Onderwerp: Onderzoek Berenschot naar Arbeidsontwikkelbedrijf Voorne-Putten

Transcriptie

1 AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS Kenmerk: Sector: Inwonerszaken Team : Werk, Inkomen & Service Ontworpen door: G. van Gink Onderwerp: Onderzoek Berenschot naar Arbeidsontwikkelbedrijf Voorne-Putten Besluit: - In te stemmen met het onderzoeken van het vormen van het Arbeidsontwikkelbedrijf Voorne-Putten, waarbij wordt uitgegaan van een centrumconstructie als rechtsvorm met de gemeente Nissewaard als centrumgemeente. - besluit ter kennisname aan te bieden aan de Adviesraad Wet Maatschappelijke Ondersteuning en Sociale Zaken, cie IZ en de OR/GO. Portefeuillehouder: E.G. Mulder Vertrouwelijk: Nee Beslissing B&W d.d. Raadscommissie Ja datum OR/GO Nee Raad Nee 1

2 1. Aanleiding De vijf colleges B&W van Voorne-Putten hebben eind 2013, begin 2014 door vaststelling van de startnotitie Participatiewet en arbeidsontwikkeling op Voorne-Putten besloten een regionaal arbeidsontwikkelbedrijf (hierna te noemen AOB) te vormen. In februari 2014 zijn de definitie, visie, missie en doelstellingen van het AOB vastgesteld. Ook is ingestemd met de uitvoering van een extern onderzoek naar de opzet en vorm van het AOB en de inzet van de infrastructuur en de taken van het sociaal werkvoorzieningsbedrijf binnen het AOB. Dit onderzoek is in de afgelopen maanden uitgevoerd door onderzoeksbureaus Berenschot en Callant BV. Middels dit college-advies worden de uitkomsten van het onderzoek toegelicht en wordt geadviseerd over de te nemen vervolgstappen. 2. Argumenten Regionale is afgesproken dat het college-advies betreffende het onderzoek van Berenschot naar het Arbeidsontwikkelbedrijf door de gemeenten Hellevoetsluis en Spijkenisse wordt gemaakt. Het door beide gemeenten vervaardigde advies is integraal in dit besluit overgenomen, zonder verdere op- en/of aanmerkingen. De onderzoeksopdracht Het onderzoek is/ wordt uitgevoerd door Berenschot en Callant BV, waarbij: Berenschot zich richt op de onderdelen richten en inrichten; Dit betekent beantwoording van de vragen welke taken uitgevoerd kunnen worden door het AOB, welke verbinden er gelegd moeten worden in de arbeidsmarktregio, welke rechtsvorm wordt geadviseerd, hoe kan de infrastructuur van de Welplaat worden benut en welke taken kunnen succesvol worden uitgevoerd door de Welplaat? Callant BV zich op de onderdelen inrichten en verrichten; Callant BV onderzoekt de kracht van de Welplaat, de kansen voor toeleiding naar de arbeidsmarkt van de Wsw-werknemers, de kansrijke sectoren en branches en het herontwerpen van de bestaande bedrijfsprocessen. Berenschot en Callant BV zijn op 1 juli 2014 gestart met het onderzoek. Het onderzoek is inmiddels afgerond door Berenschot. De onderzoeksresultaten zijn opgenomen in de bijgevoegde rapportage. Callant BV kan op basis hiervan verder. De verbetervoorstellen van Callant BV zullen worden gepresenteerd aan het Management Team van de Welplaat en het Dagelijks- en Algemeen Bestuur van de Welplaat. Huidige uitvoering van de Wwb en Wsw op Voorne-Putten Gemeenten hebben nu taken op het terrein van re-integratie in het kader van de Wwb en de Wsw. Binnen de regio Voorne-Putten is sprake van verschillende samenwerkingsverbanden tussen de gemeenten. Zo voert Spijkenisse de sociale zekerheidstaken sinds uit voor de gemeenten Bernisse en Brielle en nemen Bernisse, Brielle en Westvoorne deel aan het project Spijkenisse werkt!. De gemeente Hellevoetsluis voert werkgeversdienstverlening uit voor de gemeente Westvoorne. Ook is sprake van een Gemeenschappelijke Regeling tussen de gemeenten Bernisse, Brielle, Hellevoetsluis, Spijkenisse en Westvoorne voor de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw). De Welplaat is hiervan het uitvoeringsorgaan. Dit geeft het volgende beeld: 2

