STATENBRIEF Onderwerp: Coördinatie inpassingsplan en vergunningen (her)vestiging en uitbreiding van twee agrarische bedrijven (niet-grondgebonden veehouderijbedrijven) in het landbouwontwikkelingsgebied Beemte-Vaassen Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om: Te besluiten conform het ontwerpbesluit Over de inhoud van deze brief te overleggen De inhoud van deze brief voor kennisgeving aan te nemen (informatieplicht) HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH 1 Inhoud voorstel (beoogd resultaat/doel) Doel van dit voorstel is het starten van de procedure om de (her)vestiging van twee agrarische bedrijven in het landbouwontwikkelingsgebied (LOG) Beemte-Vaassen mogelijk te maken. Met de planologische regeling waarin deze procedure voorziet, wordt ten eerste duidelijkheid geboden aan de agrarische ondernemers waarvan twee zich al sinds 2006 inspannen om zich in het Landbouwontwikkelingsgebied te vestigen. Ten tweede wordt duidelijkheid geboden aan de inwoners van het gebied die al lange tijd te maken hebben met onduidelijkheid over de finale uitwerking van de aanwijzing van hun woonomgeving als landbouwontwikkelingsgebied in het reconstructieplan Veluwe. Bij aanwijzing van het LOG in 2005 werd nog gesproken over de mogelijkheid om 17 bedrijven aan het gebied toe te voegen. Met voorliggend voorstel zal dit uiteindelijk beperkt zijn tot maximaal twee (waarbij één ondernemer al eerder heeft verkozen om zijn vestiging in het LOG via de gemeente Epe te regelen). Uw Staten hebben meerdere malen aandacht voor de ontwikkeling van het LOG Beemte- Vaassen en de consequenties daarvan voor agrariërs en bewoners kenbaar gemaakt. In de beantwoording van uw vragen (Van de Meerburg, april 2013; Hedin, december 2013) hebben wij onder meer aangegeven dat wij tot dusver de door uw Staten in 2005 gekozen lijn hebben gevolgd dat de verantwoordelijkheid voor wijziging van de bestemmingsplannen en verlening van omgevingsvergunningen bij de gemeenten lag. Met de grote urgentie die inmiddels is ontstaan voor bedrijven met VIV-subsidie zijn wij nu voornemens om, gehoor gevend aan een verzoek van de gemeenten Apeldoorn en Epe, het voortouw te nemen in de meest efficiënt mogelijk procedure die vestiging in het LOG mogelijk maakt. Deze procedure zal bestaan uit de vestiging door de provincie van de benodigde bestemmingen en de meest spoedige behandeling van de benodigde vergunningaanvragen. Wij vragen of uw Staten de voorgestane aanpak mogelijk willen maken door te besluiten tot voorbereiding van een inpassingsplan en tot coördinatie van het inpassingsplan met de benodigde uitvoeringsbesluiten (vergunningen) voor de bedrijven die van deze mogelijkheid gebruik willen maken. Inlichtingen bij dhr. H. van Altena, telefoonnummer (026) 359 84 73 e-mailadres: post@gelderland.nl
Met toepassing van de coördinatieprocedure in combinatie met het opstellen van een op de concrete (her)vestiging toegesneden inpassingsplan wordt het mogelijk om medio 2015 besluiten te nemen die de ondernemer met VIV-subsidie het perspectief biedt op verplaatsing en voortzetting van zijn bedrijf in het LOG-gebied. Een ander bedrijf dat inspelend op de aanwijzing van het LOG gebied al lange tijd nieuwvestiging heeft voorbereid, wordt ditzelfde perspectief geboden. Bij toepassing van de provinciale coördinatieregeling neemt de provincie de regie over de verschillende uiteenlopende procedures, door uit te gaan van één procedure voor alle besluiten en de voorbereiding en bekendmaking daarvan te coördineren. Het grote voordeel voor de bedrijven is dat men sneller beschikt over de benodigde vergunningen. In het geval van coördinatie neemt de efficiency van de besluitvorming toe, omdat in plaats van meerdere besluitvormingsprocedures maar één procedure wordt gevoerd. Deze regeling is al meerdere malen door uw Staten toegepast, bijvoorbeeld bij het project Traverse Dieren en bij dijkverleggingen in het kader van de PKB Ruimte voor de Rivier. Bij een positief besluit van uw Staten is het indienen van de formele aanvragen en vervolgens de terinzagelegging van de verschillende (ontwerp)hoofdbesluiten gepland vanaf najaar 2014. 