Inleiding Hierbij bieden wij u de Najaarsnota 2008 aan. In deze nota wordt aandacht geschonken aan: Het financiële beeld van de najaarnota 2008 en de gevolgen voor het meerjarenbeeld van de begroting. De beleidsontwikkelingen per programma Voortgang van de grote investeringen per programma 13 Sleutelprojecten De beleidsagenda Voorliggende rapportage behelst de eerste zes maanden van 2008 en er zijn in navolging van de voorjaarsnota wederom substantiële meevallers te melden. Per saldo is het voordeel voor 2008 800.000 en wordt met name veroorzaakt door verkoop van onroerende zaken, hoger rijksbudget WWB, verlaging budget WMO, hoger dividend van Vitens en een hogere opbrengst van forensenen toeristenbelasting. Hiertegenover staan nadelen van afwaardering gemeentehuis, beveiliging scholen,, sanering passantenhaven, afsluiten binnenstad en algemene uitkering. In paragraaf 2.1 worden op hoofdlijnen de ontwikkelingen die van invloed zijn op het financiële beeld weergegeven. Op basis van de huidige gegevens ondergaat het meerjarenbeeld de volgende mutatie: Tabel 1: Financiële effecten Najaarsnota 2008, onderdeel beleid: 1 Jaar 2008 2009 2010 2011 Voordeel 810.000 Nadeel 125.000 125.000 125.000 Tabel 2 : De resultaten tot en met de najaarsnota 2008 van de bedrijfsvoering zijn als volgt: Prognose Bedrijfsresultaat 2008 Nog te realiseren bezuiniging Voorlopig tekort t.l.v. bedrijfsreserve 95.000 Met de vaststelling van deze nota komt het totale financiële voordeel 2008 uit op 2.084.000. 2 Het saldo van de bedrijfsvoering is een voorlopige prognose. De najaarsnota 2008 bedrijfvoering is als bijlage bij de stukken ter inzage gelegd. Oktober 2008, Burgemeester en wethouders van Steenwijkerland, de secretaris, de burgemeester, drs. A.J. Peterson drs. H.H. Apotheker. 1 Zie tabel 3 paragraaf 2.1 2 Zie tabel 4 paragraaf 2.1 1
2
1. Inhoudsopgave INLEIDING...1 1. INHOUDSOPGAVE...3 2. NAJAARSNOTA 2008...5 2.1 Budgetafwijkingen Najaarsnota 2008...5 2.1.1 Financieel beeld na verwerking Najaarsnota 2008...6 2.1.2 Reserve Volkshuisvesting...7 2.1.3 Investering prestatieafspraken...7 2.1.4 DienstverleningPlus...7 3. TE NEMEN BESLUITEN:...8 4. VOORJAARSNOTA 2008 PER PROGRAMMA...9 4.1 Wonen en Ruimtelijk Beleid...9 4.1.1 Uitvoering begroting 2008...9 4.1.2 Financiële Afwijkingen Wonen en Ruimtelijk Beleid... 12 4.2 Werken en Gebiedsinvesteringen... 12 4.2.1 Uitvoering begroting 2008... 13 4.2.2 Financiële afwijkingen Werken en Gebiedsinvesteringen... 15 4.3 Jongeren... 15 4.3.1 Uitvoering begroting 2008... 16 4.3.2 Financiële afwijkingen Jongeren... 17 4.4 Maatschappelijke Participatie... 18 4.4.1 Uitvoering begroting 2008... 18 4.4.2 Financiële afwijkingen Maatschappelijke Participatie... 19 4.5 Veiligheid... 22 4.5.1 Uitvoering begroting 2008... 22 4.5.2 Financiële afwijkingen Veiligheid... 24 4.6 Kernen en Leefbaarheid... 24 4.6.1 Uitvoering begroting 2008... 25 4.6.2 Financiële afwijkingen Kernen en Leefbaarheid... 26 4.7 Toerisme, Evenementen en Cultuur... 27 4.7.1 Uitvoering begroting 2008... 27 4.7.2 Financiële afwijkingen Toerisme, Evenementen en Cultuur... 28 4.8 Mobiliteit en Openbare Ruimte... 29 4.8.1 Uitvoering begroting 2008... 30 4.8.2 Financiële afwijkingen Mobiliteit en Openbare ruimte... 31 4.9 Burger en Bestuur... 33 4.9.1 Uitvoering begroting 2008... 34 4.9.2 Financiële afwijkingen Burger en Bestuur... 35 4.10 Financiën ( incl. Alg. dekkingsmiddelen)... 35 4.10.1 Financiële afwijkingen Financiën ( incl Alg. dekkingsmiddelen)... 35 5. VOORTGANG GROTE INVESTERINGSPROJECTEN... 40 5.1 Voortgangsrapportage Investeringen Wonen en Ruimtelijk Beleid... 40 5.2 Voortgangsrapportage Investeringen Werken en gebiedsinvesteringen... 42 5.3 Voortgangsrapportage Investeringen Jongeren... 42 5.4 Voortgangsrapportage Investeringen Maatschappelijke Participatie... 43 5.5 Voortgangsrapportage Veiligheid... 43 5.6 Voortgangsrapportage Investeringen Kernen en Leefbaarheid... 44 5.7 Voortgangsrapportage Investeringen Toerisme, Evenementen en Cultuur... 44 5.8 Voortgangsrapportage Investeringen Mobiliteit en Openbare Ruimte... 45 3
5.9 Voortgangsrapportage Investeringen Burger en Bestuur... 47 5.10 Voortgangsrapportage Investeringen Financiën... 47 6. 13 SLEUTELPROJECTEN... 48 7. BELEIDSAGENDA... 63 4
2. Najaarsnota 2008 2.1 Budgetafwijkingen Najaarsnota 2008 Tabel 3 : Meerjarenbeeld na jaarsnota 2008 Programma 2008 2009 2010 2011 Wonen en ruimtelijk Beleid Afwaardering gemeentehuis Oldemarkt -151.400 Werken en Gebiedsinvesteringen Verkoop onroerende Zaken 525.000 Grondzaken algemeen -8.683-8.683-8.683-8.683 Jongeren Lokaal achterstandenbeleid 0 Kinderdagopvang 20.000 20.000 20.000 20.000 Beveiliging Schoolgebouwen -60.000-60.000-60.000-60.000 Beveiliging tlv Onderwijshuisvesting 60.000 60.000 60.000 60.000 Gymnastiekonderwijs -14.525-14.525-14.525-14.525 Jeugd en Gezin -10.000-10.000-10.000-10.000 Maatschappelijke Participatie Rijksbijdrage WWB 500.000 Rijksbijdrage IOAW -20.000 Rijksbijdrage Participatiebudget 180.000 45.000 Voorbereiding participatiebudget -180.000-45.000 Rijksbijdrage Inburgering 80.500 Inburgeringstrajecten -80.500 Beheer wijkgebouw De Gagels -1.660-5.500-5.500-5.500 WMO voorzieningen 200.000 Veiligheid Kernen en Leefbaarheid Wijkbeheer -10.000 Stelpost Leefbaarheidsfonds uit begroting 500.000 500.000 500.000 500.000 Bijdrage uit Reserve Leefbaarheid -500.000-500.000-500.000-500.000 Toerisme, Evenementen en Cultuur Subsidiering Sportevenement -3.000 BTW afrekening Kulturhus -23.700 Kunst en Cultuur PM Mobiliteit en Openbare ruimte Wegen en Waterkeringen 0 Saneren passantenhaven -75.000 Aanbestedingsvoordeel 100.000 Bestemmen aanbestedingsvoordeel wegen -100.000 Fietspadenplan 0 Verk. Plannen : afsl binnenstad -200.000 Actieplan verkeersveiligheid 0 Verkeersmaatregel Ossenzijl -25.000 Openbaar Vervoer -10.000 Openbare verlichting -50.000 SUBTOTAAL 642.032-18.708-18.708-18.708 5
Programma 2008 2009 2010 2011 SUBTOTAAL 642.032-18.708-18.708-18.708 Exploitatie riolering -38.200 17.300 17.300 17.300 Afsluiten rioleringprojecten 11.654 11.513 11.362 11.201 Riolering tlv / tgv voorziening riolering 26.546-28.813-28.662-28.501 Rioolrechten 0 Begraafplaatsen 2.323-4.353-4.187-4.021 Burger en Bestuur Pensioen en wachtgeld wethouders 81.014 0 0 0 Financiën en Alg Dekkingsmiddelen Dividend Vitens 147.960 0 0 0 Algemene Uitkering -131.738 Onvoorzien 45.000 OZB 0 Forensenbelasting 70.000 Toeristenbelasting 40.000 CV Ketel BRWR -4.350-4.350-4.350-4.350 Duiktaak BRWR -14.000-14.000-14.000-14.000 Verzekering BRWR -6.000-6.000-6.000-6.000 Rams Woerthe: Afsluiting hoofdtoegang -12.000 Genomen besluiten -11.744-4.480-4.971-5.462 Bedrijfsvoering -38.228-72.728-72.728-72.728 TOTAAL GENERAAL 810.269-124.619-124.944-125.269 2.1.1 Financieel beeld na verwerking Najaarsnota 2008 Het saldo van de begrotingsruimte komt tot uitdrukking in de meerjarenbegroting 2008-2011. Dit is het startsaldo van de jaarschijven opgenomen in de nota van aanbieding. Door amendementen en voortgangsrapportages wordt de begrotingspositie beïnvloed. Onderstaande tabel geeft de huidige begrotingspositie weer, met in achtneming van de besluiten zoals in deze nota is weergegeven. Tabel 4: Financieel beeld 2008-2011: Omschrijving 2008 2009 2010 2011 Saldo Meerjarenbegroting 32.252 309.921 294.159 3.322 Motie PvdA lidm. Sportvereniging -50.000-50.000-50.000-50.000 Saldo begrotingspositie -17.748 259.921 244.159-46.678 Najaarsnota 2007-20.672 26.352 26.315 26.088 Saldo begrotingspositie -38.420 286.273 270.474-20.590 Voorjaarsnota 2008 beleid excl Nieuw voor Oud 1.312.132-141.968 29.661 157.522 Saldo na Voorjaarsnota 2008 1.273.712 144.305 300.135 136.932 Najaarsnota 2008 810.269-124.619-124.944-125.269 Saldo na Najaarsnota 2008 2.083.981 19.686 175.191 11.663 Bedrijfsvoering Ombuigingstaakstelling Terugdringen Flexibel Budget -200.000 Totaal Ombuigingtaakstelling bedrijfsvoering -200.000 Realisatie Voorjaarsnota 2008 200.000 Saldo Ombuiging Bedrijfsvoering 0 Begrotingspositie ( incl Ombuigingsoperatie ) 2.083.981 -/- is nadeel 6
