TRAININGIPB GESPREKSCYCLUS INGESPREKOVERCOMPETENTIESENSCHOOLONTWIKKELING AMSTERDAM,2009
INHOUDSOPGAVE INLEIDING 3 VOORBEREIDING 3 1. schoolplan 3 2. functieomschrijving,functievoorwaarden encompetentieprofielen 4 3. planning 5 4. verslagformulier 5 5. persoonlijkontwikkelplan 5 6. portfolio 6 INTEGRAALPERSONEELSBELEID IPB 7 DEIPB GESPREKSCYCLUS 7 HETSTARTGESPREK 8 HETPOP GESPREK 10 HETVOORTGANGSGESPREK 11 HETFUNCTIONERINGSGESPREK 11 HETBEOORDELINGSGESPREK 13 PLANNING 16 GESPREKSTECHNIEKEN 18 Ibewustzijnvaneigenleiderschap 18 IIovertuigingen 18 IIIbeknopt,helderenspecifiekformuleren 18 IVbepaalhetgevoelvooraf 18 Vactiefluisteren 19 VIniveausvancommunicatie 19 VIIfeedbackgeven 21 VIIIconflicten 21 BIJLAGEN IdoorSBLgeformuleerdecompetenties 22 IIbronnentervoorbereidingvangesprekken 26 IIIzelfevaluatievoorbeeld 27 IVoverzichtontwikkelingsactiviteiten 30 Vgespreksprotocollenenverslagformulieren ` 33 VIformatPersoonlijkOntwikkelPlan 35 VIIpoprtfolio 37 LITERATUUR 39 2
INLEIDING VoorjeligthettrainingsboekIPB gesprekscyclusvanvanlooenpartnersinamsterdam.dit trainingsboekendebijbehorendetrainingssessiesvormeneengeheel.hetkader,hetbeleidmet betrekkingtotintegraalpersoneelsbeleidenderegelingenvandeipb gesprekscyclusvandeschool, zijnhetvertrekpuntvooreenpraktijkgerichteenindividueletrainingdieindividueelofin teamverband(deschoolleiding)uitgevoerdwordt.hettrainingsboekbevatalgemene beleidafsprakenenvoorbeeldenenmodellenmetbetrekkingtotdeipb gesprekscyclus.voordatde trainingstartpassenwijhetgeheelindetailenbeleidsmatigaanopjeschool. Hetonderwijsveldkentfunctionerings, enbeoordelingsgesprekken.indittrainingsboekwordenook anderegespreksvormenbinnendeipb gesprekscyclusbeschreven,omdatdaarmeehelderwordt welkeaspectenervaninfunctioneringsgesprekkenterugkomen,alseenschoolalleendittype gesprekhanteert. VOORBEREIDING Wijgaanervanuitdatbepaaldebeleidsdocumentenzijngeschreven,plannenzijnopgestelden instrumentenzijnvervaardigd,voordatjeipb gesprekkengaatvoeren. Indeonderstaandepafagrafenlopenwedebetreffendedocumentenevenna. 1. schoolplan 2. functieomschrijving,functievoorwaardenencompetentieprofielen 3. planning 4. verslagformulier 5. persoonlijkontwikkelplan 6. portfolio 1.HETSCHOOLPLAN,HETAFDELINGSPLAN,HETTEAMPLAN Uitgangspuntbijallegesprekkenisdatdeontwikkelingvandeteamledenpastbinnende ontwikkelingvanschoolenschoolteam.deontwikkelingvanalleindividuelemedewerkerssamen maaktdegewensteenafgesprokenschoolontwikkelingmogelijkendusdeuitvoeringvangemaakte plannen.ingesprekkenmetjeteamleden,onderzoekjewelkecompetentiesverderontwikkeld moetenwordenomschool,afdelings enteamplannendaadwerkelijkterealiseren. ElkgesprekindeIPB gesprekscyclusisvoorjoualsleidinggevendeeenuitgelezenkansom beleidsplannenonderdeaandachttebrengenendusdeteamontwikkelinggerichttesturen. Inhetschoolplanstaatduidelijkwaardeschoolenhetteamvoorstaan,welkestrategischeplannen erzijn,welkedidactischeenpedagogischekeuzeszijngemaaktenwelkeinnovatieprojectenop stapelstaan.hetissmartgeformuleerdendedoelendieerinstaanzijnconcreetenrealistisch.uit hetmeerjarenschoolplanvolgteenjaarlijksafdelings en/ofteamplan.opbasisdaarvanmaakjede jaarlijkse opstelling :detaaktoedelingendeprojectplanning.uitgangspuntdaarbijisdatiedereende rolkrijgttoebedeelddiehetbestebijhemofhaarpast.voorafgaandaandegesprekscyclusheeftelk teamlidduidelijkwelkerolhijdekomendeperiodeinhetteamgaatuitvoeren.endaarmeeheeft iedereenduidelijkvoorogenwelkecompetentieshijofzijdaarvoornodigheeft. 3
