Begeleidingsdienst Regio Antwerpen Noorderlaan 108 2030 Antwerpen 03 543 97 05 www.dsko.be www.katholiekonderwijs.vlaanderen Informatieve mededeling Bestemd voor Leraren Frans S.O Informatief voor Directies S.O. Datum 2017-10-16 Begeleider Verdere informatie Optimalisering netwerk van leraren Frans 2017-2018 Initiatieven voor de leraren Frans De vakcoördinatoren hebben op vrijdag 22 september het startsein gegeven voor het 14 de werkjaar van het NETWERK van LERAREN FRANS. Een jubileumjaar lonkt. Maar liefst 48 vakcoördinatoren hebben op de stuurvergadering een actief steentje bijgedragen tot de optimalisering van ons dierbaar netwerk. Tegelijk hebben 78 vakgroepen inspiratie geboden via het digitaal enquêteformulier. Twee indrukwekkende getallen! Zij vertalen een effectieve participatie van onze leden. Geen vanzelfsprekend feit en daarom zo lovenswaardig! Het effect van de stem van onze leden blijft niet uit. Zo hebben Alex, Wendy, Joyce, Mariella, Karen, Lieve, Lode (Leen en Joyce waren verontschuldigd), de coördinatoren van de deelgroepen, op donderdag 5 oktober de resultaten van de zelfreflectie en -evaluatie vertaald in heel concrete acties.
Inhoudstafel 1. Optimalisering netwerk van leraren Frans 2017-2018... 3 1.1 explicitering van uitgangspunten... 3 1.2 optimalisering op korte termijn (schooljaar 2017-2018)... 3 1.3 optimalisering op middellange termijn (schooljaar 2017-2018-2019-2020... 5 2. Netwerk van leraren Frans 2017-11-13 hiervoor kan je reeds inschrijven!... 6 3. Netwerk van leraren Frans 2018-02-01 hiervoor kan je reeds inschrijven!... 7 4. Ter herinnering... 8 4.1 beginnende leraren 2017-2018 hiervoor kan je reeds inschrijven!... 8 4.2 Co- teaching binnen de les Frans: wat? waarom? hoe?... 9 4.3 Begeleiding op maat van de vakgroep!... 10 4.3.1 meeloop- dag... 10 4.3.2 service- dag... 11 Hoe inschrijven via www.nascholing.be/antwerpen... 13 2
1. Optimalisering netwerk van leraren Frans 2017-2018 1.1 explicitering van uitgangspunten - Een netwerkbijeenkomst is geen traditionele nascholing. Interactie tussen collega s staat centraal: concrete uitwisseling (inspiratie), gezamenlijke reflectie en creatieve samenwerking (samen iets uitwerken). Leerplangerichtheid vormt de sturende richtingwijzer: leerplannen als referentiekader bij keuzes. Het plenum kan hierover de nodige informatie en verheldering bieden. De concrete vertaling volgt dan in de specifieke deelgroep. Deelname aan het netwerk veronderstelt een constructieve leerhouding. Na een afgelijnde ruimte voor de beschrijving van de realiteit (het leven zoals het is), als mogelijke probleemstelling, volgt er een oplossingsgerichte bespreking. Het netwerk garandeert voor elke lid (vakgroep/leraar) de nodige groeikansen, ongeacht de concrete beginsituatie van het respectievelijk lid. De leden werken samen vanuit hun eigen ontwikkelingsperspectief. Respect voor en erkenning van de specifieke context en cultuur van elke school blokken elk verantwoordingsperspectief af. De coördinatoren van de deelgroepen of themagroepen (Alex, Wendy, Joyce, Mariella, Karen, Lieve, Lode, Leen en Joyce) vervullen de rol van moderator, niet van expert. - Elke netwerkontmoeting vereist een concrete voorbereiding met maximale betrokkenheid van de coördinatoren die hun deelgroepen vertegenwoordigen. De coördinatoren krijgen de nodige ondersteuning bij de uitvoering van de afspraken zoals vastgelegd in het coördinatorenoverleg. Zij kunnen hierbij specifieke noden signaleren. - We organiseren vier netwerkontmoetingen (waarvan één uitsluitend voor de vakcoördinatoren) per jaar. Elke bijeenkomst biedt slechts een tweetal uren voor reëel overleg. De zorg voor maximaal leerrendement voor elk lid vereist een strak timemanagement. - We bewaken een gezond evenwicht tussen transporttijd voor zowel scholen in de stedelijke (Antwerpen) als scholen in de landelijke (Kempen) context. 1.2 optimalisering op korte termijn (schooljaar 2017-2018) - Elke netwerkontmoeting kent voortaan een onthaalmoment met koffie. Concreet: bij een start om 13.15 u. zijn de deelnemers al vanaf 12.45 u. van harte welkom. Deze ingreep kan bijdragen tot een stiptere effectieve start van het eigenlijke netwerk. Bonus: o mogelijkheid om ter plekke te lunchen; o extra ruimte voor informele contacten; 3