2.1.2 Reserve Volkshuisvesting In de raadsvergadering van 13 mei 2008 zijn de criteria voor de reserve Volkshuisvesting vastgesteld. Voor een aantal investeringen zijn vooruitlopend op de vaststelling van deze criteria kredieten beschikbaar gesteld ten laste van de Algemene reserve vrij besteedbaar. Dit omdat de criteria nog niet bekend waren. Dit zijn de volgende investeringen: Investering Woningbouwimpuls Steenwijkerdiep 500.000 Woonzorgzones Steenijkerwold Giethoorn 85.334 Dorpshuis Steenwijkerwold 225.000 Totaal 810.334 Nu deze criteria wel bekend zijn komen bovenvermelde investeringen in aanmerking voor dekking van uit de reserve Volkshuisvesting. Deze wijziging van de dekking zal ter besluitvorming worden voorgelegd aan de raad. 2.1.3 Investering prestatieafspraken In 2005 is een budget voor prestatieafspraken beschikbaar van 525.000. Hiervan is nog maar 22.000 besteed. Het budget is bestemd ter financiering van onrendabele toppen in verband met de bouw van huurwoningen door corporaties. Dit gebeurt echter al door middel van het hanteren van sociale grondprijzen. In de bestaande prestatieafspraken zijn hierover dan ook geen concrete afspraken met de corporaties gemaakt. Het voorstel, is om het onbenutte budget van 503.000 terug te laten vloeien naar de reserve Volkshuisvesting en per individueel project voor te leggen aan de raad voor investeringen in woongelegenheden voor bijzondere doelgroepen en maatschappelijk vastgoed conform de criteria van de reserve Volkshuisvesting 2.1.4 DienstverleningPlus In april 2008 is de raad geïnformeerd over de keuze van GovUnited met betrekking tot het project DienstverleningPlus. In september 2008 is de raad nader geïnformeerd over de stand van zaken én de ontwikkelingen door middels van een raadsbrief. Inhoudelijk verwijzen wij naar de inhoud van deze raadsbrief. In de raadsvergadering van 22 april 2008 zijn de criteria van de bedrijfsreserve vastgesteld. Het college is bevoegd om per keer bedragen tot maximaal 250.000 ten laste van de bedrijfsreserve te brengen, met in achtneming van de ondergrens van 250.000. Financieel De voor 2008 én 2009 noodzakelijke uitgaven worden gedekt uit diverse beschikbare dekkingsmiddelen, waaronder de bedrijfsreserve. 7
Financieel betekent dit het volgende: 2008 2009 2010 2011 2012 Totaal Investeringen 399.000 457.000 387.000 387.000 287.000 Beschikbare dekkingsmiddelen 524.000 387.000 564.000 504.000 504.000 Overschot naar Bedrijfsreserve 125.000-70.000 Restant budget 188.000 177.000 117.000 217.000 ICT Investeringen 369.000 268.000 184.000 184.000 184.000 Beschikbare dekkingsmiddelen 0 98.000 184.000 184.000 184.000 Tekort via Bedrijfsreserve -369.000-170.000 0 0 0 Exploitatie benodigd 200.000 Beschikbare dekkingsmiddelen 250.000 Overschot naar Bedrijfsreserve 50.000 Totaal via Bedrijfsreserve -194.000-240.000 3. Te nemen besluiten: De najaarsnota beleid 2008 vast te stellen, de begroting overeenkomstig aan te passen en ter besluitvorming voorleggen aan de raad. De dekking van een drietal investeringen wijzigen door een beroep te doen op de reserve Volkshuisvesting in plaats van de algemene reserve vrij besteedbaar. Dit zijn de investeringen: Woningbouwimpuls Steenwijkerdiep, Woonzorgzones Steenwijkerwold en Giethoorn en Dorpshuis Steenwijkerwold. De investering prestatieafspraken afsluiten en de niet bestede middels binnen de reserve Volkshuisvesting herbestemmen binnen de criteria van deze reserve. Kennis nemen van de dekking van het project DienstverleningPlus. Kennis nemen van de voortgang van de grote projecten, de beleidsagenda en de sleutelprojecten, inclusief een beroep op de stelpost onvoorzien binnen de projecten 2 en 3 voor plankosten woldpoort en bypass Steenwijkerdiep. 8
4. Voorjaarsnota 2008 per Programma Dit hoofdstuk beschrijft de voortgang van de programma s. Per programma wordt een beeld gegeven van: en de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van het nieuwe beleid de voortgang van de realisatie de financiële afwijkingen. 4.1 Wonen en Ruimtelijk Beleid Het bouwen van voldoende woningen is de uitdaging voor de komende periode. We willen als gemeente groeien naar 45.000 inwoners in 2010. Daarbij is, naast kwantiteit, ook kwaliteit een belangrijk uitgangspunt. Inwoners moeten zelf meebeslissen over hoe hun woning en wijk eruit moet zien. Plannen voor woningbouw stemmen we daarom vooraf met hen af. PRIORITEIT 1: Versterken draagvlak voorzieningen Doelstelling 2008 Voldoende kavels voor woningen Realisatie woningen in inbreidingslocaties in Steenwijk, Vollenhove en Oldemarkt minimaal ruimte voor 250 woningen met een regelmatige bouwstroom in de kleine kernen Een uitgewerkte Stimuleringsregeling Inbreidingslocaties Plan van Aanpak Wonen boven Winkels Groei inwoners PRIORITEIT 2 : Bouwen voor specifieke doelgroepen 375 inwoners erbij met als speerpunt een actieve gebiedspromotie Sociale woningbouw inclusief bouwen doelgroepen. Alle nieuwe woningen zijn levensloopbestendig (te maken) 30% van de nieuwe woningen 25% van de nieuwe woningen PRIORITEIT 3: Betrekken inwoners bij inrichting woonomgeving Plannen voor woonomgeving of woningbouw zijn tot stand gebracht op basis van behoeftepeiling / woonbehoefteonderzoek inwoners. 5 plannen Inwoners zijn tevreden over woning en woonomgeving Waardering 7,1 4.1.1 Uitvoering begroting 2008 Ontwikkelingen Nieuw Beleid De prestatieafspraken met het VAC, de provincie en de corporaties worden herzien. De herziening van de prestatieafspraken met het VAC en de corporaties moet in 2008 zijn afgerond zodat deze in kunnen gaan per 1 januari 2009. Daarnaast wordt beleid ontwikkeld op het gebied van bouwen in de kleine kernen, dit in de vorm van een notitie Kleine kernen op eigen kracht. De verordening Starterslening wordt aangepast om aan te sluiten bij de VROM Starterslening en de Provinciale Starterslening. De planning is dat de aangepaste verordening in de raadsvergadering van 2 september 2008 wordt vastgesteld. Verder wordt er gewerkt aan het ontwikkelen van methoden om het wonen in Steenwijkerland te promoten. Wat gaat er goed? Woningbouw Een aantal woningbouwplannen kunnen als afgerond worden beschouwd, dat zijn de plannen Steenwijkerdiep, Pasmanhof, Overhavendijk 1 en Eesveen 2004. De voorbereiding van de 9
woningbouwplannen Kornputkwartier, Schans en Bergstein naderen hun planologische voltooiing. In de Kornputkwartier zijn de werkzaamheden ten behoeve van het bouwrijp maken van fase 1 afgerond en wordt begonnen met de ontwikkeling door Woonconcept. Voor het eind van het jaar zal gestart worden met de bouw van de eerste woningen die medio 2009 zullen worden opgeleverd. Er zal verder gestart worden met de realisatie van woongelegenheid voor een bijzondere doelgroep in het voormalige kazernegebouw door Omnia Wonen. In het najaar van 2008 wordt gestart met het bouwrijp maken van fase 1 van de Schans. De planvorming voor Oosterbroek bevindt zich in een vergevorderd stadium. In Kuinre wordt onderzocht of het mogelijk is om in Overhavendijk 2 tevens een aantal sociale huurwoningen te realiseren, dit ter compensatie van de verkoop van het voormalig gemeentelijk woningbedrijf. De planvorming voor het gedempte Steenwijkerdiep verloopt voorspoedig en de eerste resultaten zijn dan ook al zichtbaar in de vorm van de heringerichte Paardemarkt. Ook dit jaar vinden weer uitgiftes plaats in de plannen Giethoorn Noord, Noordwal West, Noordermaten en Haagje West 2. Dit jaar wordt ook gestart met de uitgifte van kavels in Willemsoord en zal ook Woonconcept starten met de realisatie van 9 rijenwoningen (huur en koop). Gestart is met de verwerving van grond voor de ontwikkeling van Molenkampen 3. Voor wat betreft de realisatie van het aantal sociale woningen kan geconstateerd worden dat ongeveer 22% van de geplande woningen als sociaal valt aan te merken. Dit percentage zal waarschijnlijk hoger uitvallen aangezien voor de categorie