Doelgericht en transparant, op weg naar de top

Doelgericht en transparant, op weg naar de top J A A R V E R S L A G 2 0 0 4

Doel Missie: de HAN in 2008 Het hoger beroepsonderwijs aan de HAN is afgestemd op de individuele wensen van studenten en cursisten, zowel schoolverlaters als werkenden. De HAN werkt vraaggeoriënteerd en innovatief, gericht op het aanbieden van opleiding, training, advisering en toegepast onderzoek. De HAN werkt vanuit maatschappelijke bevlogenheid en in de overtuiging een bijdrage te kunnen leveren aan de ontwikkeling van de samenleving. Het HAN-onderwijs is van hoogwaardige kwaliteit en voorzien van het accreditatiekeurmerk. Voor studenten en medewerkers vormt de HAN een aantrekkelijke, professionele, ontwikkelings- en resultaatgerichte omgeving. Voor bedrijven, instellingen en individuen in de brede regio is de HAN hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners.

gericht en transparant op weg naar de top J A A R V E R S L A G 2 0 0 4

HAN op koers De Raad van Toezicht heeft in 2004 zijn goedkeuring gegeven aan het Instellingsplan HAN 2004-2008 met daarin de ambities en doelstellingen. De Raad ondersteunt hiermee het College van Bestuur in zijn koers naar een toppositie voor de HAN in het hoger onderwijs. Ook in 2004 is de Raad van Toezicht op adequate wijze door het College van Bestuur geïnformeerd om zijn toezichthoudende rol goed te kunnen vervullen. De compacte managementrapportages, concreet gericht op het instellingsplan en de daaruit voortvloeiende resultaatgebieden, ervaart de Raad hierbij als een goed instrument. De Raad van Toezicht stelt met tevredenheid vast dat het College van Bestuur, samen met het management en de medewerkers van de HAN de goede prestaties van 2003 in 2004 heeft kunnen continueren. De Raad van Toezicht spreekt zijn waardering uit voor de opbouwende en plezierige samenwerking met het College van Bestuur en voor de inzet van alle medewerkers en studenten van de HAN. In het bijzonder dankt de raad Jeanne Mulder, lid van het College van Bestuur van het eerste uur, die in januari 2005 afscheid heeft genomen van de HAN. Namens de Raad van Toezicht J.W. Ramaekers, voorzitter (Voor het volledige verslag van de Raad van Toezicht over 2004, zie pagina 79).

Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag van de HAN over 2004: Doelgericht en transparant, op weg naar de top. Op weg naar de top Met de realisatie van ons instellingsplan 2004-2008 willen we als HAN tot de top van Nederland behoren voor wat betreft onderwijskwaliteit en studenttevredenheid. Daarnaast willen we ons verder ontwikkelen tot hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners in de brede regio. Doelgericht en transparant Wij willen dit realiseren in nauwe wisselwerking en open dialoog met onze omgeving. Dit jaarverslag maakt daar onderdeel van uit. Het volgt de ontwikkelingen van de HAN in 2004, vertaald naar de realisatie van resultaten op de zeven resultaatgebieden en de vijf speerpunten uit het instellingsplan. Het verslag geeft antwoord op de vragen: wat was de doelstelling voor 2004, in hoeverre hebben we die gerealiseerd en waar willen we naar toe? Open en transparant, met als doel ons te verantwoorden naar onze omgeving. Naar de minister, maar zeker ook naar onze medewerkers, studentvertegenwoordigers en onze externe relaties: de bedrijven en instellingen in de regio, de onderwijsinstellingen en de gemeentelijke en provinciale overheden. Uiteraard hanteren we hierbij principes van good governance en volgen we de ministeriële richtlijnen. Op een manier die de gewenste transparantie biedt, maar niet leidt tot een overdaad aan detailinformatie. Graag laten wij u zelf oordelen over de ontwikkelingen en prestaties van de HAN en geven we u de mogelijkheid ons erop aan te spreken. Naast de gebruikelijke kanalen en contactmomenten in de dagelijkse praktijk kunt u dit doen via www.han.nl/jaarverslag. Wat ons betreft heeft de HAN met 2004 wederom een goed jaar achter de rug. Met prima ontwikkelingen en dito prestaties. Maar zeker ook met zaken die voor verbetering vatbaar zijn en daarom onze bijzondere aandacht vragen. Wij danken onze medewerkers voor hun bijdrage aan de goede prestaties en wensen hen opnieuw de motivatie en inspiratie om samen de HAN-koers verder in te zetten: op weg naar de top, doelgericht en transparant. Marcel Wintels voorzitter College van Bestuur

ORGANOGRAM STICHTING HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN RAAD VAN TOEZICHT COLLEGE VAN BESTUUR HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN HAN HOLDING INTERSTUDIE BV ADVIESBUREAU VOOR ONDERWIJSMANAGEMENT HAN INDIVIDUEEL ONDERWIJS BV HAN STUDENT- BEDRIJVEN BV HAN FLEX BV MEDEZEGGENSCHAPSRAAD DIRECTIE SERVICE BEDRIJF FACULTEITS- RADEN DEELRAAD SB DIRECTIE FACULTEIT EDUCATIE INCL. ILS DIRECTIE FACULTEIT GEZONDHEID GEDRAG EN MAATSCHAPPIJ DIRECTIE FACULTEIT ECONOMIE EN MANAGEMENT DIRECTIE INFORMATICA COMMUNICATIE ACADEMIE DIRECTIE FACULTEIT TECHNIEK STAF STAF STAF STAF STAF SENSOR SERVICE UNITS FACILITAIRE ZAKEN (FAZ) FINANCIEEL ECONOMISCHE ZAKEN (FEZ) INFORMATICA (ICT) MARKETING, COMMUNICATIE EN VOORLICHTING (MCV) PERSONEEL EN ORGANISATIE (P&O) SERVICE CENTRUM ONDERWIJS (SCO) STUDENTZAKEN (SZ) OPLEIDINGEN EN LECTORATEN NDO, DIENST- VERLENING IN ONDERWIJS- ONTWIKKELING OPLEIDINGEN EN LECTORATEN VDO, OPLEIDINGS- EN ADVIES- CENTRUM OPLEIDINGEN EN LECTORATEN OPLEIDINGEN EN LECTORATEN HAN KENNISCENTRUM ECONOMIE, TECHNIEK EN INFORMATICA OPLEIDINGEN EN LECTORATEN Voor de samenstelling van het College van Bestuur zie pagina 73. Voor de samenstelling van het management van de HAN zie pagina 111.

