Jaarverslag 2010
Financiële kengetallen kengetallen Financiële Omzet per deelgebied Professionals Staf-verhouding 7% Consulting 13% Staf 18% ICT services 42% Software 87% Professionals Software 33% gerelateerde dienstverlening Omzet per sector Omzet 7% ICT en communicatie 7% Industrie 4% Consumentenmarkt Non-recurring 52% 48% Recurring 15% Financiële dienstverlening 35% Gezondheidszorg 32% Overheid Aantal fte per 31-12-2009 1.443 2.000 1.500 1.443 1.487 200.000 150.000 154.213 161.714 Instroom Uitstroom Aantal fte per 31-12-2010-172 216 1.487 1.000 500 0 556 Consulting 829 ICT services Software gerelateerde dienstverlening Software 2007 2008 2009 2010 100.000 50.000 0 45.709 6.088 2007 66.528 17.198 9.903 2008 2009 Netto-omzet Non-recurring Recurring 16.826 2010 EBITAE Instroom Uitstroom medewerkers (fte) Totaal aantal medewerkers (fte) Netto-omzet en EBITAE (x 1.000) ICT en communicatie Industrie Professionals Staf Gezondheidszorg Overheid Financiële dienstverlening Financiële kengetallen 2
x 1.000 2010 2009 2008 2007 Kengetallen winst- en verliesrekening Netto-omzet 161.714 154.213 66.528 45.709 EBITDAE 25.052 23.388 11.469 6.539 % 15% 15% 17% 14% EBITAE 16.826 17.198 9.903 6.088 % 10% 11% 15% 13% Kengetallen balans Totale activa 125.429 151.153 59.574 45.751 Groepsvermogen 14.017 26.365 11.573 8.511 Materiële vaste activa 7.019 5.950 1.875 728 Immateriële vaste activa 62.489 84.844 38.446 32.855 Diverse Aantal medewerkers (fte) ultimo 1.487 1.443 829 556 Netto-schuld/EBITDAE 0,9 1,3 2,5 3,2 Voetnoot De E in de EBITDAE en EBITAE betekent Exceptional. De exceptionele kosten zijn eenmalige kosten die verband houden met overnames of herstructureringen. Deze kosten mogen door TSS-bedrijven slechts separaat verantwoord worden gedurende het eerste jaar na overname. Na dit eerste jaar is het niet meer toegestaan excep tionele kosten separaat te verantwoorden. Financiële kengetallen 3
4
Inhoudsopgave Inhoudsopgave Profiel TSS 6 Voorwoord 9 Verslag Raad van Bestuur 10 Organisatie en medewerkers 19 De toewijding van... Van Nicholas 21 Corporate governance 22 Raad van Commissarissen 24 Cases 27 Jaarrekening 30 Grondslagen voor de financiële verslaggeving 30 Geconsolideerde balans 34 Geconsolideerde winst- en verliesrekening 36 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 37 Toelichting op de geconsolideerde balans 38 Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening 42 Enkelvoudige balans 43 Enkelvoudige winst- en verliesrekening 44 Toelichting op de enkelvoudige balans 45 Toelichting op de winst- en verliesrekening 47 Overige gegevens 48 TSS-bedrijven 50 Overige kengetallen 52 Inhoudsopgave 5
Profiel TSS TSS Profiel Domeinkennis Total Specific Solutions, TSS, is met ruim 1.800 medewerkers en dertien vestigingen een van de grootste niet-beursgenoteerde IT-ondernemingen van Nederland. De TSS-bedrijven zijn gespecialiseerde IT-bedrijven met een focus op een specifieke expertise of een specifieke marktsector. Marktspeler TSS is een strategische marktspeler: één onderneming, één gedeelde marktvisie en een volledig commitment aan de markten waarin de TSS-bedrijven opereren. TSS wordt aangestuurd door een Directieraad waarin de directies van de TSS-bedrijven zitting hebben. De regie bij TSS is in handen van de Raad van Bestuur die bestaat uit CEO Robin van Poelje en CFO Matthieu van Amerongen. De besturingsfilosofie van TSS is en blijft van kracht: een decentraal model waarin het ondernemerschap laag in de onderneming, bij de TSS-bedrijven is gepositioneerd. Wat ons allen bindt, is expliciet gemaakt in de gemeenschappelijke (merk)mentaliteit van TSS: toegewijd, ondernemend en vooruitstrevend. De strategische kracht van TSS is bij de leiding van TSS geconcentreerd en wordt zowel centraal als decentraal gedragen. Deze strategische visie is samengevat als Anticipating Solutions: TSS ontwikkelt oplossingen met de klant van de klant voor ogen, om daarmee te anticiperen op de marktvraag. Karakteristiek voor TSS en onmisbaar daarbij is het hoge opleidingsniveau van de medewerkers: 95% op hbo/woniveau. TSS is daarmee een echte kenniswerkersorganisatie. De opdracht van TSS ten opzichte van de TSS-bedrijven succesrijk ontwikkelen van de TSS-bedrijven door marktdynamiek; stimuleren van krachtenbundeling; faciliteren van ondernemerschap; borgen van eenheid in verscheidenheid, ondernemerschap en kwaliteit; nastreven van het hoogste niveau van professionaliteit. TSS Kwaliteitsstandaarden Hoogste niveau van professionaliteit Omzetgroei % EBITA % Omzet per fte EVA Financieel Creëren we waarde Leren, verbeteren en innoveren Innovatie & Training Medewerkertevredenheid Verloop Ziekteverzuim Trainingsuren Publicaties Research & Development Klanttevredenheid Spreiding klanten Recurring omzet Anticipating Solutions omzet Voegen we waarde toe bij onze klanten Klant Interne Processen Wat moeten we goed doen Staff ratio Kwaliteit en effectiviteit Marketing Brutomarge Productiviteit en inzetbaarheid Operaties Risicomanagement Profiel TSS 6
Visie TSS Anticiperen op continue verandering creëert winnaars. Missie TSS Wij geven als domeinkenniskampioen een krachtige impuls aan de business van onze opdrachtgevers met toekomstgerichte oplossingen. Ambitie TSS Als toonaangevend IT-bedrijf verzilveren wij kansen samen met onze opdrachtgevers door vroegtijdig mogelijkheden te signaleren en daarvoor concrete oplossingen aan te reiken. Maatschappelijke context Burgers, consumenten, relaties en klanten vormen een steeds kritischer publiek als het gaat om toegankelijke, publieksvriendelijke en persoonlijke dienstverlening. Snelheid, betrouwbaarheid, veiligheid en een persoonlijke benadering zijn cruciale succesfactoren voor elke dienstverlenende organisatie. Dit dwingt onze opdrachtgevers om aan de voortdurend groter wordende verwachtingen tegemoet te komen. Die dynamiek stelt hen voor grote uitdagingen en biedt tegelijkertijd kansen tot het definiëren van nieuwe opgaven, plannen en businessmodellen. TSS vangt vroegtijdig signalen op uit de markt en speelt hierop in met de eigen domeinspecialisatie. Door de vertaling te maken naar concrete en op klantbehoefte aansluitende IT-oplossingen, creëert TSS meerwaarde voor de opdrachtgevers: deze proactiviteit ondersteunt de gewenste vernieuwing maximaal. Dit resulteert in een optimale koppeling tussen business en IT als drijvende kracht voor een beter functionerende samenleving. Everest (finance en overheidsmarkt). Elke markt heeft een eigen dynamiek