2 Aanleiding De gemeenten Apeldoorn en Epe hebben, na raadsbesluiten daartoe, in hun brieven van 20 december 2013 respectievelijk 21 november 2013 de provincie verzocht om een inpassingsplan voor het LOG Beemte-Vaassen op te stellen. Ook is verzocht om de provinciale coördinatieregeling als bedoeld in artikel 3.33 van de Wet ruimtelijke ordening toe te passen ten behoeve van de uitvoeringsbesluiten die nodig zijn om de tijdige verplaatsing van een aantal agrarische bedrijven mogelijk te maken. Aan de verzoeken van de gemeenten is een proceduretijd van 8 jaar voorafgegaan die begon met het vaststellen van het Reconstructieplan Veluwe en het instellen van de Verplaatsingssubsidie Intensieve Veehouderij (VIV) door uw Staten in 2006. Tevens werd de gemeenten verzocht hun bestemmingsplannen aan te passen. Drie bedrijven in extensiveringsgebieden op de Veluwe kregen in 2006 op basis van de regeling VIV in totaal een verplaatsingssubsidie van circa 3,6 miljoen euro toegekend om te kunnen verplaatsen naar het LOG Beemte-Vaassen. Twee andere bedrijven in extensiveringsgebieden vroegen geen subsidie aan, maar maakten gebruik van een rood-voor-rood regeling om eveneens te kunnen verplaatsen naar het LOG. In hun businessplannen gingen de bedrijven er toen van uit binnen 3 jaar, in 2009, verplaatst te zijn. De noodzakelijke wijziging van de bestemmingsplannen duurde langer dan verwacht. De nieuwe bestemmingsplannen werden vastgesteld op 21 juni 2012 door de raad van Apeldoorn en op 5 juli 2012 door de raad van Epe. Tegen de bestemmingsplannen werd beroep ingesteld door drie partijen waaronder de Gebiedsgroep LOG Beemte-Vaassen en omgeving. Dit is een stichting waarin een deel van de verontruste bewoners van het gebied zich heeft verenigd. Hun oogmerk is dat voor het LOG dezelfde ruimtelijke kwaliteitseisen van toepassing zijn als voor plattelandsgebieden buiten het LOG. Het beroep leidde op 21 augustus 2013 tot vernietiging van de bestemmingsplannen door de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Grond voor vernietiging was dat de geboden planologische ruimte groter was dan in de MER was onderzocht. 2
De beschikkingen voor de VIV subsidie hebben een looptijd van 3 jaar en zijn twee keer verlengd. De deadline waarvoor de bedrijven nu grotendeels verplaatst moeten zijn is maart 2016. Formeel is een derde verlenging van de subsidietermijn mogelijk. Daaraan kleeft voor de bedrijven echter het grote nadeel dat bij verlenging een hertaxatie van hun bezit plaatsvindt waardoor het subsidiebedrag sterk naar beneden toe zal worden bijgesteld. De mogelijkheid om de bedrijven te verplaatsen en op economisch levensvatbare wijze voort te zetten wordt daarmee voor de bedrijven met VIV subsidie steeds kleiner. Met het oog op een snelle afronding van de verplaatsingen in het bijzonder en het LOG in het algemeen hebben de gemeenten daarom in november 2013 aan de provincie het verzoek gedaan om een inpassingsplan te maken en tevens de coördinatie van de vergunningen op zich te nemen. Naar aanleiding van deze verzoeken zijn wij in de afgelopen maanden in gesprek gegaan met alle bedrijven die in de gemeentelijke bestemmingsplannen een vooruitzicht op een bouwblok in het LOG Beemte-Vaassen geboden is. De zeven betreffende bedrijven is gevraagd of zij gebruik wilden maken van de snelle procedure van inpassingsplan in combinatie met Consequentie voor de verplaatsende bedrijven was het wegnemen van de aanduiding wettelijk verplicht kostenverhaal volgens afdeling 6.4 van de Wet ruimtelijke ordening alsmede met bouwleges die aan de gemeenten verschuldigd zouden zijn vooruitlopend op vaststelling van een inpassingsplan door