Zaaknummer: S21-16 Datum uitspraak: 21 oktober 2014 Plaats uitspraak: Zeist DE RIJDENDE RECHTER Bindend Advies in het geschil tussen: T.C. Baltus en A. Baltus-Appelman te Limmen, verder te noemen: Baltus, tegen: 1. E.A. Boersma, 2. B.A. Draafsel en A. Draafsel-Wonink, 3. S.A.M. Kuijper en J.M. Kuijper-de Goede, 4. P.J. Kraan en H.E. Stapel, te Limmen, verder te noemen Boersma c.s., dan wel Boersma, Draafsel, Kuijper en/of Kraan, gegeven door mr. F.M.Visser, verder te noemen de rijdende rechter. De procedure. Partijen zijn schriftelijk overeengekomen dit geschil door middel van een bindend advies op basis van het bindend advies reglement "De Rijdende Rechter" editie januari 2014 te laten beslechten. De vordering van Baltus is opgenomen in de bindend advies overeenkomst. Daarin is ook een tegenvordering van Boersma c.s. opgenomen. De rijdende rechter heeft kennis genomen van alle door partijen overgelegde
stukken. Het geschil is behandeld op de hoorzitting van 1 augustus 2014, welke is gehouden te Limmen. Partijen zijn behoorlijk opgeroepen voor de hoorzitting. Voorafgaande daaraan heeft de rijdende rechter zich begeven naar de in deze procedure bedoelde percelen en heeft hij deze in het bijzijn van partijen bezichtigd. Daarbij waren tevens aanwezig R. van den Brink, ir. Y. Kraak en ir. J.R. Tack als deskundigen. De relevante kadastrale perceelgrens is gereconstrueerd door het kadaster (landmeter B. Louis). Partijen zijn in de gelegenheid gesteld open aanmerkingen te maken. Partijen zijn op de hoorzitting verschenen en hebben hun standpunten toegelicht. Kraan is niet verschenen maar heeft zich laten vertegenwoordigen door de overige verweerders. De deskundigen en de landmeter hebben mondeling verslag uitgebracht. Hierna is de uitspraak bepaald op vandaag. Vaststaande feiten. In deze procedure mag van de volgende feiten worden uitgegaan, omdat deze voldoende zijn komen vast te staan. 1. Baltus is eigenaar van een perceel grond, met woonhuis, loods en verdere opstallen plaatselijk bekend als Rijksweg 34 te Limmen, kadastraal bekend als gemeente Limmen A 3080. Op dit perceel heeft Baltus een klein aantal voor de verhuur bedoelde huisjes staan. Verder gebruikt hij dit perceel (onder meer) voor de stalling van caravans. 2. Boersma is eigenaar van een perceel grond met woonhuis c.a. en erf, plaatselijk bekend als Zuidkerkenlaan 5 te Limmen, kadastraal bekend als gemeente Limmen A 1941. 3. Draafsel is eigenaar van een perceel grond met woonhuis c.a. en erf, plaatselijk bekend als Zuidkerkenlaan 7 te Limmen, kadastraal bekend als gemeente Limmen A 1942.