sociale koop nog niet alle cijfers binnen zijn. Reserve Volkshuisvesting De criteria voor bestedingen vanuit de Reserve Volkshuisvesting zijn op 15 mei 2008 door de raad vastgesteld. De criteria vormen de basis voor besluitvorming omtrent onttrekkingen uit de reserve. De Stimuleringsregeling Locatieontwikkeling centra Steenwijk, Vollenhove en Oldemarkt is klaar en de eerste subsidies zijn reeds verleend. Collectief Particulier Opdrachtgeverschap In Sint Jansklooster loopt een experiment op het gebied van Collectief Particulier Opdrachtgeverschap. Het experiment omvat de bouw van 8 woningen (2 blokjes van 4 woningen) en dit verloopt goed. De gemeente heeft een subsidie van 10.000 ter beschikking gesteld ten behoeve van de begeleiding van de Vereniging CPO Sint Jansklooster. Het experiment past uitstekend in het beleid om bewoners actiever te betrekken bij de ontwikkeling van woningbouwplannen. Na een aanvankelijke aarzeling bij de deelnemers ontstond al snel veel enthousiasme en wordt er voortvarend gewerkt aan de ontwikkeling van een bouwplan. Wonen boven winkels Er heeft in 2007 een inventarisatie plaatsgevonden naar de mogelijkheden voor wonen boven winkels. In 2008 is een enquête uitgevoerd onder de winkeleigenaren. Met een winkeleigenaar in Steenwijk is een gesprek gevoerd over de realisatie van een aantal woningen boven de panden in de winkelstraat. Bovendien worden de mogelijkheden onderzocht om in combinatie hiermee een deel van het parkeerprobleem en de bevoorrading van de winkels op te lossen. Deze ontwikkeling bevindt zich in een zeer pril stadium. Herstructurering Scheerwolde 10
Er is gestart met de planvorming voor de herstructurering van de kern Scheerwolde. Om de bewoners er goed bij te betrekken is er een welzijnswerker aangesteld die de belangen vertegenwoordigd van de verenigingen en de bewoners van Scheerwolde. De gemeente trekt in dit proces samen op met de corporatie Omnia Wonen. Locatieontwikkeling centra Steenwijk, Vollenhove en Oldemarkt Begin 2008 is de stimuleringsregeling Locatieontwikkeling centra Steenwijk, Vollenhove en Oldemarkt van kracht geworden. De regeling voorziet in een duidelijke behoefte, maar het is gebleken dat er aan de uitvoering nog een aantal haken en ogen kleven. Dit heeft vooral betrekking op de toetsing van het exploitatietekort bij een initiatiefnemer. De regeling zal worden geëvalueerd en dan zullen er eventueel ook voorstellen worden gedaan ter verbetering van de regeling. Daarnaast worden er formats gemaakt voor aanvragers ten behoeve van een vlotte invulling en afhandeling van de aanvraag. Wat gaat er niet goed? Groei inwoners Hieronder staat het aantal inwoners per 1 januari en 31 juni van 2008. 01-01-2008 43.281 31-06-2008 43.237 Tussen 1 januari 2008 en 31 juni 2008 is de bevolking afgenomen met 44 inwoners. Om eind 2010 op 45.000 inwoners uit te komen moeten er dus nog 1719 mensen bij komen. Dat is 573 per jaar (inclusief 2008). Woningbouw In algemene zin kan gesteld worden dat de ambitie van 250 kavels per jaar nog niet gehaald wordt. In 2007 zijn dan wel 311 woningen gereed gemeld, maar dit was grotendeels het gevolg van een inhaalslag. Planologisch gezien zal vanaf 2009 voldoende capaciteit beschikbaar zijn om in de behoefte te voorzien. De woningbouw in een aantal kleine kernen verloopt moeizamer dan was voorzien. De ontwikkeling van woningbouwplannen in Blankenham is opgeschort. De invulling van de plancapaciteit in Ossenzijl is moeizaam verlopen en de ontwikkeling van appartementen in Kuinre aan het Vijverpark is na jaren van voorbereiding en overleg stopgezet. Op dit moment wordt er wel gewerkt aan een nieuwe meer multifunctionele invulling op die locatie en dat biedt wel weer nieuwe kansen. Wat zijn daarvan de consequenties? Groei inwoners De afname van het aantal inwoners is uiteraard in strijd met de voorgenomen groei van het aantal inwoners. Mogelijk dat het een tijdelijk dip is in de bevolkingsgroei en dat aan het eind van het jaar het aantal inwoners weer een stijgende lijn vertoond. Duidelijk is dat de promotie van het wonen in Steenwijkerland sterker ter hand genomen moet worden. Woningbouw Het risico bestaat dat in de jaren 2009-2011 meer woningen op de markt worden gebracht dan de markt aankan. Het temporiseren van de woningbouw zou een serieuze optie kunnen zijn. Maar eerst moet bekeken worden hoe de uitgiften in 2008 en 2009 verlopen. 11
4.1.2 Financiële Afwijkingen Wonen en Ruimtelijk Beleid Bij de vaststelling van de begroting heeft de raad het volgende financiële beeld geaccordeerd 3 : Programma Wonen en Ruimtelijk Beleid Begroting Primitief wijz tot NJN Najaarsnota Begr. incl. NJN Lasten 7.117.037 12.898.097 151.400 13.049.497 Baten 3.893.161 6.132.044 6.132.044 Saldo voor bestemming 3.223.876 6.766.053 151.400 6.917.453 Resultaatbestemming: Toevoegingen aan reserves 0 406.172 406.172 Onttrekkingen aan reserves 406.500 3.532.546 3.532.546 Saldo na bestemming 2.817.376 3.639.679 151.400 3.791.079 Actualiseren bestemmingsplannen Betreffend budget is een project dat loopt tot en met 2011. Het jaarlijks niet bestede bedrag wordt op grond van gemaakte afspraken bestemd. Overige Gebouwen Het voormalige gemeentehuis Oldemarkt zal ultimo 2008 of begin 2009 worden afgestoten. Een intentieverklaring is in september 2008 getekend en in augustus aan de commissie voorgelegd. De verkoopopbrengst van het voormalige gemeentehuis ligt onder de boekwaarde. Een bedrag van 151.400 moet versneld worden afgeschreven. 4.2 Werken en Gebiedsinvesteringen Het programma is erop gericht om het aantal banen te laten groeien en de werkloosheid terug te dringen. Hiervoor dient Steenwijkerland zich verder te ontwikkelen als werk-, woon- en voorzieningengemeente. De gemeente investeert in zowel stedelijk en landelijk gebied en ontplooit initiatieven. Er wordt ingespeeld op de kansen die Steenwijk als werk- en dienstenstad biedt, het Nationaal park Weerribben Wieden in oprichting, van de invulling van de gele vlekken een toeristische impuls en op het aantrekkelijker maken van de centra. Daarnaast worden nieuwe bedrijfsterreinen ontwikkeld en bestaande goed beheerd en verbeterd. Per prioriteit streven we naar de volgende resultaten: Prioriteit 4 stimuleren werkgelegenheid Groei in arbeidsplaatsen Uitgifte van nieuwe bedrijventerreinen Prioriteit 5 Investeren in Steenwijkerland Centrumplannen Steenwijk, Vollenhove en Oldemarkt Behoud aantal natuurbanen Realisatie gele gebieden Realisatie bedrijventerreinen Meewerken aan Nationaal Park Weerribben-Wieden Doelstelling 2008 2% en > gem. Overijssel 7 hectare gemiddeld per jaar Start realisatie 600 banen Afronding planvorming voor + 500 recreatiewoningen. Start planvorming nieuw te ontwikkelen terrein Besluitvorming over realisatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 3 In de mutatie tot en met maart 2005 zijn alle begrotingswijzigingen inclusief de verplichte overhevelingen i.h.k.v. de BBV 2004 opgenomen. 12