Inhoudsopgave HOOFDSTUK 1 Op weg naar de top De veranderende omgeving 12 De HAN verandert mee 13 Resultaatgebieden 15 Strategische speerpunten 16 HOOFDSTUK 2 Resultaten per resultaatgebied Tevredenheid 26 Stijging studenttevredenheid 26 Stijging medewerkertevredenheid 27 Toenemende (afnemer)relatietevredenheid 29 Kwaliteit 30 Top drie scores voor professionele onderwijskwaliteitstoetsen 30 Groei 33 Groei in studenteninstroom 33 Groei in marktactiviteiten, innovatie en onderzoek 36 - Contractactiviteiten - Toegepast onderzoek: lectoraten - Masteropleidingen De helft van de financiële middelen uit andere bronnen 45 dan overheidsbekostiging HOOFDSTUK 3 Resultaten op speerpunten Groei van de organisatie 50 HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) 51

Verbetering kwaliteit, efficiency en effectiviteit 53 Interne Kwaliteitszorg 53 Service Bedrijf 54 ICT 56 Huisvesting 59 Ondernemerschap 60 Ondernemerschap bij studenten 60 Ondernemerschap bij de medewerkers 62 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 62 Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid 64 HOOFDSTUK 4 Organisatie en bestuurlijke inrichting Organisatie 70 De invloed van HOF op de organisatorische inrichting 70 Organogram 71 Bestuurlijke inrichting 72 Samenstelling College van Bestuur 73 Bezoldiging College van Bestuur 73 HOOFDSTUK 5 Good governance Horizontale en verticale verantwoording 78 Vervolgonderzoek Rekenschap (Commissie Schutte) 78 Raad van Toezicht 79 Medezeggenschapsraad 81

HOOFDSTUK 6 Financiën Financieel beleid 86 Financiële prestaties 87 Financiële positie 93 Financiering 98 Treasury 98 Deelnemingen 99 Financiële risico s 100 Overig 101 OVERZICHTEN Overzicht bacheloropleidingen 2004 106 Overzicht masteropleidingen 2004 109 Overzicht lectoraten 2004 110 Samenstelling Bestuur en Management HAN 111 Samenstelling Raad van Toezicht 114 Samenstelling Medezeggenschapsraad 115

dit vierkant is de stans Doelgericht en transparant

M I S S I E HET HOGER BEROEPS- ONDERWIJS AAN DE HAN IS AFGESTEMD OP DE INDIVIDUELE WEN- SEN VAN STUDENTEN EN CURSISTEN, ZOWEL SCHOOLVERLATERS ALS WERKENDEN.

HOOFDSTUK 1 Op weg naar de top

De veranderende omgeving De voortgaande individualisering en mondialisering, de marktwerking en informatie-explosie beïnvloeden de behoeften van studenten en het beroepenveld. Hoe speel je in op de wensen van beide partijen? In de eerste plaats door als hogeschool voortdurend in ontwikkeling te blijven. De HAN beweegt: van overheidsoriëntatie naar omgevingsoriëntatie De veranderingen in de samenleving maken sturing vanuit de overheid en kennisoverdracht in de traditionele zin steeds minder effectief. De HAN wil zich daarom steeds nadrukkelijker richten op de behoeften van studenten en cursisten en de steeds meer internationale maatschappelijke omgeving waarin zij hun beroep zullen gaan uitoefenen of dat al doen. van onderwijsinstituut naar kennisinstituut Door optimale afstemming op haar omgeving wil de HAN zich verder ontwikkelen van onderwijsinstituut naar een brede, marktgerichte, flexibele kennispartner met een uitgebreid scala aan vormen van onderwijs, opleiding, training, toegepast onderzoek en advisering. van standaardprogramma s naar maatwerk De HAN wil haar onderwijs steeds meer organiseren rond de uiteenlopende persoonlijke wensen van studenten en cursisten. Uitgangspunten zijn een aantrekkelijke, goed geoutilleerde en inspirerende leeromgeving en flexibele leerarrangementen met ruimte voor individuele profilering. HAN www.han.nl 12

De HAN verandert mee In antwoord op de veranderende omgeving heeft de HAN haar missie en strategisch beleid aangepast en geformuleerd in het Instellingsplan 2004-2008. Dit plan heeft twee hoofddoelstellingen: 1. De HAN wil in 2008 een hogeschool zijn die wat betreft studenttevredenheid en kwaliteitsbeoordeling tot de top drie van Nederland behoort. 2. De HAN wil zich verder ontwikkelen tot hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners voor de brede regio. Ad 1 Studenttevredenheid Studenten groeien steeds meer uit tot kritische consumenten. De reputaties van onderwijsinstellingen zullen de keuze van studenten voor bepaalde bachelor- en masteropleidingen in toenemende mate bepalen. De HAN hecht dan ook grote waarde aan de studenttevredenheid. De HAN meet zelf de tevredenheid van studenten, maar er zijn ook landelijke meetinstrumenten. Het NIPO onderzoekt jaarlijks in opdracht van Elsevier de tevredenheid van studenten en vergelijkt de beoordeling van verschillende hogescholen. Daarnaast verschijnt ieder jaar de Keuzegids Hoger Onderwijs waarin de studenttevredenheid van verschillende hogescholen met elkaar wordt vergeleken. Kwaliteitsbeoordelingen (accreditatierapporten) Ieder jaar bezoeken visitatiecommissies een aantal opleidingen. Als de opleidingen aan alle kwaliteitseisen voldoen, worden ze geaccrediteerd door het NVAO (Nederlands Vlaams Accreditatie Orgaan). Iedere opleiding wordt minstens een keer in de zes jaar gevisiteerd. Als een 13 JAARVERSLAG HAN 2004

opleiding niet voldoet aan de kwaliteitseisen zullen studenten en het werkveld ontevreden zijn. Bovendien ontvangt de hogeschool geen bekostiging voor een niet-geaccrediteerde opleiding en de studenten geen studiefinanciering. Accreditatie van de opleidingen is dus een must. De HAN zet daar een extra streven bovenop: zij wil met al haar opleidingen tot de top drie van Nederland horen. Ad 2 Veelzijdig kenniscentrum voor de brede regio De HAN werkt vanuit maatschappelijke bevlogenheid en in de overtuiging een bijdrage te kunnen leveren aan de ontwikkeling van de samenleving. Voor bedrijven, instellingen en individuen in de brede regio wil de HAN hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners zijn. Op basis van vragen uit de samenleving wil de HAN zich ontwikkelen van opleidingsinstituut voor jongvolwassenen naar een regionaal, veelzijdig kenniscentrum waarbij een sterk accent ligt op een leven lang leren en kennisontwikkeling. De activiteiten van de HAN op de markt van post-hbo onderwijs, advisering, dienstverlening en (toegepast) onderzoek komen daarmee steeds nadrukkelijker in beeld. De HAN streeft ernaar op termijn de helft van de middelen uit andere bronnen te genereren dan overheidsbekostiging. De HAN bouwt dan ook in actieve en continue wisselwerking met haar omgeving verder aan een uitgebreid regionaal netwerk met een groeiend aantal stakeholders dat zich uitstrekt tot in het Duitse achterland, waarin de meest uiteenlopende bedrijven en (overheids)instellingen te vinden zijn. Samen met de stakeholders wil de HAN zich richten op voor de regio relevante thema s, samenwerkingsrelaties en partnerships. Schakel in de kennisketen Als belangrijke schakel in de kennisketen wil de HAN een vooraanstaande rol spelen als het gaat om het toepasbaar maken van nieuwe HAN www.han.nl 14

