1 N35 bij Raalte: Barrière opwerpen? Of groen en duurzaam verbinden! Inleiding In 1998 koos de gemeenteraad voor een N35-tracé op de huidige locatie. In 2006 werd die keuze bevestigd met als voorwaarde (unaniem door raad bepaald) dat de N35 tussen het centrum en Raalte-Noord verdiept moest worden aangelegd. Met de toezegging van verdiepte ligging ging ook de bewonerswerkgroep RN35 akkoord met het huidige tracé. In de discussie over aanpassing Kruispunt Bos (2017) is het finale besluit over de ligging van fietspaden buiten de plannen gehouden en is het mandaat bij de gemeente neergelegd. Het college startte vervolgens een onderzoek naar varianten met fietstunnels onder zowel het spoor als de N35. De fractie van BurgerBelangen wees in het debat over het directe gevolg van de aanleg van een fietstunnel onder de N35 door: het onmogelijk maken van de verdiepte ligging van de N35 zelf, en daarmee het schenden van de afspraak met de inwoners. Met dáárvan weer als gevolg dat de barrière (niet alleen ruimtelijk) tussen Raalte-Noord en het centrum van het dorp in stand wordt gehouden. Zodra de N35 in de toekomst wordt opgewaardeerd tot 2x2baans stroomweg (hetgeen in de planning staat) wordt deze barrière zelfs versterkt. In het debat stelde het college dat een verdiepte ligging van de N35 niet tot de mogelijkheden zou behoren. Deze stelling bleek gebaseerd op persoonlijke uitspraken en individuele inschattingen. Bij navraag bleek dat deze optie op geen enkel moment is uitgewerkt, ook niet globaal of oriënterend. Het college koerst slechts aan op de aanleg van twee tunnels (zie bijlage 4). Als BurgerBelangen hebben we het initiatief genomen om een alternatief uit te werken, gebaseerd op het doel om een duurzame, ruimtelijke én sociale verbinding tussen Raalte-Noord en zowel het dorpscentrum, het station en de sportvoorzieningen. En daarmee tegemoet te komen aan de afspraak met de inwoners. In deze notitie wordt dit alternatief gepresenteerd. De conclusie: er zijn wel degelijk mogelijkheden om de huidige N35-barrière te transformeren tot een groene verbindingszone, met versterking van bereikbaarheid, woonkwaliteit en veiligheid. Inwoners en politiek krijgen daarmee de keuze: accepteren we de huidige barrière, of gaan we duurzaam verbinden. Bij het opstellen van dit alternatief is aangesloten bij de reeds vastgestelde voorstellen voor opwaardering van Kruispunt Bos. Ter hoogte van het Overijssels kanaal kan de huidige auto- en fietsverbinding blijven bestaan. Verder is aansluiting gezocht bij de bestaande infrastructuur, met aan de noordzijde een verbinding met Arendshorst en de Ridderschapsweg en aan de zuidzijde zowel een verbinding met omgeving Tijenraan/Rohdaveld en een verbinding met de Ceintuurbaan. Dit wil niet zeggen dat dit per definitie de aantakkingsplaatsen zijn. In de uitwerking kunnen meerdere opties nader uitgewerkt worden.
2 Het totaalplaatje Fig 1: Bovenaanzicht-totaal De kern van het alternatief is dat in gebied tussen Kruispunt Bos en de hoge brug (nabij Beaphar) over een beperkt deel een viaduct komt. Dit viaduct kan worden gerealiseerd door de combinatie van een beperkte verdieping van de N35 en een (deels al gerealiseerde) ophoging van de zijkanten. Bovenop de N35/viaduct wordt een groen voetgangers- en fietsersgebied ingericht, inclusief parkachtige aankleding (verlichting, bankjes etc). Vanuit dit plateau worden vier fietspaden aangelegd naar de bestaande infrastructuur. De kosten van dit model worden gedrukt omdat er slechts over een beperkt deel een viaduct komt, de N35 slechts minimaal verdiept hoeft te worden en aangesloten wordt bij bestaande infrastructuur. Een besparing wordt gerealiseerd omdat geen dure fietstunnel nodig is. Bovendien is gefaseerde uitvoering mogelijk.
3 Sfeerplaatje/bovenaanzicht Voor een goede impressie laat figuur 2 zien hoe het er optisch concreet uit ziet, gezien vanaf (boven) het HOFtheater. Rechts ziet u een bomenrij die de spoorlijn aan het zicht onttrekt. Het fietspad richting de sportvoorzieningen loopt evenwijdig aan het spoor. De exacte ligging en plaats van fietstunnel naar de accommodaties dient nader ingevuld worden. Daarbij kan aansluiting gevonden worden bij de gewenste fietsverbinding tussen Almelo en Zwolle (F35) maar vooral ook bij het fietspad van en naar Heino. fig 2: Beeld gezien vanaf hangend boven HOFtheater Eenvoudige tunnel Een belangrijk facet om rekening mee te houden is de wetgeving m.b.t. tunnels. Zodra een tunnel langer is dan 250 meter, gelden extra (sterk kostenverhogende) eisen t.a.v. onder andere veiligheid (verlichting, alarmering, vluchtroutes). Door te kiezen voor een lengte van 200 a 250 meter blijven deze kosten beperkt. In het ontwerp is uitgegaan van een breedte van 250 meter om een maximale groene zone te realiseren, maar dit kan bij de uitwerking ingekort worden. fig 3: De lengte van de tunnel is max 250 meter. Hierdoor zijn dure elementen als nooduitgangen et cetera niet van toepassing.
