Jrgng, nummer 4 11 ugustus. Agrometeorologische erichten juli http://-cgms.cr.wllonie.e/ De mnd juli ws uitzonderlijk wrm en leef droog tot n de ltste week. De teelten die in een droogtegevoelig stdium vn hun ontwikkeling wren, ondervonden de ndelige gevolgen vn deze droogteperiode die reeds nving in juni en dit voorl op die pltsen wr de odem niet kon voldoen n de wterehoeften vn de teelt. Over het lgemeen is echter de toestnd vn de gewssen op het veld nog steeds gunstig en zijn de te verwchten oprengsten hoger dn gemiddeld over de voorije jren. De weersgesteldheid voor de mnd juli Net ls tijdens de twee ltste dekdes vn juni leef het ook tijdens de eerste twee dekdes vn juli droog en in die delen vn het lnd die ontsnpten n de hevige onweders tussen 21 en 24 juli leef het zelfs in de ltste dekde droog (Figuur 1). Voor het grootste deel vn het lnd wordt het neerslgtekort voor de mnden juni en juli smen germd tussen 4 en 6 % (Figuur 1) met ls uitschieter een tekort vn meer dn 6% voor West Vlnderen. 3 2 2 1 1 1 3 7 9 11 13 1 17 19 21 23 2 27 29 neerslg Prec (mm) gemidd. Tmoy ( C) tempertuur Figuur 1: [] dgelijkse tempertuur ( C) en neerslg (mm) voor juli in België. [] verschil (in %) vn de neerslg in juni en juli smen ten opzichte vn het gemiddelde (1988-2) De droogte ging geprd met hoge temperturen zodt juli geoekstfd stt ls de wrmste mnd juli sinds het egin vn de wrnemingen te Ukkel zo n 1 jr geleden. Er werd een gemiddelde tempertuur vn 23. C opgetekend te Ukkel dr wr deze norml 17.1 C edrgt. Uit Figuur 2 lijkt dt de hoogste temperturen in het zuiden vn het lnd werden wrgenomen. De hoge temperturen zorgden er ook voor dt de tempertuursom die vorige mnd nog lger dn norml ws nu normle wrden ereikt en op sommige pltsen zelfs de normle wrde overschrijdt (Figuur 2). Voor sommige teelten werden tekenen vn droogte- en wrmtestress vstgesteld. De ernst vn de schde is echter erg vriel fhnkelijk vn de eschikrheid vn wter en het fenologische stdium wrin het gews zich evond op het ogenlik vn het wtertekort. Dr wr voldoende wter eschikr ws zijn uitstekende oprengsten te verwchten terwijl op ondiepe odems of odems die onvoldoende het wter vsthouden de oprengsten mogelijk eduidend lger dn norml zullen zijn. 1
De gemiddelde windsnelheden in juli wren eerder lg en edroegen gemiddeld 2,8 m/s ten op zichte vn norml 3,1 m/s te Ukkel. De luchtvochtigheid ws norml lg. De instrling ws dn weer uitzonderlijk hoog te Ukkel volgens het KMI en voor het gnse lnd werd een wrde vstgesteld die 17 % hoger is dn norml. 2 Hsselt Nmur Som Somme vn des grddgen degrés-jours Temperturrsom 2 1 1 1 3 7 9 11 13 1 17 19 21 Décde Dekde Figuur 2: [] Reltief verschil vn de tempertuursom (grddgen) sinds 1 jnuri ten opzichte vn het gemiddelde vn de periode 1988-2. [] Tempertuursom (grddgen) sinds 1 jnuri voor de regio s Hsselt en Nmen. Volle lijnen : gemiddelde wrden stippellijnen : wrden voor Oservties vnuit de ruimte Uit de stellieteelden vn SPOT-VEGETATION lijkt dt de gecumuleerde vegettie-index voor de mnd juli voor ijn het gnse lnd hoger ws dn het gemiddelde voor de refentieperiode 1998-2 (Figuur 3). Zols te zien op Figuur 3 nm de vegettie-index tijdens de eerste dekde vn juli (dekde 19) nog toe om ndien soms sterker dn norml f te nemen wrdoor de wrden vergeleken met de referentiewrden ngenoeg norml zijn op het einde vn de mnd. Dit is mogelijk te verklren door een comintie vn de positieve invloed vn de hoger dn normle zonnestrling en de gevolgen vn wter - en wrmtestress die zich meer en meer lten gelden nr het einde vn de mnd toe..9.8 LEEMSTREEK.7 NDVI.6..4.3.9.8 1998-2 1 4 7 1 13 16 19 22 2 28 31 34 dekd nr. ARDENNEN.7 NDVI.6. Figuur 3: Algemene toestnd vn de vegettie fgeleid uit eelden vn SPOT-VEGETATION (NDVI = Normlized Difference Vegettion Index). []Reltief verschil (%) vn de NDVI in juli ten opzichte vn het gemiddelde vn de voorgnde jren (1998-2). [] Evolutie vn de NDVI voor 2 lndouwstreken: de Ardennen en de Leemstreek.4.3 1998-2 1 4 7 1 13 16 19 22 2 28 31 34 dekd nr. 2