kennis en technologieën. Dit vereist enerzijds een goede samenwerking in de HBO-WO-lijn met relevante universiteiten, in de eerste plaats de Radboud Universiteit Nijmegen. Anderzijds vraagt de positie in de kennisketen om een versteviging van de MBO-HBO-lijn. Hiertoe participeert de HAN in R4H, het samenwerkingsverband met ROC A12, Graafschap College, Rijn IJssel College en ROC Nijmegen. Binnen het HBO-veld werkt de HAN op diverse terreinen samen met buurhogeschool Saxion. Lectoren en kenniskringen Een belangrijke rol in het proces van kennisontwikkeling en kenniscirculatie ziet de HAN ook weggelegd voor de lectoren en hun kenniskringen. De HAN heeft inmiddels een groot aantal lectoraten ingesteld, waarmee toegepast onderzoek een wezenlijke plek krijgt binnen de HAN. Met de lectoraten wil de HAN tevens de kwaliteit van het onderwijs en de professionalisering van de eigen medewerkers een extra impuls geven. Resultaatgebieden De HAN is een maatschappelijke onderneming die haar verantwoordelijkheid naar mensen en omgeving wil waarmaken. Beoordeeld kunnen worden op het concreet realiseren van de doelstellingen maakt hiervan deel uit. Om de transparantie te verhogen, heeft de HAN de twee hoofddoelstellingen vertaald in zeven resultaatgebieden op het terrein van tevredenheid, kwaliteit en groei: Tevredenheid 1 stijging studenttevredenheid 2 stijging medewerkertevredenheid 3 toenemende (afnemer)relatietevredenheid 15 JAARVERSLAG HAN 2004

Kwaliteit 4 top drie scores voor professionele onderwijskwaliteitstoetsen Groei 5 groei in studenteninstroom 6 groei in marktactiviteiten, innovatie en toegepast onderzoek 7 de helft van financiële middelen uit andere bronnen dan overheidsbekostiging. Deze resultaatgebieden zijn vertaald naar concrete kwantitatieve en kwalitatieve resultaten die als prestatie-indicatoren de basis vormen van de jaarlijkse managementcontracten tussen het College van Bestuur en de faculteitsdirecties/de directeur Service Bedrijf. Strategische speerpunten De HAN onderscheidt vijf kritische succesfactoren in het welslagen van haar missie. Deze speerpunten ondersteunen de uitvoering van het strategische beleid (de hoofddoelstellingen) en het bereiken van de meetbare kwalitatieve en kwantitatieve resultaten (de resultaat-gebieden). Groei van de organisatie Om nog meer elan, dynamiek, mobiliteit, kwaliteitsimpulsen en schaalvoordelen te creëren. De HAN heeft als brede hogeschool gekozen voor ambitieuze doelstellingen waarvan groei een belangrijk uitgangspunt is. Maar dat alleen is voor een grote hogeschool zoals de HAN, die tot de top wil behoren, niet meer voldoende. Noodzakelijk is daarbij te groeien in de betekenis van kennispoort: in een open en intensievere relatie met de omgeving staan, zodat kenniscirculatie en innovatie ontstaat. De HAN zal daarom substantieel meer practical driven professional HAN www.han.nl 16

masters gaan aanbieden, die een beroepsmatige verdieping of specialisatie geven. De universitaire, wetenschappelijk georiënteerde masters zijn immers vaak niet de geëigende vervolgstap voor HBO-bachelors. Het feit dat deze professional masters nog niet door de overheid bekostigd worden (dat zal over enkele jaren ongetwijfeld anders zijn) zal de ontwikkeling van deze opleidingen niet in de weg staan. Daarnaast is een substantiële versterking noodzakelijk van praktijk gedreven onderzoek. Niet alleen om de kenniscirculatie tussen de HAN, bedrijven en instellingen te vergroten, maar ook om de studenten en hbo-professionals competenties mee te geven op het gebied van innovatieve praktijkreflectie. De lectoraten zijn de afgelopen jaren redelijk tot ontwikkeling gekomen. De HAN kent er nu zeventien, maar wil deze de komende drie jaar tot zo n vijftig uitbreiden. Zo kunnen de lectoraten een veel substantiëler effect op de (kwaliteit van de) organisatie sorteren, zowel in relatie tot het onderwijs als tot de externe omgeving. Het spreekt voor zich dat een verdere versterking van het docentencorps ook een noodzakelijke voorwaarde is om bovenstaande ambities waar te maken. Toename van het aantal gepromoveerde docenten c.q. de ontwikkeling van een professional doctorate kan daaraan een bijdrage leveren. Met deze groeidoelstellingen op de verschillende gebieden wil de HAN een dynamiek oproepen die de organisatie in een sterkere, meer flexibele relatie tot de studenten en het beroepenveld zal brengen. De HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) De organisatiebrede verandering van het onderwijskundige en organisatorische kader van de bacheloropleidingen waarbij het uitgangspunt is dat de student zelf verantwoordelijk is voor het eigen leerproces. Zowel de studenten als het werkveld zullen steeds nieuwe eisen stellen en wensen formuleren. De HAN reageert hier actief op. De individuele onderwijsvraag van studenten en het werkveld vormt 17 JAARVERSLAG HAN 2004

het uitgangspunt van onderwijsvernieuwingen. In 2003 startte de HAN het project HAN Onderwijs Flexibilisering. Dit project bestaat uit drie kernthema s: de flexibiliteit van leerwegen vergroten meer beroepsgericht opleiden efficiënter onderwijs ontwerpen. Deze grootscheepse onderwijsvernieuwing vraagt veel van de organisatie. Enerzijds steekt de HAN veel energie in het ontwerp van het nieuwe flexibele onderwijs, toetsing en studieloopbaanbegeleiding. Anderzijds moet een organisatie juist in een dergelijke operatie voldoende aandacht geven aan zaken als roostering, professionalisering van medewerkers en een betrouwbare, op het nieuwe onderwijs ontworpen ICT-infrastructuur. In het nieuwe onderwijs heeft de student een grote keuzevrijheid. Een goede en persoonlijke studieloopbaanbegeleiding speelt hierin een cruciale rol. Om dit waar te kunnen maken, is een studentinformatiesysteem van groot belang, waarin resultaten van studenten kunnen worden vastgelegd en gevolgd. Al deze elementen komen als deelproject terug binnen het hoofdproject HOF. De HAN loopt in Nederland voorop met het HOF-project vanwege de hogeschoolbrede aanpak van zowel de onderwijsvernieuwing als de organisatie. Deze aanpak wordt versterkt door de koppeling van het nieuwe onderwijsconcept met een nieuw studentinformatiesysteem. Dit zogenaamde studentvolgsysteem ondersteunt het nieuwe onderwijs optimaal. Onderwijsontwikkeling is kostbaar. Daarom is een belangrijk thema binnen HOF efficiënt onderwijs ontwerpen. De HAN wil het gebruik van de nieuwe onderwijseenheden intensiveren. Dat kan door ze multifunctioneel in te zetten. Bijvoorbeeld door onderwijseenheden te maken rondom beroepstaken die in meerdere beroepsprofielen voorkomen en dus voor verschillende opleidingen inzetbaar zijn. Maar dat kan ook door een onderwijseenheid te richten op een thema dat binnen verschillende professies van belang is. Bijvoorbeeld een thema als Verslavingszorg HAN www.han.nl 18

