ICT INCLUSIEF Een train de trainer -pakket voor het aanleren van computervaardigheden Jo Daems K-point, onderzoekscentrum ICT en Inclusie, K.H.Kempen Geel 16 februari 2012 1
Situering Antwoord op vraag van leraren en begeleiders BO en dagcentra ICT competent? Computervorming op maat van de cliënt Samenwerking opleidingen Ergotherapie Toegepaste Informatica 2
Train de trainerpakket Twee luiken: ICT-competentieprofiel voor leraren en begeleiders 9 stappenplan voor het ontwikkelen van een programma op maat 3
Wanneer ben je als leraar/begeleider ICT-competent? 4
Je bent als leraar/begeleider ICTcompetent indien 5 basiscompetenties Positieve houding t.o.v. ICT uitstralen ICT-vaardig zijn Voorbereiden met kennis van de doelgroep Didactisch vaardig zijn ICT kunnen integreren 5
Competentieprofiel Elke basiscompetentie heeft deelcompetenties op 4 verschillende niveaus De kerncompetenties zijn deze van niveau 1 Niveau 2 tot 4 zijn differentiërende competenties Twee versies: lijst en mindmap jaa 2 6
Competentieprofiel 7
Positieve houding uitstralen 8
ICT-vaardig zijn 9
Voorbereiden met kennis van doelgroep 10
Didactisch vaardig zijn 11
ICT integreren 12
Nut van het ICT-competentieprofiel voor de trainer Instrument voor zelfevaluatie Actie voorzien bij elke competentie zodat de trainer weet hoe en waar die competentie kan verworven worden 13
14
Welk didactisch model is bruikbaar? 15
Bij keuze didactisch model rekening houden met: 16
Enkele voorbeelden: Betekenisvol, sluit aan bij interessewereld Een grondige analyse van de taak: kritische stappen, wijze van uitvoeren, wijze van ondersteuning Leren is een actief proces: al doende leren ingebed in een betekenisvolle context Differentiëren: aanbod, instructie en ondersteuning op maat, rekening houdend met leerstijl Stappenplannen voor het trainen van vaardigheden Ruimte voor herhalen en experimenteren in diverse contexten Spreiding in de tijd: meerdere korte sessies in plaats van enkele lange sessies... 17
4C/ID model 18
9 stappenplan gebaseerd op 4C/ID model j 19
Stap 1: Wat wil de cliënt leren? Welke ICT vaardigheid wil de cliënt leren? Wat wil de cliënt leren aan de computer? Wat wil de cliënt doen met het geleerde? http://www.debellekens.be http://www.duffel.be/ http://www.kirstenenelieninbolivia.blogspot.com/ 20
Stap 2: Analyse Wat moet de cliënt kunnen om deze vaardigheid uit te voeren? Technische analyse: Uit welke deelhandelingen bestaat deze vaardigheid? Hiërarchie: Welke handelingen vormen de basis voor andere handelingen? Routine versus Niet Routine: Welke handelingen zijn eerder routinematig? 21
2.1 Technische analyse 22
2.2 Hiërarchie 23
2.3 Routine Niet Routine 24
Stap 3: Afbakenen Zal de cliënt het volledige programma leren gebruiken of een deel ervan? Kan de vaardigheid binnen een voor de cliënt haalbare periode verworven worden? Zijn er aspecten (omgeving, cliënt, taak) die pleiten om niet te kiezen voor een hele taakbenadering of het aanleren van het volledige programma? 25
Stap 4: Bepalen van taakklassen Welke handelingen liggen aan de basis van de uit te voeren vaardigheid, welke leiden tot verdieping en welke vervolledigen het verwerven van de complexe vaardigheid? Welke handelingen vormen de basis voor het volledig uitvoeren van de complexe vaardigheid in zijn eenvoudigste vorm? (verkennen) Welke handelingen dienen geleerd en/of gecombineerd te worden voor het zelfstandig uitvoeren van de complexe vaardigheid binnen de leeromgeving? - (verdiepen) Welke handelingen dienen verworven te worden voor het zelfstandig uitvoeren van de complexe vaardigheid buiten de leeromgeving? (verruimen) 26