Per prioriteit streven we naar de volgende resultaten: Opstellen visie plattelandseconomie Prioriteit 6 Dienstverlening aan ondernemers Voor ondernemers zijn onze processen transparant Frontoffice voor ondernemers Prioriteit 7 begeleiding werkzoekenden Werkloosheidsniveau omlaag Doelstelling 2008 Besluitvorming over visie plattelandseconomie en uitvoering Vestigingsproces en vergunningentraject inzichtelijk Uitvoeren pilot < gem. Overijssel Niemand zonder diploma/traject van school 90% Gemeente realiseert werkervaringsplaatsen 20 plaatsen 4.2.1 Uitvoering begroting 2008 Ontwikkelingen Nieuw Beleid De werkgelegenheid is vanaf 2000 zowel procentueel als absoluut fors gestegen. De stijging is aanzienlijk sterker dan omliggende gemeenten en kernzones in Noord Nederland. Dit zijn de belangrijkste conclusies uit het onderzoek van professor Van Dijk van de Rijksuniversiteit Groningen. De verkoop bedrijventerreinen loopt volgens planning. Vier hectare is gepasseerd bij de notaris en er zijn gesprekken en een vergevorderd stadium/overeenkomst voor 5 hectare. Gezien deze uitgiftecijfers is het van toenemend belang ons in te blijven zetten voor de realisatie van een nieuw bedrijventerrein. Er is een start gemaakt met de revit alisering van een aantal bedrijventerreinen. Door Oranjewoud is hiervoor een masterplan opgeleverd dat in samenwerking met de Stichting Parkmanagement, de Kamer van Koophandel en de provincie Overijssel nader wordt uitgewerkt. Om ook in de toekomst een groei te kunnen generen in het aantal arbeidsplaatsen, wordt ingezet op acquisitie. Het acquisitieplan, dat hier uitwerking aan geeft is klaar voor besluitvorming Er is een vervolg gegeven aan de hernieuwde samenwerking met de Handelsvereniging Steenwijk. BRO is gevraagd onderzoek te doen naar de marktruimte, de centrumstructuur en het parkeren. Het rapport is in concept gereed en zal als basis dienen voor de verdere ingrepen in de binnenstad. De raad is positief over het instellen van Nationaal Park Weerribben Wieden en ziet de kansen die een groot nationaal park biedt voor de gemeente. De gemeente heeft dan ook een positief advies aan de provincie over de instelling gegeven. Het rapport Kop en Munt is verschenen waarin naar voren komt dat investeringen in natuur en landschap een grote meerwaarde hebben, ook voor de economische groei van de gemeente. Bespreking van dit rapport alsmede de aanknopingspunten die hieruit voortkomen zal in het najaar plaatsvinden. De visie plattelandseconomie wordt eveneens in het najaar aan college en raad voorgelegd. Samen met LTO, riettelers en boeren is, mede naar aanleiding hiervan een aantal activiteiten georganiseerd waarbij het platteland in de schijnwerpers komt te staan. In september zal de eerste plattelandsdag worden gehouden waarbij bedrijven en organisaties op het platteland hun deuren openen voor bezoekers. Speciaal voor kinderen zullen er ook allerlei extra activiteiten worden 13
georganiseerd. Daarnaast zal er in november een congres plaatsvinden over het ondernemerschap op het platteland voor de ondernemers zelf en voor betrokken organisaties en overheden. Begin 2008 heeft het zogenaamde Stamppotoverleg plaatsgevonden. Dit overleg (onder het genot van een stamppotmaaltijd) vormde een constructief overleg met de natuurgebiedspartners. Aan de orde zijn 13 onderwerpen die de komende tijd worden opgepakt. Als rode draad geldt de ontwikkeling van het nieuwe Nationale Park. Op initiatief van de gemeente is afgesproken in oktober 2008 opnieuw bij elkaar te komen. In opdracht van de gemeente Zwolle wordt door I&O Research een analyse uitgevoerd van de lokale en regionale arbeidsmarkt, waaronder de gemeente Steenwijkerland. De analyse wordt binnenkort afgerond. Gekeken wordt naar de aanbod- en vraagkant van de arbeidsmarkt, als basis voor het arbeidsmarktbeleid. Wat gaat er goed De verkoop van bedrijventerreinen verloopt voorspoedig. De belangstelling voor Eeserwold is groeiende. De Oostermeentherand is met de vestiging van Kors en Rendo vol, waardoor het accent komt te liggen aan de andere kant van de snelweg; Eeserwold. Op de Hooidijk zijn bijna alle kavels in optie, en op Groot Verlaat is nog slechts 2.000 m2 te koop. Het platteland en de ontwikkelingen komen dit jaar goed in de belangstelling te staan, middels een congres en de week van de smaak. Er is duidelijkheid over de ontwikkelingsrichting voor het centrum, de conclusie van de BRO onderzoek wordt binnenkort aan u voorgelegd. Kortom: de kaders zijn of worden ontwikkeld, zowel t.a.v. acquisitie, revitalisering, platteland, en bijvoorbeeld centrumontwikkelingen, waardoor we vanaf 2009 voortvarend met de uitvoering van start kunnen gaan. Wat gaat er niet goed De plattelandsvisie heeft vertraging opgelopen. De kaders zijn bekend, de landbouwontwikkelingsgebieden ingetekend en daarmee is wel een belangrijke stap gezet. De breedbandontwikkelingen hebben geen succesvolle doorstart gemaakt. Ondanks het referentiebezoek aan Hardenberg en de door Kennisnetwerk Steenwijkerland georganiseerde bijeenkomsten, heeft dit nog niet geleid tot een plan van aanpak dan wel verdere uitvoering. De gemeente is hierbij geen trekker, maar wil slechts de mogelijke initiatieven van het bedrijfsleven faciliteren. Wat zijn hiervan de consequenties Aangezien de landbouw en plattelandsontwikkeling ook een rol toebedeeld hebben gekregen in de toekomstvisie, zijn hiervan de consequenties gering. Verder valt te verwachten dat de visie in het najaar bij het te organiseren congres gereed zal zijn. Ontwikkelingen op het gebied van breedbandinfrastructuur en diensten zijn blijvend van belang bij de economische ontwikkeling. 14
4.2.2 Financiële afwijkingen Werken en Gebiedsinvesteringen Bij de vaststelling van de begroting heeft de raad het volgende financiële beeld geaccordeerd 4 : Programma Werken en Gebiedsinvesteringen Begroting Primitief wijz tot NJN Najaarsnota Begr. incl. NJN Lasten 35.550.706 55.133.766 55.133.766 Baten 37.216.534 58.394.255 516.317 58.910.572 Saldo voor bestemming -1.665.828-3.260.489-516.317-3.776.806 Resultaatbestemming: Toevoegingen aan reserves 6.893.306 14.114.395 14.114.395 Onttrekkingen aan reserves 4.847.275 10.263.902 10.263.902 Saldo na bestemming 380.203 590.004-516.317 73.687 Verkoop Onroerende zaken Op 3 oktober 2006 is besloten een doorstart te maken met een nieuwe bestuursopdracht Verkoop onroerende zaken om in de periode 2006 tot 2010 tot een bedrag van 2.000.000 opbrengsten te genereren. In 2006 is er een opbrengst gegenereerd van 407.000 en in 2007 van 423.000. In 2008 is er tot nu toe voor 594.000. In de voorjaarsnota is al 73.000 geraamd. De meeropbrengst bedraagt 525.000. Kadaster/Vastgoed De Stichting GBKN ( Grootschalige Basiskaart Nederland) Overijssel is van plan de GBKN in 2008 zodanig te verbeteren dat voldaan wordt aan de BAG specificaties. Omdat de Stichting GBKN in 2008 geen middelen heeft om de daarmee gepaard gaande kosten te betalen vragen zij de gemeenten een voorschot. Voor Steenwijk komt dat voorschot neer op 17.178. Het voorgeschoten bedrag zal in twee termijnen (1ste in 2009 en 2de in 2010) terugbetaald worden. Wij nemen deze termijnen op als vordering. 4.3 Jongeren Met de meeste jongeren in onze gemeente gaat het goed. Daar waar bij het opvoeden en opgroeien problemen (dreigen te) ontstaan moet de gemeente - vanuit haar regierol een vangnet bieden. Door het realiseren van een sluitende zorgstructuur worden de randvoorwaarden gecreëerd die nodig zijn om er voor te zorgen dat alle jongeren gezond kunnen opgroeien tot volwassenen die zelfstandig participeren in de samenleving. Per prioriteit streven we naar de volgende resultaten: Prioriteit 8 : Ontwikkelen Jongerenbeleid Doelstelling 2008 Jongeren worden betrokken bij voor hen relevant beleid Prioriteit 9 : Versterken jeugd(gezondheids)zorg De Jeugdagenda (programma voor de jeugd) is vastgesteld mede op basis van de Jeugdkaart Resultaat van statistisch relevante steekproef is verwerkt in Jeugdagenda. Nieuwe vormen van inspraak worden ontwikkeld. De Jeugdagenda is vastgesteld en de implementatie is gestart. 4 In de mutatie tot en met maart 2005 zijn alle begrotingswijzigingen inclusief de verplichte overhevelingen i.h.k.v. de BBV 2004 opgenomen. 15