o onthaastingskans; o - Elke bijeenkomst kent een vooraf bepaalde strategie met tijdbepaling. De moderatoren bewaken zorgvuldig de agendapunten binnen de voorziene tijd. o Individuele anekdotische getuigenissen worden zo kort mogelijk gehouden en zo snel mogelijk vertaald in een -voor de hele deelgroep- herkenbare probleemstelling. Daarna bespreken de deelnemers samen mogelijke oplossingen voor dit probleem. Opm.: voor specifieke schoolgebonden uitdagingen (niet herkenbaar voor de hele deelgroep) verwijst de moderator door naar de pedagogisch begeleider voor een begeleiding op maat van de school/vakgroep/leraar. Zo vermijden we dat individuele casussen kostbare gemeenschappelijke tijd opneemt. - Om te vermijden dat individuele standpunten discussies domineren, verwijzen de moderatoren naar de (door het netwerk) gedeelde referentiekaders op basis van de leerplannen. De deelnemers zoeken er samen een gemeenschappelijk antwoord in. De deelgroep kan hierbij een beroep doen op de pedagogisch begeleider om verder te verhelderen en te concretiseren. De moderator stuurt dan ter plekke een oproep naar de pedagogisch begeleider. o De moderatoren kunnen niet optreden als plaatsvervangend pedagogisch adviseur. Zij kunnen wel als evenwaardig lid deelnemen aan besprekingen. Hun getuigenissen wegen niet zwaarder dan deze van andere deelnemers. De pedagogisch begeleider zal bij de start van elke netwerkvergadering herinneren aan deze rolbeschrijving. - Een concrete werking vraagt een inzet van eigen materiaal. Alle deelnemers zullen een week voor de netwerkvergadering een persoonlijke uitnodiging ontvangen met een gedetailleerde beschrijving van de documenten die ze kunnen meebrengen om de uitwisseling te concretiseren. o De moderatoren herinneren tijdens de effectieve uitwisseling aan het respect voor de individuele groei: Individuele reflectie en zelfevaluatie staan centraal Elk lid blijft eigenaar van het eigen ontwikkelingstraject. o Zelf eigen sterktes en kansen ontdekken en noemen Elke deelnemer waardeert de stand van zaken van de andere deelnemers: geen waardeoordeel; wel verhelderingsvragen - Een effectieve concrete werking in deelgroepen vraagt ook binnen deze deelgroep een doeltreffende gedifferentieerde werkvormen. O.a.: opdeling volgens de behoefte van het concrete thema en deelnemers; 4
Vb.: volgens studierichting, schoolcultuur, leermethode aangepaste opstelling van het lokaal. vb.: in eilandjes volgens verdeling binnen de deelgroep - Netwerk van 7 mei 2018 in Turnhout zal doorgaan in de voormiddag (9.15-12.00 u.) i.p.v. namiddag (13.15-16.00 u.). Reden: s morgens minder druk verkeer van Antwerpen naar Turnhout en s middags geen avondspits richting Antwerpen. - Voor de netwerken die niet doorgaan in Antwerpen, voorzien we mobiliteitstips vb.: hoe snel en comfortabel met open vervoer van Antwerpen naar Turnhout? 1.3 optimalisering op middellange termijn (schooljaar 2017-2018-2019-2020 1. De vijf communicatieve vaardigheden als uitgangspunt voor een netwerkontmoeting. Elke netwerk agendeert telkens één vaardigheid (vb.: luistervaardigheid) Alle aspecten kunnen aan bod komen: Concretiseren van leerplandoelen Planning over een graad (jaar-en graadplannen) Effectieve en efficiënte leertrajecten Werkvormen Differentiatie Evaluatie Rapportering Concreet: 2. Algemene duiding (leerplanvisie) in een beperkter plenum 3. Concrete verwerking met uitwisseling in de deelgroepen Specifieke leerplannen als referentiekader Doelen en leerinhouden Inzoomen op eigen beginsituatie (van elk lid) + plannen van eventuele acties ter optimalisering Leren van elkaars trajecten Opm.: de centrale vaardigheid van de dag zal dan ook de specifieke agenda van de deelgroep bepalen. Geen losse items meer. 5