dat relevant is voor zowel verpleegkundigen als maatschappelijk werkers en sociaal pedagogisch werkers. Het vernieuwingstraject HOF loopt tot 2008. Dan zullen alle opleidingen volledig zijn omgevormd naar de nieuwe competentie- en beroepsgerichte opleidingen. De noodzakelijke veranderingen in de organisatie en ondersteuning van het onderwijs zullen dan ook geheel zijn doorgevoerd. Hoe ziet een studie van een bachelorstudent er uit vanaf 2005? Major-minor Studenten die in 2005 met hun opleiding starten, krijgen een opleiding in een major-minor structuur. De major is de leerroute die de student opleidt tot de competenties van een specifiek beroep of specifieke beroepsgroep. Alle relevante beroepstaken vinden hun plaats in de major. Binnen de major kan de student eigen accenten leggen. Minimaal één semester van de opleiding is gereserveerd voor de minor. Binnen de minor heeft de student de mogelijkheid voor de eigen profilering. Hij kan een eigen accent geven aan zijn opleiding door te kiezen voor verbreding of verdieping. Een student aan de lerarenopleiding kan bijvoorbeeld extra verdieping aanbrengen in de opleiding door zich een half jaar bezig te houden met een thema als Gebruik van ICT in de klas. Een aankomend ingenieur kan er bijvoorbeeld voor kiezen om verbredende managementcompetenties op te doen. POP Op basis van competenties die de student al bezit, maakt hij samen met zijn studieloopbaanbegeleider een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP). De student legt het POP vast in een studiecontract. De student presenteert zijn studieontwikkeling en -resultaten in een (digitaal) portfolio. 19 JAARVERSLAG HAN 2004

Toetsing Bij een nieuwe opleidingsvorm hoort ook een nieuwe wijze van toetsen. Er wordt niet alleen getoetst of een student kennis bezit, maar ook of hij deze kennis effectief kan toepassen bij het verrichten van de beroepstaak. De toetsing gebeurt voornamelijk via casussen en simulaties van de beroepspraktijk. Enerzijds krijgt de student te maken met summatieve toetsing (een assessor beoordeelt de student op competenties en oordeelt of de student deze kan toepassen in de beroepspraktijk). Aan de andere kant krijgt de student te maken met formatieve toetsing waarbij de student en zijn studieloopbaanbegeleider kijken of de ontwikkeling van de student in lijn is met het POP en de eisen vanuit het werkveld. De resultaten van de toetsing worden gevolgd in een studentvolgsysteem. Verbetering van kwaliteit, efficiency en effectiviteit Door maximaal gebruik te maken van de schaalvoordelen. Om haar doelen te kunnen realiseren, moet de HAN nadrukkelijk aandacht geven aan kwaliteit. Er is een breed terrein waarop kwaliteit een kritische succesfactor is. De HAN moet zorg hebben voor de kwaliteit van haar onderwijs en diensten op het gebied van onderzoek en advisering. Maar ook voor de kwaliteit van de administratieve organisatie en haar kwaliteiten als werkgever. Daarnaast is het voor een gezonde organisatie noodzakelijk om middelen en mensen zo efficiënt en effectief mogelijk in te zetten; de HAN wil maximaal gebruikmaken van de schaalvoordelen van een grote hogeschool. Daarom wil de HAN deze factoren nadrukkelijk op de dagelijkse agenda zetten en heeft zij ze als speerpunt benoemd. HAN www.han.nl 20

Ondernemerschap Zowel bij de ontwikkeling van de studenten als van de eigen organisatie. Sterk ondernemerschap, waarmee ook ondernemendheid wordt bedoeld, is van cruciaal belang voor de Nederlandse economie. Ondanks een lichte stijging van het aantal startende ondernemers loopt Nederland op het gebied van nieuw ondernemerschap achter bij andere Europese landen. Door stimulering van ondernemerschap in het onderwijs hoopt het ministerie van Economische Zaken dat Nederland in 2008 op het Europees gemiddelde komt. De HAN ziet hier ook een belangrijke taak voor de hogeschool weggelegd en heeft ondernemerschap tot één van haar speerpunten gemaakt. Enerzijds integreert de HAN ondernemerschap in haar opleidingen, anderzijds wil de HAN in dit kader haar externe omgeving meer leidend laten zijn in haar eigen activiteiten, handelen en organisatie. Dit komt onder andere tot uiting in een project als HOF waarin student en beroepenveld centraal staan. Uitvoering van ontwikkelingsgericht personeelsbeleid Tevreden en professionele medewerkers zijn cruciaal voor het realiseren van de doelstellingen van de HAN. Zij formuleert dan ook nadrukkelijk het speerpunt ontwikkelingsgericht personeelsbeleid waarbij de HAN de rol, verantwoordelijkheid en professionaliteit van de medewerkers centraal stelt en faciliteert. 21 JAARVERSLAG HAN 2004

dit vierkantje is de stans Doelgericht en transparant

M I S S I E DE HAN WERKT VRAAG- GEORIËNTEERD EN IN- NOVATIEF, GERICHT OP HET AANBIEDEN VAN OPLEIDING, TRAINING, ADVISERING EN TOEGE- PAST ONDERZOEK. op weg naar de top

2H OOFDSTUK Resultaten per resultaatgebied

Tevredenheid Stijging studenttevredenheid Uit drie verschillende metingen blijkt dat de HAN tot de best presterende hogescholen van Nederland behoort qua tevredenheid van studenten. Het gaat om de de eigen studenttevredenheidsmeting (zie tabel), het Nipo-onderzoek in opdracht van Elsevier en de Keuzegids Hoger Onderwijs. STUDENTTEVREDENHEID 2001 2002 2003 2004 Doelstelling 2008 managementcontract 2004 HAN-totaal 6.7 7.2 7.5 7.5 7.6 Economie en Management 7.5 7.4 Minimaal 7.4 Educatie 7.6 7.5 Minimaal 7.6 Gezondheid Gedrag en Maatschappij 7.4 7.7 Minimaal 7.4 ICA 7.6 7.5 Minimaal 7.6 Techniek 7.6 7.6 minimaal 7.6 In de afgelopen jaren is de studenttevredenheid in de eigen meting steeds toegenomen, van een 6,7 in 2001 tot een 7,5 in 2004. Gezien de doelstellingen ligt de HAN goed op koers. In het algemeen zijn studenten tevreden over de kwaliteit van het onderwijs en de inzet van docenten, maar minder tevreden over sommige faciliteiten, zoals bijvoorbeeld computervoorzieningen en roostering. Roostering krijgt binnen het HOF-project nadrukkelijk aandacht. Computervoorzieningen hebben de aandacht binnen de faculteiten. De ICT-infrastructuur, met name ten behoeve van het onderwijs, is nadrukkelijk benoemd in het Programma Onderwijs en ICT (zie ook Hoofdstuk 3 Resultaten op speerpunten). HAN www.han.nl 26

