Postadres Postbus 16200, 3500 CE Utrecht Telefoon 030-286 00 00 Fax 030-286 00 00 www.utrecht.nl Verslag startbijeenkomst Voorstraat - Wittevrouwenstraat Bijeenkomst Startbijeenkomst Voorstraat - Verslag door M. Kassing Wittevrouwenstraat Datum verslag 5 februari 2017 Tijdstip 19.30 21.45 uur Plaats Kerkzaal, Boothstraat 7 Agendapunten 1. Welkom door voorzitter Annemarie Reintjes en wethouder Lot van Hooijdonk 2. Presentatie: de Voorstraat en Wittevrouwenstraat vanuit historische/stedenbouwkundige context 3. Presentatie: gebruikersonderzoek 4. Werken in groepen: waardering huidige situatie en benoemen wensen voor de toekomst 5. Plenaire terugkoppeling 6. Afsluiting Verslag 1. Opening Annemarie Reintjes, voorzitter/onafhankelijk gespreksleider, opent de bijeenkomst. Zij vertelt aan de ruim 100 belangstellenden dat dit de eerste avond is, in een reeks van drie avonden, waarin de gemeente samen met betrokkenen een plan wil maken voor de herinrichting van de Voorstraat en de Wittevrouwenstraat. Er ligt nog geen plan, eerst wil de gemeente de wensen en ideeën van betrokkenen ophalen. Dit wordt een werkavond. Annemarie Reintjes licht het programma toe. Van de avond wordt een uitgebreid verslag gemaakt. De eerstvolgende bijeenkomst staat gepland op 13 maart 2017. Tien jaar geleden had de Voorstraat en omgeving nog een heel ander karakter. Onder andere door de prostitutie in de Hardebollenstraat, een aantal foute horecazaken en een aantal coffeeshops. De bezoekers die hierop af kwamen, brachten niet altijd iets positiefs. Mede dankzij een niet aflatende druk vanuit de buurt is er veel ten goede veranderd. In 2013 zijn de panden aan de Hardebollenstraat gesloten en zijn er coffeeshops verdwenen. Ook de veiligheidsaanpak heeft zijn vruchten afgeworpen. De documentaire over de Voorstraat laat zien dat de straat hip en happening is geworden, maar ook nog steeds rauwe randjes kent. Er zit veel potentie in de Voorstraat en de Wittevrouwenstraat. Er zijn frisse en jonge ondernemers bijgekomen en er is een positieve impuls zichtbaar. Na de opknapbeurt van onder andere de Mariaplaats en de Zadelstraat heeft een aantal ondernemers uit de Voorstraat samen met het Centrum Management Utrecht bij de gemeente aangeklopt omdat zij denken dat een herinrichting van de straat een positief effect kan hebben op de leefbaarheid en economische vitaliteit. Zij noemen zich het ondernemersinitiatief Universiteitskwartier. De gemeente wil een plan maken voor een nieuwe inrichting van de straat. De wethouder zal haar visie op het geheel toelichten. In de zaal zijn aanwezig: Bewoners Voorstraat/Wittevrouwenstraat; Bewoners straten rondom; Studenten; Ondernemers; Centrum Management Utrecht/ondernemersinitiatief; Stichting leefbare Breedstraatbuurt; Bewoners Wolvenpleinbuurt; Wijkraad; Fietsersbond; Universiteit; SOLGU (Stedelijk overleg lichamelijk gehandicapten Utrecht);
Verhuurders; Studentenverenigingen. Annemarie Reintjes vraagt aan de aanwezigen in de zaal of men fietst, wandelt en/of met de auto door de Voorstraat en Wittenvrouwenstraat rijdt. Uit de inventarisatie blijkt dat het merendeel van de aanwezigen regelmatig fietst en wandelt. Ongeveer 30 aanwezigen rijden regelmatig met de auto. Verzocht wordt het verspreidingsgebied van het wijkbericht groter te maken, waaronder de Pauwstraat. Annemarie geeft aan het punt in overweging te nemen. Lot van Hooijdonk bedankt de aanwezigen dat zij in grote getalen aanwezig zijn. Zij licht toe dat de raadsleden in fractievergadering zitten en daarom niet aanwezig kunnen zijn. Voorafgaande aan de vergadering