2.FUNCTIEOMSCHRIJVINGEN,FUNCTIEWAARDERINGENCOMPETENTIEPROFIELEN Vrijwelelkefunctieinscholenisbeschrevenineenfunctieomschrijving.Daarinwordtaandacht besteedaan: taken:omwelkeconcretewerkzaamhedengaathet? bevoegdheden:overwelkezakenbeslistdewerknemerzelfenhoeenaanwielegthij/zij verantwoordingaf? verantwoordelijkheden:opwelkeconcreteresultatenwordtdewerknemerbeoordeeld? Alshetgoedis,liggentaken,bevoegdhedenenverantwoordelijkhedeninéénlijnenisduidelijkte makenwaarvooriemandwerkelijkverantwoordelijkis.opgrondvaneenvoorafbepaalde waarderingvolgenseengevalideerdsysteemwordtaanelkvandezebeschrevenelementeneen waarderingtoegekend.dezewaarderingenbepalenuiteindelijkdeinschaling.functiewaarderingis dusdeconstateringvanelkfunctie elementofenniethoeiemandditookdaadwerkelijkuitvoert. Metanderewoorden:hetgaatnietomeenbeoordeling. Intoenemendematestellenschoolleidersvastdatvooreengoedeuitvoeringvanafgesprokentaken envooreenreëlebeoordelinghetnoodzakelijkisdatineersteinstantiebepaaldwordtoverwelke competentiesiemanddienttebeschikkenvoordatgeoordeeldkanwordenoverdematewaarin iemanddiecompetentiesookdaadwerkelijkontwikkeldheeft. Ondereencompetentieverstaanwijhier:diekennis,vaardighedenenprofessioneleattitudedieinde betreffendeschoolnodigzijnomsuccesvoltekunnenwerken.elkvandeonderdelenvaneen competentieprofieliszichtbaaringedrag.opdezegedragskenmerkenisdooreenlidvande schoolleidingtesturendoorhetgevenvanfeedbackenhetmakenvanontwikkelingsafspraken. Competentieprofielenzijndusflexibel,zijveranderenmetdegemaaktekeuzesvandeschoolenzij staanvooreendeelonderinvloedvandeomgevingvandeschool,despecifiekeopdrachtdiede schoolzichgesteldheeft,devisieopleerlingenenonderwijs. 4
Bijhetopstellenvandergelijkecompetentieprofielenvaltvaakopdatdedeelcompetentiesdie onderaanindezedriehoekthuishoren,belangijkerzijnvoorsuccesvolfunctionerenopdelangere termijnènlastigerteleren,aftelerenofteveranderenzijn.kennisdoejeondermeeropin zelfstudieencursussen,vaardighedenkunjetrainen,overwaardenennormenkunjediscussiërenin bijvoorbeeldintervisiegroepen.bepalendefactoreninjearbeidssatisfactieenindemanierwaaropje werkgezienengewaardeerdwordtdooranderen,zoalsovertuigingenoverdeaardvanjewerk, kunnenonderwerpvangesprekzijntijdenssupervisie ofcoachingsgesprekken. Voordocenteniseenbelangrijkdeel,80%vanhetcompetentieprofiel,beschrevenindeSBLcompetenties(www.lerarenweb.nl).Deoverige20%wordtbepaalddoorschoolspecifiekeen functiespecifiekecompetenties. Voorleidinggevendenenvooronderwijsondersteunendpersoneelisgeenlandelijkontwikkeld materiaalbeschikbaar,maarerzijnbijcollega sveelvoorbeeldenverkrijgbaar. (Ziebijlage1voordeSBL competenties) DematewaarinIPB gesprekkeneffectiefzijnvoordeontwikkelingvaneenmedewerkerenvoorde schoolisinbelangrijkemateafhankelijkvandeinbrengendevoorbereidingdoordemedewerker zelf.opwww.lerarenweb.nlvindjeeenquickscaneneenfeedbackscanvoordesblfuncties.voor schoolspecifiekecompetentieskanjeeenaanvullendeevaluatiemaken.(zievooreenvoorbeeld bijlage3).bij180ºen360ºfeedbackwordtsystematisch,doormiddelvanvragenlijsten,informatie verzameldoverhetfunctionerenvandemedewerker.bij180ºfeedbackwordtinformatiegevraagd vanbijvoorbeeldeencollegaendemedewerkerzelf,bij360ºfeedbackkaninformatieworden gevraagdbijeenleidinggevende,eencollegaendemedewerkerzelf,eneenmedewerkeraanwiede medewerkerleidinggeeft(ingevalvandocenteneenleerling). 