en snelheid, wat elke markt specifiek maakt, en de gevraagde expertise is dus per TSS-bedrijf verschillend. TSS beschikt daarmee over zowel hoogwaardig IT development als scherp inzicht in specifieke markten, de wensen en behoeften van de klanten én van hun klanten. Via onderlinge coalities op basis van marktontwikkelingen wordt binnen TSS de brede, hoogwaardige IT-specialisatie gecombineerd met diepgaande kennis van markten en klanten. Ofwel: de horizontals versterken de verticals en vice versa. Dit maakt het mogelijk om naast de directe marktvraag te anticiperen op de komende marktvraag. Hierin investeert TSS de komende jaren: het vormt de kern van de strategische koers van TSS. TSS Verticals Horizontals Anticiperen op de komende marktvraag Co-maker Everest TSS beschikt over twee soorten bedrijven. Ten eerste de hoogwaardige IT-specialisten die technology push -systemen en -oplossingen ontwikkelen en integreren: de horizontals Everest, KZA, TASS en Yonder. Ten tweede de marktspecialisten die market pull inspelen op actuele behoeften in specifieke markten, met organisaties waar IT cruciaal is voor het primaire proces: de verticals PinkRoccade Local Government (lokale overheden), PinkRoccade Healthcare en PharmaPartners (zorgmarkt), Co-maker (leasemarkt) en Everest PinkRoccade Local Government PinkRoccade Healthcare PharmaPartners (per 1 januari 2011) KZA TASS Yonder Profiel TSS 7
Kernwaarden De ambitie van TSS kan alleen gerealiseerd worden als de medewerkers zich volledig inzetten voor de doelen van onze klanten, verantwoordelijkheid durven nemen en een toekomstgerichte mentaliteit met elkaar delen. De kernwaarden van TSS worden hieronder nader toegelicht. Toegewijd Wij zijn volledig gecommitteerd aan het gewenste resultaat. Onze toewijding laat zien dat wij ons op een duurzame wijze verbinden met onze klanten, onze medewerkers en de maatschappij als geheel. Deze whatever it takes -mentaliteit zorgt ervoor dat wij alleen genoegen nemen met best in class -oplossingen voor de klant. Ondernemend Wij zijn ondernemend en nemen daarvoor de verantwoordelijkheid. Het ondernemerschap kenmerkt zich verder door een relatiegerichte houding, doorzettingsvermogen en pragmatisme. Vooruitstrevend Wij hebben de wil om domeinkenniskampioenen te zijn en te blijven. Kennis zien wij als natuurlijke basis voor toekomstig succes. Daarvoor moeten we in staat zijn om tijdig te anticiperen. Wij houden daarom continu ons vizier gericht op de toekomst en zijn altijd voorbereid op the next big thing. Zo kunnen we klanten verder helpen bij hun ambities om in te spelen op de wensen en behoeften van hun klanten. TSS Directieraad Geeft vorm aan de strategie van TSS Supervisie TSS Raad van Commissarissen Regie TSS Raad van Bestuur Programmamanagement TSS Directieraad Projectmanagement TSS portefeuillehouders PinkRoccade Healthcare PinkRoccade Local Government TASS KZA Yonder Co-maker Everest PharmaPartners Identiteit en Kernwaarden Sales, Marketing en Intelligence MD en Samenwerking Innovatie Quality en Risk Nieuwe projecten Nieuwe werkmaatschappijen Profiel TSS 8
Voorwoord Voorwoord In 2010 heeft TSS zijn strategie nader uitgewerkt, wat is samen te vatten als de ontwikkeling van TSS als (financiële) holding naar strategische marktspeler. TSS is één onderneming met één gedeelde marktvisie en tegelijkertijd een volledig commitment aan de specifieke markten waarin de TSS-bedrijven opereren. Want elke markt heeft zijn eigen dynamiek en snelheid, en de gevraagde expertise is dus per TSS-bedrijf verschillend. Het bedrijfsprofiel dat dit oplevert, is een profiel met ambitie: er zal de komende jaren verder worden geïnvesteerd om onze strategische doelen steeds meer te realiseren. Concreet betekent dit meer interne coalities, meer kennisdeling en meer sturing op gezamenlijk effect en resultaat. Deze ambitie vergt in- en externe stroomlijning. Die heeft inmiddels al een gezicht gekregen met de nieuwe corporate identity waarin de verschillende beeldmerken van de TSS-bedrijven zijn vervangen door een eenduidige huisstijl. Bovendien is de organisatie aangepast met een besturing vanuit een Directieraad waarin alle directies van TSS zitting hebben. Ondanks de lastige marktomstandigheden behaalde TSS ook in 2010 een gedegen resultaat. TSS is een financieel gezonde onderneming met omvangrijke en groeiende order- en onderhoudsportefeuilles en een breed productenen dienstenaanbod. We kijken dan ook met een goed gevoel terug op dit verslagjaar. Een belangrijke factor voor de goede resultaten is de bedrijfsvoering van TSS. Onze onderneming ging ooit van start vanuit de overtuiging dat het bij elkaar brengen van sterke, gespecialiseerde spelers meerwaarde oplevert. Nu zich dit ruimschoots manifesteert, zetten wij de volgende stap. In het jaar 2010 is er voor TSS een nieuwe fase gestart met meer krachtenbundeling, proactiviteit en slagkracht, leidend tot nog effectievere oplossingen voor onze opdrachtgevers. Robin van Poelje - CEO Matthieu van Amerongen - CFO Een van onze kenmerkende waarden is toewijding. Toewijding aan de klant zorgt voor ons succes - daarvan zijn we overtuigd. Daarom kozen we toewijding als thema voor ons jaarverslag over 2010. Een toegewijd bedrijf betekent: focus op kwaliteit, op de klant, op leveren wat je belooft. Van Nicholas is zo n bedrijf. Deze kleine Nederlandse fietsenfabriek onderscheidt zich door zijn innovatieve product, zijn extreme nauwkeurigheid en klant gerichtheid. Diezelfde passie zit in het DNA van onze bedrijven. Voorwoord 9
