Functioneel rekenen. Wat? Waarom? opdracht: Doelen van vandaag: 1. Doel van wiskunde-onderwijs
|
|
- Samuël Smets
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Doelen van vandaag: Functioneel rekenen - Samen reflecteren en inzien wat het uiteindelijke doel, de essentie is van wiskunde-onderwijs. - De begrippen functioneel rekenen, realistisch rekenen en levensecht rekenen actief invulling geven vanuit verschillende rekentaken. - Accenten in een rekenactiviteit (verkennen, inoefenen, toepassen, reflecteren) plaatsen binnen remediëren. - Proeven van de verschillende competenties die geïntegreerd kunnen worden binnen een rekenactiviteit om vanuit de sterktes, interesses van (rekenzwakke) kinderen te vertrekken. 1. Doel van wiskunde-onderwijs opdracht: werkvorm: brainstorm rond probleemstelling: Wat is wiskunde? Waarom wiskunde onderwijzen? Wat? Waarom? W. V. 1
2 Met het wiskunde-onderwijs streeft men naar: 1. een aantal fundamentele wiskundige inzichten, kenniselementen en vaardigheden verwerven die nodig zijn om te kunnen functioneren in hun verdere schoolloopbaan en in het maatschappelijk leven betekenisvol leren: Wat hebben de kinderen nodig om zich vandaag en morgen maatschappelijk te integreren? 2. de verworven kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes in verband brengen met en gebruiken in zinvolle concrete situaties en in andere leergebieden transcendent leren: Kinderen transfers leren leggen van het geleerde in de rekenles naar situaties buiten de rekenles, buiten de klas. 3. de taal van wiskunde begrijpen, binnen en buiten de rekenlessen interactief leren: Kinderen plaatsen in communicatieve situaties waarbij nodig is om precies en nauwkeurig te begrijpen en zich uit te drukken. 4. een onderzoeksgerichte houding ontwikkelen die helpt bij het opsporen en onderzoeken van (wiskundige) verbanden, patronen, structuren van semantiseren naar formaliseren: Van leren begrijpen door betekenis te verlenen, verbanden te leggen naar het verkrijgen van inzicht in structuren, abstract toepassen van inhoud binnen andere contexten. 5. het hanteren van zoekstrategieën om (wiskundige) problemen op te lossen geen doel maar middel: Niet het technische aspect van wiskunde mag overheersen maar deze technische aspecten kunnen toepassen binnen een juiste context om een probleem op te lossen is essentieel. Weten wanneer er opgeteld, W. V. 2
3 verminderd, vermenigvuldigd of gedeeld moet worden is belangrijker dan deze bewerkingen foutloos te kunnen oplossen zonder te weten wanneer ze de strategie moeten toepassen. 6. het eigen wiskundig denk- en leerproces leren sturen en erover reflecteren leren redeneren en reflecteren: Door actief, interactief, participatief en reflectief te onderwijzen kinderen stimuleren om te verwoorden hoe ze denken, handelen en hoe ze gedacht, gehandeld hebben. 7. een adequate, constructief-kritische houding ontwikkelen tegenover wiskunde 8. een positieve houding ontwikkelen tegenover wiskunde levensecht, realistisch rekenen: Realistische, relevante taken vertrekkend vanuit de leefwereld werken automatisch meer betrokkenheidsverhogend en zullen kinderen nog meer motiveren als deze ook uitdagend zijn. 2. Functioneel, realistisch en levensecht leren 2.1. Wat is functioneel rekenen? We zouden functioneel kunnen omschrijven als op een realistische manier verder bouwen op de ervaringen van iedere leerling, rekening houdend met de toekomstverwachtiging. We stellen ons dus de vraag: Wat we vandaag doen, is dat betekenisvol voor die leerling? Staat het in functie van de perspectieven voor de ontwikkeling van die leerling? Het uitgangspunt van functioneel leren: betekenisvol leren, wat hebben onze leerlingen vandaag en morgen nodig om zich maatschappelijk te integreren. W. V. 3
4 Het doel van functioneel leren: transcendent leren, leerlingen transfers leren leggen van het geleerde in de klas naar buiten de klas, het leren heeft een onmiddellijk doel om in te zetten. Hoe functioneel leren? - via zintuiglijke en motorische prikkels het leren en geheugen activeren - met realistische, relevante taken werken, m.a.w. confrontatie bieden met contexten waarin die realiteit zich voordoet ( concreet leren) - betrokkenheidsverhogend werken vanuit de ervaringswereld van de leerling en integreer het geleerde terug in de ervaringswereld - vanuit motiverende en uitdagende taken - betekenisvol leren - integratie van verschillende leerdomeinen - interactieve werkvormen die gericht zijn op communicatieve situaties om zich te leren uitdrukken zodat taal ontwikkeld wordt om te leren redeneren en reflecteren 2.2. Is er een verschil tussen functioneel en realistisch, levensecht rekenen? Wat dan wel? Levensecht, realistisch rekenen Wanneer we werken met herfstvruchten, snoepjes,. dan zijn we levensecht aan t werken. In deze maatschappij, in de realiteit van de leerlingen, worden ze vaak geconfronteerd met cijfers en getallen. Wanneer we vertrekken van die situaties die relevant en realistisch zijn voor de leerlingen (zonder dat ze zich daarbij iets moeten voorstellen), met het concrete materiaal bij zich (schoenen, reclamefolders, ) dan zijn we realistisch aan het rekenen. Het is zoals rekenen zich in de realiteit aan ons voordoet. Van daaruit gaan we verder naar schematisch en abstract niveau. W. V. 4
