermogen 568.529 602.924 Pensioenverplichtingen AEGON 523.584 560.948 Pensioenverplichtingen andere verzekeraars 8.355 8.886 Dekkingsgraad op basis garantiecontract (in %) 106,9% 105,8% Beschikbare premieregeling (x 1.000) Beleggingen voor risico deelnemers (Robeco) 289.419 253.667 BELANGRIJKSTE ONTWIKKELINGEN IN 2013 De dekkingsgraad van Pensioenfonds Deloitte, uitgaande van het garantiecontract dat het pensioenfonds met AEGON heeft afgesloten, is in 2013 gestegen naar 106,9% (2012: 105,8%). Kortingen op pensioenaanspraken of pensioenuitkeringen zijn bij Pensioenfonds Deloitte niet aan de orde. In beginsel kan er door het garantiecontract met AEGON bij het pensioenfonds namelijk geen sprake zijn van een dekkingsgraad lager dan 100%. Voor Pensioenfonds Deloitte hebben zowel het belegd vermogen in de eindloonregelingen (Eindloonregeling Deloitte en Flex regeling), als het vrij belegd vermogen hebben in 2013 positieve beleggingsrendementen behaald; 5,16% respectievelijk 6,40% (na kosten). De jaarresultaten van de beleggingen van de diverse beleggingsfondsen in de beschikbarepremie-regeling lieten in 2013 op totaalniveau een positief beeld zien. In niet alle standaard adviesmixen voor deelnemers in het Serviceniveau Volledig beheer was per saldo sprake van een positief rendement. Voor adviesmixen van jongere deelnemers waar een hoger risicoprofiel mogelijk is - was sprake van rendementen tussen 5,40% en 10,30%. Voor de adviesmixen voor oudere deelnemers waar het beleggingsrisico geleidelijk wordt afgebouwd zijn rendementen behaald tussen 2,30% en 6,60%. De rendementen in Serviceniveau Eigen beheer kunnen per deelnemer verschillen, afhankelijk van de zelf gekozen beleggingsmix. In juni 2013 heeft het Algemeen Bestuur besloten per 1 januari 2013 een toeslag te verlenen over de ingegane pensioenuitkeringen van 1%. Ook de premievrije aanspraken in de Deloitte Eindloonregeling en de FLEX-regeling zijn verhoogd. Het jaar 2013 is uiteindelijk afgesloten met een positief saldo van 3,5 miljoen. Dit positieve saldo is toegevoegd aan de statutaire reserve van het pensioenfonds die daarmee ultimo 2014 steeg naar 36,6 miljoen. Verkort jaarverslag 2013 Pagina 2
KENMERKEN PENSIOENREGELINGEN PENSIOENFONDS DELOITTE IN 2013 Eindloonregeling* Flex regeling* Beschikbarepremieregeling Pensioenrichtleeftijd 65 jaar 65 jaar 65 jaar Prepensioenrichtleeftijd 60 jaar 61 jaar n.v.t. Franchise 21.201 21.180 13.227 Pensioengrondslag Maximum pensioengevend salaris Ouderdomspensioen Partnerpensioen Pensioengevend salaris (middelgrondslag) minus franchise Pensioengevend salaris (middelgrondslag) minus franchise 83.242 n.v.t. 125.000 Jaarlijkse opbouw van 1,75% van de pensioengrondslag (maximaal 40 opbouwjaren) 70% van het bereikbare ouderdomspensioen Jaarlijkse opbouw van 1,94% van de pensioengrondslag (maximaal 36 opbouwjaren) 75% van het bereikbare ouderdomspensioen Pensioengevend salaris minus franchise Gebaseerd op beschikbare premiestaffel Gebaseerd op beschikbare premiestaffel op leeftijd 65 dan wel risico bij overlijden voor de pensioendatum 20% van het partnerpensioen Wezenpensioen 20% van het bereikbare partnerpensioen 20% van het bereikbare partnerpensioen * Eindloon- en Flex Regeling zijn vanaf 2001 gesloten voor nieuwe deelnemers en bestaande deelnemers geboren na 1949. FINANCIËLE POSITIE Eindloonregeling Deloitte en Flex regeling De financiële risico s van het