uw Staten. Deze in overweging nemende hebben drie bedrijven, waaronder één bedrijf met VIV subsidie, aangegeven dat zij gebruik willen maken van de snelle procedure van inpassingsplan in combinatie met coördinatieregeling De bedrijven die hebben aangegeven van de procedure gebruik te maken, zijn Verbeek (pluimvee), dat een provinciale VIV-subsidie ontvangt, en Keurhorst (pluimvee). De vier bedrijven die niet zijn ingegaan op het aanbod om van de procedure gebruik te maken zijn Bosgoed (voorheen varkens) Zonne-ei farm (pluimvee), MinCon (Nertsen) en Jonker (pluimvee). Het bedrijf Van der Wekken is eerder een procedure via de gemeente Epe begonnen en heeft eveneens aangegeven geen gebruik van de provinciale procedure te maken. 3 Bestaand beleid c.q. kader Reconstructiewet en Reconstructieplan Veluwe Het Reconstructieplan Veluwe vormde in 2006 de provinciale uitwerking van de Reconstructiewet (2005). Hierin werden de extensiveringsgebieden aangewezen waar bedrijven geen groeimogelijkheden meer werd geboden. Tevens werden de landbouwontwikkelingsgebieden aangewezen waar onder meer ruimte geboden zou moeten worden aan bedrijven uit de extensiveringsgebieden. De VIV-subsidie had als doel om bedrijven Voorliggend besluit regelt de voltooiing van het reconstructiebeleid ten aanzien van het LOG Beemte-Vaassen. Het biedt de bedrijven die op basis van dit beleid verplaatsing naar of nieuwvestiging in het LOG hebben voorbereid de mogelijkheid om hun bedrijfsplannen uit te voeren. Gebiedsplan LOG Beemte-Vaassen Ter voorbereiding op de gemeentelijke bestemmingsplannen hebben de gemeente Epe en Apeldoorn in 2009 een gebiedsplan opgesteld met uitgangspunten voor de gebiedsinrichting en voor een goede inpassing van de nieuw te vestigen bedrijven. Wij streven er naar om alle uitgangspunten uit het gebiedsplan te hanteren in het provinciaal inpassingsplan. 3
Coördinatie levert een aantal belangrijke voordelen op. Allereerst is sprake van een veel efficiëntere besluitvorming, omdat in plaats van meerdere besluitvormingsprocedures (namelijk net zoveel procedures als er besluiten zijn) maar één procedure wordt gevoerd. Beroep vindt in één instantie plaats bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. De termijn voor de Afdeling om te beslissen op een eventueel ingesteld beroep bedraagt maximaal zes in plaats van twaalf maanden. Voor de burger leidt coördinatie tot een duidelijk totaalbeeld van het project (projectcontext). Alle benodigde besluiten worden immers gelijktijdig voorbereid en ter inzage gelegd waardoor een samenhangend beeld wordt gecreëerd. Burgers kunnen alle gecoördineerde (ontwerp)besluiten inzien bij één loket en hier eventueel één zienswijze indienen en krijgen deze ook via één samenhangende kennisgeving in beeld. De rechtszekerheid voor de burger blijft ook gewaarborgd. Immers, bij coördinatie is de uitgebreide openbare voorbereidingsprocedure van afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing. Deze procedure gaat uit van het vrijgeven van ontwerpbesluiten waartegen zienswijzen kunnen worden ingediend en het openstellen van beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State tegen de definitieve besluiten (inpassingsplan en uitvoeringsbesluiten). Argumenten tegen inpassingsplan en coördinatie Als argument tegen zou kunnen worden genoemd dat de gemeenten zelf de planologische aanpassing uitvoeren (bestemmingsplan opstellen) en de coördinatie van de vergunningen op zich nemen. De gemeenten hebben echter de provincie verzocht om dit te doen vanwege de vernietiging van de bestemmingsplannen, de tijdsdruk voor de bedrijven en vanwege het feit dat zij geen ervaring hebben met coördinatie. Omdat het inpassingsplan alleen de bestemmingen regelt voor de bedrijven die nu kiezen om gebruik te maken van deze procedure, zal voor de rest van het LOG gebied nog een actualisering van de bestemmingsplannen moeten plaats