heeft Lot van Hooijdonk een boodschap op de Voorstraat gedaan en ook toen bleek dat er van alles in de weg stond om over het trottoir te wandelen en ook het oversteken bleek niet eenvoudig. De Voorstraat is een ontzettend drukke straat waarin door verschillende verkeersdeelnemers wordt gestreden om de ruimte. Anderzijds is de Voorstraat een bruisende straat. De stad groeit en ook het centrum groeit. Het wordt een uitdaging om gelet op de beperkte ruimte keuzes te maken. Voor de zomer in 2016 heeft de gemeente een verkeersplan opgesteld. Daarin is een aantal keuzes gemaakt zoals het ontmoedigen van doorgaand verkeer door de binnenstad. Ook is vastgesteld dat in het centrum de fiets, voetganger en het OV de baas zijn en dat de auto te gast is. Wethouder Van Hooijdonk wenst de aanwezigen een inspirerende avond toe. Zij vindt het prettig dat ondernemers de vinger hebben opgestoken en dat ook zij de Voorstraat willen herinrichten. Het is mooi dat een gezamenlijk proces kan worden gestart. 2. De Voorstraat en Wittevrouwenstraat vanuit historische/stedenbouwkundige context Werner de Feijter licht de historische ontwikkeling toe (zie bijbehorende presentatie op de website). Vanaf 50 na Christus was er een doorwaadbaar moeras op de Neude. Vanaf het jaar 700 ontstonden er immuniteiten in kloosters (waar het Janskerkhof een restant van is). Vanaf het jaar 1290 ontstond de handelsroute naar Duitsland en groeide Utrecht Oost. Er ontstond handel en drukte in de straten zoals op de Biltstraat, Voorstraat en Wittevrouwenstraat. Na de Tweede Wereldoorlog groeide de automobiliteit. De auto s reden drie rijen dik door de Voorstraat en Wittevrouwenstraat. De Neude was een groot kruispunt. In 1920 waren er plannen om de Wittevrouwenstraat en de Voorstraat te verbreden. Na 1960 nam de handel af. In 2002 is de straat heringericht en is aan alle verkeersdeelnemers een plek gegeven. Op dit moment wordt de straat intensief gebruikt en blijkt dat er onvoldoende ruimte is voor alle verkeersdeelnemers. Minder validen kunnen nauwelijks gebruik maken van de straat. Ongeveer 16.500 fietsers maken dagelijks gebruik van de straat en 2.000 tot 3.500 auto s. Gemiddeld worden er 415 fietsen gestald terwijl er 219 plekken aanwezig zijn. Er zijn 36 auto parkeerplekken en 9 laad-, los- en mindervalide plaatsen. Ruim de helft van de bezoekers komt te voet, 43% met de fiets en 7% met de auto. 53% van het aantal bezoekers is passant en doet geen aankopen in het gebied. De stad Utrecht ontwikkelt zich door en zal groeien naar 400.000 inwoners. Het aantal werkplekken zal met ongeveer 40.000 toenemen. Dit leidt tot meer forenzen, meer bezoekers en meer verkeer. De binnenstad van Utrecht is in het verkeersplan aangemerkt als A-gebied. In dit gebied staan de voetganger en fietser centraal, is sprake van een verblijfsruimte en is de auto te gast. De openbare ruimte is gastvrij en leefbaar. Het centrum groeit en ook de bezoekersaantallen nemen toe. Door de opkomst van internetwinkelen verandert het bezoekersmotief. Bezoekers zijn meer op zoek naar een totaalbeleving waarbij de openbare ruimte steeds belangrijk wordt. Het winkelgebied van de binnenstad breidt zich verder uit richting Voorstraat en Nachtegaalstraat. De gemeente is bezig met de uitbreiding van het winkelwandelgebied en de herontwikkeling van het postkantoor en de Hardebollenstraat. 2/7