In het Nipo/Elsevier-onderzoek behoort de HAN tot de top drie van hogescholen die over de hele breedte het beste scoren. De opleidingen Bouwkunde, Civiele Techniek, Fiscale Economie en Logopedie scoren een eerste plaats en de opleidingen Accountancy, Elektrotechniek en International Business Studies een tweede plaats. In de Keuzegids HO 2003-2004 scoort de HAN met de Arnhemse opleidingen een 7.01 (in 2003 6.90). De Arnhemse opleidingen staan hiermee op de eerste plaats van de grote hogescholen (breed aanbod en minimaal 10.000 studenten). De Nijmeegse opleidingen doen het minder goed in de keuzegids. Met een score van 6.72 (in 2003 6.68) staan die op de 28ste plaats van de in totaal 33 onderzochte (vestigingen van) hogescholen. Laag scoren hier met name de faciliteiten en lesruimtes; het betrekken van de nieuwbouw in Nijmegen medio 2004 zal naar verwachting positief uitwerken op deze scores. De HAN sluit niet uit dat de invoering van HOF in 2005 en de bijbehorende veranderingen, leiden tot een tijdelijke terugval van het tevredenheidcijfer. Voor de langere termijn is de HAN ervan overtuigd dat de flexibilisering en het centraal stellen van de leerroute van de student zal leiden tot een positief effect op de kwaliteit van het onderwijs en daarmee op de studenttevredenheid. Stijging medewerkertevredenheid In het jaarlijkse medewerkertevredenheidsonderzoek scoort de HAN gemiddeld een 7,2. Een lichte stijging ten opzichte van 2003, ondanks de startperikelen na de grootscheepse verhuizing naar de nieuwbouw in Nijmegen en onvrede rondom de invoering van het nieuwe functieordeningssysteem Hay (zie ook Hoofdstuk 3). Medewerkers zijn bijzonder tevreden over de samenwerking met directe collega s, de variatie in werkzaamheden, de aansluiting van hun werk bij hun competenties, betrokkenheid en sfeer bij de afdeling 27 JAARVERSLAG HAN 2004

MEDEWERKERTEVREDENHEID 2003 2004 Doelstelling 2008 Managementcontract 2004 HAN-totaal 7,1 7,2 7,5 Economie en Management 7,2 7,3 Minimaal 7,4 Educatie 7,3 7,5 Minimaal 7,5 Gezondheid Gedrag en Maatschappij 7,0 7,1 Minimaal 7,2 ICA 7,2 7,5 Minimaal 7,4 Techniek 7,2 7,3 Minimaal 7,4 Service Bedrijf 6,8 7,0 Minimaal 6,9 en het terugzien van de eigen bijdrage in de realisatie van de afdelingsdoelstellingen. Ze zijn minder positief over de interne communicatie binnen de afdeling, de invloed op beleidskeuzes en de werkomstandigheden, de ervaren werkdruk en de ondersteuning door andere afdelingen De HAN ziet haar medewerkers als kritische succesfactor in de realisatie van haar doelstellingen. De medewerkertevredenheid is dan ook een belangrijke indicator bij het speerpunt ontwikkelingsgericht personeelsbeleid. Een andere indicator binnen dit speerpunt is het ziekteverzuim. HAN-breed is het ziekteverzuim de afgelopen jaren afgenomen. Ook in 2004 is er weer sprake van een lichte daling van 4,95% naar 4,84%. Bij de faculteiten Educatie en Gezondheid Gedrag en Maatschappij is echter een stijging te zien. Om inzicht te verkrijgen in specifieke oorzaken hiervan, heeft de HAN de Arbo Unie gevraagd om over 2004 een kwalitatieve verzuimanalyse op te stellen. De resultaten van dit onderzoek zullen in 2005 bekend worden. HAN www.han.nl 28

ZIEKTEVERZUIM 2001 2002 2003 2004 Doelstelling 2008 Managementcontract 2004 HAN-totaal 5,6% 4,9% 4,9% 4,8% 4,5% Economie en Management 3,2% 3,0% Maximaal 4% Educatie 4,1% 4,6% Maximaal 3,7% Gezondheid Gedrag en Maatschappij 4,0% 5,5% Maximaal 5% ICA 4,1% 3,4% Maximaal 4,25% Techniek 5,4% 4,8% Maximaal 5% Service Bedrijf 6,8% 6,3% Maximaal 6,9% Voor de komende jaren wil de HAN het ziekteverzuim verder terugdringen. Aan de ene kant door een actief gezondheidsbeleid met bijvoorbeeld RSI-workshops en de bevordering van bedrijfsfitness, aan de andere kant door een gericht reïntegratie- en verzuimbeleid, waarbij de poortwachterfunctie een nadrukkelijke rol zal blijven spelen. Toenemende (afnemer)relatietevredenheid De wens om hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners voor de brede regio te zijn, vraagt om meting van de tevredenheid van de afnemers over het aanbod van de HAN. De HAN meet de tevredenheid van de initiële studenten al enkele jaren en volgt de ontwikkelingen van deze cijfers nauwlettend. De tevredenheid van de overige afnemers van de HAN, zoals bedrijven en instellingen, cursisten en post-hbo-studenten wordt weliswaar binnen de verschillende afdelingen die deze diensten aanbieden gemeten, echter niet HANbreed. Ontwikkeling van een HAN-breed instrument om de resultaten te meten en daarop te kunnen sturen, vindt in de loop van 2005 plaats. 29 JAARVERSLAG HAN 2004

Kwaliteit Top drie scores voor professionele onderwijskwaliteitstoetsen In 2008 wil de HAN op het gebied van onderwijskwaliteitstoetsen behoren tot de top drie van hogescholen in Nederland. Dit betekent dat de opleidingen van de HAN in de kwaliteitstoetsen (visitaties en accreditaties) steeds bij de beste drie hogescholen van Nederland zullen moeten horen. De HAN heeft dit streven omdat zij onderwijs wil aanbieden van de hoogste kwaliteit, wat zij beschouwt als haar maatschappelijke taak. Visitaties en accreditaties Ieder jaar wordt een aantal opleidingen landelijk gevisiteerd en vergeleken. De commissie stelt zo voor iedere opleiding een ranking vast. Elke opleiding komt minimaal een keer per zes jaar aan de beurt. De HAN heeft met de visitaties in 2004 een minder goed jaar achter de rug. Behoorden in 2003 alle vier de gevisiteerde HAN-opleidingen nog tot de beste drie van het land, in 2004 geldt dat voor drie van de zes. Het overzicht op pagina 33 laat zien dat over de afgelopen drie jaar inderdaad elf van de zeventien gevisiteerde HAN-opleidingen in de top drie van Nederland staan. De HAN is dus redelijk goed op weg, maar heeft de komende jaren nog werk te verzetten om de doelstelling daadwerkelijk te realiseren. De visitatierapporten in 2004 Management Economie en Recht (MER) Het visitatierapport is op een groot aantal punten positief en soms lovend, maar bevat ook kritische opmerkingen. De opleiding heeft volgens de commissie een adequate visie op het beroep en beroepenveld, maar zou zich sterker kunnen profileren. In de opbouw van het curriculum pleit de commissie voor meer integratie tussen de vakken. HAN www.han.nl 30

