Farmanager 2009-20102010 Kwaliteitshandboek Les 3: Logistiek Prof. dr. Nico Vandaele Gewoon Hoogleraar Operations Management & Operations Research nico.vandaele@econ.kuleuven.be Uittreksel Pharmacy Life Life (KH-LOGIST-PROC-02) (KH-LOGIST-PROC-04) Price Demand Freq D Demand Quant DQ Order Quant Q Lead Time LT Order Quant Prop (Qprop) (Re) Order Point REOP Variati on Ca² Sporanox 100mg 60 caps 78,93 6 1 1 3 uur 1 0 1 Zaldiar 37,5/325 mg 20 co 4,77 23 1 1 3 uur 1 0 1 Adalat Oros 30 mg 28 co 8,75 135 1 2 3 uur 2 2 1 Reminyl 24 mg 84 caps 246,39 11 1 1 3 uur 1 3 1 Aspirine 500 mg 50 co 3,46 41 1 7 3 uur 1 week 2 2 1 Angin San 30 tablets 3,63 30 1 24 1 week 1 1 1 Euceta gel 50 mg 3,53 50 1 6 3 uur 3 weken 2 2 1 1
Overzicht Systeem Aanpak ABC analyse Basisconcepten van Voorraadbeheer Basis Voorraadmodel Centralisatie versus decentralisatie Hoeveelheidskortingen Leveranciersselectie De Apotheek als een Flow Systeem: Grenzen, Resources and Flows (KH-LOGIST-PROC-02) (KH-LOGIST-PROC-03) 2
Het Logistieke Leven van Sporanox De Sporanox Supply Chain Vraag Aanvoer Doorlooptijd RM Wat? Hoeveel? Wanneer? Flow Proces Transport Voorbereiding FG Wat? Hoeveel? Wanneer? (KH-LOGIST-PROC-02) (KH-LOGIST-PROC-03) De Performantie van de Apotheek Fundamentele KPI s Doorlooptijd Voorraad Throughput Service levels Afgeleide KPI s Bezettingsgraad Ratio s 6 6 3
Doorlooptijd Performantie 0,05 0,04 0,03 0,02 0,01 0 1 5 9 13 17 21 25 29 33 37 41 45 49 53 57 61 65 Voorraad Performantie 4
Fundamentele Fysische Dimensies Flow Resources Time (KH-LOGIST-PROC-02) (KH-LOGIST-PROC-03) (KH-LOGIST-PROC-04) (KH-LOGIST-PROC-05) Drie Fysische Buffers Inventory Capacity Time (KH-LOGIST-PROC-02) (KH-LOGIST-PROC-03) (KH-LOGIST-PROC-04) (KH-LOGIST-PROC-05) 5
Lean Operaties Is de Apotheek in Goede Vorm? Lean: Performantie met Minimaal Noodzakelijke Buffers Meer dan minimaal: dik (obees) Minder dan minimaal: mager (anorex) Hoe te Meten? Pharmadistr. levert in 95% van de gevallen binnen de 10 dagen, met minimaal noodzakelijke resources De Apotheek bedient 90 % van de klanten onmiddellijk, met minimaal noodzakelijke voorraad 11 11 Voorraadprofiel: De Drie Buffers Hoeveelheid (KH-LOGIST-PROC-02) (KH-LOGIST-PROC-03) (KH-LOGIST-PROC-04) (KH-LOGIST-PROC-05) Order punt Veiligheidsvoorraad Tijd 6
Voorraad & Tijd Buffer Voorraad Buffer Lean Lean Minder voorraad, meer tijd (naleveringen) Tijdsbuffer Lean: Performantie met Minimaal Noodzakelijke Buffers Voorraad Lean Mager Dik Meer voorraad, meer service Service Level 7
Nog beter: Lean & Six Sigma Voorraad Lean Zelfde voorraad, meer service Zelfde service, minder voorraad 15 15 Service Level Voorraad, Capaciteit & Tijdsbuffer Voorraad Buffer Zelfde voorraad, minder tijd (naleveringen) Zelfde tijd (naleveringen), minder voorraad 16 Tijdsbuffer 16 8
KPI Performantie Determinanten bezetting: vraag en capaciteit vraagvolume vraag frequentie procestijden setup tijden aantal resources arbeidsuren shift patroon outsourcing randomness niet-aanwijsbare oorzaak variability aanwijsbare oorzaak heterogeniteit complexiteit management beslissingen bestelgrootte vrijgave scheduling voorraad doorlooptijd voorraad throughput service 17 17 Buffer Substitutie Doorlooptijd Quote Gemiddelde Tijd Capaciteit Meer bezetting, meer tijdsbuffer Bezetting 9
Lean: Performantie met Minimaal Noodzakelijke Buffers Doorlooptijd Klant Dik Lean Mager Bezetting Nog beter: Lean & Six Sigma Doorlooptijd Klant Zelfde tijd, meer bezetting Zelfde bezetting, meer tijd 20 20 Bezetting 10