5 3. Belangrijke didactische principes binnen rekenen Het ontwikkelingsproces in onze hersenen loopt altijd van concreet niveau, via het voorstellingsniveau op papier in een tekening of afbeelding (= schematisch niveau) naar het abstract niveau dat zich zonder hulpmiddelen in de hersenen afspeelt. activiteit: koffie verkeerd 3.1. Concreet Het zelf ervaren, doen, beleven, bewegen, ontdekken, proeven, voelen,... Leren vanuit zintuiglijke waarneming en beleving is essentieel in elk leerproces om leerinhoud op te slaan in het geheugen. Denk hierbij aan de neuro-didactiek en hoe het geheugen het proces zintuigelijk geheugen korte termijngeheugen lange termijngeheugen volgt. voorbeeld: De handen mogen gebruiken bij het tellen is enerzijds beleven, doen, anderzijds gebruik maken van de realiteit die er altijd is. Door met de handen te kunnen manipuleren, voelt het kind de hoeveelheden heel concreet door de vingers gaan (later wordt dit vervangen door andere hulpmiddelen: blokjes, telraam,...). Met ondersteuning van de ogen worden de hersenen geprikkeld. Dit proces van voelen, kijken, denken maakt het kind bewust van de eigen vaardigheid steeds sneller en sneller te denken dan te voelen klaar voor een volgende fase Schematisch Het gebruiken van een schema waardoor onze concrete voorstelling ruw wordt gevisualiseerd. Dit kunnen allerhande soorten schema s zijn: tekening, tabel, splitsschema, pijlenvoorstelling,... voorbeeld: Na gebruik van de vingers en de andere hulpmiddelen, van het concrete materiaal dus, komt er een fase van het voorstellingsvermogen. Deze fase wordt door veel kinderen als een soort tussenstation gebruikt. Ze hebben W. V. 5
6 de vingers of de blokjes niet meer nodig, maar zetten daarvoor in de plaats nog wel tekentjes of streepjes op papier. Dit proces van visuele ondersteuning maakt het kind bewust van het eigen denkvermogen dit zonder schema ook te kunnen klaar voor een volgende fase Abstract Zonder hulpmiddelen abstract logisch denken. Er worden inzichten opgeroepen die vanuit de concrete ervaring via de schematische voorstelling uiteindelijk zich vastgezet hebben, geautomatiseerd zijn. voorbeeld: De inhoud van een getal kan abstract, zonder zich hierbij iets voor te stellen gevormd worden. 4. Verschillende accenten in de rekenles De accenten in een goede rekenles zijn geen fases die na elkaar komen (zoals concreet schematisch abstract). Het is geen of of verhaal maar een en en verhaal. De ene keer (per opdracht, per les, per lesdeel) ligt de nadruk op het ene accent, de andere keer op het andere. De accenten zijn eigenlijk een antwoord op de vraag: Waarop ligt bij deze opgave de nadruk? 4.1. Verkennen Bij verkennen krijgt het kind een nieuw probleem voorgelegd. Hiervoor moet een oplossing bedacht worden. Meerdere oplossingswijzen zijn hierbij mogelijk. Vaak wordt een nieuwe strategie naar voren gebracht of een nieuwe leerinhoud verkent door kinderen of de leerkracht. activiteit: W. V. 6
7 4.2. Oefenen Wat betreft het accent oefenen gaat het om de geleerde strategieën te verkorten en vervolgens te komen tot automatiseren. Hierbij ligt de nadruk op het antwoord. Het oefenen heeft betrekking op het inoefenen van strategieën, het inoefenen van standaardprocedures (vb. cijferen) en uit het hoofd leren van rekenfeiten. Het oefenen is hier gericht op het automatiseren en memoriseren. activiteit: 4.3. Toepassen Bij het accent toepassen krijgen de kinderen problemen in contexten voorgelegd. De kinderen moeten zelf uitzoeken welke bewerkingen toegepast moeten worden om deze problemen op te lossen. De nadruk ligt hierbij op het kiezen van de juiste bewerkingen en dus niet op het uitrekenen van de bewerkingen op zich Reflecteren Bij het accent reflecteren gaat het om het nadenken over eigen denkstrategieën, oplossingsmethodes en de gevolgde aanpak hierbij. In de rekenmethodes gaat het over opgaven waarbij kinderen nadenken over welke strategieën handig zijn voor een bepaalde opgave. Hierbij bedenkt het kind bijvoorbeeld: Wat moet ik doen?, Hoe ga ik dit aanpakken?, Welk plan heb ik hiervoor nodig?, Wat heb ik gedaan; was het een goed plan, klopt mijn antwoord? Deze reflectie kan plaatsvinden tijdens de instructie maar ook bij de verwerking van bepaalde opgaven. Reflectie gaat verder dan evalueren of het product juist of fout is. Het vertelt aan elk kind én aan de leerkracht over metacognitieve vaardigheden en metacognitieve kennis. Wat heb IK geleerd over wat ik al ken, over wat ik nu meer weet... en het vertelt over de aanpak van elk individueel kind. W. V. 7
8 5. Competentiegericht leren Naast de meervoudige intelligentie (Gardner) plaatsen we ook de verschillende competenties waarover leerlingen meer of net minder beschikken. Deze sterktes zijn ideale uitgangspunten om kennis, inzichten en vaardigheden te ontwikkelen m.b.t. de doelen, leerinhouden die we voor ogen hebben, die we willen remediëren. Verschillende competenties: - grote motoriek - kleine motoriek - taalvaardigheid - beeldende expressie - muzikale expressie - begrijpen van de fysische werkelijkheid - sociale competentie - begrijpen van de maatschappelijke wereld - abstract-logisch denken - zelfvertrouwen - zelfsturing - verbondenheid Bronnenmateriaal problemen in de rekenontwikkeling een initiatief van Fontys opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Tilburg uitgeverij Bazalt - Effectief omgaan met verschillen in rekenonderwijs Gert Gelderblom - Interactie in rekenen: eenvoudige interactie realiseren in het werken met uw rekenmethode uitgeverij Bazalt W. V. 8
VISIE. Met opvoeden en onderwijzen beogen leerkrachten de harmonische ontplooiing van de totale persoon.