Per prioriteit streven we naar de volgende resultaten: Doelstelling 2008 Een herkenbaar loket voor de jeugdgezondheid Reductie overgewicht Prioriteit 10 : Maatschappelijke participatie jongeren Het plan van aanpak Centrum voor Jeugd en gezin is vastgesteld In 2007 zijn meer ouders zich bewust van de risico s van overgewicht dan in 2004. Jongeren die niet meer op school zitten,hebben een startkwalificatie, werk of volgen een traject. Er is een analyse gemaakt van de situatie rond voortijdig schoolverlaten en de leerplicht. Bovendien is een plan van aanpak gerealiseerd. 4.3.1 Uitvoering begroting 2008 Ontwikkelingen Nieuw Beleid Gemeenten hebben een regierol ten aanzien van het onderwijs- en jeugdbeleid. De jeugdagenda is in februari 2008 vastgesteld. De jeugdagenda is tot stand gekomen na overleg met ondermeer de jongeren zelf. In de periode tot en met 2011 wordt de jeugdagenda stapsgewijs geïmplementeerd. Door het realiseren van een sluitende zorgstructuur worden de randvoorwaarden gecreëerd die nodig zijn om er voor te zorgen dat alle jongeren gezond kunnen opgroeien tot volwassenen die zelfstandig participeren in de samenleving. Wat gaat er goed? Om meer samenhang te krijgen tussen jeugdbeleid, jeugdgezondheidszorg en jeugdzorg worden in alle gemeenten Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) ontwikkeld. Het concept-plan van aanpak om te komen tot een CJG is tot stand gekomen na overleg met alle betrokken partners. In het vierde kwartaal van 2008 zal het plan van aanpak aan de raad worden aangeboden. Eind 2007 is gestart met de interventie Stevig Ouderschap. Het programma, waarbij ouders extra steun krijgen bij de opvoeding van hun kinderen, wordt bekostigd door de gemeente Steenwijkerland. De jeugdgezondheidszorginstellingen (JGZ) zijn verantwoordelijk voor de uitvoering. Uit recente cijfers blijkt dat Stevig Ouderschap in onze gemeente voorziet in een behoefte. In Steenwijkerland komen 27 gezinnen in aanmerking voor deelname. Inmiddels is in 15 gevallen gestart met Stevig Ouderschap. In 2008 is de formatie voor de leerplicht opgeschroefd naar de landelijke norm. Hierdoor kan er meer aan preventie worden gedaan. Ook kunnen de signalen vanuit de scholen, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van meer dan normaal ziekteverzuim, beter worden opgepakt. De leerplichtambtenaar participeert in verschillende zorg-overleggen rondom de scholen. Daarnaast werken de leerplichtambtenaren regelmatig samen met politie, jeugdzorg, maatschappelijk werk, kinderbescherming en GGD. Wat gaat er niet goed? Als gevolg van mutaties/vacatures binnen het team jeugd en onderwijs loopt de uitvoering van de jeugdagenda op enkele onderdelen enige vertraging op. Wat zijn daarvan de consequenties? De uitvoering het programma Jeugd en Alcohol is inmiddels gereed. De uitvoering van dit plan is doorgeschoven naar het tweede deel van dit jaar. 16
4.3.2 Financiële afwijkingen Jongeren Bij de vaststelling van de begroting heeft de raad het volgende financiële beeld geaccordeerd 5 : Programma Jongeren Begroting Primitief wijz tot NJN Najaarsnota Begr. incl. NJN Lasten 15.851.467 17.197.135 64.525 17.261.660 Baten 12.766.615 10.294.315 10.294.315 Saldo voor bestemming 3.084.852 6.902.820 64.525 6.967.345 Resultaatbestemming: Toevoegingen aan reserves 618.947 938.006-60.000 878.006 Onttrekkingen aan reserves 240.638 619.022 0 619.022 Saldo na bestemming 3.463.161 7.221.804 4.525 7.226.329 Lokaal achterstandenplan De vergoeding die van het rijk wordt ontvangen is verlaagd met 128.000. De uitgaven zijn afgestemd op de rijksvergoeding, zodat de begrote uitgavenpost ook wordt verminderd met een bedrag van 128.000. Kinderdagopvang In de begroting is een bedrag opgenomen van 80.000 voor de kinderdagopvang van speciale doelgroepen. Er wordt een bedrag van 25.000 ingezet voor de regeling kinderopvang éénoudergezinnen. Deze regeling wordt uitgevoerd door de IGSD en wordt verantwoord onder de bijzondere bijstand. In 2008 wordt een gedeelte van het restbedrag gebruikt om voor enkele maanden een extra peuterspeelzaalleidster in te zetten bij de kinderopvang in Blokzijl en voor registratie van de kinderopvang. De verwachting is echter dat er een structureel bedrag van 20.000 niet besteed wordt. Beveiliging schoolgebouwen Twee jaar geleden is besloten om de schoolgebouwen beter te beveiligen. De te betalen verzekeringspremies zijn hierdoor verlaagd. De werkelijke kosten vallen jaarlijks echter 60.000 hoger uit dan destijds is ingeschat en komen in mindering op de dotatie aan de reserve onderwijshuisvesting. Het afgesloten contract loopt nog tot en met het jaar 2011. Gymnastiekonderwijs Bij collegebesluit van 3 januari 2006 is in het kader van de harmonisatie schoolgymnastiek niet gemeentelijke accommodaties (dorpshuizen) de afspraak geaccordeerd, dat de gemeente de abonnementskosten en het onderhoud van de gymtoestellen op zich neemt. De benodigde inhaalslag is betaald uit het krediet van 100.000 dat voor achterstalling onderhoud c.a. gymlokalen beschikbaar is gesteld. Het gaat hier echter om een structurele uitgaven ter grootte van 14.525. Centrum voor Jeugd en Gezin De gemeente heeft op basis van de Wet maatschappelijke ondersteuning en de Wet collectieve preventie volksgezondheid een aantal taken op het gebied van preventief jeugdbeleid. Om meer 5 In de mutatie tot en met maart 2005 zijn alle begrotingswijzigingen inclusief de verplichte overhevelingen i.h.k.v. de BBV 2004 opgenomen. 17
samenhang te krijgen tussen het jeugdbeleid, de jeugdgezondheidszorg en de jeugdzorg, worden in alle gemeentes Centra voor Jeugd en Gezin(C.J.G.) ontwikkeld. In een C.J.G. worden de taken op het gebied van jeugd en opvoeden gebundeld aangeboden. Medio 2008 is het conceptplan ten aanzien van Centra voor Jeugd en Gezin gereed. Op een aantal onderdelen van het Centrum voor Jeugd en Gezin is extra geld nodig: VIS2 is een regionale verwijsindex ten behoeve van melding en coördinatie van multi-probleem gezinnen en hun kinderen. De provincie bekostigt de startkosten. De structurele kosten voor VIS2 komen voor rekening van de gemeente en bedragen 0,23 per inwoner. Voor Steenwijkerland komt dit neer op 10.000 per jaar. 4.4 Maatschappelijke Participatie Het programma speelt in op de maatschappelijke vraagstukken van die het gevolg zijn van de veranderingen in de zorg, sociaal isolement, afbrokkelen van sociale samenhang en burenhulp,de versnippering in de jeugdzorg en het onder druk staan van het voorzieningenniveau in de kernen en wijken. Met de komst van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning heeft de gemeente een belangrijke verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat mensen met een beperking en kwetsbare groepen volwaardig in onze samenleving kunnen participeren. Per prioriteit streven we naar de volgende resultaten Doelstelling 2008 Prioriteit 11 : maatschappelijke participatie zorggebruikers. Maximaal betrekken van de doelgroepen bij de vormgeving van het Wmo beleid. Beoogde resultaten zullen worden bepaald aan de hand van het cliënttevredenheidsonderzoek Zorgaanbod beter afstemmen op de zorgvraag Prioriteit 12 : voorkomen van sociale uitsluiting Handhaven hoge score tevredenheid burgers over zorgaanbod. Het bieden van een vangnet aan die groepen mensen die (nog) niet in staat zijn op eigen kracht volwaardig aan de samenleving deel te kunnen nemen. Vergroten van de betrokkenheid van burgers bij het gemeentelijk beleid Handhaven zorg-, hulp- en begeleidingsaanbod In gesprek raken met allochtonen Prioriteit 13 : sportbevordering Meer gebruik sportvoorzieningen Uitvoeren van de uitgangspunten van de beleidsnota sport 2008-2010 4.4.1 Uitvoering begroting 2008 Ontwikkelingen Nieuw Beleid Maatschappelijke participatie zorggebruikers. In 2008 zijn visiedocumenten opgesteld voor mantelzorg en vrijwilligerswerk. Deze worden in het najaar in conferenties besproken met de doelgroep, waarna de visie wordt uitgewerkt in concrete uitvoeringsprogramma s. Voorkomen van sociale uitsluiting 18