4. Kuijper is eigenaar van een perceel grond met woonhuis c.a. en erf, plaatselijk bekend als Zuidkerkenlaan 9 te Limmen, kadastraal bekend als gemeente Limmen A 1943. 5. Kraan is eigenaar van een perceel grond met woonhuis c.a. en erf, plaatselijk bekend als Zuidkerkenlaan 11 te Limmen, kadastraal bekend als gemeente Limmen A 1944. 6. Het perceel van Baltus grenst aan de zuidzijde aan de percelen van Boersma c.s.. Voorheen liep tussen het perceel van Baltus en de percelen van Boersma c.s. een beek die in 1972 is drooggelegd. 7. In de zeventiger jaren van de vorige eeuw is tussen het perceel van Baltus en de percelen van Boersma c.s. op de grond van laatstgenoemden een beukenhaag geplant. Deze haag is nooit goed onderhouden waardoor hij in de loop van de tijd is uitgegroeid tot een bomenrij van grote hoogte. Deze bomen zijn ongeveer 18 jaar geleden flink door Baltus ingekort, maar daarna zijn ze weer uitgegroeid tot thans ongeveer 10 meter hoog. Enige van die bomen zijn inmiddels dood. Draafsel heeft als enige van verweerders de beukenbomen achter zijn perceel in het voorjaar van 2014 in hoogte laten terugsnoeien tot ongeveer 4 meter. 8. Vlak achter en/of tussen de hiervoor onder 7 bedoelde beuken zijn meer dan 20 jaar geleden bovendien nog andere bomen geplant, coniferen en een enkele es. Ook deze bomen zijn thans ongeveer 10 meter hoog. 9. Boersma c.s hebben, vanaf hun kant gezien, achter de hiervoor bedoelde bomenrij schuttingen geplaatst. Deze schuttingen dienen als erfscheiding met het perceel van Baltus. De vordering van Baltus. Baltus vordert kort samengevat dat Boersma c.s. worden verplicht de door Baltus als haag aangemerkte bomenrij terug te snoeien tot 2 meter hoogte en deze haag ook in de toekomst op die hoogte te onderhouden. Baltus, die ervan uitgaat dat Boersma c.s. zich grond van hem hebben toegeëigend, vordert verder teruggave daarvan, in welk verband tevens wordt gevorderd dat Draafsel de hiervoor onder 9. bedoelde schutting verwijdert en op zijn eigen perceel plaatst.
De tegenvordering vordering van Boersma c.s. Boersma c.s. vorderen kort samengevat een verklaring voor recht, dat de door hen als bomenrij aangemerkte bomen zo hoog mogen blijven als ze thans zijn en dat zij dode bomen in die bomenrij mogen vervangen door soortgelijke bomen. Boersma c.s. vorderen voorts een verklaring voor recht, dat de huidige, feitelijke grens van hun percelen met het perceel van Baltus overeenkomt met de juridisch juiste erfgrens. Boersma c.s. vorderen tenslotte een verbod voor Baltus om aan de in deze procedure bedoelde bomen te komen. Draafsel vordert voor zichzelf nog dat Baltus wordt verplicht om mee te betalen aan de oprichting van een mandelige schutting tussen hun beider percelen, als de huidige schutting op het perceel van Baltus mocht blijken te staan en moet worden verwijderd of verplaatst. Het conflict (artikel 15 lid 2 van het bindend advies reglement). Het conflict dat partijen verdeeld houdt laat zich kort samengevat als volgt omschrijven. Partijen zijn eerst en vooral verdeeld over de vraag of Baltus genoegen moet nemen met de huidige hoogte van de in deze procedure bedoelde bomenrij. Daarnaast verschillen partijen van mening over de vraag, of de thans feitelijk aangehouden perceelgrens tussen het perceel van Baltus en de percelen van Boersma c.s. wel overeenstemt met de juridisch juiste perceelgrens. In dat verband is tevens de schutting van Draafsel in het geding. Standpunten van partijen. Het standpunt van Baltus komt kort samengevat en voor zover thans van belang op het volgende neer. Volgens Baltus lag de in 1972 gedempte sloot geheel op zijn perceel. Nadat die beek is drooggelegd hebben Boersma c.s. (althans hun rechtsvoorgangers) stukjes grond van Baltus in bezit genomen. Baltus wil daar geen genoegen meer mee nemen. In dat verband stoort hij zich ook aan de schutting van Draafsel, die volgens hem op zijn grond is opgericht. Hij betwist daartoe toestemming te hebben gegeven.