2. Netwerk van leraren Frans 2017-11-13 hiervoor kan je reeds inschrijven! DSKO, Noorderlaan 108 2030 Antwerpen We nodigen alle collega s Frans (vakcoördinatoren, vergezeld door maximum één collega per graad en per studierichting) uit om zich algemeen te informeren (in plenum) en vervolgens meer concreet te (ver)werken in specifieke deelgroepen. We tellen zes subgroepen: per graad en dan nog eens opgedeeld in taalsterk en taalzwak. Agenda van 13 november 2017: 12.45-13.15 u.: onthaal met koffie (informele contacten) 13.15 14.20 u.: plenair onderwerp: een doeltreffende en haalbare remediëring 14.20-14.40 u.: pauze met koffie (informele contacten) 14.45 16.00 u.: werking in specifieke deelgroepen Specifieke agenda: 1 ste graad taalzwak: - Concretisering van een doeltreffende en haalbare remediëring ; - differentiatie via alternatieve werkvormen; - 1 ste graad taalsterk: - Concretisering van een doeltreffende en haalbare remediëring ; - Gespreide evaluatie: inspiratie + uitwisseling; - Ervaringen (o.a. feedback op taaltaken) met doorlichting: uitwisseling; - Evaluatie van leermethodes: uitwisseling; - 2 de graad taalzwak: - Concretisering van een doeltreffende en haalbare remediëring ; - Gespreide evaluatie: inspiratie + uitwisseling; - Evaluatievormen: inspiratie + uitwisseling; - 2 de graad taalsterk: - Concretisering van een doeltreffende en haalbare remediëring ; - Gebruik van apps: uitwisseling; - Authentieke luisteroefeningen: uitwisseling; - 3 de graad taalzwak: - Concretisering van een doeltreffende en haalbare remediëring ; - Uitwisseling per studierichting; - Zelf uitgewerkte lessen uitwisselen; - 3 de graad taalsterk: - Concretisering van een doeltreffende en haalbare remediëring ; - Ervaringen met doorlichting: uitwisseling; - Inzet en evaluatie van vakattitudes: inspiratie + uitwisseling; - Concretisering van verwerkingsniveaus: uitwisseling - [in een specifieke deelgroep] inzet op SETOC s: uitwisseling - 6
3. Netwerk van leraren Frans 2018-02-01 hiervoor kan je reeds inschrijven! DSKO, Noorderlaan 108 2030 Antwerpen Samenwerking in richting- en graad-overschrijdende THEMA-groepen Aangemoedigd door het succes van de inzet op themagroepen op 3 februari 2017 organiseert het netwerk opnieuw een richting- en graad-overschrijdende werking per thema. Tegelijk beantwoorden we de oproep naar extra tijd om het thema te kunnen verdiepen en verbreden. Zo biedt deze netwerkontmoeting geen samenkomst in de traditionele deelgroepen per graad en studierichting. We reserveren alle tijd voor het zelfgekozen thema: van 13.15 tot 16.00 u. (onthaal met koffie vanaf 12.45 u.) Concreet: We voorzien zes deelgroepen voor vier thema s (met twee deelgroepen voor het eventueel ontdubbelen van de meest populaire thema s). De evaluatie van het netwerk 2016-2017 heeft tot de volgende selectie geleid: 1. Activerende werkvormen 2. Differentiëren bis 3. De kracht van feedback en rapportering (rapportcommentaren) 4. Leerstoornissen HGW minimumdoelen 7