pensioenfonds ten aanzien van de eindloonregelingen, alsmede ingegane levenslange pensioenuitkeringen vanuit de beschikbare premieregeling, zijn afgedekt door een garantiecontract met AEGON. In dit contract is vastgelegd dat alle nominale pensioenaanspraken levenslang worden gegarandeerd door de herverzekeraar (op een rekenrente van 4%). Voor deze garantie betaalt Pensioenfonds Deloitte uiteraard een garantiepremie aan AEGON. In 2013 bedroeg deze garantiepremie 2,14 miljoen. Het belang van het garantiecontract voor Pensioenfonds Deloitte kan worden geïllustreerd door de waarde van dit contract eind 2013 te vergelijken met de marktwaarde van de beleggingen op datzelfde moment. In de balans per 31 december 2013 (zie pagina 8) bedraagt de technische voorziening AEGON die valt onder het garantiecontract circa 523 miljoen. De onderliggende beleggingen hebben per die datum echter een marktwaarde van circa 420 miljoen. De waarde van het garantiecontract overtreft dus de waarde van de beleggingen. Pensioenfonds Deloitte heeft daarmee een vordering op AEGON van 103 miljoen. Beschikbare premieregeling In de opbouwfase van de beschikbare premieregeling is het garantiecontract met AEGON niet relevant, aangezien geen vaste uitkeringen worden toegezegd. De pensioenverplichtingen uit de beschikbarepremieregeling zijn tijdens de opbouwfase altijd gelijk aan de actuele marktwaarde van de beleggingen. De deelnemer kan in de beschikbare premieregeling op pensioendatum met zijn opgebouwde pensioenkapitaal op grond van het garantiecontract - op 4% rekenrente - een levenslange pensioenuitkering bij het pensioenfonds (via AEGON) aankopen. In dat geval is het garantiecontract dus ook in de uitkeringsfase van de beschikbare premieregeling van belang. De deelnemer kan er ook voor kiezen op pensioendatum bij een andere pensioenuitvoerder levenslange pensioenuitkeringen aan te kopen ( shoppen ) op grond van de bij deze pensioenuitvoerder geldende voorwaarden en tarieven. Dan het geldt het garantiecontract uiteraard niet. Dekkingsgraad De financiële positie van het pensioenfonds komt tot uitdrukking in het bekende begrip dekkingsgraad. Dit geeft de verhouding weer tussen enerzijds het pensioenvermogen en anderzijds de technische voorzieningen bij AEGON. Het pensioenvermogen is daarbij de som van de technische voorzieningen en het eigen vermogen (stichtingskapitaal en reserves) van het pensioenfonds. De dekkingsgraad kan wijzigen door bijvoorbeeld positieve of negatieve beleggingsresultaten en de ontwikkeling van de marktrente. De dekkingsgraad, rekening houdend met het garantiecontract, heeft zich de afgelopen jaren als volgt ontwikkeld: 2013 2012 2011 2010 2009 Dekkingsgraad per 31 december 106,9% 105,8 105,2 106,8 106,4 Verkort jaarverslag 2013 Pagina 3
De wettelijke minimaal vereiste dekkingsgraad bedraagt 101%. Derhalve is bij Pensioenfonds Deloitte in 2013 sprake geweest van een toereikende solvabiliteit. indien bij de berekening van de aanwezige dekkingsgraad ook een buffer van 1% voor de DC kapitalen wordt meegenomen bedraagt de dekingsgraad ultimo 2013 106,4% (2012: 105,4%). BELEGGINGEN Eindloonregeling Deloitte en Flex regeling De beleggingen van het vermogen waar pensioenverplichtingen uit de eindloonregelingen tegenover staan, worden door AEGON beheerd in het verzekerd depot. Op dit gedeelte rust het garantiecontract tussen Pensioenfonds Deloitte en AEGON. Een