Volgens Baltus is de huidige bomenrij in de zeventiger jaren als haag bedoeld en als zodanig geplant. Met de toenmalige eigenaren van de percelen van Boersma c.s. is toen afgesproken, dat zij deze niet hoger zouden laten worden dan 2 meter. Aan die afspraak hebben zij zich niet gehouden. Een jaar of 18 geleden heeft Baltus die bomenrij daarom met toestemming van alle betrokkenen teruggesnoeid tot 2 meter. Daarna is er niets meer gebeurd. De bomenrij is nu weer 10 meter hoog en veroorzaakt veel overlast, te weten boomafval en schaduw. Daardoor kan hij minder caravans stallen, omdat de eigenaars geen rommel op hun caravan willen. Bovendien werpen die bomen schaduw op zijn huurhuisjes, die daardoor moeilijker verhuurbaar zijn. Door dat alles lijdt Baltus naar zijn zeggen dus financiële schade. Het standpunt van Boersma c.s. komt kort samengevat en voor zover thans van belang op het volgende neer. Volgens Boersma c.s. lag de beek gedeeltelijk op hun percelen en hebben zij geen grond van Baltus in hun bezit. Zij willen dat zien vastgelegd in een verklaring voor recht. Mocht de schutting van Draafsel onverhoopt toch op de grond van Baltus staan, dan wil Draafsel dat Baltus meebetaalt aan het oprichten van een nieuwe, mandelige schutting, op de juiste perceelgrens. Boersma c.s. zien niet in waarom zij de bomenbrij in hoogte zouden moeten terugsnoeien tot 2 meter. Deze hoge bomen onttrekken het zicht aan de troep op het perceel van Baltus. De bomenrij bestaat al meer dan 20 jaar uit volwassen, hoge bomen. Die situatie is daarom in elk geval door verjaring gelegaliseerd, als er iets te legaliseren viel. Volgens Boersma c.s. hebben bomen uit de bomenrij door toedoen van Baltus het leven gelaten. Boersma c.s. willen de dode bomen vervangen door nieuwe en willen een verbod voor Baltus om die bomen nog aan te raken. Resultaat van de kadastrale perceelgrensreconstructie. Op basis van de door het kadaster uitgevoerde perceelgrens reconstructie is het volgende gebleken. Alle schuttingen en bomen van Boersma c.s bevinden zich binnen de kadastrale grenzen van hun respectieve percelen, met uitzondering van de schutting van Draafsel, die een klein stukje over de erfgrens uitsteekt.
Bevindingen van de deskundigen. De deskundige Van den Brink heeft, kort samengevat en voor zover thans van belang, het volgende laten weten: - alle in deze procedure bedoelde bomen zijn kennelijk meer dan 20 jaar oud; - de in deze procedure bedoelde beuken zijn kennelijk eerder fors terug gesnoeid; - het opnieuw fors terugsnoeien van die bomen tot een hoogte van ongeveer 2 meter zal ongetwijfeld leiden tot flinke sterfte. De deskundigen Kraak en Tack hebben, kort samengevat en voor zover thans van belang, het volgende laten weten: - de in deze procedure bedoelde bomen werpen inderdaad de nodige schaduw op de op het perceel van Baltus staande huurhuisjes; - getoetst aan de zogenaamde lichte TNO bezonningsnorm (minimaal 2 mogelijke bezonningsuren per dag in de periode van 19 februari tot 21 oktober in het midden van de vensterbank aan de binnenkant van het raam = meetpunt), krijgen de hiervoor bedoelde huurhuisjes voldoende bezonning. Beoordeling van het geschil. Perceelgrens. Het kadaster heeft de kadastrale grens tussen het perceel van Baltus en de percelen van Boersma c.s. gereconstrueerd. Gesteld noch gebleken is dat die kadastrale grens niet overeenkomt met de werkelijke eigendomsverhoudingen. Uit die reconstructie volgt dat alle in deze procedure bedoelde bomen op de eigen percelen van Boersma c.s zijn geplant. Uit die reconstructie volgt bovendien, dat de hiervoor bedoelde schuttingen van Boersma c.s eveneens op eigen grond zijn geplaatst, met uitzondering van de schutting van Draafsel, die (deels) op de grond van Baltus staat.