Gevraagd wordt welke valkuilen en ervaringen zijn opgedaan bij de herontwikkeling van de Zadelstraat, Marieplaats, etc. Werner de Feijter antwoordt dat allereerst een richting moet worden bepaald voor de straat anders bestaat het gevaar dat partijen gaan wedijveren over het gebruik. Het gesprek met bewoners van de Mariaplaats en Zadelstraat ging bijvoorbeeld over het al of niet aanleggen van parkeerplaatsen. Deze zijn komen te vervallen en over het algemeen zijn de bewoners erg tevreden en ervaren ondernemers dat zij meer bezoekers hebben. 3. Gebruikersonderzoek Maaike van Teeseling licht toe dat de gemeente een onderzoeksbureau heeft gevraagd een onderzoek te doen onder ondernemers, bewoners en gebruikers naar de ervaringen met de Wittevrouwenstraat en de Voorstraat én de wensen voor de toekomst. In totaal hebben 311 mensen meegedaan waarvan 76 bewoners, 41 ondernemers, ongeveer 100 fietsers en 100 voetgangers. Op de vraag wie vanuit de zaal heeft meegedaan aan het onderzoek, steekt een behoorlijk deel van de aanwezigen de hand op. Het rapport wordt op 24 januari 2017 op de website www.utrecht.nl/voorstraat-wittevrouwenstraat geplaatst. Tijdens de tweede bijeenkomst worden de resultaten van het onderzoek meer in detail besproken worden. Maaike van Teeseling presenteert een paar belangrijke resultaten (zie bijbehorende presentatie). De deelnemers aan het onderzoek waarderen de straat niet hoog. Gemiddeld wordt niet hoger dan een zes gescoord. Met name het parkeren voor de auto en fiets wordt slecht gewaardeerd. De bewoners zijn het minst tevreden over het gebruik van de huidige straat. Degenen die fietsparkeren een vijf of lager gaven, hebben als redenen genoemd dat zij meer fietsenrekken, meer fietsenstallingen en plekken om fietsen te parkeren wensen. Degene die het autoparkeren een lage scoren gaven, noemden als redenen: meer parkeerplaatsen, autovrij of parkeervrij, parkeerplekken voor alleen vergunninghouders of zorg voor parkeerfaciliteiten in de buurt. Mensen die het fietsen laag waarderen vinden het belangrijk dat er in twee richtingen fietspaden zijn, dat er meer ruimte komt voor de fiets of dat er een fietsstraat komt. Van de mensen die het lopen laag scoorden, wil meer dan de helft van de mensen bredere stoepen en geeft aan dat de trottoirs vrij moeten zijn van terrassen en geparkeerde fietsen. Een klein deel wil een veilige oversteek of een autovrije straat. De onderzoekers hebben de geënquêteerden gevraagd wat zij wensen voor de toekomst. Genoemd zijn: meer ruimte voor lopen en fietsen, fietsparkeren, groen en verblijf (terrassen, verblijfskwaliteit). Ook is gevraagd waar men minder ruimte aan zou willen besteden. Het vaakst zijn genoemd autoverkeer, autoparkeren, bussen, vrachtverkeer. Aan de ondernemers is gevraagd hoe klanten naar de winkel komen. De meeste klanten komen met de fiets, daarna te voet en een klein deel komt met de auto of het OV. Ook is gevraagd of zij het belangrijk vinden dat klanten in de Voorstraat/Wittevrouwenstraat kunnen parkeren. 55% van de ondernemers vindt het belangrijk. 44% van de ondernemers vindt voor hun klanten een looptijd van 4 5 minuten redelijk. 30% van de ondernemers vindt een looptijd van 6-10 minuten zelfs acceptabel. Bewoners verplaatsen zich vooral te voet (71%), gevolgd door de fiets. Ondernemers gaven aan meestal met de fiets te gaan (44%) en 32% met de auto. Ongeveer de helft van de ondernemers en bewoners geeft aan het belangrijk te vinden dat in de straat zelf geparkeerd kan worden. Ongeveer de helft van deze groep geeft aan 4-5 minuten als een redelijke looptijd te aanvaarden naar een autoparkeerplaats in de buurt. 3/7