Met opvoeden en onderwijzen beogen leerkrachten de harmonische ontplooiing van de totale persoon. OPVOEDEN en LEREN is gebaseerd op een draagvlak van STEUNEN, STUREN EN STIMULEREN: Om binnen de grenzen
Nadere informatieActualisering leerplan eerste graad - Deel getallenleer: vraagstukken Bijlage p. 1. Bijlagen
Bijlage p. 1 Bijlagen Bijlage p. 2 Bijlage 1 Domeinoverschrijdende doelen - Leerplan BaO (p. 83-85) 5.2 Doelen en leerinhouden 5.2.1 Wiskundige problemen leren oplossen DO1 Een algemene strategie voor
Nadere informatieWerkvormen voor automatisering bij rekenen
Workshop Automatiseren Werkvormen voor 8 september 2010 Henk Logtenberg Hogeschool Windesheim Agenda (1) 1. Introductie 1.1 Voorstellen 1.2 Warming - up 1.3 Doelen vandaag 2. Delen van kennis en ervaringen
Nadere informatieSamengevat door Lieve D Helft ICT-coördinator Scholengemeenschap InterEssen
Samengevat door ICT-coördinator Scholengemeenschap InterEssen Eindtermen ICT Vanaf het schooljaar 2007-2008 zijn er eindtermen voor ICT in het lager onderwijs, dus zal men ICT meer en meer moeten integreren
Nadere informatieFICHE 1: Gf - Vloeiende intelligentie KENMERKEN EN AANBEVELINGEN GISLEEN RAUWS
2015 FICHE 1: Gf - Vloeiende intelligentie KENMERKEN EN AANBEVELINGEN [Typ hier] [Typ hier] UIT: Intelligentiemeting in nieuwe banen: de integratie van het CHC-model in de psychodiagnostische praktijk.
Nadere informatieWerkvormen voor automatisering bij rekenen
Werkvormen voor automatisering bij rekenen 2 november 2011 Henk Logtenberg Agenda (1) 2. Introductie 1.1 Voorstellen 1.2 Warming - up 1.3 Doelen vandaag 2. Delen van kennis en ervaringen 2.1 Wat is automatiseren?
Nadere informatieDe eerste twee delen van De Wiskanjers Zorg: Boei
De eerste twee delen van De Wiskanjers Zorg: Boei Nu ben ik een uur bezig geweest met aan te leren hoe je moet rangschikken van breed naar smal En nog snapt hij het niet! Deze leerling haalt eerste, middelste
Nadere informatieAutomatiseren in de rekenles: Wat je moet weten
Automatiseren in de rekenles: Wat je moet weten Er is veel aandacht voor het verbeteren van basisvaardigheden rekenen. Terecht, want deze vaardigheden zijn onmisbaar voor het succes van kinderen in andere
Nadere informatieTaalvaardigheid Preventie en remediëring. -betrokkenheid verhogende werkvormen creëren -een maximale -herformuleren de lln het probleem
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET LEREN LEREN EN GOK Voet@2010 leren leren en thema s gelijke onderwijskansen Socio-emotionele ontwikkeling (1ste graad)
Nadere informatieLEERPLAN WISKUNDE OVSG
LEERPLAN WISKUNDE OVSG 1 Publicatie Papieren versie 1998 2008 2013 2010 Digitale versie 2008 / 2013 2 Opbouw en gebruik leerplan Structuur Deel 1 richtsnoer Visie Evaluatie Gebruik van het leerplan Deel
Nadere informatie1.De leerlingen kunnen losse gegevens verwerven en gebruiken door ze betekenis te geven en te memoriseren.