Het belangrijkste punt van kritiek betreft de stage (de organisatie, begeleiding en beoordeling) en de afstudeeropdrachten. De opleiding krijgt het advies om structurele scholing van docenten op te nemen in een scholingsplan. De commissie beoordeelt de cultuur van de opleiding als uitstekend en is lovend over de manier waarop de opleiding vorm geeft aan de interne kwaliteitszorg. Pedagogiek In het visitatierapport van de opleidingen Pedagogiek, Lerarenopleiding Pedagogiek en de Hogere Kaderopleiding Pedagogiek staan kritische kanttekeningen. Bijvoorbeeld over het beroepsbeeld, de eindtermen, de opbouw van het curriculum, de externe relaties van de opleidingen, het systeem van interne kwaliteitszorg en de beschikbare faciliteiten. Aan een groot aantal van de gesuggereerde verbeterpunten werkt de HAN al in het kader van het HOF-project en de implementatie van het HAN-kader kwaliteitszorg. Bovendien hebben de opleidingen een nieuwe huisvesting betrokken en kunnen studenten inmiddels gebruik maken van de bibliotheek van de Radboud Universiteit. De commissie oordeelt positief over de gerealiseerde kwalificaties. Economie en talen De visitatiecommissie vindt dat de samenhang en integratie van het curriculum beter kunnen en daarmee de studievoortgang en het rendement. Ook de contacten met het werkveld en de wetenschappelijke oriëntatie behoeven verbetering. De commissie juicht de ingrijpende onderwijsvernieuwing toe. Competentiegericht onderwijs biedt meer mogelijkheden om een beroepsgericht en samenhangend programma in te richten. 31 JAARVERSLAG HAN 2004

Logistiek en Economie De visitatiecommissie beoordeelt het beroepsbeeld van de opleiding als goed, evenals de werkvormen, de studiebegeleiding, de organisatiestructuur en het personeelsbeleid. Extra inspanning moet de opleiding verrichten om de inhoudelijke relevantie van de eindkwalificaties te waarborgen. Op het terrein van toetsing moet de opleiding meer helderheid verschaffen over toetscriteria, niveauverschillen en de aansluiting op competenties. Ook de begeleiding van stages is voor verbetering vatbaar. Tot slot adviseert de commissie meer voeling te houden met wetenschappelijke ontwikkelingen. De sterke kwalificaties hebben betrekking op het multidisciplinaire karakter van de opleiding. Lerarenopleidingen VO In 2004 verscheen ook het rapport van de visitatiecommissie lerarenopleidingen VO. De commissie is kritisch over deze opleidingen van de HAN. Wat betreft het landelijke beeld, maakt de commissie zich zorgen over de soms geringe omvang van deze opleidingen, waardoor het moeilijk is de kwaliteit van het curriculum en infrastructurele voorzieningen te garanderen. Creatieve Therapie Opleiding De visitatiecommissie oordeelt positief over de competentiegerichte aanpak van de opleiding, de beroepsgerichte invulling van het onderwijsprogramma en de sturende werking van het toetsbeleid. De invoering van assessment en portfolio vindt veel waardering bij de commissie. Kritische kanttekeningen heeft de commissie bij de bewaking van de eindkwalificaties, de organisatie van de stagebegeleiding en de stagebeoordeling. Op basis van de adviezen van de visitatiecommissie zijn voor alle zes de opleidingen concrete verbeterplannen gemaakt om de kwaliteit van de betreffende opleidingen te verhogen. HAN www.han.nl 32

PROFESSIONELE KWALITEITSTOETSEN Jaar Visitatierapport Ranking 2002 Kaderopleiding Gezondheidszorg 3 e van 11 Verpleegkundige in Maatschappelijke Gezondheidszorg 3 e van 9 2e graads lerarenopleiding Verpleegkunde 1 e van 7 Accountancy 8 e van 13 Fiscale Economie 3 e van 5 1e graads deeltijd Lerarenopleidingen 10 e van 13 Commerciële Economie 4 e van 24 2003 Logopedie 2 e van 7 Elektrotechniek 3 e van 17 Pabo Arnhem 1 e van 37 Pabo Nijmegen 2 e van 37 2004 Management Economie en Recht 2 e van 20 Pedagogiek (geen vergelijking mogelijk omdat in het land nvt verschillende varianten gelden) Economie en Talen 17 e van 17 Logistiek en Economie 2 e van 7 Lerarenopleidingen VO 9 e van 11 Creatieve Therapie Opleiding 2 e van 4 1e, 2e, 3e plaats = doelstelling bereikt 4e plaats en verder Groei Groei in studenteninstroom De totale instroom van nieuwe studenten bij de HAN laat een groei zien van ruim twee procent. Dit is onder de doelstelling van het managementcontract en beduidend minder dan vorig jaar (11,8%) toen vooral de faculteiten Techniek en Economie en Management veel meer studenten trokken. 33 JAARVERSLAG HAN 2004

HAN STUDENTEN INSTROOM 2001 2002 2003 2004 Doelstelling 2008 Managementcontract 2004 HAN-totaal 5.807 6.052 6.767 6.910 7.427 7.550 Economie en Management 1.749 1.799 2.000 Educatie 1.423 1.500 1.766 Gezondheid Gedrag Maatschappij 2.209 2.263 2.132 ICA 311 279 396 Techniek 1.075 1.069 1.133 In het licht van haar ambitie om te groeien, ligt de HAN goed op koers. De HAN is zich ervan bewust dat de forse groei zich uiteindelijk zal stabiliseren en daarmee ook de druk op de organisatie. De personele inzet, huisvesting en faciliteiten moeten goed afgestemd blijven op de (aantallen) studenten en hun leerproces. De instroom in de voltijdopleidingen van de HAN stijgt sterk, met ruim negen procent. Deze stijging is met name toe te schrijven aan de aantrekkingskracht van nieuwe opleidingen c.q. opleidingsvormen. Landelijk stijgt de voltijdinstroom met 1,7% (bron: HBO-Raad). De instroom in de deeltijdopleidingen is met negentien procent teruggelopen. Landelijk daalde de deeltijdinstroom met meer dan tien procent (bron: HBO-Raad). Het lijkt erop dat het afschaffen van de fiscale faciliteit voor werkgevers hier zijn invloed heeft, in combinatie met de economische malaise. HAN www.han.nl 34

HAN STUDENTEN INSTROOM (GROEI) % groei % groei 2004/2003 2003/2002 HAN 2,1% 11,8% Economie en Management 2,9% 11,9% Educatie 5,4% 17,4% Gezondheid Gedrag Maatschappij 2,4% 10,7% Techniek -0,6% 16,3% ICA -10,3% -12,9% HAN STUDENTEN INSTROOM 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 6767 6910 6052 5807 2001 2002 2003 2004 Door de forse instroomstijging in de afgelopen jaren (van 5.807 in 2001 tot 6.910 in 2004) komt de stijging van het totaal aantal ingeschreven bekostigde studenten bij de HAN in 2004 uit op 13,9 procent (tot 21.153 ingeschreven studenten). Landelijk is dit 3,2 procent. Aparte vermelding is hier op zijn plaats van de overkomst van Diedenoort naar de HAN met 570 studenten. Dit heeft tot een extra groei geleid bij de Faculteit Economie en Management (zie ook Hoofdstuk 3 Resultaten op speerpunten). 35 JAARVERSLAG HAN 2004