4. Werken in groepen Annemarie Reintjes licht toe dat het komende uur aan tafels gewerkt wordt. Het eerste halfuur wordt gesproken over wat goed is en wat behouden zou moeten worden, en over wat niet goed is en opgelost zou moeten worden. Daarna wordt gesproken over de wensen en ideeën voor de Voorstraat/Wittevrouwenstraat. De aanwezigen verdelen zich over 14 tafels. Aan drie tafels wordt het gesprek gevoerd over het deel Neude Hardebollenstraat, aan vier tafels over het deel Wijde Begijnestraat Wittevrouwenstraat, aan drie tafels over het deel Wittevrouwenstraat Wittevrouwenbrug en aan drie tafels over de gehele straat (Neude tot aan Wittevrouwenbrug). Aan iedere tafel begeleidt een procesbegeleider van de gemeente het gesprek. 5. Plenaire terugkoppeling Ondernemer/tafel Wittevrouwenstraat-Wittevrouwenbrug Met de drie stromen, auto s, fietsen en voetgangers moet iets worden gedaan. Het mooiste zou zijn wanneer het autoverkeer wordt beperkt door de doorstroming te beperken bijvoorbeeld door de route geen doorgaande route te laten zijn. Op dit moment neemt naar schatting ongeveer 40% van de automobilisten de route Voorstraat, Wijde Begijnestraat, Breedstraat en rijdt de wijk uit. Voor de fietser, voetganger en auto is een bepaalde breedte van de straat nodig. Soms past dat ruim en soms nauwelijks. Waar ruimte over is, zijn andere functies mogelijk, zoals fietsparkeren, groen of terras. Bewoner/tafel Wijde Begijnestraat-Wittevrouwenstraat Op dit moment is sprake van een hoge verkeersdruk op het stuk tussen de PLUS en de City Bioscoop. Met name op de kruispunten doen zich problemen voor. Dit zijn vooral ontwerptechnische problemen en dat zou dus moeten kunnen worden opgelost bij de herinrichting. Voorgesteld wordt de straat in te richten met een aantal extra bomen en het laden en lossen goed te reguleren. Aan de oostkant van de straat zijn 8 parkeerplekken die alle bezet worden door ondernemers tussen 08.00 en 18.00 uur. Ondernemer Harde Bollenstraat/tafel Neude Hardebollenstraat De huidige trottoirs zijn te smal voor voetgangers. Gesproken is over het groener maken van de straat en het creëren van plekken waar men kan zitten. De Voorstraat is te smal voor de grote bussen. Geopperd is met kleinere bussen te gaan rijden. De huidige straat is voor de fietser best gevaarlijk. Studentenvereniging UMTC/tafel Harde Bollenstraat Wijde Begijnestraat De bus moet weg uit de straat. De huidige lantaarnpalen zijn een sta in de weg. Voorgesteld wordt de straat te vergroenen, in te richten als fietsstraat waar de auto te gast is, een straat met brede trottoirs, een straat waar ruimte is voor laden en lossen. Huurder Voorstraat/tafel Wijde Begijnestraat - WIttevrouwenstraat Met name is gesproken over de auto s. Consensus is er over de aanzuigende werking door de coffeeshops. Auto s parkeren kort in de straat en bezoeken de coffeeshop en verlaten daarna de binnenstad. Dit leidt tot gevaarlijke situaties. Gesproken is over auto te gast, parkeerplekken voor vergunninghouders en meer ruimte voor fietsers. Tafel Wittevrouwenstraat - Wittevrouwenbrug Door het vele (auto)verkeer is het lastig de Wittevrouwenstraat bijvoorbeeld naar de Universiteit of bij de bruggen over te steken. Als oplossingen worden gezien het geven van meer ruimte aan de voetgangers zodat zij twee aan twee kunnen lopen. De bus zou een andere route moeten gaan rijden. Er moet ruimte zijn voor fietsers waarbij de snelle fietsers de mogelijkheid hebben de langzamere fietser in te halen. Tafel Hardebollenstraat Wijde Begijnestraat Voor vergunninghouders is er ruimte om de auto te parkeren. Het rijden met kleinere bussen maakt dat er ruimte komt voor fietsers. De fietsen staan gestald in stallingen of rekken. Laden en lossen kan gedurende beperkte tijden. De straat is ingericht met groen en er zijn bankjes en (een beperkt aantal) 4/7