vinden. Omdat aan deelname in de IP-coördinatie procedure financiële risico's voor de bedrijven kleven (zij betalen o.a. al bouwleges zonder zekerheid dat het IP in hun voordeel wordt vastgesteld), is het mogelijk dat de twee bedrijven gaandeweg verkiezen niet langer deel te nemen aan deze snelle procedure. Als deadline voor deelname geldt 1 september. Voor die datum moet een ontvankelijke aanvraag voor de omgevingsvergunning zijn ingediend. Er is een risico dat bedrijven eerst aangeven wel deel te nemen maar hier voor 1 september alsnog vanaf zien. Als dit het bedrijf met VIV subsidie is, wordt de urgentie van de strakke planning minder. Als uiteindelijk beide bedrijven aangeven toch geen gebruik te maken van deze procedure dan zal ook geen inpassingsplan meer gemaakt worden. In dat geval zijn voorbereidingskosten voor niets gemaakt. Met het vaststellen van het inpassingsplan ontstaat bij woningeigenaren die waardevermindering van hun huis ondervinden als gevolg van dat inpassingsplan de mogelijkheid om planschade te verhalen bij de provincie. De hoogte van die schade zal als onderdeel van de inpassingsplanprocedure worden ingeschat via een planschaderisicoanalyse. Deze wordt in september uitgevoerd als duidelijk is welke bedrijven een ontvankelijke vergunningaanvraag in hebben kunnen dienen. Het risico van planschade wordt opgevangen binnen het programma 1.2 Economische Ontwikkeling/onderdeel land- en tuinbouw. Het vastleggen van de mogelijkheid van intensieve veehouderij kan gepaard gaan met maatschappelijke discussie. Hier zal in het besluitvormings- en communicatieproces zorgvuldig mee worden omgegaan. 5
Vertraging in de (krappe) planning kan besluitvorming medio 2015 in gevaar brengen. Dit is voor de bedrijven problematisch. Het is dan ook van belang dat het proces om gecoördineerd te komen tot een vastgesteld inpassingsplan en verleende vergunningen zo vlot en soepel mogelijk verloopt. tijdig indienen van vergunningaanvragen door de bedrijven, het niet tijdig nemen van ontwerp- en definitieve besluiten door de verschillende bevoegd gezag-instanties, weerstand bij de gemeentebesturen, et cetera. Het is essentieel dat op dit punt vertragingen zoveel mogelijk worden uitgesloten. Om dit te voorkomen worden vooraf duidelijke procesafspraken gemaakt met de bedrijven en de bevoegd gezag-instanties en er wordt een coördinatieplanning opgesteld met duidelijke deadlines waarover vooraf overeenstemming zal moeten worden bereikt. Door de gemeenten en de Omgevingsdienst Veluwe IJssel is volop medewerking aan het in gang zetten van de coördinatieprocedure toegezegd. Een van de belangrijkste aspecten bij het inpassingsplan is het volksgezondheidsaspect. In het planmer voor het LOG Beemte-Vaassen ten behoeve van de bestemmingsplannen is daar uitgebreid bij stilgestaan. Bij de besluitvorming over de bestemmingsplannen hebben de gemeenten destijds een advies daarover van de GGD Gelre IJssel laten meewegen. Dit advies vormde toen geen belemmering voor de vestiging van de onderhavige bedrijven. Ook bij het opstellen van een provinciaal inpassingsplan voor de bedrijven Verbeek en Keurhorst zal de GGD betrokken worden. Een risico wordt ook gevormd door de mogelijkheid voor belanghebbenden om tegen het inpassingsplan en de vergunningen beroep in te stellen bij de bestuursrechter. Gelet op de voorgeschiedenis is het zeer waarschijnlijk dat beroep zal worden ingesteld tegen de besluiten. Dit kan gevolgen hebben voor de bedrijven om tijdig te kunnen (her)vestigen. De grond voor vernietiging van de gemeentelijke bestemmingsplannen zal daarbij overigens niet van toepassing zijn omdat bij het uitvoeren van de MER exact bekend is om welke twee bedrijven en welke dieraantallen het gaat. Er zal niet meer planologische ruimte worden geboden dan voor deze twee bedrijven. Tegen het besluit van uw Staten om de coördinatieregeling toe te passen kan geen bezwaar of beroep worden ingesteld (op grond van onderdeel C2 van de bijlage bij de Algemene wet bestuursrecht). Er is geen inspraak op mogelijk krachtens de provinciale inspraakverordening. We proberen met gerichte communicatie de streek mee te nemen in de besluitvorming. 