4. Ter herinnering Ik herinner u graag aan de initiatieven/info die u reeds in de mededeling augustus 2017 kon terugvinden. Voor extra informatie verwijs ik naar onze website: www.nascholingen.be. in het linker menu: Regio Antwerpen selecteren Aanbod secundair onderwijs selecteren Frans selecteren 2017-2018 selecteren (helemaal rechts boven) Hier kan u zich inschrijven! 4.1 beginnende leraren 2017-2018 hiervoor kan je reeds inschrijven! Kempen, Thomas More Lepelstraat 2 2290 Vorselaar: o Donderdag 16 november 2017 (09.00 12.00 u.) o Donderdag 22 februari 2018 (13.30 16.30 u.) Of (de deelnemers kunnen kiezen tussen twee locaties) Antwerpen, DSKO Noorderlaan 108 2030 Antwerpen: o Donderdag 23 november 2017 (09.00-12.00 u.) o Donderdag 8 maart 2018 (13.30 16.30 u.) De derde sessie is individueel en gaat door op de school van de beginnende leraar zelf o In de loop van het tweede of derde trimester 2017-2018 Datum en uur af te spreken met de individuele beginnende leraar De beginnende collega s Frans maken kennis met de werking van de pedagogische begeleiding in het algemeen en met de vakbegeleider Frans in het bijzonder. Zij ontdekken referentiekaders op het vlak van visie, inhoud, didactiek en evaluatie van het vak Frans. De sessies trachten een proces van reflectie en zelfreflectie op gang te brengen i.v.m. persoonlijke groei in leraarschap. 8
4.2 Co- teaching binnen de les Frans: wat? waarom? hoe? hiervoor kan je inschrijven vanaf 1 december 2017 Datum: dinsdag 16 januari 2018 (13.30-16.00 u.) DSKO, Noorderlaan 108 2030 Antwerpen De deelnemers verkennen de kansen van co- teaching en ontdekken implementatiemogelijkheden in de eigen onderwijspraktijk. 9
4.3 Begeleiding op maat van de vakgroep! Ik blijf er graag op wijzen dat schooloverstijgende initiatieven een surplus betekenen en helemaal niet de ondersteuning ter plekke, op uw school zelf, vervangen. M.a.w.: een bestelling à la carte (schoolbezoek) blijft een belangrijke optie. Bij uw zoektocht naar antwoorden, op maat van u / uw vakgroep, blijf ik met even groot plezier tot uw dienst! Aarzel dus niet om me te contacteren om een interventie op maat te bestellen. Hieronder vestig ik graag de aandacht op twee bijzondere initiatieven (naast de klassieke vakvergaderingen met de vakgroep): 4.3.1 meeloop- dag Dankbaar om de bijzonder positieve ervaringen in vijf scholen (tijdens 2016-2017), benadruk ik graag de winstkansen van een meeloop-dag. Zoals het woord het zelf zegt, kom ik een hele dag meelopen met de collega s Frans. Enerzijds om binnen de concrete context van de school maximale ondersteuning te organiseren, anderzijds om zelf de schoolcontext te ervaren en zo in de toekomst mijn interventie nog beter af te stemmen op de specifieke noden van de school. De samenwerking geeft me de kans om het werkveld concreet te ervaren. Een voorwaarde voor een effectieve begeleiding. Concreet: tijdens een lesdag naar keuze ben ik van 10 tot 17 u. (dit mag ook ingekort worden) beschikbaar op uw school. De vakgroep kiest een datum. De vakgroep stelt zelf mijn programma op. O.a.: Een les bijwonen en feedback geven; De gastheer/-vrouw kiest dan zelf de focus waarop hij/zij feedback wenst. Liefst bij zoveel mogelijk collega s. Assistentie bij een les; Co- teaching (samen lesgeven); Samen een jaarplan / leertraject / toets / rapportering / opstellen; Samen een gedifferentieerd traject ontwikkelen; Feedback op materiaal geven; Samen toezicht houden; Samen een vervanging doen; Overleggen (informatie / inspiratie / ) rond specifieke items; Vb.: klasmanagement / motivatie van LLN / De vakgroep seint het programma een week op voorhand door. We sluiten de dag af met een uitwisseling van onze ervaringen. We onderzoeken (eventueel) op welke manier ik de vakgroep verder concreet kan ondersteunen. We maken (eventueel) een concrete planning op: Op maat van de vakgroep: Haalbaar Attractief / relevant 10