Verslag Raad van Bestuur Bestuur van Raad Verslag Strategische verdieping Het jaar 2010 markeert een nieuwe fase in het bestaan van TSS. Naast de on-going business van de TSS-bedrijven is hard gewerkt aan de doorontwikkeling van de bedrijfsstrategie. Van oorsprong was TSS de (financiële) holding die expertises en marktspecialisten bij elkaar brengt om samen meerwaarde te creëren. Het ondernemerschap zit daar waar het gebeurt: bij de TSS-bedrijven zelf. Onder het motto eenheid in verscheidenheid opereert elk TSS-bedrijf zelfstandig, met de bedrijfszekerheid en kwaliteit van een gezamenlijke onderneming. Deze pijlers bleken goed uit te werken: TSS is een gezond concern en uitgegroeid tot een van de grootste niet-beursgenoteerde IT-bedrijven van Nederland. Deze gunstige ontwikkeling van TSS is geen reden voor stilstand. Integendeel: ontwikkelingen in de IT-markt zetten TSS aan tot interne vernieuwing en strategische verdieping. In 2010 was het daarom tijd om de belofte van onderlinge synergie om te zetten in concrete bestuurlijke veranderingen. Benoeming van TSS als de marktstrateeg. Invoering van een Directieraad van TSS met daarin de directies van de TSS-bedrijven. Een regiefunctie voor de Raad van Bestuur van TSS, die coördineert en stimuleert. Uitwerking van onderdelen in werkgroepverband: identiteit en kernwaarden, sales en marketing, management development en samenwerking, innovatie en quality & risk. Een nieuwe corporate identity die de gemeenschappelijke drive van TSS en de TSS-bedrijven visualiseert. De opdracht van TSS ten opzichte van de TSS-bedrijven: succesrijk ontwikkelen van de TSS-bedrijven door marktdynamiek; stimuleren van krachtenbundeling; faciliteren van ondernemerschap; borgen van eenheid in verscheidenheid, ondernemerschap en kwaliteit; nastreven van het hoogste niveau van professionaliteit. De filosofie van 'ondernemerschap laag in de organisatie' en 'eenheid in verscheidenheid' is en blijft de basis van TSS. Deze houding vormt de gemeenschappelijke identiteit en is de basis voor het gezonde concern TSS. De TSS-bedrijven zijn alle zeer gespecialiseerde IT-bedrijven met een focus op ofwel een zeer specifieke expertise ofwel een specifieke marktsector. Elk bedrijf is uitstekend in staat om zelfstandig zijn klanten te bedienen. De meerwaarde van TSS zit in de combinatie en die blijkt de laatste jaren in relevantie sterk toe te nemen. Steeds vaker werden onderlinge coalities gevormd om de klantvraag optimaal te kunnen beantwoorden. Dat lukt TSS goed en daarom is dit nu verankerd in de ondernemingsstructuur. De organisatie is opnieuw ingericht met een sterke gezamenlijke sturing en richting. Duaal beleid De vernieuwing van TSS is vanuit de marktontwikkelingen gemotiveerd. Hier vinden grote transities plaats, die structureel van aard zijn: IT-bedrijven dienen te kunnen anticiperen op twee snel doorzettende ontwikkelingen: snel stijgende behoefte aan hoogwaardig IT development; toenemende focus op IT als corebusiness dan wel als kritisch bedrijfsproces van dienstverlenende organisaties. Snel stijgende behoefte aan hoogwaardig IT development Op dit moment vindt op grote schaal nearshoring en offshoring plaats van IT development, vooral naar Azië en Oost-Europa. Dat gebeurt met strategische allianties in die regio's of via het opzetten van eigen organisaties. Tegelijkertijd is er in Nederland een groeiende behoefte aan hoogwaardig IT develop ment als het gaat om informatiearchitectuur en organisatiearchitectuur. Hiervoor zijn hoogwaardige kennis en vakmanschap vereist. De IT-professionals werken in de regel bij de opdrachtgevers in teamverband en worden aangestuurd door programmamanagers. De bedrijven binnen TSS met een dergelijk hoogwaardig IT development-profiel worden horizontals genoemd. IT als corebusiness dan wel cruciaal bedrijfsproces Dienstverleners profit en not-for-profit die IT als corebusiness dan wel kritisch proces van hun bedrijfsvoering hebben benoemd, willen ook in de toekomstige serviceeconomie in staat zijn hun klanten goed te blijven bedienen. De service-economie vereist een haarscherp inzicht Verslag Raad van Bestuur 10
De stijgende vraag naar professionaliteit in oplossingen vereist én hoogwaardig IT development én diepgaande marktkennis. Met een duaal beleid van horizontals en verticals die hun samenwerking intensiveren, zal TSS steeds meer vraaggericht gaan opereren voor een optimale performance van de opdrachtgevers. in de drijfveren van klanten en van de klanten van klanten. Dit houdt in dat deze organisaties voor hun concurrerend vermogen afhankelijker worden van de ketenintegrerende kracht van IT. Dit maakt het ontwerp van IT-oplossingen navenant belangrijker. Deze zijn complex doordat kennis van de business vereist is om de consequenties van beslissingen vroegtijdig te kunnen overzien. Een integrale aanpak op directie- en bestuursniveau is daarom noodzakelijk om organisaties op onderdeelniveau effectief te 'ontzorgen'. De bedrijven binnen TSS met deze zeer specifieke marktkennis en businessconsultancy capaciteiten worden verticals genoemd. Resultaten in 2010 TSS kijkt met een goed gevoel terug op 2010. Het afgelopen jaar kenmerkt zich door marktstabilisering in het tweede halfjaar, na het zware jaar 2009. De bedrijfsvoering binnen TSS heeft, zelfs onder deze economische omstandigheden, geleid tot continuïteit en operationele winstgevendheid. TSS is daarnaast zichtbaarder dan ooit. TSS heeft een duidelijke visie op de toekomst van IT, de markten en de organisatie. Stabiliteit en soliditeit TSS kent een gezonde bedrijfsvoering. Zo behaalde TSS een gedegen resultaat onder lastige marktomstandigheden. Kostenbesparing was daarin een element, maar de werkelijke meerwaarde is gebleken in het marktgerichte besturingsmodel. De marktontwikkelingen waren diffuus en liepen uiteen van een aantrekkende markt in de hightech tot een voorzichtige overheidsmarkt. Dit leidde enerzijds tot prijsdruk in diverse markten en domeinen, anderzijds tot een weer toenemende behoefte aan verbeterde softwareproducten in de tweede helft van 2010. TSS heeft omvangrijke en groeiende order- en onderhoudsportefeuilles. Evenals in 2009 is in 2010 een groot deel van de omzet afkomstig uit meerjarige klantcontracten. Met de komst van PharmaPartners zal dat beeld in 2011 verder versterkt worden. Financiële resultaten Financieel was 2010 een solide jaar onder achterblijvende economische omstandigheden. De vergelijkbare omzet was met 161,7 mln euro slechts 0,3 procent lager dan in 2009. Doel was om een ebitae te realiseren van boven de tien procent. Met een ebitae van 10,4 procent is deze doelstelling behaald. TSS sluit het jaar af in een goede financiële conditie. Het saldo liquide middelen bedraagt bijna 22 mln euro en de nettoschuld / ebita bij financiële instellingen ligt op 0,9. TSS kent een stabiele basis door de omzetspreiding over verschillende markten, waarbij 48 procent van de omzet 'recurring' is. TSS heeft voldoende financiële slagkracht om te profiteren van de reeds gestabiliseerde en licht aantrekkende economie. Veranderingen in activiteiten De activiteiten van KZA en TestValue zijn medio 2010 samengevoegd. Alle bestaande activiteiten worden voortgezet onder de naam KZA. De reden voor deze samenvoeging is dat de bedrijven ingegeven door de marktomstandigheden overlappend gingen acteren. De activiteiten van TopTalentConsultancy zijn in 2010 gestaakt; ze pasten niet langer in de bedrijfsstrategie van een IT-onderneming die focust op specifieke domeinen en markten. TSS trof in de laatste maanden van 2010 voorbereidingen om PharmaPartners over te nemen. Deze overname vond plaats in januari 2011. Bestuursstructuur De Raad van Bestuur heeft de besturingsstructuur verder invulling gegeven. Daarbij kon de Raad van Bestuur ook in 2010 profiteren van de ervaring en kennis van de Raad van Commissarissen. Verslag Raad van Bestuur 11