De bomenrij. Met Baltus gaat de rijdende rechter ervan uit, dat de thans aangetroffen rij beukenbomen oorspronkelijk bedoeld was als haag. Aan Baltus moet in dat verband onmiddellijk worden toegegeven, dat een haag in de rechtspraktijk niet hoger mag zijn dan 2 meter. Tegelijkertijd moet echter worden geconstateerd, dat daarvan al heel lang geen sprake meer is. Wat ook de oorspronkelijke bedoeling is geweest, feit is dat de beukenhaag sinds de zeventiger jaren van de vorige eeuw is uitgegroeid tot een rij beukenbomen en sindsdien juridisch niet meer als haag valt aan te merken. Daaraan kan niet afdoen, dat Baltus ongeveer 18 jaar geleden de toen al hoog opgeschoten beukenbomen eenmalig heeft teruggesnoeid. Bomen daar toegestaan? Dat inmiddels sprake is van een rij beukenbomen en niet meer van een beukenhaag, betekent wel dat de rij beukenbomen (en overige bomen) te kort op de erfgrens staan, te weten binnen de ook ter plaatse geldende minimum afstand van 2 meter ( artikel 5.42 van het Burgerlijk Wetboek). Dat heeft de rijdende rechter zelf waargenomen. Dat geeft Baltus echter niet het recht om die bomen om die redenen te doen verwijderen, omdat deze situatie door verjaring is gelegaliseerd. De bomen mogen dus blijven staan. Dat betekent echter niet, dat het Boersma c.s is toegestaan om die bomen door nieuwe te vervangen, als zij dood gaan. Het planten van een nieuwe boom wordt immers niet door de verjaring gedekt. Dat is in dit geval niet anders, omdat Boersma c.s beweren dat Baltus schuld heeft aan het doodgaan van enkele bomen, al was het maar omdat daarvan niet is gebleken. Samengevat mogen de bestaande bomen blijven staan, maar mogen dode exemplaren niet door nieuwe worden vervangen, tenzij op een afstand van minimaal 2 meter van de erfgrens geplant. Overhangende takken. Het voorgaande laat onverlet, dat Boersma c.s wel verplicht zijn om overhangende takken te snoeien, in zoverre dat redelijk is. Weliswaar wordt in artikel 5.44 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek aan Baltus de bevoegdheid gegeven om overhangende takken, na vergeefse waarschuwing, zelf te snoeien, maar dat doet niet af aan de primaire verplichting van Boersma c.s om dat zelf te doen.
Bovendien vorderen Boersma c.s dat Baltus wordt verboden nog aan hun bomen te komen. Die vordering kan alleen worden toegewezen in zoverre Boersma c.s aan hun eigen snoeiverplichtingen in deze voldoen. Hoogte van de bomen. De wet kent in zijn algemeenheid geen maximale hoogte voor bomen. Daarmee is echter niet gezegd, dat Boersma c.s. het onbeperkte recht hebben om die bomen zo hoog te laten groeien als zij willen. Het bepaalde in artikel 5.37 jo. 6.162 van het Burgerlijk Wetboek stelt immers als grens, dat geen onrechtmatige overlast mag worden veroorzaakt. Dat is afhankelijk van de aard, de ernst en de duur van de hinder en de daardoor veroorzaakte schade in verband met de verdere omstandigheden van het geval, waaronder de plaatselijke omstandigheden en het belang dat met het nastreven van de hinder veroorzakende activiteit wordt nagestreefd of bereikt. Naar het oordeel van de rijdende rechter is van onrechtmatige hinder, zoals hiervoor bedoeld, geen sprake. Uiteraard is bladafval hinderlijk en zullen huurders van de huisjes veelal meer zon wensen, maar er is geen sprake van een maatschappelijk onaanvaardbare situatie. Boersma c.s hebben wel degelijk een redelijk belang bij het zoveel mogelijk aan het zicht onttrekken van het terrein van Baltus. De schuttingen. Uit de kadastrale reconstructie blijkt dat de schuttingen van Boersma c.s, met uitzondering van die van Draafsel, geheel op eigen grond staan. Die van Boersma staat zelfs wel erg ver op eigen grond! Die schuttingen kunnen daar dus blijven staan. Die schuttingen mogen desgewenst worden opgeschoven tot aan de erfgrens. De juridische implicaties daarvan, bijvoorbeeld de kosten, laat de rijdende rechter voor wat ze zijn, omdat dit geen onderwerp uitmaakt van het aan hem voorgelegde geschil. De schutting van Draafsel staat echter (deels) op de grond van Baltus. Baltus hoeft daar geen genoegen mee te nemen. Van een verleende toestemming is niets gebleken. Verjaard is er wat dit betreft ook niets. Dat betekent dat Draafsel de huidige schutting moet verwijderen.