3 Geadviseerde uitvoering re-integratie en Wsw Berenschot adviseert één geïntegreerd AOB te vormen voor Voorne-Putten, waarbinnen zowel de reintegratietaken voor de Participatiewet als de dienstverlening rond Wsw oud worden uitgevoerd. De argumentatie hiervoor is niet limitatief - als volgt: De regio Voorne-Putten vormt een logisch, natuurlijk begrensd gebied dat gezien kan worden als een (beperkte) arbeidsmarktregio; De complexiteit van de re-integratie neemt toe onder de Participatiewet. Gezamenlijk beschikken de gemeenten over meer kennis en kunde en zullen beter in staat zijn om een goed product neer te zetten en te onderhouden. Bovendien is de overgang naar de Participatiewet een natuurlijk moment om met de verdere samenwerking te starten; Eén duidelijk aanspreekpunt voor burgers, werkgevers en derde gemeenten over de re-integratie in het kader van de Participatiewet; Schaalvergroting maakt het mogelijk om doelmatiger te werken en betere en professionelere dienstverlening te bieden; Gezamenlijk hebben de gemeenten op Voorne-Putten een steviger positie in het overleg op Rijnmond-niveau. Naast deze voordelen zijn er ook mogelijke nadelen benoemd, die feitelijk de consequentie zijn van de Samenwerking. Deze zijn niet limitatief als volgt: De greep op de besturing wordt anders. Samenwerken impliceert dat zeggenschap moet worden gedeeld en dat wordt vaak ervaren als het hebben van minder grip. Door een goede inrichting van de samenwerkingsvorm en door stevig te blijven sturen op het AOB kan dit worden ondervangen. Er komt een schakel tussen de klant en de gemeente in de vorm van het AOB. Hiermee moet bij de verdere uitwerking rekening worden gehouden en er moet worden na gegaan in welke gevallen dat leidt tot problemen en op welke wijze dat kan worden opgelost. Er moeten incidentele kosten (transitiekosten) worden gemaakt om de samenwerking tot stand te brengen. Hiermee zou rekening moeten worden gehouden met de verdere uitwerking van het AOB. Taken en verantwoordelijkheden van het AOB Doel van het AOB is werkzoekenden te begeleiden naar de arbeidsmarkt. Het verkrijgen van algemeen geaccepteerde arbeid geldt als hoogst haalbare doel. Berenschot stelt daarom voor het AOB de volgende taken uit te laten voeren, waarbij nog te bepalen is waar de knip komt te liggen tussen de deelnemende gemeenten en het AOB: Het uitvoering van de werkintake; 3

4 Het stellen van een diagnose (d.m.v. Dariuz) en het bepalen van de afstand tot de arbeidsmarkt; De beoordeling en inzet van re-integratievoorzieningen, waaronder Voorne-Putten werkt 1, no riskpolis, medische keuring en beschut werken nieuwe stijl ; Werkgeversdienstverlening, waaronder het zorgen voor de matching, jobcoaching en inzet van loonkostensubsidie; De uitvoering van Wsw oud. Het betreft enkel de taken en dienstverlening rond re-integratie. De beoordeling van het recht op uitkering en het uitkeringsbeheer blijven in elk geval uitgevoerd worden door de afzonderlijke gemeenten. Om flexibiliteit te bieden aan de deelnemende gemeenten kan het AOB werken met een basispakket aan dienstverlening, dat elke gemeente standaard inkoopt, en producten die op individuele basis ingekocht kunnen worden. Hiermee kan aan de deelnemende gemeenten zoveel mogelijk flexibiliteit worden geboden. De inhoud van het basispakket en de overige producten moeten nader worden uitgewerkt. Het totaalaanbod en de vorm van het AOB zou als volgt kunnen zijn: Aandachtspunten: Het AOB voert in dit model ook de taken rond Wsw oud uit. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de Wsw kan bij de individuele gemeenten blijven, dan wel worden overgenomen door het AOB. Dit is een punt van nadere uitwerking; De Welplaat is een bedrijf. Dit betekent acquisitie voor het verkrijgen van opdrachten, fungeren als opdrachtnemer, opereren in de marktsector en genereren van omzet. Ook heeft de Welplaat accreditaties, vergunningen en vrijstellingen. Dit moet behouden blijven binnen het AOB; Het AOB zorgt voor afstemming met gemeenten op Voorne-Putten en voor (beleidsmatige afstemming) in de arbeidsmarktregio waar het gaat om Werkbedrijf. Aandachtspunt hierbij is eventuele mandatering van de directeur van het AOB om het cluster te vertegenwoordigen in de arbeidsmarktregio. 1 Het wijzigen van de werktitel Spijkenisse werkt in Voorne-Putten werkt zou een logisch gevolg zijn van de vorming van het AOB Voorne-Putten. 4