In de gemeente is een breed vangnet van zorg-, hulp- en begeleidingsaanbod aanwezig voor mensen die het alleen (nog) niet redden. Te denken valt hierbij aan: schuldhulpverlening, algemeen maatschappelijk werk, team Via (zorgmijders), maar ook ondersteuning vanuit consultatiebureaus, voor- en naschoolse educatieprogramma s etc. Het armoede- en minimabeleid biedt daarbij zo nodig ondersteuning. Door middel van een herijking van beleid en bundeling van budgetten wil de gemeente dit aanbod nog meer laten aansluiten op de vraag (voorbereidingstraject participatiebudget). Sportbevordering De basisnota sport is in het tweede kwartaal 2008 door de raad vastgesteld. Er is op het gebied van sport niet zozeer sprake van nieuw beleid als wel van het uitvoeren van hetgeen in de sportnota is benoemd. Wat gaat er goed? Maatschappelijke participatie zorggebruikers. De WMO-raad functioneert goed. De door de gemeente georganiseerde conferenties over nieuw te ontwikkelen beleid worden druk bezocht. De cliënten zijn tevreden over de aanpak ten aanzien van de individuele WMO-voorzieningen. Voorkomen van sociale uitsluiting De hoge score uit het gemeentelijk tevredenheidsonderzoek geeft aan dat de inwoners van Steenwijkerland tevreden zijn met het zorg-, hulp- en begeleidingsaanbod. Sportbevordering Door het vaststellen van de basisnota sport, het gebruiks- en onderhoudsreglement buitensportaccommodaties gemeente Steenwijkerland en de jeugdagenda zijn er thans duidelijke beleidskaders. Die beleidskaders vormen de basis voor het overleg met verenigingen en organisaties. Tot dusverre hebben velerlei gesprekken met verenigingen plaatsgevonden om te inventariseren welke wensen er met betrekking tot de sportbevordering leven. Een groot aantal is inmiddels geëffectueerd of verkeert in een stadium van voorbereiding. Wat gaat er niet goed? Sportbevordering Bij de verenigingen zijn hoge verwachtingen gewekt door het vaststellen van de beleidskaders en de gesprekken met de gemeente. Het grote aantal wensen leidt ertoe dat bij de afwikkeling vertraging optreedt. In sommige gevallen door externe factoren, omdat medewerking van derden is vereist en er onvoorziene aspecten spelen. Wat zijn daarvan de consequenties? Sportbevordering Teleurstelling bij verenigingen omdat (nog) niet aan de verwachtingen kan worden voldaan. 4.4.2 Financiële afwijkingen Maatschappelijke Participa tie Bij de vaststelling van de begroting heeft de raad het volgende financiële beeld geaccordeerd 6 : 6 In de mutatie tot en met maart 2005 zijn alle begro tingswijzigingen inclusief de verplichte overhevelingen i.h.k.v. de BBV 2004 opgenomen. 19
Programma Maatschappelijke Participate Begroting Primitief wijz tot NJN Najaarsnota Begr. incl. NJN Lasten 29.283.378 39.729.159 62.160 39.791.319 Baten 11.891.326 20.488.339 740.500 21.228.839 Saldo voor bestemming 17.392.052 19.240.820-678.340 18.562.480 Resultaatbestemming: Toevoegingen aan reserves 11.163 11.163 0 11.163 Onttrekkingen aan reserves 310.000 1.375.194 0 1.375.194 Saldo na bestemming 17.093.215 17.876.789-678.340 17.198.449 Inkomensondersteuning Ontwikkeling WWB cliënten In de begroting wordt uitgegaan van gemiddeld 525 uitkeringsgerechtigden over het jaar 2008. Tot en met juli bedraagt dit gemiddelde 531. De gemiddelde hoogte van een uitkering op jaarbasis is begroot op een bedrag van 12.650. In onderstaande tabellen kan de ontwikkeling van het aantal cliënten worden gevolgd. Aantal clienten 660 640 620 600 580 560 540 520 2004 2005 2006 2007 2008 aanname 2008 500 januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december 640 620 600 580 560 gemiddelde 540 520 500 480 2004 2005 2006 2007 2008 20
Vergoeding Inkomensdeel WWB door het Rijk In de begroting is voor 2008 een bedrag van 6.007.318 opgenomen als rijksvergoeding van het Inkomensdeel WWB. Op grond van een nadere voorlopige berekening van het rijk (juni 2008) wordt dit bedrag verhoogd met 500.000. Als gevolg van de meerjarige afspraken met het rijk worden de landelijke macrobudgetten de komende jaren niet aangepast voor wat betreft gemeentelijke realisaties, autonome- en conjuncturele ontwikkelingen, mits deze laatste binnen de afgesproken bandbreedte blijven. Dit betekent dat wij ook vanaf het jaar 2009 een hogere vergoeding ontvangen. Vooralsnog wordt uitgegaan van een bedrag van 200.000. Vergoeding budgetdeel Ioaw De uitkeringskosten van de Ioaw worden voor 75% vergoed door het rijk. Voor het overige gedeelte wordt een bedrag ontvangen van het rijk, het zogenaamde budgetdeel. Dit budgetdeel valt 20.000 lager uit dan in de begroting opgenomen. Voorbereidingstraject Participatiebudget Wij hebben ons aangemeld voor het voorbereidingstraject participatiebudget. Dit budget moet per 1 januari 2009 leiden tot een ontschotting van de afzonderlijke budgetten werkdeel WWB, Inburgering en Basiseducatie. De ontschotting geeft gemeenten meer beleidsvrijheid om invulling te geven aan duurzame participatie van haar burgers. Op basis van een plan van aanpak voor het voorbereidingstraject wordt van het rijk een subsidie ontvangen van in totaal 225.000 ( 180.000 in 2008 en 45.000 in 2009). De subsidie wordt ingezet voor de uitvoering van het plan van aanpak. Inburgering In verband met de generaal pardon regeling is een extra rijksbijdrage van 80.500 ontvangen om ook deze groep te laten inburgeren. De ontvangen bijdrage wordt ingezet voor de inkoop van diverse inburgeringstrajecten. Beheer wijkgebouw De Gagels Voor de wijk De Gagels, als wijkplangebied, hebben wij de noodzaak onderkend om met name met het oog op de sociale component een extra inspanning te doen. Er zijn extra financiële middelen beschikbaar gesteld voor het beheer van het wijkgebouw De Gagels. Dit beheer ondersteunt de verschillende wijkactiviteiten en de uitvoerende vrijwilligers. De uitkomst van het offertetraject is dat de beheerder in dienst komt van Timpaan. Als gevolg van CAO ontwikkelingen zal voor 2008 een lastenverzwaring van 1.660 en vanaf 2009 5.500 zich voordoen. Wmo-voorzieningen en Huishoudelijke verzorging Individuele WMO-voorzieningen Het aantal aanvragen in het eerste halfjaar van 2008 laat een stijging zien van circa 15% ten opzichte van de zelfde periode van vorig jaar. De uitgaven voor individuele Wmo-voorzieningen zijn in de eerste helft van dit jaar echter nagenoeg gelijk aan de uitgaven over het 1 e halfjaar 2007. Eén en ander houdt in dat de kosten per aanvraag lager zijn geworden. De verwachting is dat er ook dit jaar een fors bedrag wordt overgehouden op dit budget. Vooralsnog gaan wij uit van een overschot van 200.000. 21
Omdat er jaarlijks een groot bedrag niet wordt uitgegeven binnen dit budget, wordt u binnenkort een apart voorstel voorgelegd hoe om te gaan met dit structurele overschot. Ontwikkeling kosten huishoudelijke verzorging Het aantal zorguren over de eerste 6 vierwekelijkse perioden van dit jaar laat een stijging zien van 3,8% ten opzichte van deze periode van vorig jaar. Het aantal uren tot en met periode 6 van dit jaar komt uit op 90.529 uur tegen 87.166 uur over dezelfde periode van vorig jaar. De werkelijke uitgaven over de genoemde periode voor huishoudelijke verzorging en persoonsgebonden budget (PGB) lopen in de pas met de verwachte uitgaven over deze periode. Aangezien uit de gegevens van vorig jaar blijkt dat in de vakantieperiode het aantal zorguren licht daalt, zullen naar verwachting de uitgaven voor huishoudelijke verzorging ook dit jaar binnen de begrote uitgaven blijven. Overzicht aantal aanvragen 1 e halfjaar 2007 1 e halfjaar 2008 Aantal Wmo-aanvragen 579 669 Aantal GPK/fietsontheffing 154 115 Aantal aanvragen PGB 42 41 Aantal aanvragen Hv natura -- 391 4.5 Veiligheid Binnen dit programma hebben drie veiligheidsthema s prioriteit: woon- en leefomgeving, jeugd en bedrijvigheid. Per prioriteit streven we naar de volgende resultaten PRIORITEIT 14. Veilige woon- en leefomgeving Rapportcijfer dat de burgers geven voor de veiligheid in de eigen buurt Aantal misdrijven en incidenten Doelstelling 2008 7,5 Daling naar het gemiddelde van de veiligheidsregio Percentage van de inwoners dat Steenwijk-stad een gezellige en uitnodigende uitgaansstad vindt nulmeting Omnibusenquête 2007 is hoger dan 50% PRIORITEIT 15. Steenwijkerlanders betrekken bij veiligheidsbeleid Het IVP 2007-2010 is tot stand gekomen (en bijgehouden) met veel participanten en dat gebeurt ook weer met het nieuwe IVP Betrokkenen middels burgerjaarsverslag informeren en in 2008 of 2009 met betrokkenen een veiligheidsbijeenkomst organiseren. 4.5.1 Uitvoering begroting 2008 Ontwikkelingen Nieuw Beleid Ten opzichte van de rapportage in de voorjaarsnota zijn er feitelijk bijna geen nieuwe beleidsinitiatieven. De belangrijkste ontwikkelingen zijn: - het onderzoek naar hoe schade aan gemeentelijke eigendommen verminderd kan worden en de betrokken processen voor schadeafhandeling met veiligheidspartners verbeterd kunnen worden, is in concept gereed. - de geweldsanalyse Steenwijkerland is besproken met de raadsleden en het afdelingsbestuur Steenwijkerland van Koninklijk Horeca Nederland. Samen met KHN is afgesproken dat we (horeca, gemeente en politie) zullen deelnemen aan de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan (KVU). 22