4 Groene kwaliteitsruimte bovenop de N35 Op het plateau is een fiets- en wandelrotonde te realiseren, waarbij de omgeving wordt aangekleed met bomen/struiken (fig 4), sfeerverlichting en bankjes. Ook kan gedacht worden aan enkele speeltoestellen of hondenuitlaatplaats. Fig 4: Het plateau leent zich uitstekend voor aankleding met bomen, doorsteekjes voor wandelaars en sfeervolle verlichting. Nadere uitwerking op details Bij het ontwikkelen van deze impressie is aansluiting gezocht bij bestaande ideeën, rapporten en studies. Zo is de oostelijke tunnel onder het spoor geprojecteerd ter hoogte van de tennisbanen (RTV) en de Blekkerhoek. Deze kan echter eenvoudig in oostwaartse richting worden opgeschoven, tot en met de optie deze te verbinden met het fietspad langs de Ganzeboomlaan. Niet afhankelijk van termijn opwaardering N35 Bij de keuze voor deze variant behoort gefaseerde aanleg tot de mogelijkheden, waarbij al wel ingespeeld kan worden op realisatie van het groene karaker en de snelle realisatie van een veilige fietsbrug. Fig 5: Bij de uitwerking kan nader gekeken worden naar de beste locatie voor de oostelijke fietstunnel onder het spoor, nabij tennisbanen/blekkerhoek of meer richting station/remise met de optie om een fietsverbinding te maken met Ganzeboomlaan.
5 Stijgingspercentages fietspaden In de variantenstudie rondom Knooppunt Raalte/Kruispunt Bos viel de variant van fietsviaduct af omdat het stijgingspercentage van het fietspad te hoog zou zijn. Volgens de normen ligt het maximum qua stijgingspercentage voor fietspaden op 5% of 4% als het om langere stukken gaat. Figuur 6 geeft een indicatie (!) van de percentages binnen dit alternatief aan. Het hoogste is de hellingsgraad vanaf het plateau richting station/ceintuurbaan (2,74%). De essentie is dat hiermee wordt aangegeven dat de hellingspercentages binnen deze impressie ruim binnen de normen kunnen blijven. Stijgingspercentages zijn een belangrijke factor bij het bepalen van de exacte ligging, lengte en aantakkingslocaties. Fig 6: Bovenaanzicht totaal, met hoogte-indicatie en stijgingspercentages fietspaden.
6 Visie BurgerBelangen Als partij realiseren we ons dat hele problematiek met betrekking tot de N35 zeer complex is en een lange adem vergt. Overkoepelend kader Kijkend naar de hoofdlijnen zijn m.b.t. de N35 twee sporen aan de orde. Het eerste spoor is dat er een integrale aanpak moet komen voor het hele wegdeel tussen Wythmen en Nijverdal. Dit is conform de in 2005/2006 afgesproken Marsroute, waar de provincie en de aanliggende gemeente voor getekend hebben. Het tweede spoor is dat in de tussenliggende periode géén werkzaamheden worden gedaan waar men later spijt van krijgt. In dat kader is het van belang te weten dat provincie en rijk samen 15 miljoen euro beschikbaar hebben gesteld voor veiligheidsbevorderende maatregelen aan de N35 tussen Wythmen en Nijverdal. Voor dat budget geldt dus ook: doe er alleen dingen mee waar je later geen spijt van krijgt. Keuzes en invloed van de gemeente Binnen deze kaders is het de primaire taak van de gemeente om de belangen van de inwoners te behartigen en te bewaken. Dat geldt zowel t.a.v. het bewaken van de uitvoering van de twee hoofdsporen, als t.a.v. het eigen beleid, inclusief de besteding van de eigen middelen. Dat is aan de orde bij het kruispunt N35/Hagenweg, bij het wegdeel tussen Raalte en Mariënheem, bij de traverse door Mariënheem, maar óók op het wegdeel tussen de kruispunt Bos en de afslag Ommen. Volgens BurgerBelangen is het plan om tussen het centrum en Raalte-Noord een fietsverbinding te realiseren met twee fietstunnels desastreus voor de sociale en ruimtelijke kwaliteit tussen Noord en centrum. Niet alleen omdat met een dergelijke tunnel veel (gemeentelijk!) geld gemoeid is, maar ook omdat richting provincie en rijk/rws bestuurlijk het signaal wordt afgeven dat geen waarde meer wordt gehecht aan de verdiepte ligging, c.q. gewenste opheffing barrière. Volgens BurgerBelangen is dat naar de inwoners alleen te verantwoorden als overtuigend is aangetoond dat er absoluut geen andere opties zijn. En dat is niet geval. Met het aangedragen alternatief toont BurgerBelangen aan dat er wel degelijk een realistisch en kwalitatief volwaardig alternatief is dat op zijn minst een nadere uitwerking verdient, met als perspectief om de huidige barrière te slechten en te vervangen door een groene verbindingszone. Wij vinden dat, vóórdat er een finaal besluit valt met betrekking tot de fietsverbindingen, het in deze notitie aangedragen alternatief nader uitgewerkt moet worden, onder regie (en opdrachtformulering) van een werkgroep waarin bewoners van Raalte-Noord zitting hebben. November 2017