TSS Directieraad Met ingang van 1 januari 2010 is de Raad van Bestuur uitgebreid met Robin van Poelje. Sinds mei 2010 heeft Van Poelje, na een uitgebreide inwerkperiode, het voorzitterschap van de Raad van Bestuur overgenomen. Hij nam hiermee de positie over van Gerrit Oosterhof. Oosterhof nam per 1 mei 2010 zitting in de Raad van Commissarissen. In 2010 is veel aandacht besteed aan het aanscherpen van de langetermijnvisie van TSS. Dit leidde tot de vorming van een Directieraad, een strategische verdieping, de formulering van gemeenschappelijke kwaliteitsstandaarden en de ontwikkeling van een nieuwe merkstrategie. De Directieraad bestaat uit alle algemeen directeuren van de TSS-bedrijven en geeft vorm aan de strategie van TSS. Er is een reglement opgesteld, waarin doel, werkwijze en besluitvorming binnen de Directieraad zijn vastgelegd. De CEO is voorzitter en de CFO is vicevoorzitter van de Directieraad. De Directieraad benoemt uit zijn midden per relevant aandachtsgebied een portefeuillehouder. Deze geeft leiding aan een werkgroep samengesteld uit het management van de verschillende bedrijfsonderdelen. Elke werkgroep selecteert een aantal onderwerpen, werkt deze uit en legt ze ter besluitvorming voor aan de Directieraad. Besluiten in de Directieraad worden unaniem genomen. Zie voor een nadere toelichting het hoofdstuk Corporate governance. Ontwikkeling en innovatie Binnen TSS is ruimte voor het experiment, een belangrijke voorwaarde om tot vernieuwing te komen. TSS investeerde in 2010 evenals in 2009 ruim tien miljoen euro in producten en diensten. TSS heeft hiermee de schaal om te kunnen investeren in innovatie en het vermogen om synergie te halen uit de initiatieven. Maatschappelijk verantwoord ondernemen Duurzaamheid en klantvertrouwen gaan hand in hand: klanten rekenen op een duurzame en maatschappelijk verantwoord ondernemende partner. De TSS-bedrijven worden gestimuleerd om goed burgerschap inhoud te Verslag Raad van Bestuur 12
Top 10 klanten 2010 ABN AMRO Amphia Ziekenhuis ASML Franciscus Ziekenhuis Roosendaal ING KPN Nationale Nederlanden Philips Stater Volkswagen Pon Financial Services Verslag Raad van Bestuur 13
geven. Medewerkers van TSS-bedrijven zetten zich reeds jaren belangeloos in, bijvoorbeeld met ondersteuning bij wervings acties van charitatieve instellingen. Geregeld zijn dit initiatieven in samenwerking met onze klanten. Daarnaast ondersteunen TSS-bedrijven diverse stichtingen en goede doelen. Vooruitzichten Op basis van de goede resultaten in 2010, de nieuwe bestuursstructuur en de sterke focus op verdere coördinatie en interne samenwerking kijkt TSS positief vooruit. In 2010 heeft TSS zichzelf kunnen neerzetten als de domeinkenniskampioen. Er is ruim geïnvesteerd in producten, diensten en vernieuwende initiatieven. Door de veelzijdigheid, wendbaarheid en bijpassende strategie is TSS goed toegerust om 2011 tot een jaar van groei te maken. De omzet verwachting voor 2011 is daarom vastgesteld op minimaal 190 miljoen euro. Leidraad daarbij zijn de gezamenlijke kwaliteitsstandaarden, onderlinge krachtenbundeling en de passie van de medewerkers bij de TSS-bedrijven om nog effectievere oplossingen voor de opdrachtgevers te realiseren. Raad van Bestuur Robin van Poelje (CEO) en Matthieu van Amerongen (CFO) vormen de Raad van Bestuur van TSS. Robin van Poelje (38) Robin van Poelje is sinds 1 januari 2010 lid van de Raad van Bestuur van TSS en vervult sinds mei 2010 de functie van Chief Executive Officer. Van Poelje is als bedrijfseconoom afgestudeerd aan de Rijksuniversiteit Groningen met als specialisatie Financieel Management. Daarnaast behaalde hij een postdoctorale graad in Marketing & Strategie aan de Ecole Supérieure de Commerce in Frankrijk. Van Poelje was in het verleden werkzaam in Zuid-Amerika, het Midden-Oosten, Frankrijk en Zwitserland voor onder andere Royal Numico. Van Poelje is afkomstig van Strikwerda Investments, de investeringsmaatschappij achter TSS. Hij was daar in de periode voor 2010 medeverantwoordelijk voor de opbouw van deze organisatie. Vanuit die functie was Van Poelje actief betrokken bij de oprichting van TSS, de acquisitie van de bedrijven en de aansturing. Matthieu van Amerongen (42) Matthieu van Amerongen is vanaf begin 2007 Chief Financial Officer van TSS. Voor deze periode deed hij brede ervaring op in finance, consultancy en operationeel management. Zo was Van Amerongen in de periode voorafgaand aan zijn komst naar TSS Finance & Performance Management Executive en Chief Financial Officer van de Nederlandse organisatie bij Accenture. Ook bekleedde hij verschillende corporate functies. Van Amerongen is daarnaast jarenlang actief geweest in de accountancy bij Arthur Andersen. Bedrijfsontwikkelingen Co-maker Co-maker is gefocust op de leasemarkt en levert softwareoplossingen voor automotive leasing, financiering en verhuur. Het eigen product LeaseOffice ondersteunt alle bedrijfs kritische processen van moderne nationale en internationale automotive lease-, financierings- en verhuurorganisaties. LeaseOffice leidt tot kostenverlaging en een hogere productiviteit, en is schaalbaar en flexibel. De autoleasebranche heeft enerzijds te maken met een hoge prijsdruk, anderzijds met de trends op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen: file bestrijding, mobiliteitscontracten en de reductie van CO2-uitstoot. Co-maker helpt haar klanten te anticiperen op deze trends door middel van de Value Map-methode. Hierbij worden Co-makers IT-oplossingen gekoppeld aan de trends en ontwikkelingen in de markt, met resultaatverbetering als doel. In 2010 trad een nieuw managementteam aan, dat zich inzet om Co-maker in de volgende fase van professionaliteit te brengen. Speerpunten zijn het verder verhogen van de klanttevredenheid, transparantie bij het bepalen van de product road-map en het formaliseren van de visie van Co-maker op de leasemarkt. De Value Map-methode wordt hierbij steeds als kapstok gebruikt. 2010 was ook het jaar van de Go-Live van Co-makers grootste klanten tot nu toe: Terberg Leasing en de Pon/ VW Groep. Met deze Go-Live wordt inmiddels één op zes leasecontracten in Nederland met Co-makers LeaseOffice gemanaged. Verslag Raad van Bestuur 14