5 Rechtsvorm Door Berenschot zijn twee rechtsvormen uitgewerkt: 1. Een Gemeenschappelijke Regeling met openbaar lichaam 2. Een centrumconstructie Beide varianten zijn gebaseerd op de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr). Ook een centrumconstructie wordt gezien als een lichte gemeenschappelijke regeling. Hierbij wordt een centrumgemeente aangewezen, die namens een of meerdere andere gemeenten taken gaat uitvoeren (op grond van artikel 8, derde lid Wgr). Berenschot adviseert de rechtsvorm centrumconstructie te hanteren voor het AOB. Hierbij zal de gemeente Nissewaard fungeren als centrumgemeente en zullen de gemeenten Brielle, Hellevoetsluis en Westvoorne de re-integratietaken Participatiewet inkopen bij Nissewaard. Het aangaan van de centrumconstructie heeft consequenties voor: De GR Werk, Inkomen en Zorg tussen Bernisse, Brielle en Spijkenisse. Mogelijk kan deze worden omgevormd naar de nieuwe centrumconstructie. De GR De Welplaat. Berenschot adviseert De Welplaat onderdeel te maken van het AOB. Het AOB is in principe een afdeling van de gemeente Nissewaard. Er moet echter rekening gehouden worden met de positie van de Welplaat en het vrij kunnen opereren in de markt. Voor de wijze waarop de GR de Welplaat wordt gekoppeld aan het AOB bestaat een aantal opties, dat nader uitgewerkt moet worden. De GR kan worden geliquideerd, de gemeenten Brielle, Hellevoetsluis en Westvoorne kunnen uittreden en het AOB kan onder de GR de Welplaat komen. Aan beide opties zijn grote financiële en juridische consequenties verbonden die nadere uitwerking vragen. 3. Aanpak/uitvoering Het proces tot vorming van het AOB Berenschot maakt onderscheid tussen de volgende fases: Strategiefase Eind oktober 2014 worden de vijf colleges B&W van Voorne-Putten gevraagd in te stemmen met het onderzoek naar de vorming van het AOB per 1 januari 2016 met een centrumconstructie als rechtsvorm. Er is hiermee nog geen verbondenheid van de gemeenten aan het AOB. Planfase (november t/m april 2015) Er wordt een businesscase opgesteld. Hiermee wordt het AOB inhoudelijk en organisatorisch vorm gegeven en worden de juridische, financiële, personele en communicatieve consequenties uitgewerkt. De businesscase wordt hierna ter besluitvorming aangeboden aan de colleges B&W. Met deze besluitvorming verbinden de gemeenten zich aan het AOB. Voor het kunnen opstellen van de businesscase wordt een projectplan opgesteld. Dit is uiterlijk gereed en bevat een voorstel voor een processtructuur, gevraagde capaciteit, een overzicht van de deelprojecten c.q. plannen en een planning. De projectstructuur zal een stuurgroep, projectgroep en werkgroepen omvatten. Er wordt deelname aan de werkgroepen gevraagd c.q verwacht van de regiogemeenten en de Welplaat en intern van de afdelingen Werk, Beleid & Regie, Financiën, P&O en JBZ. Waar nodig wordt voor vraagstukken gebruik gemaakt van externe deskundigheid. Te denken valt aan organisatorische vraagstukken en vraagstukken op fiscaal vlak. Ontwerpfase (mei t/m augustus 2015) In de ontwerpfase worden de plannen uitgewerkt tot op het detailniveau dat nodig is om te kunnen gaan implementeren. Belangrijke aspecten daarbij zijn: de concrete inrichting van de organisatie (organisatie- en formatierapport, functieboek), concrete invulling en inrichting van de ondersteunende functies, het formuleren van prestatie-indicatoren, een uitgewerkte ontwerpbegroting en een openingsbalans, de inrichting van de huisvesting et cetera. 5