5 Financiële consequenties De kosten voor het opstellen van het inpassingsplan en de coördinatieregeling worden geschat -. Hiervoor is dekking binnen het programma 1.2 Economische Ontwikkeling/onderdeel land- en tuinbouw. Op basis van afdeling 6.4 van de Wet ruimtelijke ordening is het verplicht om kosten te verhalen in verband met het opstellen van een inpassingsplan, zodra er zogenaamde 'aangewezen bouwplannen' in zijn opgenomen. Wat een 'aangewezen bouwplan' is, ligt vast in het Besluit ruimtelijke ordening. De bouwplannen van de agrarische bedrijven waarvoor het inpassingsplan wordt opgesteld, behoren hiertoe. Heel kort geformuleerd komt de regeling in afdeling 6.4 van de Wet ruimtelijke ordening erop neer, dat de kosten die de overheid maakt om de initiatieven van de agrarische bedrijven mogelijk te maken, op een initiatiefnemer moeten worden verhaald op basis van hetzij een overeenkomst (de voorkeursroute), hetzij op basis van een exploitatieplan, waarna betalingsverplichting onderdeel wordt van de omgevingsvergunning voor het bouwen. 6
Het verhalen van kosten vindt in beginsel plaats op basis van limitatieve kostensoortenlijsten, die in het Besluit ruimtelijke ordening zijn verwoord. Tot de te verhalen kosten behoren onder meer de kosten van de aanleg van voorzieningen van openbaar nut door de overheid (zoals wegen, riolering, natuurcompensatie etc.) en de plankosten die de provincie maakt. De te verhalen kosten zijn gemaximeerd waardoor niet de volledige kosten verhaald zullen worden. In het systeem van de wet heeft het verhalen van kosten via een overeenkomst de voorkeur. Ons college streeft er om die reden naar om met de betrokken agrarische bedrijven een overeenkomst te sluiten (dit wordt een anterieure exploitatieovereenkomst genoemd - anterieur betekent vooraf), waarin naast een aantal andere zaken de exploitatiebijdrage wordt overeengekomen. Als ons college niet in staat is om met de agrarische bedrijven tot overeenstemming te komen door het sluiten van een exploitatieovereenkomst, zijn uw Staten verplicht om een exploitatieplan vast te stellen. Ten behoeve van de planvorming en de inrichting van het LOG Beemte-Vaassen hebben uw Staten eerder 5 miljoen beschikbaar gesteld. Deze middelen waren bedoeld voor aanleg van de benodigde infrastructuur en flora en fauna-voorzieningen om de vestiging van de bedrijven in het LOG mogelijk te maken, Ook voor de vestiging van de bedrijven die nu nog in beeld zijn, zal aanpassing van de infrastructuur nodig blijven. De eerder beschikte middelen zullen daarvoor aangewend worden. 6 Proces en evaluatie Het streven is erop gericht om in mei 2015 te beschikken over definitieve besluiten (vastgesteld inpassingsplan en verleende vergunningen, ontheffingen etc.). Uitgaande van een beslistermijn voor de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 6 maanden om te beslissen op een eventueel ingesteld beroep, betekent dit dat begin 2016 over onherroepelijke besluiten kan worden beschikt. Uitgaande van een korte bouwtijd van enkele maanden zou dit Verbeek de mogelijkheid bieden om net binnen de huidige VIV-susbsidietermijn zijn bedrijf te verplaatsen. Voorafgaand aan deze data zullen eind 2014 een ontwerp-inpassingsplan, ontwerpvergunningen en een milieueffectrapport (MER) ter inzage worden gelegd. Kort na de zomer van 2014 zal de Notitie Reikwijdte en Detailniveau ten behoeve van het MER ter inzage worden gelegd. Arnhem, 27 mei 2014-2014-007371 Gedeputeerde Staten van Gelderland C.G.A. Cornielje - Commissaris van de Koning drs. P.P.L. van Kalmthout - secretaris bijlagen: Ontwerpbesluit Begrotingswijziging Notitie Naam notitie Tekst 7