groot deel van het verzekerd depot wordt door AEGON belegd in zogenoemde Strategic Allocation Funds: SAF Equity en SAF Fixed Income, waarbij strategisch 24,00% wordt belegd in aandelen en 58,50% in vastrentende waarden. Het vermogensdeel waar geen pensioenverplichtingen tegenover staan wordt separaat door AEGON beheerd in een vrij depot. Het daarop gerealiseerde rendement komt geheel ten goede aan het pensioenfonds en kan bijvoorbeeld worden aangewend voor toeslagverlening. Het Algemeen Bestuur bepaalt, na advies van de Beleggingsadviescommissie, het te voeren beleggingsbeleid binnen het vrij depot op basis van een neutraal risicoprofiel en streeft binnen dat profiel naar een rendement boven de benchmark. Naast staatsobligaties (60%) en aandelen (30%) wordt onder meer belegd in vastgoed (5%) en grondstoffen (5%). Beleggingsportefeuille AEGON (bedragen x 1.000,-) 31 december 2013 31 december 2012 Verzekerd depot Vastrentende waarden 63.539 65.571 SAF Aandelen 105.774 103.923 SAF Vastrentende waarden 253.494 252.954 Futures -/-2.736 -/-2.070 Liquide middelen 254 -/-1.404 Totaal 420.325 418.974 Beleggingsrendement voor en na kosten 5,45% resp. 5,16% 14,45% resp. 14,14% Benchmark (in % voor kosten) 3,49% 10,81% Vrij depot Aandelen 8.563 7.377 Vastrentende waarden 15.883 15.971 Vastgoed (fondsen) 1.286 1.184 Grondstoffen 1.326 994 Liquiditeiten 2 5 Totaal 27.060 25.531 Beleggingsrendement voor en na kosten 6,74% resp. 6,40% 13,80% resp.13.46% Benchmark (in % voor kosten) 5,62% 12,29% Beschikbare premieregeling Robeco beheert de opgebouwde kapitalen in de beschikbare premieregeling. Veruit de meeste (gewezen) deelnemers in de beschikbare premieregeling beleggen tot de pensioendatum volgens de gestandaardiseerde, aan de leeftijd verbonden, adviesmixen in Serviceniveau Volledig beheer. De adviesmixen zijn door het pensioenfonds zo samengesteld dat naarmate de pensioendatum nadert, het beleggingsrisico wordt verminderd. Naar eigen inzicht beleggingsfondsen selecteren is mogelijk in het Serviceniveau Eigen beheer. Verkort jaarverslag 2013 Pagina 4
Het belegd vermogen en het rendement per adviesmix in 2013 ten opzichte van 2012 was als volgt: Adviesmix 2013 2012 (Bedragen x 1.000,-) Belegd vermogen % Rendement Belegd vermogen % Rendement Mix 1 (<25 jaar) 523 10,30% 566 15,19% Mix 2 (25-34 jaar) 35.655 9,20% 34.458 15,05% Mix 3 (35-44 jaar) 83.728 7,30% 73.214 14,76% Mix 4 (45-49 jaar) 38.962 5,40% 34.524 14,46% Mix 5 (50-54 jaar) 37.013 6,60% 30.822 13,12% Mix 6 (55-58 jaar) 28.238 6,40% 26.633 11,81% Mix 7 (59-62 jaar) 24.273 4,20% 18.788 7,82% Mix 8 (>63 jaar) 2.918 2,30% 1.170 4,78% Eigen beheer mix 38.109 Individueel 33.493 Individueel Totaal 289.419 253.667 In 2013 maakte gemiddeld ongeveer 3,9% van alle (gewezen) deelnemers in de beschikbare premieregeling gebruik van het Serviceniveau Eigen beheer. Van deze groep had 8,3% een zeer offensief beleggingsprofiel en 11,5% een zeer defensief beleggingsprofiel. De rendementen van de onderliggende Robeco beleggingsfondsen, waaruit de leeftijdsafhankelijke adviesmixen zijn opgebouwd, kunnen in 2013 ten opzichte van 2012 als volgt worden weergegeven: Rendement Robeco beleggingsfondsen 2013 2012 Rendement Benchmark Rendement Benchmark Robeco Emerging Markets Equities D EUR shares -/- 9,8% -/- 6,8% 16,3% 16,4% Robeco Property Equities D EUR shares -/- 5,5% 0,5% 25,2% 25,9% Robeco European Conservative Equities