6 Implementatiefase (september t/m december 2014) In deze fase worden de wijzigingen (gefaseerd) doorgevoerd, zodat het AOB op 1 januari 2016 (deels) operationeel is. 4. Communicatie/Burgerparticipatie Dit advies dient ter kennisname te worden voorgelegd aan de adviesraad Maatschappelijke Participatie en Sociale Zaken, de cie IZ en de OR/GO. 5. Duurzaamheid N.v.t. 6. Kosten, baten en dekking Aan het besluit tot vorming van het AOB zijn financiële consequenties verbonden. Deze worden echter in de project periode 1 november 2014 tot 1 juli 2015 nader uitgewerkt in samenwerking met de Welplaat, de gemeente Brielle, de gemeente Hellevoetsluis en de gemeente Westvoorne. Dit zal leiden tot deelnotities die separaat ter besluitvorming worden aangeboden aan het college B&W en/ of de gemeenteraad. 7. Risicomanagement en weerstandvermogen Zie bovenstaande. 8. Toelichting - 9. Samenvatting (indien de omvang van dit advies daar aanleiding toe geeft) In juli 2014 is Berenschot gestart met het onderzoek naar de opzet en vorm van het Arbeidsontwikkelbedrijf (AOB) Voorne-Putten en de inzet van de infrastructuur en de taken van sociaal werkvoorzieningsbedrijf de Welplaat binnen het AOB. Dit onderzoek is 8 oktober afgerond. De resultaten zijn opgenomen in het bijgevoegde onderzoeksrapport. Berenschot adviseert de gemeenten op Voorne-Putten over te gaan tot het opzetten van een integraal AOB waarbinnen zowel de re-integratietaken voor de Participatiewet als de dienstverlening rond Wsw oud worden uitgevoerd. Argumenten hiervoor zijn o.a. het kunnen bieden van betere en professionelere dienstverlening als gevolg van schaalvergroting, de natuurlijke afbakening van Voorne-Putten, de toegenomen complexiteit van de taak van de gemeente onder de Participatiewet en het kunnen innemen van een stevige positie ten opzichte van centrumgemeente Rotterdam. Berenschot stelt voor hiervoor een centrumconstructie te hanteren als rechtsvorm, waarbij Nissewaard de functie van centrumgemeente zal innemen. De centrumconstructie is een lichte Gemeenschappelijke Regeling. De gemeenten Brielle, Hellevoetsluis en Westvoorne kunnen vanaf 1 januari 2016 de re-integratietaken van de Participatiewet en Wsw oud inkopen. Berenschot stelt voor dat het AOB in principe het hele proces van re-integratie kan uitvoeren; dus zowel werkintake en diagnose, beoordeling en uitvoering van re-integratietrajecten als de werkgeversdienstverlening en matching van werkgevers (vacatures) en werkzoekenden. Om flexibiliteit te bieden aan de deelnemende gemeenten kan het AOB werken met een basispakket aan producten, dat elke gemeente standaard inkoopt, en producten die op individuele basis ingekocht kunnen worden. Het ontstaan van het AOB heeft consequenties voor de GR Werk, Inkomen en Zorg tussen Bernisse, Brielle en Spijkenisse en de GR De Welplaat. Berenschot adviseert De Welplaat onderdeel te maken van het AOB. Voor de wijze waarop de GR de Welplaat wordt gekoppeld aan het AOB bestaat een aantal opties, dat nader uitgewerkt moet worden. Hieraan zijn grote financiële en juridische consequenties verbonden. Voorgesteld wordt in te stemmen met het onderzoeken van het vormen van het AOB Voorne-Putten waarbij wordt uitgegaan van een centrumconstructie als rechtsvorm en de gemeente Nissewaard als centrumgemeente. De gemeenten zijn met dit besluit nog niet gebonden aan het AOB. Voor de nadere uitwerking wordt uiterlijk een projectplan en structuur voorgesteld. Hierin wordt tevens een voorstel gedaan voor een projectstructuur en de inzet van o.a. de regiogemeenten, de afdelingen Werk, de Welplaat, Beleid & Regie, Financiën, P&O en JBZ. 6

7 Waar nodig wordt voor vraagstukken gebruik gemaakt van externe deskundigheid. Te denken valt aan organisatorische vraagstukken en vraagstukken op fiscaal vlak. In de periode tot wordt een businesscase uitgewerkt. Deze wordt ter besluitvorming aangeboden aan de deelnemende gemeenten. Door instemming verbinden de gemeenten zich aan het AOB. In de periode hierna vindt de daadwerkelijke implementatie plaats, zodat het AOB op (deels) operationeel is. 7