Matthieu van Amerongen en Robin van Poelje Vandaag al de oplossing voor het probleem van morgen en morgen het antwoord op de vraag van overmorgen Verslag Raad van Bestuur 15
Everest Everest is de business engineering company die complexe businessvraagstukken vertaalt in innovatieve en praktische ICT-oplossingen voor financiële dienstverleners en de centrale overheid. Zodra een kant-en-klare oplossing ontoereikend is, biedt Everest uitkomst met maatwerk oplossingen ter ondersteuning van kennisintensieve en dynamische processen. Everest doet dit door domein- en ICT-kennis te combineren met een agile projectaanpak. Als het uiterste van ICT wordt gevraagd, is Everest op haar best. In 2010 heeft Everest de groeilijn goed weten te continueren door nieuwe klanten aan te werven, en via uitbreiding van de dienstverlening bij bestaande klanten, zoals ABN AMRO Bank, Nationale-Nederlanden en SNS. Om deze groei mogelijk te maken, heeft Everest in de tweede helft van het jaar 45 nieuwe medewerkers aangenomen. Everest verwacht dat deze groei in 2011 zal doorzetten. Naast het doorontwikkelen van het ontwikkelplatform Aquima en het standaardproduct voor de hypotheekmarkt, Everest Mortgage Solution, zullen de innovatie-inspanningen in 2011 gericht zijn op verbreding van de dienstverlening in de focusmarkten Hypotheken, Verzekeringen, Pensioenen en Centrale Overheid. KZA KZA is ruim vijftien jaar de specialist op het gebied van Quality Assurance en Testen. Met 150 goed opgeleide en ervaren specialisten geeft KZA haar klanten inzicht, levert capaciteit en voert verbeterprojecten uit om klanten te helpen hun ICT-processen en ICT-producten te optimaliseren. KZA ers zijn herkenbare pragmatische en gedreven professionals die methodisch onafhankelijk opereren vanuit de visie dat kwaliteit allesbepalend is. KZA werkt objectief en realistisch, waarbij het eindresultaat en de beheersbaarheid voor de klant centraal staan. In 2010 heeft KZA 32 nieuwe klanten aan haar klantenkring toegevoegd. Nu de economie voorzichtig aantrekt, het aantal projecten toeneemt en er meer implementaties en applicatieontwikkelingen plaatsvinden, zal KZA zich in 2011 inspannen om nog meer bedrijven te doordringen van de toegevoegde waarde van KZA. De focus ligt daarbij op het moment dat de strategische keuzes uitgevoerd gaan worden; dan is het zaak om de kwaliteit en het eindresultaat te borgen. PharmaPartners Het nieuw verworven TSS-bedrijf PharmaPartners ontwikkelt zorgsystemen voor openbare en ziekenhuisapotheken, huisartsen, medisch specialisten, gezondheidscentra en patiënten/zorgconsumenten. Deze zorgsystemen bieden toegang tot betrouwbare, actuele en complete (patiënten) informatie en dragen bij aan de kwaliteit en doelmatigheid van de zorg. PharmaPartners is een logische aanvulling op de TSSbedrijven, met name op PinkRoccade Healthcare. Waar PinkRoccade Healthcare hoofdzakelijk actief is in de tweedelijnsgezondheidszorg, zoals ziekenhuizen en ggzinstellingen, is PharmaPartners juist thuis in de eerstelijns gezondheidszorg. Deze combinatie kan voor zowel zorginstellingen en zorgverleners, als voor hun patiënten veel voordeel opleveren door verdergaande integratie van de zorgprocessen. Het onderdeel HI-Systems biedt ziekenhuizen en zorgorganisaties ICT-oplossingen voor medicatieveiligheid en medicatiemanagement. Het ziekenhuisapotheekinformatiesysteem Zamicom, in combinatie met het elektronisch voorschrijfsysteem voor medisch specialisten Klinicom en het toedienregistratiesysteem voor verpleegkundigen Klinicom, staan voor een veilig en doelmatig geneesmiddelenbeleid. Resultaat: optimale farmaceutische zorgondersteuning voor de individuele patiënt. Ruim een derde van de Nederlandse ziekenhuizen en zorgorganisaties werkt met Zamicom en Klinicom. In 2010 heeft PharmaPartners haar positie in de apotheeken huisartsenmarkt wederom sterk kunnen uitbreiden. Met een marktaandeel van ruim vijftig procent in de apotheekmarkt en 31 procent in de huisartsenmarkt is Pharma- Partners uitstekend gepositioneerd om invulling te geven aan zorgvernieuwing in de geïntegreerde eerstelijnszorg en apotheekmarkt. De contracten met Zorggroep Almere (elf apotheken en 140 huisartsen) zijn voor een nieuwe termijn gecontinueerd. In 2011 verwacht PharmaPartners een verdere groei te realiseren en bij te dragen aan belangrijke ICTdossiers in de gezondheidszorg, zoals het landelijk elektronisch patiënten dossier (EPD), medicatieveiligheid en zorgprogramma s voor chronisch zieken. Verslag Raad van Bestuur 16
PinkRoccade Local Government PinkRoccade Local Government is het TSS-bedrijf dat zich richt op softwareoplossingen en -diensten voor de sector lokale overheid. Deze sector vraagt de laatste jaren om ondersteuning bij het creëren van een nieuw type overheid met efficiënte (digitaal ondersteunde) dienstverlening en een duurzame infrastructuur, waaronder het internegegevensmanagement en de gegevensdistributie in de overheidsketen. Concreet houdt dit in dat burgers tijdig antwoorden krijgen op hun vragen, gemeenten burgers niet meer naar de bekende weg vragen, overbodige regelgeving wordt onderdrukt en regels en afspraken adequaat worden gehandhaafd. In goed overleg met de klanten verenigd in de gebruikersvereniging en koepelorganisaties, biedt PinkRoccade Local Government de ondersteuning die nodig is om deze nieuwe overheid vorm te geven. 2010 was voor PinkRoccade Local Government vooral het jaar van de omvangrijke uitrolprojecten waarbij bijna vijftig gemeenten zijn gemigreerd van de basisregistraties naar de makelaar, honderd gemeenten zijn aangesloten op de landelijke voorzieningen en ruim negentig gemeenten de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) in gebruik hebben genomen. 