D EUR 18,6% 19,8% 15,6% 15,5% Robeco European Equities D EUR shares 20,9% 19,8% 16,3% 17,3% Robeco 21,3% 21,9% 16,8% 14,8% Robeco Commodities -/- 10,7% n.n.b. 1,6% n.n.b. Robeco High Yield Bonds B EUR shares 6,9% 7,5% 18,2% 16,1% Robeco All Strategie Euro Bonds BH EUR shares 2,4% 2,2% 12,7% 11,2% Roparco Flexioen 1,9% n.v.t. 2,4% n.v.t. TOESLAGVERLENING Pensioenfonds Deloitte heeft de ambitie om jaarlijks de pensioenrechten en pensioenaanspraken aan te passen aan de prijsontwikkeling. Het Algemeen Bestuur beslist evenwel jaarlijks in hoeverre pensioenrechten en pensioenaanspraken worden aangepast. Voor deze voorwaardelijke toeslagverlening is geen bestemmingsreserve gevormd en wordt geen premie betaald. De toeslagverlening wordt gefinancierd uit het rendement op het vrij vermogen en/of het vrije vermogen. In juni 2013 heeft het Algemeen Bestuur besloten per 1 juli 2013 een toeslag van 1% te verlenen over de ingegane pensioenuitkeringen. Ook de premievrije aanspraken in de Deloitte Eindloonregeling en de FLEXregeling zijn verhoogd met 1%. PENSIOENUITVOERINGSKOSTEN Voor een goed overzicht van de totale uitvoeringskosten maakt Pensioenfonds Deloitte onderscheid tussen: Pensioenbeheerkosten: administratiekosten, externe advieskosten en toezicht Vermogensbeheerkosten AEGON Vermogensbeheerkosten Robeco Verkort jaarverslag 2013 Pagina 5
Pensioenbeheerkosten Pensioenbeheerkosten (x 1.000) 2013 2012 Administratiekosten A&O 798 781 Administratiekosten Robeco 27 16 Administratiekosten AEGON 238 233 Accountantskosten 54 59 Actuariële kosten 31 40 Overige advieskosten 56 41 Contributies en bijdragen 50 57 Overige beheerkosten 127 73 Totaal kosten (netto) 1.381 1.300 Volgens de definitie van de Pensioenfederatie worden pensioenbeheerkosten in euro s per deelnemer berekend door de totale pensioenbeheerkosten te delen door het totaal aantal actieve deelnemers en gepensioneerden (5.920). Hiermee komt het pensioenfonds uit op 233,- per deelnemer. Inclusief slapers komen de totale pensioenbeheerkosten per deelnemer over 2013 uit op 85,- per deelnemer. Overigens bedragen over 2013 de totale bijdragen van de werkgever en werknemers in de pensioenbeheerkosten 1.446.000,- (zie toelichting op staat van baten en lasten, onder premiebijdragen). Dit bedrag is hoger dan de feitelijke pensioenbeheerkosten over 2013. Daarmee hebben de pensioenbeheerkosten over 2013 geen negatieve gevolgen gehad voor de vermogenspositie van het pensioenfonds danwel de hoogte van aanspraken of uitkeringen. Vermogensbeheerkosten AEGON Overeenkomstig de aanbevelingen van de Pensioenfederatie heeft AEGON de vermogensbeheer- en transactiekosten over 2013 gerapporteerd in verhouding tot het gemiddeld belegd vermogen. Dit is het gemiddelde van het totale belegde vermogen per eind van elke kalendermaand. De transactiekosten bevatten de op- en afslagen die in 2013 uit hoofde van aan- en verkooptransacties in beleggingsfondsen zijn betaald. Vermogensbeheerkosten AEGON (x 1.000) Kosten Gemiddeld belegd vermogen % kosten Kosten vermogensbeheer verzekerd depot 1.213 417.611 0,29 Transactiekosten verzekerd depot 85 417.611 0,02 Kosten vermogensbeheer vrij depot 92 26.354 0,35 Transactiekosten vrij depot 34 26.354 0,13 Totaal kosten (netto) 1.424 Vermogensbeheerkosten Robeco Robeco brengt geen aankoopkosten, switchkosten en kosten voor onttrekking, waardeoverdracht of pensionering in rekening. Wel is