7 Bijlage 1: Ook rapport RoyalHaskoning geeft mogelijkheid van fietsbrug aan De Quickscan fietsverbindingen Raalte (febr 2017) toonde aan dat een fietsbrug een optie was. Deze (variant 2b) werd terzijde geschoven vanwege de hellingsgraad (max 4,5%), terwijl bij de toelichting (boven) stond aangegeven dat deze variabel was. Het is opmerkelijk dat in het rapport van RoyalHaskoning niet meerdere opties qua ligging fietsbrug zijn aangegeven. Onderstaande optie zou zeer voor de hand hebben gelegen en geeft raakvlakken met het alternatief van BurgerBelangen.
8 Bijlage 2a: Kanttekeningen bij de weging van criteria Royal Haskoning: Fietsbrug is veiliger en goedkoper Het overzicht links (matrix varianten) geeft aan dat een fietsbrug aanzienlijk bijdraagt aan de sociale veiligheid, zeker in vergelijking tot de optie van twee tunnels (score 4 versus score 1). Bovendien is een fietsbrug aanmerkelijk goedkoper. In de matrix rechts scoort een brug een 5 (tegenover een 2 van de tunnels). Opmerking: als BurgerBelangen realiseren we ons dat in de weging van kosten slechts een vergelijking is gemaakt tussen de kosten van een gewone tunnel en gewone basisfietsbrug. Deze is daarmee niet automatisch door te trekken naar een vergelijking tussen een tunnel en de kosten van inrichting van een groene zone. Het is wel een belangrijke factor in de visie dat de inrichting van een groene zone gefaseerd kan worden uitgevoerd, beginnend met de realisatie van een (1 e of dubbele) fietsbrug.
9 Bijlage 2b: Kanttekening bij weging van verbinding en rechte lijn In de eerdere weging (links) scoorde de gekozen tunnelvariant hoog op de punten voorkomen van verliestijd, doorzicht/rechte lijn en bochtigheid. Hierbij is vooral gekeken naar alleen de directe verbinding tussen 1 punt in Noord en 1 punt in centrum. Het gepresenteerde alternatief geeft (door de variatie in mogelijkheden) op alle punten een betere score.?! Welke variant geeft de meeste directe verbinding als een inwoner vanaf Collendoorn of Schuilenburg naar het centrum, school of Tijenraan/Rohda wil? De spoorse doorsnijding of het alternatief
10 Bijlage 3: Gefaseerde uitvoering op basis van feiten uit rapport RoyalHaskoning In de quickscan uitgevoerd door RoyalHaskoning wordt de optie van een fietsbrug genoemd (variant 2b). Deze krijgt een lage prioritering vanwege het stijgingspercentage. Door het fietspad te verlengen wordt het stijgingspercentage verlaagd, wordt de fietsbrug wel degelijk haalbaar, en biedt het tevens een eerste basis voor verdere doorontwikkeling richting groene verbindingszone. Links variant 2b van RoyalHaskoning. Het rode segment is onder geprojecteerd in de bredere omgeving. Door niet te kiezen voor de steile opgang (kruis), maar voor een langere oprit vervalt het bezwaar van de te steile stijgingspercentage. Omdat een fietsbrug aanmerkelijk goedkoper is dan een fietstunnel is het zeer aannemelijk dat deze startsituatie binnen het huidige budget gerealiseerd kan worden, met mogelijk zelfs ook al de uitbreidingen 1 en 2. 1 2
11 Bijlage 4: Het plan van de gemeente Voor de volledigheid geven we hier ook nog even het voorstel van het college weer: dat voorziet in een rechte baan tussen de Ridderschapsweg en de Ceintuurbaan, met twee tunnels. De ene tunnel gaat onder de N35 door (waardoor toekomstige verdiepte ligging vrijwel onmogelijk wordt gemaakt). De tweede tunnel voert onder het spoor door. Overigens: Een korte tunnel onder het spoor door staat niet ter discussie, ook niet wat BurgerBelangen betreft. De huidige spoorbaan ligt immers dermate hoog dat hier geen andere opties zijn.