Waarom Voorraad? Klantentevredenheid Cyclus stock ~ Vraag Veiligheidsstock ~ Service Dynamica Onbalans: aanvoer en vraag Rates: hoeveelheden en frequenties Stochasticiteit: aanvoer en vraag Variabiliteit: aanvoer en vraag Beslissingen Speculatie (vaccins); opzweepeffect Hoeveelheidskortingen Elementen van een Voorraad Systeem Vraagstructuur Afhankelijk vs Onafhankelijk Constant vs Variabel Deterministisch vs. Stochastisch Aanvoerstructuur Externe Aanvoer = Aankoopmodellen Leveringstermijnen Interne Aanvoer = Productiemodellen Proces doorlooptijden 11
Elementen van een Voorraad Systeem ( ) Beperkingen Capaciteit: ruimte, aanvoer, processing Vervaldata Regelgeving Kosten Bestelkost & Setup kost Aankoopprijs Voorraad kost Tekortkost (uiterst moeilijk te bepalen ) Verloren Verkopen Naleveringen Service, uitgedrukt in Orders Eenheden Waarde Voorraad meten Statische maatstaven Totale voorraad / balanstotaal Jaarlijks verkoopsvolume aan kost / gemiddelde voorraad aan kost = Voorraadrotatie Totale voorraad / toegevoegde waarde Dynamische maatstaven Als een functie van de tijd 12
ABC analyse (KH-LOGIST-PROC-06) A-items 15% - 20% van de items 75% - 80% van de voorraadwaarde B-items 30% - 40% van de items 15% van de voorraadwaarde C-items 40% - 50% van de items 5% - 10% van de voorraadwaarde Voorbeeld Produktcode Voorraadwaarde Rang 10501 3 000 6 10502 42 000 1 10503 300 9 10504 5 500 4 10505 200 10 10506 22 000 2 10507 750 8 10508 4 000 5 10509 9 000 3 10510 800 7 13
Voorbeeld ( ) Produktcode Voorraad waarde Cumulatief Klasse 10502 42 000 47.97% A 10506 22 000 73.10% A 10509 9 000 83.33% B 10504 5 500 89.66% B 10508 4 000 94.23% B 10501 3 000 97.65% C 10510 800 98.65% C 10507 750 99.42% C 10503 300 99.77% C 10505 200 100.00% C Prof. dr. Nico Vandaele Voorraad ( ) 100 % Voorraad waarde 90 80 70 60 50 40 30 A B C 20 10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 % van de items 14
Een Deterministisch Model Economic Order Quantity (EOQ) Vraag (D) is konstant en deterministisch Doorlooptijd (L) is constant en onafhankelijk van de vraag Geen tekorten Instant aankomsten Alle kosten zijn constant en deterministisch Geen risico s of stochastische elementen (KH-LOGIST-PROC-02) Niet realistisch, inzicht EOQ Zaagtandmodel Q OP L L L 15
EOQ Notatie L = Doorlooptijden OP = Order Punt D = Jaarlijks vraag in eenheden Q = Bestelhoeveelheid in eenheden Q* = Optimale bestelhoeveelheid met minimale kosten C o = Order kosten EOQ - Notatie ( ) C h = Voorraadkosten per eenheid per periode Vaak C h = i. Cp waar i = percentage (kapitaalskost + andere kosten) Cp = aankoopprijs per eenheid Ch = voorraadkost TC = Totale kosten van bestelpolitiek 16
EOQ : Totale kosten TC = aankoopkosten + bestelkosten + voorraadkosten TC = D.CP + (D/Q).C o + (Q/2).C h dtc/dq = -(D/Q 2 ).C o + ½.C h = 0 EOQ = Q* = 2.D.C C h o Prof. dr. Nico Vandaele EOQ : Grafisch kosten TC TC(Q*) (Q.C h )/2 D.C p (D.C o )/Q Q* bestelhoeveelheid 17
EOQ : Voorbeeld All-pharma (ver)koopt jaarlijks 100 eenheden Sporanox (15x100mg) voor de prijs van 20. De bestelkosten bedragen 3. De voorraadkosten worden geschat op 30% van de aankoopprijs per eenheid per jaar. De doorlooptijd is 2 weken. Prof. dr. Nico Vandaele EOQ : Voorbeeld ( ) Optimale bestelhoeveelheid Q * 2. D. C C Totale jaarlijkse kosten * TC( Q ) = D. C Aantal orders per jaar N * = D = * Q h o p = * + Q. C 100 = = 10 10 2.100.3 0,30.20 h = 10 eenheden = 100.20 + 10.6 = 2060 Prof. dr. Nico Vandaele 18
EOQ : Voorbeeld ( ) Tijd tussen twee herbevoorradingen T * = * Q D = 10 100 = 0.1 jaar = 36.5 dagen Bestelpunt OP = D. L = 52 100.2 52 = 3.84 eenheden Jaarlijkse basis vs wekelijkse basis Prof. dr. Nico Vandaele Applicatie: Centralisatie vs Decentralisatie PHAR 5 PHAR 4 DISTRIBUTEUR PRODUCENT CENTRAAL DISTRIBUTIE CENTER PHAR 3 PHAR 1 PHAR 2 (KH-LOGIST-PROC-01) (KH-LOGIST-PROC-03) 19