sprake van een jaarlijkse beheerfee die per beleggingsfonds kan variëren. De beheerfee van de beleggingsfondsen in de beschikbare premieregeling over 2013 zijn als volgt te specificeren: Kosten per Robeco beleggingsfonds (x 1.000) Kosten Gemiddeld belegd vermogen Beheerfee % Robeco Emerging Markets Equities 366 24.405 1,50 Robeco Property Equities 270 18.026 1,50 Robeco European Conservatieve Equities 128 12.796 1,00 SAM Sustainable European Equities 389 31.103 1,25 Robeco 541 54.087 1,00 Sarasin Commodities 56 8.639 0,65 Robeco High Yield Bonds 183 18.282 1,00 Robeco All Strategy Euro Bonds 564 80.533 0,70 Overige Robeco-fondsen (Serviceniveau Eigen beheer) 86 8.631 0,70-1,50 Omvangskorting -/-1.395 Totaal kosten (netto) 1.188 256.502 Het gemiddeld belegd vermogen is hierbij het gemiddelde van het totale belegde vermogen per eind van elk kwartaal. De overige beleggingsfondsen bestaan uit andere Robeco fondsen waaruit deelnemers in serviceniveau Eigen beheer kunnen kiezen. Het totale belegd vermogen in deze fondsen is relatief klein. Verkort jaarverslag 2013 Pagina 6
De totale netto beleggingskosten van Robeco ten opzichte van gemiddeld belegd vermogen dat zij voor het pensioenfonds onder beheer heeft, komt in 2013 uit op 0,46%. Voor een uitgebreidere toelichting op de uitvoeringskosten van Pensioenfonds Deloitte wordt verwezen naar het officiële Jaarverslag 2013. VERANTWOORDING: BEOORDELINGSRAAD Naar aanleiding van het Jaarverslag 2013 constateert de Beoordelingsraad dat: - per 1 januari 2014 op haar verzoek mevrouw mr Carina Houwen teruggetreden is als lid namens de werknemers. In haar plaats heeft de Ondernemingsraad Emile van der Hall RA benoemd; - 2014 is een cruciaal jaar voor het Pensioenfonds vanwege het aflopen van het garantiecontract met AEGON. De Beoordelingsraad heeft daarom besloten in 2014 frequent (in beginsel maandelijks) een bijeenkomst te hebben met de bestuurssecretaris van het Pensioenfonds om zich te laten voorlichten over de voortgang in deze kwestie; - De Beoordelingsraad heeft verheugd kennisgenomen van de verdere verbetering van de dekkingsgraad van het Pensioenfonds en het goede resultaat over 2013. De Beoordelingsraad heeft met instemming kennis genomen van het feit dat van dit resultaat ruim 3,5 miljoen is aangewend voor een indexatie van 1%; - De samenwerking met het Algemeen Bestuur is uitstekend. Stukken en informatie worden steeds vlot verstrekt. De Beoordelingsraad dankt het Algemeen Bestuur hartelijk voor deze uitstekende samenwerking. - Ten aanzien van het reglement valt De Beoordelingsraad het volgende op: Wanneer een deelnemer aan de beschikbaar premieregeling van het Pensioenfonds uit dienst treedt bij Deloitte vervalt automatisch de aanspraak op nabestaandenpensioen, tenzij de gewezen werknemer er uitdrukkelijk voor kiest deze aanspraak in stand te laten. In dat laatste geval wordt er een bedrag voor risicopremie uit zijn pensioenkapitaal gesepareerd. De wettelijke regeling houdt als regelend recht in dat automatisch een aanspraak op nabestaandenpensioen wordt gehandhaafd, tenzij de gewezen werknemer uitdrukkelijk anders kiest. De Beoordelingsraad heeft het Algemeen Bestuur in overweging gegeven deze wettelijke regeling van regelend recht te volgen. Mede in verband met de daarmee samenhangende administratieve lasten heeft het Bestuur daar van af gezien. De Beoordelingsraad acht dit, mede in het kader van