1.De leerlingen kunnen losse gegevens verwerven en gebruiken door ze betekenis te geven en te memoriseren. De leerlingen kunnen betekenis geven aan losse gegevens door ze te situeren in een context; door
Nadere informatieWaarom Wetenschap en Techniek W&T2015
Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 In het leven van alle dag speelt Wetenschap en Techniek (W&T) een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van
Nadere informatieWISKUNDIGE TAALVAARDIGHEDEN
WISKUNDIGE TLVRDIGHEDEN Derde graad 1 Het begrijpen van wiskundige uitdrukkingen in eenvoudige situaties (zowel mondeling als 1V4 2V3 3V3 (a-b-c) schriftelijk) 2 het begrijpen van figuren, tekeningen,
Nadere informatieBEGELEIDING LEERLINGEN DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN
BEGELEIDING LEERLINGEN DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN Begeleiding van leerlingen met ernstige rekenproblemen en/of dyscalculie Definitie van dyscalculie Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt
Nadere informatie1. Leergebiedoverstijgende kerndoelen voor het vso
1. Leergebiedoverstijgende kerndoelen voor het vso 1.1 Karakteristiek De leergebiedoverstijgende kerndoelen in het voortgezet speciaal onderwijs richten zich op het functioneren van jongeren op de gebieden
Nadere informatieRekenen in het VO. 9 december 2013
Rekenen in het VO 9 december 2013 Eén boek, vijf delen: Visie en organisatie (h 1 t/m 4) Rekenen (h 5 t/m 9) Afstemmen (h 10 t/m 13) Begeleiding (h 14 t/m 17) Onderzoek (h 18 en h 19) Kern: Goed rekenonderwijs
Nadere informatieDECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL
DECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL Hoe het drieslagmodel kan worden ingezet ter ondersteuning van het getalbegrip in de realistische rekenles. Het belangrijkste doel van school is niet
Nadere informatieKIJKWIJZER VOOR PAV-BUNDELS
KIJKWIJZER VOOR PAV-BUNDELS Inleiding Uitgeverijen brengen heel wat publicaties op de markt die nuttig kunnen zijn voor leraren PAV en hun leerlingen. Daarnaast verkiezen veel leraren om volledig of gedeeltelijk
Nadere informatieAlles over. Wizwijs. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen
Alles over Wizwijs Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking
Nadere informatieLeerlijn leren leren. 4 Leerlijn leren leren. 1 Strategieën om kennis op te bouwen en problemen op te lossen
4 Leerlijn leren leren Leerlijn leren leren 1 2 3 4 5 6 1 Strategieën om kennis op te bouwen en problemen op te lossen 1 De lln kunnen losse gegevens leren ze: a betekenis te geven ze te situeren in een
Nadere informatiekijkwijzer hoger onderwijs de les de docent taalontwikkelend lesgeven
kijkwijzer hoger onderwijs taalontwikkelend lesgeven de docent 1. Is het taalaanbod van de docent rijk, verzorgd en afgestemd op de studenten? Zijn de formuleringen op het niveau van studenten? Drukt de
Nadere informatieRekenen in het MBO. 11 maart 2014
Rekenen in het MBO 11 maart 2014 Eén boek, vijf delen: Visie en organisatie (h 1 t/m 4) Rekenen (h 5 t/m 9) Afstemmen (h 10 t/m 13) Begeleiding (h 14 t/m 17) Onderzoek (h 18 en h 19) Kern: Goed rekenonderwijs
Nadere informatieDyscalculie: Stagnaties in het leren rekenen. E. Harskamp. Terug naar eerste pagina. Pedagogiek in Beeld Hoofdstuk 22
Dyscalculie: Stagnaties in het leren rekenen E. Harskamp Rekenstoornissen (een voorbeeld) Susanne eind groep 5 van de basisschool. optelsommetjes over het tiental vaak fout het getalinzicht (welke getal
Nadere informatieAgenda onderwijsavond middenbouw
Agenda onderwijsavond middenbouw Kerndoelen PO Wat komt er aan bod in groep 3-4-5 Leren lezen nader bekeken Onderwijsinhoud op de Bron Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen
Nadere informatieWISKUNDIGE TAALVAARDIGHEDEN. De leerlingen ontwikkelen (binnen het gekende wiskundig instrumentarium) Derde graad kso/tso. Tweede graad kso/tso
WISKUNDIGE TLVRDIGHEDEN 1 Het begrijpen van wiskundige uitdrukkingen in eenvoudige situaties (zowel mondeling als 1V4 2V3 3V3(a-bschriftelijk) eenvoudige 2 het begrijpen (lezen) van figuren, tekeningen,
Nadere informatieDE KLAS VAN (N)U. Els Smekens. Acco Leuven / Den Haag
DE KLAS VAN (N)U Els Smekens Acco Leuven / Den Haag Inhoud WOORD VOORAF 9 INLEIDING 10 DEEL 1. DE SCHOOL VAN NU 15 DE KLAS VAN NU 17 Diversiteit: een gegeven 17 Klasgesprek over diversiteit 19 Diversiteit
Nadere informatie1 De leraar creëert een veilig pedagogisch klimaat
KIJKWIJZER PEDAGOGISCH-DIDACTISCH HANDELEN IN DE KLAS School : Vakgebied : Leerkracht : Datum : Groep : Observant : 1 De leraar creëert een veilig pedagogisch klimaat (SBL competenties 1 en 2) 1.1* is
Nadere informatieOntwikkeld door: Bronja Versteeg (projectleider), Jolanda Jager en Martha de Vries. ISBN: 9076824274
Ontwikkeld door: Bronja Versteeg (projectleider), Jolanda Jager en Martha de Vries. ISBN: 9076824274-2 - Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE 3 INLEIDING 4 DOELEN 4 WERKWIJZE 4 BESCHRIJVING VAN DE LEERLIJNEN 6
Nadere informatieResultaten van de interdiocesane proeven. Schooljaar 2005-2006. Ges. Vrije Basisschool (Gemengd) Wezenstraat 8. 9090 Melle
Resultaten van de interdiocesane proeven Schooljaar 2005-2006 Ges. Vrije Basisschool (Gemengd) Wezenstraat 8 9090 Melle 1 INHOUD Bijlage : vragen Interdiocesane proeven Inleiding 3 4 Schoolresultaten Nederlands
Nadere informatieHoe werken met de portfolio s? In de portfolio s is een duidelijke leerlijn ingebouwd.
VRAAG 7 Hoe werken met de portfolio s? In de portfolio s is een duidelijke leerlijn ingebouwd. We beschouwen attitudes als voedingsbodem voor het leren leren. - Eerste graad: expliciteren : binnencirkel
Nadere informatie27 mei. Programma 27 mei
Programma 13 mei - Wat is STEM en engineering? discussie - Waarom starten met STEM? discussie - STEM en bedrijven: kennis maken met de reële praktijk in bedrijven (filmpjes van het project techniek op
Nadere informatieHet Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:
BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse
Nadere informatie2012-2016. Zelfstandig Leren
2012-2016 Zelfstandig Leren 0 Inhoud Beschrijving doelgroep... 2 Visie op onderwijs... 2 Basisvisie... 2 Leerinhouden/ activiteiten... 2 Doelen voor het zelfstandig leren... 3 Definitie zelfstandig leren...