2011 wordt het jaar waarin alle gemeenten overstappen op het binnengemeentelijk gebruik van de BAG, PinkRoccade Local Government richting de 150 makelaarmigraties gaat en de nodige SAP ERP-upgrades gaat doorvoeren. Verder zal in 2011 veel aandacht worden besteed aan de innovaties op het gebied van zaakgericht werken. PinkRoccade Healthcare PinkRoccade Healthcare levert IT-oplossingen en -diensten voor ziekenhuizen, ggz- en careorganisaties. Drie domeinen staan centraal: digitale diensten voor patiënten en verwijzers, ondersteuning van het primaire proces en invulling van geïntegreerde bedrijfsvoering. Dit doet PinkRoccade Healthcare met eigen softwareoplossingen en topproducten van andere IT-leveranciers. Als grootste en zeer ervaren Nederlandse IT-leverancier voor zorgorganisaties faciliteert PinkRoccade Healthcare klanten op het snijvlak van twee zich snel ontwikkelende markten: gezondheidszorg en IT. PinkRoccade Healthcare levert een complete, veelal klantspecifieke mix van geïntegreerde oplossingen en diensten. Doordat de zorgsector onder druk staat om meer te doen met minder, is de toegevoegde waarde van PinkRoccade Healthcare extra belangrijk. De bijdrage van dit TSS-bedrijf aan efficiëntieverbeteringen en het innoveren van zorgorganisaties levert deze sector miljoenen euro s op. TSS een gedeelde mentaliteit TSS is meer dan een aantal bedrijven dat waar nodig samenwerkt: TSS is een community die toegang geeft tot denkkracht. De medewerkers van de TSS-bedrijven stellen elkaar in staat om tot de beste oplossingen te komen. Dit is een vorm van samenwerking die TSS onderscheidend maakt. Samenwerking zit bij TSS in de genen, TSS is een mentaliteitsmerk. Gezamenlijke werkgroepen van de TSS-bedrijven delen onderling kennis op het gebied van inno vatie, management development, kwaliteit, risico, verkoop en marketing. Prestaties worden binnen het concern gebenchmarkt en genormeerd, en best practices worden op verschillende niveaus gedeeld. Al deze zaken leiden tot samenbinding en tot versnelling van het lerend vermogen binnen TSS. De onderlinge kruisbestuiving helpt de TSS-bedrijven om outside-in te denken en het collectieve kritische vermogen te vergroten. Verslag Raad van Bestuur 17
In 2010 zette PinkRoccade Healthcare de vernieuwing van producten en diensten door. Er is veel geïnvesteerd in CareCTRL (ERP) en het PinkRoccade ZorgComputercentum, beide voor de klanten aantrekkelijke proposities. Met drie grote ggz-organisaties is succesvol samengewerkt bij de ontwikkeling van PSYGIS Quarant, een concurrerende innovatie die zich in 2011 dient te bewijzen. De waarderingen van zowel klanten als eigen medewerkers zijn in 2010 verder gestegen een uitstekend uitgangspunt voor de uitdagingen in 2011: een flinke stap in omzet en resultaat. Daarbij focust PinkRoccade Healthcare op vier verbeterthema s: verkopen op basis van toegevoegde waarde (co-creatie met klanten en businesscases), verbeteren van de processen en bedrijfsvoering, verder inzetten van (user) experience als onderscheidend element en intensievere communicatie. TASS TASS ontwikkelt technische software, zowel embedded als applicaties, en is gespecialiseerd in het tijdig inspringen op ontwikkelingen in de markt. De professionals van TASS zijn vertrouwd met alle fasen van het productontwikkeltraject: van requirements, architectuur en ontwerp tot en met implementatie, integratie en testing. TASS combineert innovatie met multidisciplinaire productontwikkeling het samenspel tussen hardware, software, mechanica om dit vervolgens om te zetten in generiek toepasbare oplossingen die de time-to-market van klanten verkorten. Software vormt steeds vaker het hart van een product en is daarmee medebepalend voor de concurrentiekracht ervan. TASS helpt daarom bij het vinden van de beste oplossing die de klant een voorsprong in de markt geeft. Daarnaast wordt de integratie van technologische producten in onze samenleving steeds belangrijker, wat zich afspeelt in lijn met maatschappelijke trends als de vergrijzing (care & cure), veiligheid (onveiligheidsgevoelens & beveiliging van gegevens) en mobiliteit. Deze trends zijn inherent aan het groeipotentieel van TASS; de mogelijkheden van deze trends zal TASS de komende jaren ten volle benutten. Naast technische softwareontwikkeling voor apparaten voor deze markten bouwt TASS ook de aanverwante applicaties. Yonder Yonder is een Europese leverancier van IT-diensten met vestigingen in Roemenië en Nederland. Yonder geeft op de slimste wijze optimaal invulling aan de ontwikkeling, de vernieuwing en het beheer van softwareapplicaties. Yonder levert hierin flexibele en schaalbare toegang tot hooggekwalificeerde IT-diensten. Kenmerkend hiervoor zijn flexibele capaciteit in combinatie met een resultaatgerichte aanpak, en vernieuwende ontwikkelplatforms. Yonder maakt het hiermee voor haar klanten mogelijk om tegen beheersbare kosten te vernieuwen en de focus te richten op de ontwikkelingen in de markt. In 2010 is duidelijk de trend doorgezet voor meer en snellere moderniseringsprojecten voor software. Voorbeeld hiervan is Jan Doets Reizen. Ook de inrichting van een software factory voor mobile-apps is een feit geworden; hierbij is ook de berijders-app voor Co-maker ontwikkeld. Met het oog op toekomstige groei en de strategische positie van SAP is begin 2010 een SAP Competence Center opgericht. De verwachtingen voor 2011 zijn een sterk toenemende groei op softwarevernieuwing, toepassing van nieuwe technologieën en verdere uitbreiding van het dienstenpakket op SAP samen met de geplande CMMI level 3-certificering voor Yonder een solide uitgangspositie voor 2011. Samenwerking De TSS-bedrijven vullen elkaar onderling op verschillende vlakken aan. Zo vormt de software van Everest een basis voor specifieke oplossingen van PinkRoccade Healthcare, en levert KZA kwaliteits- en testspecialisten voor projecten van Everest. Het Yonder-team in Cluj (Roemenië) maakt integraal deel uit van het productontwikkelingsproces van PinkRoccade Healthcare. Ook versterkt dit team de propositie van Everest door zijn toegang tot hoogwaardige IT tegen concurrerende voorwaarden. Voor Co-maker ontwikkelt Yonder de mobiele applicaties. Daarnaast is het SAP Competence Center een integraal onderdeel van de project- en beheerorganisaties van zowel PinkRoccade Local Government als PinkRoccade Healthcare. Verslag Raad van Bestuur 18