terrassen. Er is ruimte voor de voetgangers. De auto wordt geparkeerd buiten de straat in bijvoorbeeld overdekte garages van gemeenten of particulieren (tegen acceptabele tarieven). Bewoner/tafel Neude - Wittevrouwenbrug De grootste punten van zorg zijn de obstakels voor voetgangers op de Voorstraat en Wittevrouwenstraat. Voorgesteld wordt de lantaarnpalen te vervangen door verlichting boven de weg. Ook de hoeveelheid fietsers vormt een probleem maar het is lastig hiervoor een oplossing te verzinnen. Aandacht wordt gevraagd voor de geparkeerde fietsen. De inrichting van de straat stopt niet op straat. Wanneer er meer horeca komt, komen er meer zitbanken en terrassen. Ook het splitsen van panden heeft consequenties en dit is van invloed op de inrichting van de straat. Het karakter van de straat moet behouden blijven (diversiteit en authentieke zaken). Ondernemer Breedstraat/tafel Neude - Wittevrouwenbrug De architectuur van de panden en de cultuur van de straat moeten behouden blijven. Wanneer de neonreclames weggedacht worden, is het een prachtige straat. Het monument aan de Neude, De Haas en de City bioscoop zijn iconen voor de straat en moeten behouden blijven. Het type bezoekers dat een coffeeshop bezoekt draagt niet bij aan de kwaliteit die de straat zou willen uitdragen. De Voorstraat/Wittevrouwenstraat moet een verblijfsstraat worden met ruimte voor ondernemerschap. Er wordt maar 8 euro per bezoeker besteed. De omzet per bezoeker moet omhoog anders kan de ondernemer hier niet blijven functioneren. De openbare ruimte moet aantrekkelijker worden. Fietsen moeten inpandig gestald worden. De auto s komen op de laatste plaats bij een heringerichte straat. Gespreksleider /tafel Neude Harde Bollenstraat Aandacht wordt gevraagd voor de oversteekbaarheid van de straat en specifiek voor de oversteekbaarheid naar de Neude. Er zou meer ruimte en aandacht moeten zijn voor de voetgangers. Fietsen moeten gestald worden in fietsvakken (en niet in klemmen). Dan is er ruimte voor dubbelgebruik. Er moet ruimte zijn om te lopen (de terrassen moeten niet tegen de gevels aan gesitueerd worden). Bewoner Voorstraat/tafel Neude - Wittevrouwenbrug Drie plekken springen eruit qua onoverzichtelijkheid namelijk de hoek Wittevrouwenstraat/Biltstraat, Plompentorenbrug ter hoogte van de City bioscoop en de hoek Wijde Begijnestraat ter hoogte van de PLUS. Met name op het laatste punt is er geen doorkomen aan voor voetgangers, minder validen of ouders met kinderwagens. Er staat ongelofelijk veel straatmeubilair, een terras en een bushalte. Het gebruik van straatmeubilair is voor de hele straat een punt van aandacht. De straat moet geen echte verblijfsstraat met terrassen worden. Dat verstoort de leefbaarheid van de bewoners. Het parkeren moet uit de straat verwijderd worden. Wel moet er een mogelijkheid zijn te laden en lossen. De straat zou groener mogen worden ingericht. De 17 bomen die zijn gekapt zouden allemaal terug moeten komen, en het liefst meer. De fietsen en voetgangers zouden meer ruimte moeten krijgen. Of de bussen terug moeten komen is nog punt van discussie. Het inzetten van kleinere bussen zou een mooie oplossing kunnen zijn. Bewoner/tafel Harde Bollenstraat Wijde Begijnestraat Ook aan deze tafel is als hoofdprobleem geformuleerd het fietsparkeren. Het opheffen van de huidige fietsenrekken op de hoek Wijde Begijnestraat/Voorstraat t.b.v. een terras staat hier haaks op. Na herinrichting zou het groen prominenter aanwezig moeten zijn en is er ruimte voor fietsers en voetgangers en de fietser wordt gefaciliteerd in het stallen van de fiets. Ondernemer Voorstraat/tafel Wijde Begijnestraat - Wittevrouwenstraat Gedurende de dag zijn er verschillende verkeersstromen met verschillende behoeften. Er is ruimte te winnen door deze stromen te managen en te geleiden. Bijvoorbeeld door een multifunctioneel gebruik 5/7