Als Draafsel een nieuwe schutting op de erfgrens wil, waaraan Baltus volgens artikel 5.49 lid 1 jo. Artikel 43 van het Burgerlijk Wetboek voor de helft moet bijdragen, dan zal hij daarover in overleg moeten treden met Baltus. Indien zij daarover dan geen overeenstemming kunnen bereiken, benoemt de secretaris van de rijdende rechter op verzoek van partijen, of een van hen, een onafhankelijke derde, die na het horen van partijen bindend zal beslissen over aard, uitvoering en kosten van een dergelijke schutting. Op grond van het voorgaande ben ik van oordeel, dat als volgt moet worden beslist. B E S L I S S I N G Voor wat betreft de vordering en de tegenvordering. Voor recht wordt verklaard dat Boersma c.s niet verplicht zijn om de in deze procedure bedoelde bomenrij in hoogte terug te snoeien. De bomen mogen blijven staan. Boersma c.s zijn wel verplicht om overhangende takken terug te snoeien. Indien zij daaraan na behoorlijke, schriftelijke aanmaning niet voldoen, mag Baltus dat zelf doen. Overigens is het Baltus verboden om die bomen aan te raken, op straffe van een boete van 500,-- per keer, te betalen aan elk van de eigenaren, wiens bomen het betreft, met een maximum van 50.000,-- in totaal. Voor recht wordt verklaard, dat de juridische grens tussen enerzijds het perceel van Baltus en anderzijds de percelen van Boersma c.s overeenkomt met de in deze zaak door het kadaster gereconstrueerde grens. Voor recht wordt verklaard dat Boersma c.s geen grond van Baltus in bezit hebben genomen en dat hun schuttingen en bomen op eigen grond staan, dit met uitzondering van de schutting van Draafsel, die (deels) op de grond van Baltus staat. Draafsel wordt verplicht om zijn schutting binnen vier weken na behoorlijke aanzegging door Baltus van de grond van laatstgenoemde te verwijderen en verwijderd te houden. Indien Draafsel daaraan niet tijdig voldoet, verbeurt hij zonder enige nadere aanmaning aan Baltus een boete van 25,-- euro per dag, met
een maximum van 10.000,--. Indien Draafsel een nieuwe schutting op de erfgrens wil, dan zal hij daarover in overleg moeten treden met Baltus. Indien partijen daarover geen overeenstemming kunnen bereiken, benoemt de secretaris van de rijdende rechter op verzoek van partijen, of een van hen, een onafhankelijke derde, die na het horen van partijen bindend zal beslissen over aard, uitvoering en kosten van een dergelijke schutting. Partijen worden reeds nu voor alsdan verplicht ieder voor de helft bij te dragen in de kosten van deze schutting. Het over en weer mogelijk meer of anders gevorderde wordt afgewezen. Dit bindend advies is gegeven door mr. F.M.Visser als rijdende rechter en uitgesproken te Zeist op 21 oktober 2014. Bindend Adviseur Secretaris mr F.M. Visser mr C.M. Sharif