AANTAL HAN STUDENTEN TOTAAL Faculteit HAN-totaal Economie en Management Educatie Gezondheid Gedrag Maatschappij Techniek ICA Aantal studenten per jaar 2001 2002 2003 2004 17.090 17.570 18.576 21.153 4.142 4.356 4.778 5.671 3.998 3.998 4.074 4.664 5.418 5.498 5.753 6.474 2.693 2.749 2.956 3.308 839 969 1.015 1.036 HAN STUDENTEN TOTAAL 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 21153 18576 17090 17570 2001 2002 2003 2004 Groei in marktactiviteiten, innovatie en toegepast onderzoek De HAN verdeelt deze activiteiten onder in: contractactiviteiten (post-hbo-opleidingen, cursussen, trainingen en advies) toegepast onderzoek (lectoraten) masteropleidingen. HAN www.han.nl 36

Deels worden deze activiteiten uitgevoerd door de zogenaamde contractafdelingen: NDO, Dienstverleners in Onderwijsontwikkeling (in de sector onderwijs), VDO, Opleidings- en Adviescentrum (in de sociaal-agogische sector en de gezondheidszorg) en het Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica. Deels gebeurt dit ook op faculteits- of opleidingsniveau en in een aparte BV: Interstudie (in de sector onderwijs, vooral onderwijsmanagement). Contractactiviteiten Lieten de contractafdelingen in 2001 t/m 2003 nog een groei zien, in 2004 maken ze in het geheel bezien een moeizame ontwikkeling door vanwege de forse stagnatie in de marktvraag. De doelstelling om ook in 2004 een gezonde omzetgroei te realiseren (van minimaal tien procent), gepaard aan een verbetering van het resultaat als percentage van de omzet, is dan ook niet gehaald. Er is sprake van krimp en ook de vooruitzichten voor 2005 zijn niet onverdeeld gunstig. CONTRACTACTIVITEITEN (CA) (x 1.000) Omzet* werkelijk begroot prognose 2001 2002 2003 2004 2004 2008 NDO 2.299 2.799 3.057 3.327 3.961 4.171 VDO 5.172 6.196 7.246 6.340 5.930 6.091 Kenniscentrum ETI 2.300 2.876 3.515 5.006 4.695 6.839 Interstudie BV 4.017 4.058 3.962 3.967 4.582 4.500 Overige CA 1.847 1.255 1.909 1.856 1.491 8.803 Totaal 15.635 17.184 19.689 20.496 20.659 30.404** * De hier getoonde omzet is inclusief masters en lectoraten voor zover bij de afdelingen CA ondergebracht. ** De extra groei-impuls die de HAN hier aan gaat geven is nog niet in deze prognose verwerkt. Meer informatie pagina 46 37 JAARVERSLAG HAN 2004

Om de ambitieuze doelstelling met betrekking tot marktactiviteiten te realiseren, werkt de HAN aan een Masterplan Kennispoort om per 2005 de marktactiviteiten van de HAN de noodzakelijke groei-impuls te geven (zie verder pagina 46). Ontwikkelingen binnen de contractafdelingen HAN Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica HAN Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica heeft sinds zijn ontstaan in 2001 een verdubbeling van omzet gerealiseerd. Ook het aantal medewerkers is in deze periode verdubbeld. Voor de komende drie jaar richt het Kenniscentrum zich op verdere stijging van de omzet. Ondanks de stagnerende economie heeft het kenniscentrum kunnen investeren in de ontwikkeling van nieuwe post-hbo en masteropleidingen. De ontwikkeling en marktintroductie van deze nieuwe opleidingen is ook in 2004 uit de lopende exploitatie gefinancierd; hierdoor is het resultaat over 2004 aanzienlijk lager dan begroot. Naast het verstevigen van de positie in de consumentenmarkt heeft het kenniscentrum in 2004 fors geïnvesteerd om een positie te verwerven in de business to business markt. De afdeling organiseerde de HAN Ondernemersdag en heeft haar deelname in netwerken uitgebreid. NDO, Dienstverleners in Onderwijsontwikkeling De afgelopen jaren heeft de NDO-omzet een gestage groei laten zien. Ten opzichte van 2003 is in 2004 de omzet nog toegenomen met ongeveer 300.000,-. Maar deze groei was aanzienlijk lager dan verwacht en begroot. Naast incidentele oorzaken, zoals toename van het ziekteverzuim (niet arbeidsgerelateerd), vertrek van medewerkers en effecten van de economische recessie, ligt de oorzaak van deze stagnatie ook in de structureel veranderende markt. Zo verschuift de vraag binnen de sector onderwijs in toenemende mate van trainingen en opleidingen naar ondersteuning bij complexe organisatievraagstukken HAN www.han.nl 38

in de driehoek van onderwijsontwikkeling, organisatieontwikkeling en professionele ontwikkeling. Om in te kunnen spelen op de veranderende vraag, is NDO in de tweede helft van 2004 gestart met een kwaliteits- en professionaliseringsslag. VDO, Opleidings- en Adviescentrum De gestelde doelen in de begroting 2004 zijn zo goed als gerealiseerd. Zowel de omzet als het rendement bleef redelijk op peil, ondanks de stagnerende marktvraag. De verwachtingen voor 2005 zijn niet beter. Hoewel de economie lijkt aan te trekken, is dat in de branches waarin VDO werkzaam is nog niet merkbaar. Voor zorg en welzijn komt er (nog) niet meer geld voor scholing beschikbaar. VDO zet de schouders eronder om tot betere en stabielere klantrelaties te komen en nieuwe producten te ontwikkelen om te anticiperen op een kansrijkere toekomst. Zo functioneren binnen VDO sinds kort accountmanagers voor de verschillende marktsegmenten, met als speciale taak het onderhouden van klantcontacten en het signaleren van nieuwe proposities en leads. Afgelopen jaar is veel geïnvesteerd om ook de interne organisatie transparanter en efficiënter te maken en de kwaliteit te borgen. Dit resulteerde in het behalen van het ISOcertificaat voor kennisintensieve bedrijven. Daarnaast ontving VDO het IIP-certificaat voor de aanpak van ontwikkelingsgericht personeelsbeleid. Interstudie BV De 100% dochtervennootschap Interstudie heeft in 2004 op een omzet van 4 miljoen (omzet 2003 eveneens 4 miljoen) een resultaat uit gewone bedrijfsvoering behaald (na winstdeling, bijzondere baten/lasten en vennootschapsbelasting) van netto 145.076, zijnde 3,7% van de omzet (resultaat 2003: 298.080). Interstudie heeft in 2004 te maken gekregen met een duidelijke terugloop in een aantal producten en diensten, onder meer als gevolg van 39 JAARVERSLAG HAN 2004