Organisatie en medewerkers medewerkers en Organisatie Professionaliteit TSS beschikt over een hoge mate van probleemoplossend vermogen en wil verrassen met slimme oplossingen. Daarom hebben de TSS-bedrijven specialisten in dienst, die deskundig, gedreven en betrokken zijn. Het kennisniveau bij TSS is zeer hoog: 95 procent van de medewerkers heeft een hbo/wo-opleidingsniveau. Deze specialisten vertalen techniek naar meer business en vullen de vraag vanuit de business in met techniek, met ondersteuning van stafmedewerkers en zusterbedrijven. Werkwijze De manier waarop de kennismedewerkers van TSS werken, is optimaal afgestemd op het specifieke kennisdomein waarin zij actief zijn. Het gevolg is dat de werkwijzen per domein en dus per bedrijf verschillen. De TSS-organisatie is zodanig ingericht, dat deze verschillende disciplines zich op hun eigen markten kunnen richten zonder organisatorische belemmeringen. De verantwoordelijkheden liggen bij de TSS-bedrijven bewust laag in de organisatie, waardoor een vrijheid ontstaat, die leidt tot zelfontplooiing en een cultuur waarin mensen zich veilig voelen en bereid zijn het beste uit zichzelf te halen om zo bij te dragen aan de doelen van de organisatie. De lage bestuursdichtheid en het werken vanuit dezelfde kwaliteitsstandaarden en dezelfde kernwaarden sluiten hierop aan. TSS behoort dan ook tot de aantrekkelijkste werkgevers voor mensen met een passie voor business en IT. Persoonlijke ontwikkeling De TSS-bedrijven zijn organisaties die de atmosfeer van hun markt ademen. Elke markt heeft een eigen dynamiek en snelheid, wat elke markt specifiek maakt, en de gevraagde expertise is dus per TSS-bedrijf verschillend. De nauwe verwevenheid van IT en business zorgen voor een karakteristiek werkklimaat dat inspireert en uitdaagt. Daarbinnen krijgen medewerkers de ruimte om zich te ontwikkelen en aan hun persoonlijke ambities te werken in lijn met de organisatiedoelstellingen. TSS hecht veel waarde aan persoonlijke ontwikkeling; het stelt de onderneming in staat om te blijven excelleren. Stand van zaken in 2010 Ultimo 2010 telde TSS in totaal 1.574 medewerkers (1.487 fte): 1.252 mannen en 322 vrouwen (man-vrouwverhouding 79,5/20,5). Van de medewerkers was 86,6 procent professional en 13,4 procent staf. In 2010 traden er 223 medewerkers bij de TSS-bedrijven in dienst (216 fte). Dit is exclusief de 196 medewerkers (180 fte) die door de verwerving van PharmaPartners per 1 januari 2011 in dienst zijn gekomen. De uitstroom was 178 medewerkers (172 fte). Het gemiddelde ziekteverzuim bedroeg in 2010 2,8 procent (2009: 3,3 procent). De gemiddelde leeftijd van de medewerkers is 38 jaar. Personeelsbeleid De TSS-bedrijven zijn verbonden door gemeenschappelijke normen over kwaliteit en prestaties, hun mentaliteit en hun focus op specifieke markten. Dit wordt vanuit TSS gestimuleerd. De TSS-bedrijven hanteren elk voor zich een personeelsbeleid dat het best aansluit op hun domein en hebben daarom ook elk een eigen ondernemingsraad. Vanwege het specifieke karakter per bedrijf en domein is ervoor gekozen om niet te werken met een centrale ondernemingsraad. Met de ondernemingsraden wordt uitgebreid gesproken over een diversiteit van onderwerpen die de bedrijven raken. Zo behandelen ze diverse advies- en instemmingsaanvragen. Organisatie en medewerkers 19
De toewijding van 20
De toewijding van... van... toewijding De Van Nicholas Zeven jaar geleden kwam dé kans voorbij en Jan-Willem Sintnicolaas greep hem met beide handen aan. Destijds was Jan-Willem in Nederland vertegenwoordiger van een specialist in titanium fietsen en frames. In Amerika, waar het merk vandaan kwam, gingen de zaken niet zo goed als in Nederland. Het bedrijf hield daar op te bestaan. En daar was dus die kans om het zelf te gaan doen. Jan- Willem had alle contacten en de kennis. Maar het moest wel anders, heel anders. Een nieuwe naam, een nieuw logo, maar vooral een nieuw imago. Zo ontstond Van Nicholas The Titanium Bike Company. Jan-Willem pakte het direct internationaal aan, want voor het realiseren van ambities moet je soms al vroeg een weg plaveien. Het eerste halfjaar was ik dag en nacht bezig om Van Nicholas van de grond te krijgen. Een nieuw merk stamp je niet zomaar uit de grond. Het moest er allemaal gelikt uitzien. Ik verkoop geen standaardfietsen, maar kwaliteitsproducten. Dat wilde ik ook uitstralen. Jan-Willem heeft een hoogwaardig product en levert maatwerk op basis van standaard- en niet-standaardcomponenten. In de afgelopen jaren bouwde hij hard aan het merk. Hij boorde de juiste verkoopkanalen aan en zocht de publiciteit. Ondanks het kwaliteitsimago hebben de fietsen van Van Nicholas een goed prijs-kwaliteitsniveau. Onze fietsen zijn niet goedkoop, maar klanten betalen niet puur voor het merk. Dat druist tegen mijn principes in. De kosten zijn gebaseerd op de kwaliteit van de titanium frames. Ik laat zien dat Van Nicholas betere fietsen levert dan wie dan ook. In vakbladen werd en wordt vaak beweerd dat merken uit de Verenigde Staten beter zijn dan fietsen op basis van frames uit China. Waarom dat zo is? Dat vraag ik me ook af. Ik kan en wil bewijzen dat dergelijke statements niet waar zijn. Van Nicholas-fietsen bewijzen dat je design kunt combineren met de perfecte maatwerkfiets. Wij laten onze frames maken in China. Daar is de kwaliteit niet minder om. In die fabriek werken rond de zestig toegewijde medewerkers. Het zijn stuk voor stuk zelf fietsers met passie voor hun vak. Want, benadrukt Jan-Willem, een vak apart is het zeker. Titanium lassen kun je niet zomaar even. Klagen hoefde Van Nicholas in de afgelopen economisch mindere periode niet. Ook de laatste twee jaar zijn onze fietsen goed verkocht. We leggen de lat dan ook altijd erg hoog voor onszelf. En niet zonder resultaat. De Engelstalige website heeft een internationale uitstraling en met mondtot-mondreclame verkoopt Van Nicholas zonder enige vorm van acquisitie ook fietsen in de Verenigde Staten, Thailand en Australië, om slechts enkele landen te noemen. Of ik verder wil groeien? Tja, wie wil dat niet! Jan-Willem komt nu zelf op een punt dat hij dingen uit handen moet geven en protocollen moet opstellen. Een moment dat meer zelfstandige ondernemers kennen. Maar uit de woorden van Jan-Willem wordt duidelijk dat kwaliteit boven groei gaat. De jaren die hij in Van Nicholas heeft gestopt om het bedrijf te maken tot wat het nu is, zal hij niet verloren laten gaan. Ik weet dat ik ontzettend eigenwijs ben en de concurrent altijd weer voorbij wil. Daarvoor moet je twee stappen harder lopen. Dit werkt aanstekelijk, merkt hij ook. De Van Nicholas-medewerkers hebben elke dag te maken met een gedreven en gepassioneerd man als baas. Dat nemen ze over. Voor de veeleisende doelgroep die Van Nicholas-fietsen koopt tussen de 35 en 60 jaar, kritisch en hoogopgeleid, blijven ze in de werkplaats continu bij de pinken. Ook proberen de medewerkers snel te blijven leveren. Jan-Willem is bezig samenwerking met een andere fabriek op te starten. Nu moeten klanten soms meer dan een maand wachten op hun fiets. Jan-Willem wil dat deze toch echt binnen drie dagen op de stoep staat in zijn ogen deel van de service. Het is en blijft een emotieaankoop. Na het aanschafmoment wil je je fiets zo snel mogelijk hebben. Jan-Willem maakt het zichzelf niet makkelijk. Ik ben nooit echt tevreden. Zolang er innovaties zijn op het gebied van fietsen, ga ik door. We werken samen met stagiairs van de TU Delft. Zij brengen out of the box ideeën in en zorgen voor een frisse wind door de organisatie. Ik denk dat ik mijn passie, en daarmee dit bedrijf nooit verlies. De toewijding van 21