Nadere informatieVOET EN WISKUNDE. 1 Inleiding: Wiskundevorming
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat, 00 Brussel VOET EN WISKUNDE Inleiding: vorming Een actuele denkwijze over wiskundevorming gaat uit van competenties. Het gaat om een
Nadere informatieWiskunde: vakspecifieke toelichting en tips
Wiskunde: vakspecifieke toelichting en tips Met deze voorbeelden van taken voor de wiskundelessen willen wij verschillende ideeën illustreren. Ten eerste geven zij een idee wat bedoeld wordt met hele-taakeerst
Nadere informatieʻIk heb het niet verstaan, kunt u het nog een keer uitleggen?ʼ
ʻIk heb het niet verstaan, kunt u het nog een keer uitleggen?ʼ Verlengde instructie nader bekeken Ceciel Borghouts 21 januari 2011 Indeling van de lezing Wat verstaat men onder (verlengde) instructie?
Nadere informatieAgenda onderwijsavond bovenbouw
Agenda onderwijsavond bovenbouw Kerndoelen PO Referentieniveaus Onderwijsinhoud op de Bron Wat komt er aan bod in groep 6-7-8 Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen en kunnen
Nadere informatieWorkshop. Het museum. Opzet: Aan de hand van een plan de maquette van het museum in elkaar knutselen.
Workshop Het museum Opzet: Aan de hand van een plan de maquette van het museum in elkaar knutselen. Materiaal: Het maquettepakket van in het muzeeum. Doelen: Moedertaal: Lezen: Communicatieve elementen
Nadere informatieOnderwijskundige doelen
Onderwijskundige doelen Het materiaal van Dit Ben Ik in Brussel beoogt vooral het positief omgaan met diversiteit. Daarom is het ook logisch dat heel wat doelen van het Gelijke Onderwijskansenbeleid aan
Nadere informatieStijgen/Dalen. Effectief rekenonderwijs
Effectief rekenonderwijs Stijgen/Dalen 1. Eén persoon stelt een gesloten vraag 2. Is het antwoord op jou van toepassing; ga je staan. Is het niet bij jou van toepassing: blijf je zitten. Kan ook met voorwerp/
Nadere informatieDoel van de workshop
Praten over gedrag Doel van de workshop In deze workshop leer je waarom praten met kinderen zo belangrijk is! In deze workshop krijg je ideeën aangereikt voor het voeren van gesprekken met het kind over
Nadere informatieAanbevelingen voor de leerkracht
2012 Aanbevelingen voor de leerkracht Milou Visser Iselinge Hogeschool Goed rekenonderwijs begint bij de leerkracht! Een aantal didactische aandachtspunten die bij het werken aan een rekenverbetertraject
Nadere informatieLeren leren in onze school. Ons praktijkverhaal
Leren leren in onze school Ons praktijkverhaal Leren leren leren De leerkracht coacht leerlingen die hun eigen leerproces in handen leren nemen. G.V. BASISSCHOOL ST.-MICHIEL 3600 GENK-Winterslag Beginsituatie
Nadere informatieActieonderzoek voor diepgaand leren en kwaliteitsvol onderwijs. Hilde Stroobants KHLeuven
Actieonderzoek voor diepgaand leren en kwaliteitsvol onderwijs Hilde Stroobants KHLeuven Een cyclisch onderzoeksproces voor doorgedreven probleemoplossen met het oog op verandering Centraal doel: verandering
Nadere informatie14 01 Versie 1 C3 Leren leren Tekst 3/1 Competentiematrix Observatie en evaluatie schema Deze competentiematrix werd ontwikkeld in samenwerking met
14 01 Versie 1 C3 Leren leren Tekst 3/1 Competentiematrix Observatie en evaluatie schema Deze competentiematrix werd ontwikkeld in samenwerking met Onderwijs en Opvoeding Beringen en aan de huistaakbegeleiders
Nadere informatieOnderwijs Maak Je Samen DENKBEELDEN LEREN MET BEELDEN. TREIN Volgorde. CIRKEL Omschrijven van... BLOEM Beschrijf kenmerken. STRIK Oorzaak en gevolg
king in samenwerking in in samenwerking samenwerking TREIN Volgorde CIRKEL Omschrijven van... Eerst..., dan... BLOEM Beschrijf kenmerken Wat weet je van...? STRIK Oorzaak en gevolg De... is... KAPSTOK
Nadere informatieTOEGANKELIJK ONDERWIJS Universal Design for Learning. Leerlingen zijn verschillend! Diversiteit is de realiteit! Uitdaging voor elke leerkracht
TOEGANKELIJK ONDERWIJS Universal Design for Learning Bjorn Carreyn Filip Dehaene Hendrik Despiegelaere Mieke Theys Leerlingen zijn verschillend! Diversiteit is de realiteit! Uitdaging voor elke leerkracht
Nadere informatieKarin Nijman & Inge Verstraete. CNV onderwijsthemadag Masterclass leerstrategieën
Karin Nijman & Inge Verstraete CNV onderwijsthemadag Masterclass leerstrategieën masterclass Deel I/ theorie De basis van leren (leren is-zintuigenkennishaakjes-wg-zelfregulatie & metacognitie) Regie
Nadere informatieOnderwerp. VVKBaO. Kinderen leren eenvoudige problemen oplossen door pijltjes te verslepen.