Veldwrnemingen inzke de toestnd vn de gewssen Volgens de gerdpleegde ronnen (zie Dnkwoord) kon men einde juli, twee weken vroeger dn norml, in de meeste regio s met de oogst vn de wintertrwe eginnen. Door de gunstige weersomstndigheden kon zols ngegeven in het vorige ulletin het winterkoolzd innengehld worden in de tweede helft vn de mnd. Het vochtgehlte vn het winterkoolzd zou ook voldoende lg zijn. Ngenoeg overl ereikte de mïs het loeistdium. Bij de rdppelen en voorl Bintje heen de hoge temperturen tot doorws geleid. De mte wrin dit zich heeft voorgedn is sterk perceelsgeonden: tussen de 2 en 8 % vn de knollen zouden ngetst zijn. Voor wt de suikerieten etreft, wren op de meeste percelen de lijnen mooi gesloten egin juli. Er worden wel schieters gemeld wrdoor het rendement lger kn uitvllen indien geen gepste mtregelen worden genomen. Oogstvoorspellingen op regionl en ntionl vlk Methodiek De oogstrmingen geeuren per gews en fzonderlijk voor elk vn de 13 lndouwregio s in België. Voor iedere comintie (teelt/geied) worden voorf vier indictoren erekend: (1) de trend fgeleid uit de officieel gerpporteerde oprengsten vn de voorije 2 jren, (2) een meteorologische prmeter die het weersverloop in rekening rengt, (3) een grometeorologische indictor fgeleid uit het B-CGMS gewsgroeimodel, en (4) informtie fkomstig vn de stellieteelden vn SPOT-VEGETATION (1- dgse composieten met een sptile resolutie vn 1 km). Voor de ltste drie wordt enkel de informtie enut die l eschikr is op dit punt in het seizoen (eind mei). Met de dt vn de voorije jren wordt het multivrite regressievernd opgespoord tussen de finle oogstoprengst (Y) en deze 4 indictoren (X i ). De gevonden relties worden dn, per lndouwregio en teelt, toegepst op de indictoren vn het huidige jr, ter schtting vn de oogstoprengst. Tel 1 toont de germde oprengst in voor de 13 lndouwregio s in België. Deze getllen worden eveneens vergeleken met de gemiddelde oprengsten vn de ltste jren (). De oogstoprengsten op ntionl vlk zijn weergegeven in Figuur 4. Ze werden erekend ls het gewogen gemiddelde vn de rendementen in de 13 lndouwregio s, met de eouwde relen (per regio en per teelt) ls wegingsfctoren. Voor wintertrwe wordt dit jr een hogere oprengst verwcht in vergelijking met het gemiddelde vn de ltste jren en dit ngenoeg overl. Op ntionl vlk levert dit verwchte oogstcijfers op die hoger liggen dn in 2 en vergelijkr zijn met de cijfers voor 24. De verwchte oprengst voor vls schommelt rond de wrde voor 2 en zou hoger zijn dn in 24. Dit zou enkel te wijten zijn n een lichte oprengststijging in de leemstreek dr wr in lle ndere streken de verwchte oprengsten lger zijn dn het gemiddelde vn de ltste jr. Ook de voorspellingen voor winterkoolzd verschillen vn plts tot plts: in sommige regio s liggen de verwchte oprengsten hoger, elders (Kempen, Jurstreek) dn weer eduidend lger dn het gemiddelde vn de ltste jren. Op ntionl vlk wordt voor winterkoolzd een lichte dling verwcht in vergelijking met de 2 voorgnde jren. Ondnks de moeilijke groeiomstndigheden zijn de e oprengsten ij voedermïs gelijk en zelfs hoger dn het gemiddelde vn de periode. Voor een ntl regio s (de Weidestreek-Fgne en de Ardennen) worden lichte oprengststijgingen verwcht, terwijl voor ndere regio s (de Leemstreek en de Zndleemstreek) de voorspellingen minder gunstig zijn. Op ntionl vlk zou de oprengst ij voedermïs hoger zijn dn in 24 mr lger dn in 2. Bij de suikerieten en de rdppelen kn men voor lle streken een toenme vn de e oprengsten vststellen ten opzichte vn het gemiddelde vn de ltste jren. De oprengstverwchtingen op ntionl vlk liggen echter iets lger dn in 24 en 2 voor wt de suikerieten etreft, terwijl ij de rdppelen een lichte stijging wordt ten opzichte vn 2 wrij echter het niveu vn 24 niet ereikt zou worden. 3