van de straat en door het instellen van tijdvakken. De straat blijft druk en de kruispunten moeten aangepakt worden. Tafel Wittevrouwenstraat - Wittevrouwenbrug Elk paaltje in de straat moet een erkende fietsparkeerplaats worden. De paaltjes bepalen de fietsparkeerstrook. De hoeveelheid fietsers is een probleem. Het is lastig om als fietser af te slaan en voor voetgangers om de straat over te steken. Wanneer de huidige parkeerhaventjes verdwijnen wordt het nog lastiger voor voetgangers om over te steken. 6. Afsluiting Maaike van Teeseling licht toe dat de opbrengst van vanavond wordt verwerkt. Zij verwacht tijdens de eerstkomende bijeenkomst op 13 maart 2017 een aantal scenario s voor te kunnen leggen. De scenario s zullen met de aanwezigen worden besproken. De denkkracht van de bewoners is nodig om tot oplossingen te komen en keuzes te maken. Doel van de eerstkomende bijeenkomst is een zoekrichting te vinden voor een ontwerp. Wethouder Van Hooijdonk stelt dat aan iedere tafel het goede gesprek is gevoerd waar iedereen een bijdrage in kon hebben. De manier waarop vanavond is gewerkt stemt haar positief over het vervolg. Annemarie Reintjes merkt nog op dat in de hal een flipover staat waar nog reacties op gegeven kunnen worden. Ook wordt een evaluatieformulier uitgedeeld, zodat een volgende avond goed kan worden afgestemd op de wensen van de deelnemers. Zij bedankt tot slot iedereen voor zijn/haar bijdrage en sluit de bijeenkomst omstreeks 21.45 uur. Uitwerking flap Wat u verder nog kwijt wilt Loopbrug over Singel naar Griftparkgarage (lagere tarieven); Vuilnis in de steeg naast UMTC. Dit komt niet van UMTC. Misschien vuilnisbakken plaatsen; Drugs coffeeshop: inrichten van park & ride parkeerplaats maximaal 5 minuten Voorstraat en Wittevrouwenstraat; Kan onderzocht worden of coffeeshop verplaatst kan worden? Straatklinkers worden verwijderd (fietsdiefstal/illegaal drugsverkoop) liever straatklinkers die er niet uitgehaald kunnen worden; Meerderheid kan niet functioneren als de stem van minderheid niet wordt gehonoreerd. Een ondernemer als FREAK hoort bij on in de ruwe diamant buurt; Meer stalling voor fietsen (geen extra terrassen); Groenbakken op plaatsen waar rommel en troep wordt neergegooid; Vooraan in de Wittevrouwenstraat is een steeg. Daar wonen bijna 30 mensen. Die steeg is een rotzooi qua fietsen!! Neem die steeg ook mee in de herindeling! Mijn toekomstdroom: een straat waarin fietsende burgers, ouders, kinderen en gehandicapten welkom zijn. Dus anders dan nu! 6/7
Uitkomsten evaluatie: Bent u van plan nogmaals te komen? Ja 85 Misschien 7 Nee 2 Wat adviseert u om de volgende bijeenkomst meer te doen? In groepjes 27 Centraal 2 Voorbeelden 10 Oplossingen bespreken 28 Het was prima zo 39 Geen mening 1 Wat vindt u van de opzet in groepjes? 33 50 7 Bent u tevreden over de inbreng die u vanavond heeft kunnen leveren? 26 55 9 1 Geen mening 2 Geen mening 1 Totaal aantal aanwezigen op de avond: 102 Totaal aantal ingeleverde evaluaties: 92 Bijlagen bij dit verslag: - Presentatie startbijeenkomst - Waardering huidige situatie - Wensen voor de toekomst: o Wensen parkeren, laden & lossen o Wensen voetganger en verblijf o Wensen verkeer 7/7