Onderwerp Kinderen leren eenvoudige problemen oplossen door pijltjes te verslepen. ICT 1 Hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren.
Nadere informatieLeergebied Overstijgend Onderwijs in de VMBO stroom (versie juni 2018)
Leergebied Overstijgend Onderwijs in de VMBO stroom (versie juni 2018) In de VMBO stroom van het ACL wordt sinds het schooljaar 2016-2017 expliciet aandacht besteed aan de leergebied overstijgende (LGO)
Nadere informatieLeerdoelen en succescriteria in de wiskundelessen.
Leerdoelen en succescriteria in de wiskundelessen tom.robijns@ucll.be marieke.vandersmissen@ucll.be Aanleiding Integreren van relevante nieuwe inzichten over wat werkt in onderwijs in een nieuw ontwikkeld
Nadere informatieIntroductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek.
Introductie Een onderzoeksactiviteit start vanuit een verwondering of verbazing. Je wilt iets begrijpen of weten en bent op zoek naar (nieuwe) kennis en/of antwoorden. Je gaat de context en content van
Nadere informatieWaarin onderscheidt dit boek zich van andere benaderingen?
1 Achtergrond 1. Inleiding Waarin onderscheidt dit boek zich van andere benaderingen? Algemeen: - In het boek worden nieuwe inzichten vanuit verschillende invalshoeken van de leerpsychologie naar het behandelen
Nadere informatieVoorscholingstraject: visie op leren. Sessie 2
Voorscholingstraject: visie op leren Sessie 2 Dagindeling Visie op leren: uiteenzetting Inoefenen m.b.t. visie op leren Opdracht: Uitwisseling praktijkvoorbeelden in functie van nieuw leerplan (reeds vertrouwde
Nadere informatieHuistakenbeleid. 1. Visie op huistaken/lessen. 2. Concrete afspraken binnen de school. Samengesteld door WG Leren Leren, in samenwerking met het team.
Huistakenbeleid Samengesteld door WG Leren Leren, in samenwerking met het team. 1. Visie op huistaken/lessen Wij streven naar een zinvol huiswerkbeleid. Dit wordt op een kwaliteitsvolle en didactisch verantwoorde
Nadere informatieDE SINGAPORE AANPAK. Dé reken- en wiskundemethode voor echt goede rekenprestaties, gebaseerd op de Singapore-rekendidactiek
DE SINGAPORE AANPAK Dé reken- en wiskundemethode voor echt goede rekenprestaties, gebaseerd op de Singapore-rekendidactiek REKENWONDERS De Singapore Methode Hogere leerprestaties, hogere motivatie Rekenwonders
Nadere informatiePLG Leerkrachten. 8 december PLG Leerkrachten (2) Agenda
PLG Leerkrachten (2) PLG Leerkrachten 8 december 2010 vs 1.0 100422 Agenda 1. Introductie 1.1: Programma en doelen schooljaar 2010-2011 1.2: Terugblik PLG 1 en huiswerk 1.3: Doelen vandaag 1.4: De verbinding
Nadere informatieOns. Onderwijs. Kwaliteit in onderwijs
Ons Onderwijs Kwaliteit in onderwijs Voorwoord Bij Marianum staat de ontwikkeling van de leerling voorop. Wij staan voor aantrekkelijk en afgestemd onderwijs, gemotiveerde leerlingen en goede eindresultaten.
Nadere informatieIk tel tot 10! Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 15 april 2016. Rekendag voor Pabo-studenten Thema: Ik tel tot 10!
Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 15 april 2016 Ik tel tot 10! Wat: Rekendag voor Pabo-studenten Thema: Ik tel tot 10! Plaats: CPS, Amersfoort (8 min. lopen vanaf NS Amersfoort-Schothorst) Wanneer:
Nadere informatieEen geslaagde activiteit
Een geslaagde activiteit Toelichting: Een geslaagde activiteit Voor Quest 4 heb ik een handleiding gemaakt met daarbij de bijpassend schema. Om het voor de leerkrachten overzichtelijk te maken heb ik gebruik
Nadere informatieWorkshop. Timmeren. - de oppervlakte van de plank berekenen, en de oppervlakte van het binnenwerk berekenen: basis x hoogte
Workshop Timmeren Leerlingen krijgen als voortaak (thuis oplossen) het plan, en dan samen bespreken en controleren in de workshop: - ontbrekende getallen invullen. Hiervoor zetten ze eerst best alles in
Nadere informatieSTEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap
STEM Visietekst van het GO! 28 november 2016 onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap 2 Samenvatting In de beleidsnota 2014-2019 stelt Vlaams minister van Onderwijs de ambitie om leerlingen warmer te maken
Nadere informatieONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK
ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK Iedereen heeft er de mond van vol: Het beste uit de leerling halen Recht doen aan verschillen van leerlingen Naast kennis en vaardigheden, aandacht voor het
Nadere informatieDagelijks instructie - goede rekenresultaten voor de hele groep -
Dagelijks instructie - goede rekenresultaten voor de hele groep - S. Huitema Malmberg, s-hertogenbosch 1 inleiding In de afgelopen jaren zijn de verschillen tussen de kinderen in een klas duidelijk toegenomen.
Nadere informatieOnderwerp. VVKBaO. Kinderen leren blokjes slepen en plakken.