4.1 Verkennend Taakklasse 1 Verkennend Computer aan en uitzetten Website/programma openen en sluiten Navigeren door eenvoudige website Informatie vinden op eenvoudige website Scrollen doorheen een pagina 27
4.2 Verdiepend Taakklasse 2 Verdiepend Navigeren doorheen complexere websites (horizontale en verticale knoppen) Navigeren op meerdere niveaus (uitklapbaar) Informatie zoeken zoekfunctie 28
4.3 Verruimend Taakklasse 3 Verruimend Verkennen van nieuwe websites Gebruik van Google Navigeren en informatie zoeken op nieuwe websites 29
Stap 5: Ontwerpen van leertaken Met welke taken kan ik werken om de verschillende stappen aan te leren? Welke accenten ga ik leggen? Geef ik telkens de hele taak en werken we één aspect dieper uit, of werken we aan de hele taak in een verkorte versie die telkens uitgebreid wordt? Hoeveel leertaken zal ik nodig hebben om tot het zelfstandig uitvoeren van de vaardigheid te komen? 30
Stap 6: Informatie en ondersteuning Welke theoretische bagage is er nodig om de vaardigheid uit te voeren? Hoe kan deze informatie aangeboden worden? Hoe kan de zelfsturing door de cliënt opgebouwd worden? Handleiding? Hulpkaart? Stappenplan? 31
Stap 7: Ontwerpen van deeltaakoefeningen Welke vaardigheden moeten nog geautomatiseerd worden? Zijn er nog routinevaardigheden die specifiek moeten ingeoefend worden? 32
Stap 8: Randvoorwaarden Welk materiaal en hulpmiddelen zijn er nodig? Zijn er naast de computer nog omgevingseisen? Zijn er specifieke hulpmiddelen (ICT en ondersteunend) nodig? 33
Stap 9: Evalueren en bijsturen van opzet en aanpak Verloopt het aanleren van de vaardigheid zoals verwacht? Werd het niveau van taakklasse/leertaak/ondersteuning/ deeltaakoefeningen goed ingeschat? Kunnen de voorbereide activiteiten uitgevoerd worden binnen het voorziene tijdsbestek? Zijn er elementen die de uitvoering van de handeling belemmeren? Zijn er steeds weerkerende elementen/momenten waarbij de activiteit vastloopt of waarbij extra hulp nodig blijft? 34
Pilootprojecten studenten ergo Versturen van een e-mail Muziek downloaden en een eigen cd maken Fotoalbum maken op Facebook Een PowerPointpresentatie maken 35
Besluit Het ontworpen ICT-competentieprofiel stelt de leraar/begeleider eerder gerust. Wie beschikt over competenties op niveau 1 kan aan de slag gaan met de cliënt en ICT. 36
Besluit Voor de beginnende trainer vergt het inwerken in het 9-stappenplan enige tijd. De gevorderde trainer kan op eerdere ervaringen en inzichten terugvallen. Analyses voor cliënt 1 zijn ook bruikbaar voor cliënt 2. Deelaspecten van een analyse zijn bruikbaar bij analyses van andere vaardigheden. 37
Besluit Door het principe van de hele taakbenadering te bewaken, in te spelen op de interesses van de cliënt en oog te hebben voor variatie in de aangeboden taken, mondt elke leertaak uit in een unieke succeservaring voor de cliënt. 38
Workshop Train de trainerpakket wordt verspreid via workshops http://gc.cello.be/ 15 maart 2012 Gent 19 april 2012Geel Op vraag Contact: jo.daems@khk.be 39
Meer info? Publicaties: Daems, J., Torfs, E., Hannes, A. (2011), Ontwikkelen van een ICT-competentieprofiel voor leerkrachten buitengewoon onderwijs en begeleiders van volwassenen met een verstandelijke beperking. Jaarboek ergotherapie. Leuven: Acco. Daems, J., Torfs, E., Hannes, A., De Boeck, J., Dekelver, J. (2011), ICT-Inclusive, a train-the-trainer package to support teaching ICT-skills to pupils with intellectual disabilities. In Accessibility Reaching Everywhere, Aegis conference proceedings. p325 333.(www. aegis-conference.eu) Website www.k-point.be 40