4.3.2 service- dag Een tweetal scholen hebben een bijkomend initiatief gelanceerd: zij vragen een service-dag. In tegenstelling tot een meeloop-dag neem ik niet actief deel aan de concrete onderwijspraktijk. Geen klasbezoeken dus. De nadruk ligt op maximale ondersteuning op maat van de vakgroep, deelgroepen of individuele leraren. Hiervoor stel ik me tijdens een lesdag ter beschikking van de vakcollega s. De organisatie kent gelijkenissen met een meeloop-dag Concreet: tijdens een lesdag naar keuze ben ik van 10 tot 17 u. (dit mag ook ingekort worden) beschikbaar op uw school. De vakgroep kiest een datum. De vakgroep stelt zelf mijn programma op. Dit kan van uur tot uur wisselen. Met de hele vakgroep / met een deelgroep / met een individuele leerkracht. Concrete samenwerking op maat: zeer specifieke, context-gebonden vragen. O.a.: Samen een jaarplan / leertraject / toets / rapportering / opstellen; Samen een gedifferentieerd traject ontwikkelen; Een concrete remediëring uitwerken; Feedback op materiaal geven; Overleggen (informatie / inspiratie / ) rond specifieke items; Vb.: klasmanagement / motivatie van LLN / De vakgroep seint het programma een week op voorhand door. We sluiten de dag af met een uitwisseling van onze ervaringen. We onderzoeken op welke manier ik de vakgroep (eventueel) verder concreet kan ondersteunen. We maken (eventueel) een concrete planning op: Op maat van de vakgroep: Haalbaar Attractief / relevant Wilt u gebruik maken van deze kans tot extra concrete begeleiding en ondersteuning, geef dan zo snel mogelijk een seintje via danny.vandenwouwer@katholiekonderwijs.vlaanderen of 0477 29 64 86. Mijn agenda laat jammer genoeg maar een beperkt aantal meeloop- / service- dagen toe. 11
Bovenvermelde initiatieven komen vast en zeker in de volgende mededelingen opnieuw aan bod. Houd ondertussen ook www.dsko.be (echo s) en www.nascholing.be in de gaten. Ik wens u allen een fijne aanloop naar een deugddoende herfstvakantie. Geniet ervan! Tot spoedig! Vakbegeleider Frans Schoolbegeleider Begeleider scholengemeenschappen Regio Antwerpen Noorderlaan 108 2030 ANTWERPEN 0477 29 64 86 / 03 309 05 46 danny.vandenwouwer@katholiekonderwijs.vlaanderen www.dsko.be Ontvangt u graag in uw mailbox? U kan inschrijven via onze website www.dsko.be - Begeleidingsdienst Ter herinnering 12
Hoe inschrijven via www.nascholing.be/antwerpen U vindt ons volledige aanbod terug op www.nascholing.be/antwerpen. U herkent deze website ook als een onderdeel van het aanbod van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Uw gebruikersnaam is standaard voornaam.familienaam. Uw paswoord is hetzelfde als op www.nascholing.be. Wat het inschrijven betreft, heeft iedere directeur de keuze: (1) de directeur zelf of iemand van de medewerkers schrijft als 'nascholingsverantwoordelijke' de personeelsleden in (2) de directeur geeft alle personeelsleden de toelating zelf in te schrijven. Zij worden dan zelf nascholingsverantwoordelijke voor hun vormingen. Wie zich voor een vorming inschrijft, krijgt een bevestiging. Ook de directeur wordt van elke nieuwe inschrijving automatisch op de hoogte gebracht. Om gegevens in verband met uw personeelsleden te wijzigen, gaat u als volgt te werk: stap 1: u gaat naar www.nascholing.be/antwerpen stap 2: u logt in met uw gebruikersnaam (voornaam.familienaam) en uw wachtwoord stap 3: u klikt in het menu rechts bovenaan op deelnemers wijzigen stap 4: u wenst een personeelslid te verwijderen, klik op 'X' u wenst een personeelslid toe te voegen, klik links onderaan of bovenaan op '+ nieuwe deelnemer' toevoegen u wenst een personeelslid nascholingsverantwoordelijke te maken, klik op het potloodje. De naam van het personeelslid licht dan oranje op. Heeft u een vraag, dan kan die via de HELP, waarin een aantal FAQ s staan, misschien beantwoord worden. Blijft u toch nog met een vraag zitten, aarzel dan niet om contact op te nemen met Carine Verrept, tel. 03 543 97 05. 13