de vorming van de veiligheidsregio IJsselland en de ontvlechting van de regio IJssel-Vecht zijn met de raadscommissie besproken en in het najaar zullen de noodzakelijke wijzigingen en het treffen van een nieuwe gemeenschappelijke regeling plaatsvinden. Wat gaat er goed? Zoals in voorjaarsnota reeds aangegeven worden krachtige impulsen gegeven aan Jeugd en Veiligheid. Er wordt een verbinding gelegd tussen de drie leefgebieden van jongeren c.q. thuis, vrije tijd en school. Daarnaast wordt een vierde gebied handhaving toegevoegd. Deelname aan de pilot Toezicht Drank- en Horecawet zou moeten bijdragen aan de ontwikkeling van een integrale aanpak van overmatig alcoholgebruik. Belangrijk uitgangspunt: het instrumentarium dat wordt ontwikkeld en geïmplementeerd is gericht op het verminderen, voorkomen en beheersen van alcoholgebruik onder met name jongeren. Bovenstaande zal tevens bestuurlijk worden toegelicht tijdens de wijken- en kernenavond in oktober 2008. Hierbij wordt dan tevens voldaan aan de werkafspraken van het college om het veiligheidsbeleid breed te communiceren en af te stemmen met zoveel mogelijk netwerkpartners. Wat gaat er niet goed? Hoewel in het algemeen het uitgaansgeweld stabiel blijft in Steenwijkerland en de overlast niet sterk toeneemt, is het geweld wel hardnekkig. In de aan- en afloop van uitgaan vinden ook regelmatige vernielingen plaats. Een exces vormt het incident met dodelijke afloop in de nacht van zaterdag op zondag 1 juni 2008 bij de Oosterpoort in Steenwijk. Samen met politie en KHN afdeling Steenwijkerland willen we starten met de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan (KVU). Willen we uitvoering geven aan de collegedoelstelling dat 50% van de inwoners vindt dat Steenwijk-stad een gezellige en uitnodigende uitgaansstad is, dan zal er op dit veiligheidsthema door álle betrokken partijen meer (tijd/aandacht/geld) geïnvesteerd moeten worden. Een hiermee samenhang probleem is de zorg over het arrestantenvervoer in de weekenden. Als de politie een arrestant moet wegbrengen (naar Zwolle!) tast dit de politiesterkte op de kritieke momenten behoorlijk aan. De burgemeester gaat de korpsleiding opnieuw indringend vragen om een oplossing in deze. Tenslotte, zijn er vanuit het veld en de gemeenteraad vragen gesteld of het gemeentebestuur van Steenwijkerland voldoende oog heeft voor de opvang van de (jongere) dak- en thuislozen. De oplossing wordt niet geboden door het creëren van een opvang alleen. Er is ketenzorg en (meer) regie nodig. Wat zijn daarvan de consequenties? Door het onderzoek en rapport geweldsanalyse Steenwijkerland is beter inzicht gekomen in de aard en omvang van het (uitgaans)geweld. Bij uitgaansgeweld is in bijna alle gevallen sprake van alcoholgebruik. Noodzakelijk maatregelen: Persoonsgerichte benadering: een koppeling tussen agent en personen die veel betrokken zijn bij geweldsincidenten (vergelijkbaar met huidige koppeling tussen een agent en een veelpleger); onverkort moet worden doorgegaan met het politiebeleid in de binnenstad van Steenwijk (VOS); Horeca op te roepen haar eigen rol en verantwoordelijkheid te nemen bij het tegengaan van overmatig alcoholgebruik en alles wat daarmee samenhangt; Politiesterkte, bereikbaarheid, uitgaansgedrag van de consument zelf en ondernemersgedrag in de horeca zijn bij een aanpak van veilig uitgaan onlosmakelijk aan elkaar verbonden. 23
Op 30 september zal in de raadscommissie verder worden gediscussieerd over te wensen en reeds genomen maatregelen om het geweld te doen verminderen. Ook een politieke discussie over daken thuislozen zal in de komende periode worden gehouden. Op grond van o.a. bovenstaande discussie-uitkomsten zal het totaal aan acties en/of projecten van de diverse veiligheidspartners gericht op het verminderen en/of voorkomen van geweldsmisdrijven bestuurlijk worden vastgesteld in het IV Actieprogramma 2009. 4.5.2 Financiële afwijkingen Veiligheid Bij de vaststelling van de begroting heeft de raad het volgende financiële beeld geaccordeerd 7 : Programma Veiligheid Begroting Primitief wijz tot NJN Najaarsnota Begr. incl. NJN Lasten 4.830.473 4.870.957 0 4.870.957 Baten 191.007 605.952 0 605.952 Saldo voor bestemming 4.639.466 4.265.005 0 4.265.005 Resultaatbestemming: Toevoegingen aan reserves 0 0 0 0 Onttrekkingen aan reserves 0 0 0 0 Saldo na bestemming 4.639.466 4.265.005 0 4.265.005 4.6 Kernen en Leefbaarheid Ons collegeprogramma is een open brief aan alle burgers. Een uitnodiging om mee te doen. Niemand uitgezonderd. Wij moeten elkaar serieus nemen. Niet over, maar met mensen praten. Daarom staat ook de vraag centraal: Op welke wijze kunnen wij de 31 kernen en wijken leefbaar houden. In het contact tussen gemeente en plaatselijk belang is het afstemmen van verwachtingen cruciaal. De gemeente is de afgelopen jaren begonnen met het versterken van de wederzijdse communicatie. Daarop zal ook in de komende jaren het accent gelegd worden. Per prioriteit streven we naar de volgende resultaten: Doelstelling 2008 PRIORITEIT 16: Faciliteren en versterken van voorzieningen. Inwoners zijn tevreden over voorzieningen in de buurt Hoger dan 6,2 in 2007 PRIORITEIT 17: Plaatselijk belang betrekken bij gemeentelijk beleid De verenigingen moeten meer tevreden zijn over betrokkenheid bij gemeentelijk beleid Structureel beleid wijk dorpenbeheer daar waar nodig volgens sociale kaart. In mei 2007 is het communicatieprotocol geëvalueerd. Beleid wijkverenigingen Matrix uitvoering dorpsplannen Vaststellen matrix 2008 Meer inwoners voelen zich vertegenwoordigd door vereniging van Plaatselijk Belang PRIORITEIT 18: Faciliteren en stimuleren vrijwilligers Stijging van het percentage t.o.v meting 2004 (44%) 7 In de mutatie tot en met maart 2005 zijn alle begrotingswijzigingen inclusief de verplichte overhevelingen i.h.k.v. de BBV 2004 opgenomen. 24
Per prioriteit streven we naar de volgende resultaten: Inwoners boven de 18 blijven actief als vrijwilliger Doelstelling 2008 Alle vrijwilligersorganisaties zijn in de gelegenheid gesteld mee te praten over het vrijwilligersbeleid vóórdat de gemeente een concept-plan gereed heeft. 4.6.1 Uitvoering begroting 2008 Ontwikkelingen Nieuw Beleid Uivoering dorpsplannen. - 2007: PB Zuidveen: het project, opknappen dorpshuis Eltekon, is nog niet afgerond - 2008: PB Sint Jansklooster heeft een bezwaarschrift ingediend tegen de afwijzing van hun verzoek tot professionele ondersteuning in 2008. De behandeling van het bezwaarschrift is uitgesteld tot nader orde. In oktober is een vervolg gesprek gepland met betrokken partijen. ( Budget is exclusief St. Jansklooster wel verdeeld) - De uitvoering van 16 projecten in 2008 is naar verwachting eind van dit jaar gerealiseerd. Collegebezoeken. Tussen november 2008 en mei 2009 zijn de bezoeken van het college aan de plaatselijke belangen en wijkverenigingen gepland. Tijdens deze bezoeken wordt naast het aanbieden van de sociale atlas vooral ingegaan op de resultaten van de omnibusenquête per kern en wijk. Wijkkracht. Voor de werkzaamheden in de wijken Steenwijk-West en De Gagels is een wijkkracht op HBOniveau (een hoger abstractie niveau) noodzakelijk. Voor deze functie werd eerst gedacht aan een functie op MBO niveau, daarvoor is 20.000 opgenomen in de begroting 2008. Inmiddels zijn voor deze werkzaamheden voor de periode 1 september en eind van het jaar 2 