de zorgplicht jegens deelnemers, onwenselijk en vraagt het Algemeen Bestuur dringend dit besluit te heroverwegen. Voor het volledige verslag van de boordelingsraad verwijzen wij u naar het jaarverslag 2013. VOORUITBLIK 2014 In 2014 is er sprake van licht economisch herstel maar we zijn er nog niet. Over het algemeen is er sprake van een toenemend vertrouwen. Het garantiecontract met AEGON loopt op 31 december 2014 af. Het bestuur is zich hiervan bewust en werkt mede door besprekingen met AEGON over een mogelijke verlenging van het contract toe naar een oplossing. Begin 2014 heeft het pensioenfonds haar overeenkomst met A&O Services voor één jaar verlengd en ook de toekomst van het pensioenfonds staat hoog op de agenda. Belangrijke zaken die bij een mogelijke verlenging een rol spelen zijn de inschattingen op toekomstig overrendement en de daarmee verband houdende toekomstige mogelijkheden voor toeslagverlening. Eén ding is daarbij zeker: ook als het garantiecontract niet zou worden verlengd, blijven, zolang AEGON haar verplichtingen nakomt, alle op dat moment bestaande pensioenuitkeringen in de hierbij verzekerde regelingen in de toekomst gegarandeerd. Het contract wordt in dat geval premievrij gemaakt. Een ander belangrijk onderwerp voor het pensioenfonds in 2014 betreft het doorvoeren in de beschikbare premieregeling van de gevolgen zoals die vanaf 2014 voortvloeien uit de Wet verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd. Verkort jaarverslag 2013 Pagina 7
BALANS PER 31 DECEMBER (x 1.000) 31 december 2013 31 december 2012 Activa Beleggingen voor risico pensioenfonds 27.060 25.531 Beleggingen voor risico deelnemers 289.419 253.667 Herverzekeringsdeel technische voorzieningen 523.584 560.948 Vorderingen en overlopende activa 19.738 19.808 859.801 859.954 Passiva Stichtingskapitaal en reserves 36.590 33.090 Technische voorzieningen AEGON 523.584 560.948 Technische voorzieningen overige verzekeringsmaatschappijen 8.355 8.886 Overige voorzieningen 865 1.730 Pensioenverplichtingen voor risico deelnemers 289.419 253.667 Schulden en overlopende passiva 988 1.633 859.801 859.954 STAAT VAN BATEN EN LASTEN (x 1.000) 2013 2012 Baten Premiebijdragen (van werkgever en werknemers) 6.106 7.392 Premiebijdragen voor risico deelnemers 20.924 20.707 Beleggingsresultaten risico pensioenfonds 1.666 2.912 Beleggingsresultaten voor risico deelnemers 16.972 26.021 Baten uit herverzekering 25.562 23.665 Mutatie vordering herverzekeringsdeel technische voorzieningen -/-37.364 40.077 Overige baten 1.606 1.884 35.472 122.658 Lasten Mutaties in de technische voorziening AEGON -/-37.364 40.077 Mutaties technische voorzieningen overige verz.maatschappijen -/-531 392 Pensioenuitkeringen 23.849 24.039 Pensioenuitvoeringskosten 1.381 1.300 Saldo overdracht van aanspraken 43 15 Mutatie voorziening voor risico deelnemers 35.752 45.400 Overige mutaties voor risico deelnemers 2.529 1.728 Herverzekeringen 1.261 782 Lasten uit herverzekering 4.423 3.307 Overige lasten 626 6 31.972 117.046 Saldo van baten en lasten 3.500 5.612 Pensioenfonds Deloitte Postbus 11 2280 AA Rijswijk Tel. 070 33 66 380 info@pensioenfondsdeloitte.nl www.pensioenfondsdeloitte.nl ALGEMEEN BESTUUR J. Volkers R.J. Zijlman J. Bout J.C.M. Hendriks L.M.H.J. van Hoorn I.M. Laan BEOORDELINGSRAAD F. Bracht E.M. van der Hall W. de Jong RAADGEVEND ACTUARIS Montae Advies BV Verkort jaarverslag 2013 Pagina 8