Corporate governance governance Corporate Corporate governance Het bestuur van TSS is een two-tier board samengesteld uit de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur. De Raad van Bestuur van de vennootschap wordt gevormd door twee of meer directeuren. De Raad van Bestuur wordt benoemd, ontslagen en geschorst door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Schorsing kan ook plaatsvinden door de Raad van Commissarissen. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders bepaalt de bezoldiging en verdere arbeidsvoorwaarden van de Raad van Bestuur. De Raad van Bestuur vertegenwoordigt de vennootschap. De bevoegdheid tot vertegenwoordiging komt mede toe aan twee gezamenlijk handelende directeuren. De Raad van Bestuur is bevoegd, onverminderd de eigen verantwoordelijkheden, functionarissen met vertegenwoordigingsbevoegdheid aan te stellen en, door verlening van volmacht, zodanige titulatuur en bevoegdheden toe te kennen als door de Raad van Bestuur te bepalen. Binnen het kader van de collectieve taak heeft ieder lid van de Raad van Bestuur een individueel aandachtsgebied. Over de onderlinge taakverdeling besluit de Raad van Bestuur zelf. De Raad van Bestuur heeft in 2010 een Directieraad ingesteld, waarin naast de Raad van Bestuur ook de algemeen directeuren van alle werkmaatschappijen hebben plaatsgenomen. De Directieraad geeft, alhoewel het geen statutair orgaan is, vorm aan de strategie van TSS. Er is een reglement opgesteld, waarin doel, werkwijze en besluitvorming binnen de Directieraad zijn vastgelegd. Toezicht De toezichthouder op het directiebeleid en de algemene gang van zaken bij TSS en de TSS-bedrijven is de Raad van Commissarissen. Daarnaast staat dit orgaan de Raad van Bestuur met advies terzijde. De Raad van Commissarissen bestaat uit twee of meer natuurlijke personen. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders benoemt de leden van de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen komt bijeen wanneer een commissaris of de Raad van Bestuur dat nodig acht. Alle besluiten van de Raad van Commissarissen worden genomen bij meerderheid van de uitgebrachte stemmen. Accountant De Raad van Bestuur benoemt de accountant en geeft de opdracht tot controle van de jaarrekening. Deze is tevens opgesteld door de Raad van Bestuur. De accountant brengt verslag uit aan de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen over de maatregelen die hij heeft genomen om te kunnen voldoen aan de professionele en wettelijke eisen met betrekking tot het waarborgen van zijn onafhankelijke positie ten opzichte van TSS. Patiënt krijgt regie met MyHealth Online Mensen kunnen in de zorg steeds vaker via internet zelf hun zaken regelen. Het e-health-platform MyHealth Online van PinkRoccade Healthcare maakt dit mogelijk. Patiënten kunnen hiermee zelf hun afspraken inplannen, vooraf vragenlijsten invullen, hun dossier inzien en informatie over hun ziekenhuisbezoek lezen. Dit levert veel tijdwinst op en patiënten komen ook veel vaker daadwerkelijk opdagen voor hun afspraak. Het platform is ontwikkeld samen met het Flevoziekenhuis in Almere en draait inmiddels in twaalf ziekenhuizen en vijf ggz-organisaties. MyHealth Online biedt in de toekomst ook videoconsults (het thuis opnieuw bekijken van een consult met een specialist), carecams (online uw kind volgen als het in het ziekenhuis ligt) en een web spreekuur. Voor de ontwikkeling van de videomodules werkt PinkRoccade Healthcare samen met zusterbedrijf TASS. TASS bouwt hoogwaardige technologische oplossingen die worden verwerkt in tal van apparaten en in softwareoplossingen. Corporate governance 22
Financiële verslaggeving TSS baseert zijn financiële verslaggeving op de uitgangspunten van de vigerende bepalingen van Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. TSS overweegt vanaf jaarrekening 2011 de International Financial Reports Standards (IFRS) te gaan invoeren.de Raad van Bestuur rapporteert de finan ciële resultaten maandelijks aan zowel de Raad van Commissarissen als de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De jaarrekening wordt binnen vijf maanden na afloop van het boekjaar, behoudens verlenging, door de Raad van Bestuur opgemaakt. Vervolgens wordt deze voorafgaand aan publicatie in aanwezigheid van de accountant besproken met de Raad van Commissarissen. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders stelt de jaarrekening vast. Interne risicobeheersing- en controlesystemen TSS definieert zijn risicoprofiel in termen van marktrisico s, financiële risico s en operationele risico s. Marktrisico s zijn die risico s waarbij ongunstige korte- of langetermijnmarktbewegingen resulteren in sterke fluctuaties in resultaten of kapitaalsbeslag. TSS biedt zijn dienstverlening en producten aan op een aantal markten waarin het een van de marktleiders is en waarvan enkele contrair bewegen. Binnen deze markten is het aantal en de omvang van de klanten divers. Daarnaast is gekozen voor complexe, kennisintensieve markten waar de software van TSS en de gerelateerde dienstverlening ook in economisch slechtere perioden benodigd zijn. Als softwareleverancier is bijna vijftig procent van de omzet van TSS recurring. Financiële risico s zijn met name kredietrisico s en liquiditeitsrisico s. Kredietrisico s worden ingeperkt door een grote spreiding over klanten (zowel in omvang als over markten) en een actief debiteurenbeleid. Liquiditeitsrisico s zijn beperkt door het beschikbaar hebben van voldoende financieringsbronnen via gecommitteerde kredietfaciliteiten. De strategie van TSS is erop gericht de Net Debt/EBITDA-ratio lager dan 3 te houden. Operationele risico s evalueert TSS gebruikmakend van heldere rapportages en uniforme kwaliteitsstandaarden waaronder een genormeerde business balance scorecard, ondersteund door onafhankelijk extern onderzoek. Daarnaast maakt TSS gebruik van krachtig projectbeheer met behulp van gedetailleerde rapportagesystemen. Corporate governance 23