wijkkrachten op HBO- niveau aangesteld om de problematiek in Steenwijk West en De Gagels in kaart te brengen en te activeren. In de meerjarenbegroting zullen voorstellen worden gedaan ter continuering van deze ondersteuning. Stimuleren Vrijwilligers In 2008 is het visiedocument vrijwilligerswerk opgesteld. In dit visiedocument geeft de gemeente aan dat zij bondgenootschappen wil aangaan met vrijwilligersorganisaties om een extra bijdrage te vragen aan de realisatie van gemeentelijke doelen. Eind 2008 wordt dit visiedocument besproken met vrijwilligersorganisatie op een door de gemeente georganiseerde conferentie. De input uit de conferentie wordt gebruikt om het visiedocument zo nodig aan te passen, waarna het wordt voorgelegd aan de raad. Wat gaat er goed? Kernen en leefbaarheid Het communicatieprotocol met de plaatselijke belangen en wijkverenigingen is speerpunt van beleid. Opvolging van het communicatieprotocol verloopt tussen de PB s en de gemeente naar tevredenheid. Het volgen van het communicatieprotocol binnen het gemeenthuis is verbeterd. Stimuleren Vrijwilligers Het vormen van een nieuwe visie op vrijwilligerswerk vindt plaats in samenspraak met vrijwilligersorganisaties. 25
Wat gaat er niet goed? Kernen en leefbaarheid Het aantal inwoners dat zich vertegenwoordigd voelt door de vereniging van Plaatselijk Belang is gedaald. Uit de omnibusenquêtes 2007 blijkt een daling van 44% naar 39%. In overleg met de voorzitters van plaatselijk belang en wijkverenigingen wordt gezocht naar mogelijkheden een stijging tot 55 % te realiseren voor het jaar 2011. Stimuleren Vrijwilligers De gemeente kan nauwelijks invloed uitoefenen op veranderende maatschappelijke omstandigheden, zoals de hogere arbeidsparticipatie van vrouwen, vergrijzing, andere keuzes ten aanzien van de levensinvulling, waardoor het aantal vrijwilligers afneemt. Wat zijn daarvan de consequenties? Stimuleren Vrijwilligers Het bureau vrijwilligerswerk zal moeten inspelen op de veranderende motieven van vrijwilligers. Het aanbod van Timpaan is zeer vraaggericht en zal hier flexibel mee omgaan. 4.6.2 Financiële afwijkingen Kernen en Leefbaarheid Bij de vaststelling van de begroting heeft de raad het volgende financiële beeld geaccordeerd 8 : Programma Kernen en Leefbaarheid Begroting Primitief wijz tot NJN Najaarsnota Begr. incl. NJN Lasten 2.004.042 5.192.712-490.000 4.702.712 Baten 49.159 808.987 808.987 Saldo voor bestemming 1.954.883 4.383.725-490.000 3.893.725 Resultaatbestemming: Toevoegingen aan reserves 0 150.000 0 150.000 Onttrekkingen aan reserves 690.541 3.113.544-500.000 2.613.544 Saldo na bestemming 1.264.342 1.420.181 10.000 1.430.181 Wijkbeheer Steenwijk West en De Gagels In december 2007 heeft u een bedrag van 20.000 beschikbaar gesteld voor een wijkbeheerder in Steenwijk West en in De Gagels. Omdat er door de wijkbeheerder eerst nog een inhaalslag moest worden gepleegd is het budget overschreden met een bedrag van 10.000. Overigens worden de kosten van de wijkbeheerder ook voor 50% gedragen door Woonconcept. Leefbaarheidsfonds Bij raadsbesluit van 14 november 2006 is tot en met het jaar 2010 een stelpost in de begroting opgenomen ter hoogte van 500.000. Dit bedrag komt ten laste van de reserve Leefbaarheidsfonds. U heeft ook besloten dat elke onttrekking ten laste van het fonds afzonderlijk in de raad aan de orde dient te komen. Door dit besluit heeft het opnemen van een stelpost in de begroting geen toegevoegde waarde meer, waardoor deze kan komen te vervallen. 8 In de mutatie tot en me t maart 2005 zijn alle begrotingswijzigingen inclusief de verplichte overhevelingen i.h.k.v. de BBV 2004 opgenomen. 26
4.7 Toerisme, Evenementen en Cultuur De gemeente kenmerkt zich door fraaie natuurgebieden, met daarbinnen vele toeristisch recreatieve mogelijkheden. In combinatie met de beschermde stads- en dorpsgezichten Giethoorn, Steenwijk, Vollenhove en Blokzijl, geeft dit een uitstekende basis voor de verdere ontwikkeling van de toeristisch recreatieve sector. M.n. de ontwikkeling van het aanbod van verblijfsaccommodaties, het verder uitnutten van het imago het mooiste plekje van Nederland en het beter vermarkten van de kleine stadjes en stedelijkheid. Per prioriteit streven we naar de volgende resultaten: Doelstelling 2008 PRIORITEIT 19 Kwalitatieve versterking toeristische sector Hogere gemiddelde besteding per toerist 2% hoger dan in 2006 Betere waardering voor vakantie PRIORITEIT 20 Seizoensverlenging > gemiddelde Overijssel Meer toeristische standplaatsen > 1625 Meer langdurige vakanties 28% PRIORITEIT 21 Regionale samenwerking en promotie Versterking promotie en ontwikkeling nieuwe arrangementen Min. 2 nieuwe initiatieven en/of arrangementen 4.7.1 Uitvoering begroting 2008 Ontwikkelingen Nieuw Beleid Versterking van de promotie wordt in het najaar 2008 opgepakt voor de periode 2009 e.v. De gemeente heeft een taak voor zover het gebiedspromotie betreft en wil hier samen met andere partijen meer invulling geven aan deze rol dan tot nu het geval is. Op deze wijze kan het aantal toeristen en belangrijker nog, een toename van de totale bestedingen, worden gerealiseerd. Het is vervolgens de taak van de ondernemers hier op in te springen. Duidelijk mag zijn dat de promotie van afzonderlijke bedrijven een taak blijft voor iedere afzonderlijke ondernemer. Het zijn ook vooral de ondernemers die kunnen bereiken dat de toerist met een tevreden gevoel terugkijkt op zijn/haar verblijf. Een tevreden toerist vertelt dit vervolgens rond met als gevolg meer bezoek en hogere totale bestedingen. Wat gaat er goed? De invloed van de gemeente op de maatschappelijke effecten met betrekking tot toerisme is beperkt en bovendien worden deze effecten pas over een langere periode zichtbaar. Uit een onderzoek naar de arbeidsmarktontwikkelingen van Steenwijkerland in relatie tot Noord- Nederland blijkt de groei van de werkgelegenheid met als onderdelen de detailhandel en de horeca, in de periode 2000-2007 hoger te zijn geweest dan in de overige gebieden in Noord- Nederland, hetgeen duidt op een groeiende toeristische sector. Dit wordt met name toegeschreven aan de aanwezigheid van toeristische voorzieningen. Uit onderstaande tabel (Bron: GOBT) blijkt ook dat het aantal overnachtingen in die periode in de Kop van Overijssel is toegenomen. 27
Aantal overnachtingen tijdens binnenlandse vakanties Nederland en Kop van Overijssel 2003 2006 (3 jaarsgemiddelde) Ook de bestedingen van de toeristen zijn in de Kop van Overijssel toegenomen terwijl in die periode de bestedingen voor heel Nederland stabiel zijn gebleven. Dit blijkt uit onderstaande tabel (Bron: GOBT). Bestedingen per persoon per dag tijdens binnenlandse toeristische vakanties in Nederland en de Kop van Overijssel (3 jaarsgemiddelde) 2002-2006 Wat gaat er niet goed? Tot op heden is de toeristisch-recreatieve promotie en marketing onvoldoende geweest. Succesvolle promotie en marketing is mede afhankelijk van beschikbare financiële middelen en van de uitvoerende instanties. Zoals blijkt uit bovenstaande zal per 2009 sterker ingezet worden op promotie en marketing. Wat zijn daarvan de consequenties? Zoals blijkt uit bovenstaande zal per 2009 sterker ingezet worden op promotie en marketing. 4.7.2 Financiële afwijkingen Toerisme, Evenementen en Cultuur Bij de vaststelling van de begroting heeft de raad het volgende financiële beeld geaccordeerd 9 : Programma Toerisme, Evenementen en Cultuur Begroting Primitief wijz tot NJN Najaarsnota Begr. incl. NJN Lasten 2.117.583 5.005.061 3.000 5.008.061 Baten 16.541 2.089.145-23.700 2.065.445 Saldo voor bestemming 2.101.042 2.915.916 26.700 2.942.616 Resultaatbestemming: Toevoegingen aan reserves 50.000 1.642.002 0 1.642.002 Onttrekkingen aan reserves 122.818 2.597.381 0 2.597.381 Saldo na bestemming 2.028.224 1.960.537 26.700 1.987.237 9 In de mutatie tot en met maart 2005 zijn alle begrotingswijzigingen inclusief de verplichte overhevelingen i.h.k.v. de BBV 2004 opgenomen. 28