Onderwerp Kinderen leren blokjes slepen en plakken. ICT 1 Hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren. ICT 2 Gebruiken ICT op een veilige,
Nadere informatieRekenen in het MBO
Rekenen in het MBO 1 2 Wat komt aan de orde? Actuele ontwikkelingen Rekenen in het MBO waarom eigenlijk? Rekenen in het MBO belangrijke aandachtspunten Rekenen in het MBO actuele ontwikkelingen waarom
Nadere informatieBrochure. Remediërend Rekenprogramma Breuken deel 1 en 2
Brochure Remediërend Rekenprogramma Breuken deel 1 en 2 Het remediërend rekenprogramma Breuken is geschikt voor leerlingen van - groep 6, 7 en 8 van het primair onderwijs - het speciaal basisonderwijs
Nadere informatieDiagnostiek bij het optellen en aftrekken onder de twintig
- 1- Diagnostiek bij het optellen en aftrekken onder de twintig Karel Groenewegen, OBS Delfshaven, Rotterdam Deze wat uitgebreide samenvatting kwam tot stand naar aanleiding van een presentatie van Marius
Nadere informatieWorkshop. Vriendschapsbandjes
Workshop Vriendschapsbandjes Opzet: Vriendschapsbandjes in macramé met pareltjes aan. (Idee uit het boekje Eigentijds macramé, Margriet Kors en Gina Lambers, Cantecleer, 2002, ISBN 90 213 3201 9) pagina
Nadere informatie2. Spelen met de vier hoofdfasen per leerlijn Dagelijks observeren met het drieslagmodel Signaleren: zelf blokdoelen beoordelen 36
Inhoud 7 aanraders 1. Functionele gecijferdheid als doel 04 2. Spelen met de vier hoofdfasen per leerlijn 10 3. Dagelijks observeren met het drieslagmodel 18 4. Signaleren: zelf blokdoelen beoordelen 36
Nadere informatie8000-4000=4000 900-600=300 90-90 =0 7-8= 1 tekort! 4000 + 300+0-1 = 4299
Rekenstrategieën Voor de basisbewerkingen optellen en aftrekken, vermenigvuldigen en delen en voor het rekenen met breuken en rekenen met decimale getallen, wordt een overzicht gegeven van rekenstrategieën
Nadere informatieOnderwerp. VVKBaO. Kinderen leren moeilijkere problemen oplossen door pijltjes te verslepen en door stukjes te herhalen.
Onderwerp Kinderen leren moeilijkere problemen oplossen door pijltjes te verslepen en door stukjes te herhalen. ICT 1 Hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken om hen te
Nadere informatieklantgerichtheid... ... klanteninzicht... ... groepsdynamica... ... omgaan met diversiteit... ... stemgebruik... ... taalvaardigheid... ...
P1 VOORBEELD OBSERVATIE-INSTRUMENT GROEP klantgerichtheid klanteninzicht groepsdynamica omgaan met diversiteit PRESENTATIE stemgebruik taalvaardigheid non-verbaal communiceren professionele houding PERSOON
Nadere informatieStap 3 Leeractiviteiten begeleiden
Stap 3 Leeractiviteiten begeleiden Bij het begeleiden van leeractiviteiten kun je twee aspecten aan het gedrag van leerkrachten onderscheiden, namelijk het pedagogisch handelen en het didactisch handelen.
Nadere informatieType 1: De Docent TEST LEERKRACHTSTIJL LAGER. Centrum voor Taal en Onderwijs MIJN PROFIEL
Type 1: De Docent Ik weet perfect waar ik mee bezig ben. Met mijn strakke planning zien we alle vooropgestelde leerstof, met tijd voor een herhalingsles voor elke grote toets. Er zijn duidelijke afspraken
Nadere informatieCreativiteit, kun je dat afdwingen?
Creativiteit, kun je dat afdwingen? Over procesgerichte didactiek, de didactiek van creativiteit, eigenaarschap en betrokkenheid www.kunstedu.nl procesgerichte didactiek proces van de kunstenaar zelf ondergaan
Nadere informatieDeep Learning met resultaat
Deep Learning met resultaat Panama 2015 Suzanne de Lange Pieter Gerrits Wat komt aan de orde? Aanleiding, definitie en kader 3 technieken en oefening daarmee 3 Probleemstelling Ogw leidt tot oppervlakkigheid
Nadere informatieHET KAN BETER PLAN REKENEN EN WISKUNDE DEELPLAN 4
HET KAN BETER PLAN REKENEN EN WISKUNDE DEELPLAN 4 UITGANGSSITUATIE In de groepen wordt met de methode Pluspunt gewerkt. Aangezien de niveauverschillen binnen de groep erg groot zijn, werken sommige kinderen
Nadere informatieStellingen en uitleg over talentgerichte ontwikkeling op de basisschool
Stellingen en uitleg over talentgerichte ontwikkeling op de basisschool Stellingen Het begrip Talent zegt vooral iets over de capaciteiten van een leerling. Sommige leerlingen hebben meer talent dan anderen.