Centralisatie Producent levert aan het distributie center Alle voorraad is centraal opgeslagen Geen voorraad in de apotheken Globale vraag: D eenheden per jaar Gemiddelde Voorraad = Q/2 of 1 2 2. Co. D C h = Co. D 2. C h Prof. dr. Nico Vandaele Decentralisatie PHAR 5 PHAR 1 PRODUCENT PHAR 4 PHAR 2 PHAR 3 20
Decentralisatie Rechtstreekse levering naar de apotheken Geen centrale voorraad n apotheken Vraag per apotheek = D/n=d i Gemiddelde voorraad (alle apotheken): 1 2. C. Dn = 2 Ch Co. D 2. C Prof. dr. Nico Vandaele h o 1 n Decentraal = ( n )*Centraal decentraal centraal = Decentralisatn Co. D 2. C h Co. D 2. C = = h E.g. als 4 apotheken hun voorraden centraliseren, dan daalt de gezamenlijke n 1 n 1 n voorraadinvestering met 50% ( 4) 21
Hoeveelheidskortingen (KH-LOGIST-PROC-01) Korting als een functie van de omvang van de bestelling EOQ < Kortingshoeveelheid? + : lagere eenheidsprijzen + : lagere bestelkosten + : minder stockbreuken per jaar - : hogere voorraad kosten - : lagere voorraad rotatie Volledige of incrementele korting Hoeveelheidskortingen ( ) kosten TC QC. 2 h Q d1 Q d2 DC. DC. Q bestelhoeveelheid p o 22
Hoeveelheidskortingen ( ) kosten kosten kosten Bereken de totale kosten voor elke breekpunt EOQ per eenheidprijs en de totale kosten voor elke toelaatbare EOQ Globale laagste totale kosten bepaalt de bestelhoeveelheid Korting: Sporanox (15x100mg) D = 100 eenheden per jaar C o = 3 per order i = 30% van de aankoopprijs Q = bestelhoeveelheid C p = aankoopprijs 0 Q 7 : 20 per eenheid 8 Q 15 : 18 per eenheid 16 Q : 16 per eenheid 23
Voorbeeld ( ) TC TC TC ( Q) ( 8) ( 16) = D. C p D. C + Q 100.3 = 100.18 + + 8 = 1859 o Q +. C 2 8.0,3.18 2 100.3 16 = 100.16 + +.0,3.16 16 2 = 1657 h Voorbeeld ( ) EOQ per eenheidsprijs 10 for 20 (niet toelaatbaar) 11 for 18 11 for 16 (niet toelaatbaar) TC ( 11) = 100.18 + 100. = 1857 3 11 11 +.0,3.18 2 Prof. dr. Nico Vandaele 24
Stochastische Modellen Vaste Bestelhoeveelheid: Bestelpunt en bestelhoeveelheid onafhankelijk Stockout kosten zijn gekend Naleveringen Verloren Verkopen Nieuwsventer probleem Stockout kosten zijn niet gekend Servicelevel als per order cyclus Servicelevel als # eenheden als fractie 25
Voorbeeld OP = DDLT + SS DDLT = 4 OP = 4 + 1,88*1 = 5,88 6 Aankoop Aankoop (KH-LOGIST-PROC-01) De aankoop van een ingrediënt: Gemiddelde leveringstermijn van beide leveranciers is 283 uur (12 dagen) Variantie is 15112 (26 dagen²) en 995 (2 dagen²) respectievelijk (terloops, is dit slecht?) Welke leverancier draagt de voorkeur weg? Specifieer de voor- en nadelen van beide leveranciers Kan je daar getallen op plakken? 52 26
Aanvoerketen en Doorlooptijden 0,25 0,2 0,15 0,1 supplier 1 supplier 2 0,05 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 dagen 53 53 Aanvoerketen en Doorlooptijden 0.9 1 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 supplier 1 supplier 2 dagen 54 54 27
Aanvoerketen en Doorlooptijden Er zijn maximaal 5% tekorten: Wanneer wordt een order geplaatst? Hoeveel veiligheidstijd moet er gehanteerd worden? Vergelijk de twee leveranciers... Wat indien er maximaal 0,5% tekorten mogen voorvallen? 55 Aanvoerketen en Doorlooptijden Max 5 % tekorten Max 0.5 % tekorten Gem. Doorloop- Tijd Quote Doorlooptijd Safety Time Safety Factor Quoted Door- Loop- Tijd Safety Time Safety Factor Supplier 2 11.8 14.2 2.4 1.2 15.7 3.9 1.3 Supplier 1 11.8 23.3 11.5 2 34.3 22.5 2.9 (KH-LOGIST-PROC-01) 56 28
Aanvoerketen en Doorlooptijden Aantal Ingrediënten Supplier s Service Up time Percentage 1 10 10 0.95 0.95 0.9949 0.95 0.5987 0.95 Safety time Supplier type 2 2.4 10*2.4 =24 10*3.9 =39 Safety time Supplier type 1 11.5 10*11.5 =115 10*22.5 =225 57 57 Bedankt voor uw aandacht? VRAGEN 29