Samenwerking decentraal: opdracht in het sociaal domein Floris Bannink Il Shik Sloover 13 maart 2013 1
Agenda - Introductie - Inleiding - Modellen - Uw randvoorwaarden - Casus - Inhoudelijk - Afwegingskader - Keuzes maken - Slot 2
Waarom samenwerken? Noodzaak Verschillende bewegingen: Grote bestuurlijke ambities en kansen verzilveren Decentralisaties Bezuinigingen Toenemende complexiteit in projecten Verdere regionalisering uitvoering (soms bestuurlijk/wettelijk opgelegd) Gevolg: geen enkele organisatie kan het nog alleen Dat levert zoektochten op naar. Passende schaal van organiseren Herschikking van taken tussen organisaties Het anders organiseren van het werk 3
Waarom samenwerken? Motieven Verschillende motieven voor samenwerking Toegevoegde waarde willen (blijven) bieden aan de maatschappij Uitvoerende taken op afstand (regie) Kwaliteit dienstenaanbod verbeteren Kostenbesparingen Kwetsbaarheid uitvoering beperken of continuïteit borgen Groter aanbod aan diensten kunnen leveren Medewerkers ontwikkelperspectief bieden Opmaat naar 100.000+ gemeenten? Motieven van deelnemers mogen onderling best verschillen, maar moeten wel worden gedeeld en mogen niet conflicteren. 4
Hoe te zorgen voor succes? Succesfactoren Intrinsieke wil, al helpt externe noodzaak Persoonlijke factor: het moet klikken tussen diegenen die het doen Gedeeld belang, al mogen motieven verschillen Wederzijdse verwachtingen helder Bereidheid zeggenschap te delen, want je geeft altijd iets op Vertrouwen en gelijkwaardigheid Leidende coalitie, bestuurlijk en ambtelijk, met betrokkenheid van achterban (bestuurlijk, ambtelijk) Vorm volgt uit strategie Regie en tempo op het proces Financiële afspraken Goede interne- en externe communicatie Goede afhechting bestaande organisaties (energie behouden) 5
Samenwerkingsmodellen 6
7 mogelijke samenwerkingsmodellen (VNG) GR Openbaar lichaam GR Openbaar lichaam en vennootschap Publieke vennootschap Samenwerking via niet-gemeentelijke vennootschap Centrumconstructie GR Centrumconstructie DVO (Zonder samenwerking) 7
Model 7: Zonder intergemeentelijke samenwerking - Uitvoering opdragen aan tak van dienst - uitvoering opdragen aan verzelfstandigd eigen werkbedrijf (B.V. of stichting) - uitvoering opdragen aan joint venture bedrijf - uitvoering opdragen aan particulier bedrijf 8
Vraag naar randvoorwaarden Welke randvoorwaarden voor samenwerking zijn voor u van belang? Welke zijn niet belangrijk voor u? 9
Van afwegingskader naar voorkeursvariant Relevante elementen in een afwegingskader o.a.: Consequenties voor intrinsieke waarden van deelnemers, waaronder nabijheid Consequenties voor aansturing, waaronder opdrachtgever-eigenaarschap Juridische consequenties, waaronder aanbesteding Personele consequenties (SW er / ambtelijk) Financiële en fiscale consequenties Toekomstbestendigheid, waaronder groeimogelijkheden Proces 10
Casus Gemeente F Gemeente C Gemeente D Gemeente A Gemeente B Gemeente E Inwoners in 2013 A. 10 inwoners B. 20 inwoners C. 20 inwoners 110 D. 30 inwoners E. 30 inwoners F. 120 inwoners Totaal: 230 11
Samenwerkingsvormen: publiek en privaat Publiek (Wgr) PPS Privaat (BW) GROL Gemeenschappelijk orgaan Centrumconstructie Samenwerkingsovereenkomst Divers B.V. N.V. C.V. (C.V. / B.V. constructie) Coöperatie Holdingstructuren - Kenmerken van de rechtsvormen - Keuze voor rechtsvorm nadat strategie en randvoorwaarden voor samenwerking zijn bepaald Welke afweging is voor u belangrijk? NB. Tweewegen-leer! 12
Wat kan/moet publiek, wat kan privaat? Publiek WSW werkgeverschap WWB beslissing op uitkering Privaat WSW uitvoering WWB re-integratie, handhaving 13
Aanbestedingsrecht SW-bedrijf is een echt bedrijf versus problematiek aanbestedingsrecht Wens om aanbestedingsvrij te kunnen opereren en voorkeur voor directe gunning; op termijn eventueel ook werkzaamheden voor derden kunnen verrichten. Opties: - quasi-inbesteding - alleenrecht Welke afweging is voor u belangrijk? 14
Risico s managen Wat ligt bestuurlijk gevoelig en wat zijn afbreukrisico s? - Deelnemende gemeenten moeten zorgdragen voor voldoende financiële middelen bij GROL Welke risico s kunnen beperkt worden en welke niet? - SW-personeel - Ambtelijk personeel / detachering - Aanbestedingsrechtelijke opties 15
Doordrukkingsmacht v. hindermacht (voorbeeld stemverhouding o.b.v. inwonertal) Zie casus Zes gemeenten: Inwoners in 2013 in grote samenwerkingsverband A. 10 inwoners B. 20 inwoners C. 20 inwoners 110 D. 30 inwoners E. 30 inwoners F. 120 inwoners Totaal: 230 Inwoners in 2020 in grote samenwerkingsverband A. 10 inwoners B. 20 inwoners C. 20 inwoners 130 D. 40 inwoners E. 40 inwoners F. 120 inwoners Totaal: 250 16
Samenvoegen WSW en WWB - Eén klantbenadering, één aanspreekpunt - Gebruik maken van de WSW infrastructuur, synergievoordelen integratie uitvoeringsorganisatie - Gezamenlijke werkgeversbenadering: gebruik maken van elkaars netwerken - 17
Proces Hoe verloopt het proces? - Snelheid, eenvoud - Van huidige naar gewenste situatie; wat komt er allemaal bij kijken? - Welke beslismomenten en -punten? (Berenschot ruitmodel) Welke afweging is voor u belangrijk? 18
Sturing (1) De wens van gemeenteraden om meer invloed te hebben c.q. de bestuurlijke behoefte om meer te sturen omdat er weinig zicht en invloed is op de uitvoering en de financiën. - Inzetten mogelijkheid terugroepen van een vertegenwoordiger vanwege verlies van vertrouwen / ontslaan van bestuurslid vanwege onvoldoende verantwoording? 19
Sturing (2): bijvoorbeeld GROL Hoe richten we de governance structuur in en hoe voorkomen we dat het opdrachtgever- en eigenaarschap teveel door elkaar gaan lopen (dubbele petten)? Scheiding in opdrachtgeverschap en eigenaarschap Eigenaar Opdrachtgever Opdrachtnemer 20
Afwegingskader: hoe keuzes maken? Een gedragen keuze van alle deelnemende gemeenten: voorkeursmodel voor samenwerking? 21
Vragen? Contact: drs. Floris Bannink f.bannink@berenschot.nl 06-21 51 8262 mr. Il Shik Sloover i.s.sloover@berenschot.nl 06-55 36 47 27 22