Nadere informatieD.1 Motiveren en inspireren van leerlingen
DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt
Nadere informatieD.1 Motiveren en inspireren van leerlingen
Didactisch bekwaam D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leerlingen krijgen ruimte voor eigen inbreng en creatieve invulling van de opdracht. De leraar zorgt ervoor dat leerlingen zich
Nadere informatieVisie op leren. Didactische uitgangspunten voor leeractiviteiten
Visie op leren Didactische uitgangspunten voor leeractiviteiten Tilburg, 1 januari 2012 Visie op leren Didactische uitgangspunten voor leeractiviteiten Aan de opzet en inhoud van de leeractiviteiten van
Nadere informatieHet Fundament voor goed rekenonderwijs
Het Fundament voor goed rekenonderwijs september 2011 Ina Cijvat Door vroegtijdige interventies kunnen alle kinderen getalbegrip ontwikkelen. Preventie van rekenproblemen Leerlijnen / tussendoelen kennen
Nadere informatieLeerpsychologie als basis voor effectieve instructie. Liesbeth Kester
Leerpsychologie als basis voor effectieve instructie Liesbeth Kester Inhoud Instructie Gagné s instructietheorie (hoofdstuk 10) Constructivisme (hoofdstuk 11) Leren Cognitieve informatieverwerking (hoofdstuk
Nadere informatieRekenen in de onderbouw
2012 Rekenen in de onderbouw Alle kinderen kunnen leren rekenen. Het is vooral de manier waarop het rekenonderwijs wordt gegeven, die bepaalt hoe succesvol leerlingen zijn. Welke vaardigheden heeft de
Nadere informatieOVERZICHT MODULES PAV
OVERZICHT MODULES PAV Inhoud PAV 3(2) Functionele rekenvaardigheid... 2 PAV 3(2) Functionele taalvaardigheid... 3 PAV 3(2) Maatschappelijk en ethisch bewustzijn, weerbaarheid en verantwoordelijkheid...
Nadere informatiePositieve houding. Hoge verwachtingen. Flexibele planning
Visie Aanpassingen in de gedragingen van de leerkracht Het vertalen van een politiek besluit zoals het M- decreet in de dagelijkse praktijk is geen gemakkelijke opgave. Als leerlingen met een beperking
Nadere informatieTABASCO. Oriëntatie + voorbereiden
TABASCO Oriëntatie + voorbereiden Leercoach Leerlingen Een bestelling doen in een restaurant (mondeling) Leerplandoelstellingen kiezen functionele kennis: - woordvelden: 35.1.3 en 35.1.4 - grammatica:
Nadere informatieAlles over. Rekenrijk. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen
Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve
Nadere informatieMaaike Verschuren en Kris Verbeeck. Handelingsgericht observeren van rekenen en wiskunde. Panamaconferentie 21 januari 2011 Noordwijkerhout
Maaike Verschuren en Kris Verbeeck Handelingsgericht observeren van rekenen en wiskunde Panamaconferentie 21 januari 2011 Noordwijkerhout Welkom Toelichten programma Welke verwachtingen heb je van deze
Nadere informatieluisteren: dialoog beluisteren en
TABASCO Leercoach Een afspraak maken ( mondeling) Een uitnodiging schrijven ( schriftelijk) Leerplandoelstellingen kiezen functionele kennis: - woordvelden:35.1.2 en 35.1.3 en 35.1.5 *dagen / maanden *afspraak
Nadere informatieDifferentiatie in 1 of 2-uursvakken
Differentiatie in 1 of 2-uursvakken Arjan Goemans An Steegen AVL-nascholingen 3 februari 2016 Intro Wie differentieert al? Voor welke vakken? Inhoud vandaag Intro 1. Wat is differentiatie? omschrijving
Nadere informatieThermometer leerkrachthandelen
Thermometer leerkrachthandelen Leerlijnen en ontwikkelingslijn voor leerkrachten van WSKO 1 Inleiding Leerkracht zijn is een dynamisch en complex vak. Mensen die leerkracht zijn en binnen onze organisatie
Nadere informatieAutomatiseren en memoriseren van het rekenen tot 10 (20)
Automatiseren en memoriseren van het rekenen tot 10 (20) Masterplan Dyscalculie December 2013 Ine van de Sluis (inevandesluis@hotmail.com) Automatiseren/memoriseren van de sommen tot 10 (20) - Verschil
Nadere informatieDe ijsbergmetafoor Frans Moerlands en Hein van der Straaten
De ijsbergmetafoor Frans Moerlands en Hein van der Straaten Een vergrootglas op het leerproces In het project Speciaal rekenen dat door het Freudenthal Instituut (in samenwerking met CED en KPC Groep)
Nadere informatieluisteren: ET 4, 6 spreken: ET 15, 18, 23 lezen: ET 10, 12 schrijven: ET 28, 30, 31, 34 mondelinge interactie: 24, 27
TABASCO Oriëntatie + voorbereiden Leercoach Leerlingen Iemand voorstellen (schriftelijk en mondeling) Leerplandoelstellingen kiezen functionele kennis: - woordvelden: 35.1.1 en 35.1.2 en 35.1.3 - grammatica:
Nadere informatieINTERDIOCESANE PROEVEN
INTERDIOCESANE PROEVEN 25-26 Vlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs Guimardstraat 1, 14 Brussel Ges. Vrije Basisschool (Gemengd) straat 4 1 Brussel 1 VVKBaO, 26 Deze brochure is een intern document.
Nadere informatieCursus Rekenspecialist. Amarantis tweede bijeenkomst 18 januari 2011
Cursus Rekenspecialist Amarantis tweede bijeenkomst 18 januari 2011 Doelen Kennismaking met huidige rekendidactiek in het basisonderwijs Niveaus van oplossen en rol van modellen Kolomsgewijs rekenen en
Nadere informatieVITAAL Plus 1 e graad
VITAAL Plus 1 e graad Krachtlijnen VITAAL Plus 1 e graad 1 Bouwstenen VITAAL Plus 1 e graad DIFFERENTIATIE TAALTAKEN AUTHENTIEKE COMMUNICATIEVE SITUATIES SCHOOLTAALWOORDEN VAARDIGHEDEN REMEDIËRING INTERCULTURALITEIT
Nadere informatie