de economische teruggang van de afgelopen jaren. In de loop van 2004 is daarom een actieplan in gang gezet om enerzijds kosten te reduceren en anderzijds de omzet weer op peil te brengen. Daarnaast is door het managementteam een strategisch plan ontwikkeld om ook voor de langere termijn de continuïteit te waarborgen. Dit plan bestaat uit vier componenten: een aantal inhoudelijke keuzes, structurele marktbewerking, groei naar een omvang van 40 adviseurs (nu 30) en het zoeken van strategische samenwerking met een partner. Toegepast onderzoek: lectoraten De HAN ontwikkelt zich van opleidingsinstituut naar een regionaal en veelzijdig kenniscentrum waarbij het accent ligt op een leven lang leren en kennisontwikkeling. Innovatie en toegepast onderzoek spelen hierbij een grote rol. De HAN wil een belangrijke schakel zijn in de kennisketen en een leidende rol spelen in het toepasbaar maken van nieuwe kennis en technologieën. De lectoren en hun kenniskringen staan hierin centraal. In het afgelopen jaar is zowel het aantal als de omzet van de lectoraten iets toegenomen. Bij de diverse onderzoeks- en adviestrajecten van de lectoraten zijn zowel docenten als studenten betrokken. Door kennisdeling en -circulatie leveren de lectoraten ook hun bijdrage aan de professionalisering van de docenten en vernieuwing van het onderwijs binnen de HAN. Twee uitgangspunten staan centraal in het functioneren van de lectoraten: relevantie voor bedrijven en instellingen in de brede regio het op termijn zelfstandig, bedrijfsmatig (minimaal kostendekkend) functioneren. HAN www.han.nl 40

TOEGEPAST ONDERZOEK Omzet lectoraten* werkelijk prognose (x 1.000) 2003 2004 2008 * Zijn deels ook verwerkt in de tabel Contractactiviteiten Subsidie SKO 1.569 1.609 982 Eigen bijdrage 528 576 454 Externe omzet 540 961 5.535 Totaal 2.637 3.146 6.970 AANTALLEN STUDENTEN EN MEDEWERKERS IN LECTORATEN Aantal studenten betrokken bij projecten 2004 195 Aantal medewerkers betrokken in de kenniskring 125 De lectoraten presteren over het algemeen in lijn met hun startplannen. Er lopen vele onderzoeks- en adviestrajecten bij (c.q. in samenwerking met) verschillende regionale en nationale bedrijven en instellingen. De Stichting Kennisontwikkeling (SKO) evalueert de door haar gesubsidieerde lectoraten die minstens anderhalf jaar actief zijn. De rapporten over de lectoraten Mobiliteitstechnologie en Professionalisering agogische beroepen en vaktherapeuten waren positief. Eén van de aanbevelingen voor beide lectoraten is het realiseren van een sterkere gerichtheid op het bacheloronderwijs. In 2004 evalueerde de SKO de lectoraten Arbeid en Gezondheid: preventie en reïntegratie, Logistiek in Allianties, Embedded Systems en Human Communication Development. De rapportages worden in de eerste helft van 2005 verwacht. De HAN kent nu zeventien lectoraten, maar wil deze de komende drie jaar tot zo n vijftig uitbreiden. Zo kunnen de lectoraten een veel substantiëler effect op de (kwaliteit van de) organisatie sorteren, zowel in 41 JAARVERSLAG HAN 2004

relatie tot het onderwijs als de externe omgeving. Voor deze uitbreiding heeft de HAN, naast de groei-impuls zoals beschreven in de laatste paragraaf van dit hoofdstuk, een extra stimuleringsbudget vastgesteld van 2.1 miljoen. Op pagina 110 treft u een overzicht van alle lectoraten. Voorbeelden van projecten die in 2004 zijn uitgevoerd vanuit de lectoraten Conferentie Advanced Vehicle Control (AVEC 2004) In 2004 organiseerde het lectoraat Mobiliteitstechnologie de internationale conferentie Advanced Vehicle Control (AVEC), die eerder plaatsvond in Japan, de Verenigde Staten en Duitsland. In juni 2004 kwamen ruim driehonderd gasten uit meer dan twintig landen naar de HAN-campus. Ze hadden de keuze uit honderdveertig presentaties op het gebied van Advanced Vehicle Control. De technische universiteiten van Delft en Eindhoven, TNO en Daf Trucks ondersteunden het lectoraat bij de organisatie. CLEVER (Clean Vehicles a Reality) De lectoraten Human Communication Development en Mobiliteitstechnologie voerden samen het project Clever uit. In dit project voor Senter NOVEM (Nederlandse Organisatie Energie en Milieu) staat klantgerichte kennisoverdracht centraal. Het project heeft als doel om uiteenlopende doelgroepen zoals overheid of busondernemingen maar ook ondernemersverenigingen en de landelijke vereniging van huisartsen, bewust te maken van de mogelijkheden van schone voertuigen. Naast technische aspecten zijn de communicatieve component, acceptatie en de bedrijfseconomische aspecten belangrijk. In opiniërende workshops maken betrokkenen kennis met de schone voertuigen, en discussiëren ze over de mogelijkheden van toepassing in de eigen praktijk. HAN www.han.nl 42

Homes for Elderly Europeans from the Netherlands (HEEN) Studenten Bouwkunde en Gezondheidszorgtechnologie hebben als afstudeeropdracht samen met leden van de kenniskring Embedded Systems concepten onderzocht voor alternatieve woonvormen. Ze onderzochten de eisen en wensen voor seniorenhuisvesting in Spanje, waarin senioren langer zelfstandig zouden kunnen blijven wonen met behulp van domotica. Voor een opdrachtgever in Enschede is een woonvorm uitgewerkt voor een kleine gemeenschap. Nieuwe opdrachten lopen voor woonvormen in Uden en Portugal. Sociale competenties bij jongeren; kennis uit de praktijk In opdracht van Jantje Beton onderzocht de kenniskring Professionalisering van agogische beroepen in de gezondheidszorg spelprojecten uit het project Jongleren. De kernvraag bij dit onderzoek was Hoe draagt spel bij aan het verwerven van sociale competenties bij jongeren?. Een tweede onderzoeksvraag luidde: Hoe kun je kennis over dit onderwerp delen met collega s?. De kenniskring heeft gekeken welke kennis aanwezig is in de praktijk van sociaal-cultureel werkers en deze in kaart gebracht. Eén van de producten van dit project is een publicatie over spelvormen die bijdragen aan het verkrijgen van sociale competenties bij jongeren. Competentieprofiel voor forensisch psychiatrisch werkers Binnen het forensisch psychiatrisch werk is veel veranderd, wat een nieuw competentieprofiel voor het vak noodzakelijk maakt. De Pompestichting gaf opdracht om een competentieprofiel te ontwikkelen dat van toepassing is op alle forensisch psychiatrisch werkers. Samen met de zorgmanagers en behandelaren heeft de kenniskring omschreven wat het forensisch psychiatrisch werk inhoudt. De verschillen en overeenkomsten tussen de diverse groepen medewerkers vormden het uitgangspunt voor verdere discussie en besluitvorming over de invulling van het nieuwe profiel. 43 JAARVERSLAG HAN 2004