Tel 1: Oogstrmingen per lndouwregio in, en vergelijking met de gemiddelde oprengst (µ) over de voorije jren () volgens de cijfers vn het. =1*(-µ)/µ = reltief verschil (%). De geschtte ctuele foutenmrges in ton/h vn de voorspellingen zijn voor wintertrwe.7, vls (lijnzd) 1.2, winterkoolzd., voedermïs 2.4, suikerieten.4 en rdppelen (Bintje).3 ton/h. Lndouwregio Wintertrwe Vls (lijnzd) Winterkoolzd 21-2 1 kg/h 1 kg/h % 1 kg/h 1 kg/h % 1 kg/h 1 kg/h % Duinen/Polders 86.9 92.8 6.8 8. 6.7-1. 39.1 41. 6.1 Vlmse Zndstreek 78.9 84.9 7.6 7.1 7. -1.39 36.1 37. 3.9 kempen 71.4 7.6.8 - - - 37.8 36.2-4.2 Zndleemstreek 84.7 9.3 6.6 7. 6.6-11. 32.7 33.6 2.8 Leemstreek 88.6 93.9 6. 8.3 8.4.8 4.7 41..7 Henegouwse Kempen 8.3 9.8 6.4 - - - - - - Condroz 84.1 9. 7. 7. 6.6-1.9 39.2 4.9 4.3 Weidestreek 88.3 93.7 6.1 - - - 4. 39.4-1. Weidestreek (Fgne) 74.2 82. 11.2 - - - 33.8 3.4 4.8 Fmenne 72.3 77.1 6.7 - - - 36.7 38.9 6.2 Ardennen 69.3 76.4 1.3 - - - 34.1 37.3 9. Jurstreek 64.3 7.7 1. - - - 33.8 32.9-2.9 België 86. 91.4 6.3 8. 7.6 -. 38.4 4.1 4.4 Lndouwregio Mïs Suikeriet Ardppelen (Bintje) 21-2 1 kg/h 1 kg/h % 1 kg/h 1 kg/h % 1 kg/h 1 kg/h % Duinen/Polders 477.2 479.9.6 63.1 67.8 6.4 442.2 443.7.4 Vlmse Zndstreek 481. 49.3 1.9 632.7 679.1 7.3 47.6 483.8 2.8 kempen 46.4 477.2 4.6 64.9 646.2 6.8 491.1 16.3.1 Zndleemstreek 29.2 27.1 -.4 644.4 689.7 7. 462.8 472.4 2.1 Leemstreek 49.1 479.1-2.2 61. 69.4 6.8 466.1 464.4 -.4 Henegouwse Kempen 493.1 1.3 1.7 667.6 68.8 2.7 4.3 462.1 1. Condroz 476.7 489. 2.7 64. 68.9 6.3 471.4 474.2.6 Weidestreek 477.3 486.8 2. 678.9 716.9.6 14.7 2. 2. Weidestreek (Fgne) 461.2 486.2.4 7.1 627. 9.1 484.8 477.4-1. Fmenne 41.9 461. 2. 96.3 642.6 7.8 36.6 396.6 11.2 Ardennen 474.9 488. 2.8 94.3 66.9 1. 433.7 444.4 2. Jurstreek 398.4 43. 1.2 88. 612.8 4.1 27.3 294.1 14.3 België 484. 489.8 1.2 676.1 689.7 2. 463.8 469. 1.1 4
Figuur 4: Oogstrendement op ntionl vlk voor de jren 24(), 2 () en (rmingen) Oprengst (1 kg/h) 1 9 8 7 6 4 3 2 1 91.2 91.4 8. 24 2 7.2 7. 7.6 41.2 42.6 4.1 Wintertrwe Vls (lijnzd) Winterkoolzd 8 7 78.3 699.6 689.7 Oprengst (1 kg/h) 6 4 3 2 1 499.1 484. 489.8 24 2. 41. 469. Voedermïs Suikeriet Bintje rdppelen Dnkwoord Alle weersgegevens zijn fkomstig vn het Koninklijk Meteorologisch Instituut vn België (http://www.meteo.e). De officiële oogstoprengstcijfers vn de voorije jren werden geleverd door het Ntionl Instituut voor de Sttistiek (http://www.sttel.fgov.e). Verder gerdpleegde documenten zijn fkomstig vn de volgende orgnisties: Lndouwleven (http://www.lndouwleven.e), Koninklijk Belgisch Instituut tot Veretering vn de Biet (http://www.kiv.e) en CADCO-Gemloux (http://www.cdcosl.e). Contcten Université de Liège Bernrd Tychon ernrd.tychon@ulg.c.e Dpt. des Sciences et Gestion de l Environnement Pierre Ozer pozer@ulg.c.e (Ulg, Luik) Florence de Longueville fdelongueville@ulg.c.e Centre Wllon de Recherches Agronomiques Roert Oger oger@cr.wllonie.e (CRA-W, Gemloux) Ynnick Curnel curnel@cr.wllonie.e Bétrice Leteinturier leteinturier@cr.wllonie.e Vlmse Instelling voor Technologisch Onderzoek Iselle Piccrd iselle.piccrd@vito.e (VITO, Mol) Peter Viene peter.viene@vito.e Hermn Eerens hermn.eerens@vito.e