3.PLANNING HetvoerenvanIPB gesprekkenvergttijd.hetisdanookbelangrijkomvanaljegesprekken, voorbereidendewerkzaamhedenenvervolgactieseenplanningtemaken.ziehethoofdstukover planningvooreenvoorbeeld. 4.VERSLAGFORMULIER Eenverslagformulierkangoedwordengebruiktalsrichtinggeverbinnenjegesprek. Ziebijlage5vooreenvoorbeeldverslagformulieren,zetditformulierzonodignaarjeeigenhand. 5.PERSOONLIJKONTWIKKELPLANENPOP FORMAT EenPOPishet'ontwikkelingscontract'tussendeschoolendewerknemer,datvolgtuithetgesprek overderaakvlakkentussendepersoonlijkeontwikkelingzoalsdemedewerkerdiezichvoorstelten deontwikkelingvandeschool(deafdeling,hetteam)zoalsdeleidinggevendedieaangeeft.ineen POPwordenpersoonlijkedoelenenschooldoelenzogoedmogelijkopelkaarafgestemd. Deafstemmingvandezedoelenvindtplaatsineengesprekscyclustussenjoualsdirect leidinggevendeendewerknemer,dezogenaamdeipb cyclus. 5
Degemaaktafsprakenwordenvastgesteldinhetpersoonlijkontwikkelplan POP.Hierinwordende ontwikkeldoelenbeschreven,demanierwaaropdezedoelengehaaldgaanwordenenwelke faciliteitenhiervoorwordengeboden. Ziebijlage6vooreenvoorbeeldPOPenwerkboekIPBgesprekscyclusvoorhetmakenvaneenPOP. 6.PORTFOLIO IndewetBIOisbepaalddatlerarennahetbehalenvanhunbevoegdheidmoetenblijvenwerkenaan hunbekwaamheid.datzijwerkenaanhunbekwaamheidmoetenzijbewijzenindevormvaneen portfolio.deschoolleidingdienteroptoeteziendataanhetportfoliogewerktwordt,deinhoud ervaniseigendomvandeleraarentoegankelijkheidmoetineenreglementwordengeregeld.dit portfoliobevatondermeerhetpersoonlijkontwikkelplan.hetiseenessentieelonderdeelvande IPB gesprekscyclus.ziewww.lerarenweb.nlenbijlage7. 6
INTEGRAALPRESONEELSBELEID IPB Ditisintegraalpersoneelsbeleid:deverbindingvanpersoneelsbeleidaanenerzijdsandere onderdelenvanhetschoolbeleidenanderzijdsaandestrategischekeuzesvandeschoolvoorde komendejaren. DEIPB GESPREKSCYCLUS DekernvandeIPB gsprekscycluswordtgevormddooreenaantalgesprekken.devormgevingvande gesprekscycluszoueralsvolgtuitkunnenzien. 1) Startgesprek.Inditgesprekwordtvastgesteldinwelkematededocentvoldoetaanhet competentieprofielvanzijnfunctie(sbl competentiesenschoolspecifiekecompetenties)en welkecompetentiesdedocentverdergaatontwikkelenindekomendetweejaar. 2) POP gesprek;tijdensditgesprekbespreekjehetpopwatvoorafgaandaanditgesprek doordedocentisopgesteld.naafloopvanditgesprekisereenakkoordoverwelketijden middelendedocentkrijgtomzijn/haardoelstellingenbinnendegezettetermijntebehalen. HetPOP gesprekvindtbinnenafzienbaretijdnahetstartgesprekplaats. 3) Voortgangsgesprek.Check:leertdedocenthetbeoogdevolgensdegeformuleerde doelstellingenenactiesuithetpopenzijndevrijgemaaktemiddelentoerijkend? 4) Functioneringsgesprek.Inprincipekanditgesprekalszodaniguitdecyclusverdwijnenalsde anderegesprekkenbeleidsmatigontwikkeldengeïmplementeerdzijn.de oude benaming functioneringsgesprek kanverwarringoproepen.hetfunctioneringsgesprekoudestijl pretendeerdeeentweezijdigecommunicatieinzichtebergendienietfunctioneelwas. 5) Beoordelingsgesprek.Inditgesprekwordtdedocentbeoordeeldopzijnwerkresultaaten ontwikkeldecompetenties. Hierondervindjeeenoverzichtvandedoelenenopzetvandegesprekkenafzonderlijk,hoejeje hieropkuntvoorbereidenenwelkeactiviteitenjevoorennahetgesprekmoetondernemen. 7
HETSTARTGESPREK DOELEN DedocentweetwatdeIPBgesprekscyclusinhoudt,wathijkanverwachtenenwater vanhemverwachtwordt. Dedocentheefteenduidelijkbeeldvanderichtingwaarindeschool(afdeling,team)zich ontwikkelenenwelkerolentakenhijdaarbinnengaatvervullen. Devereistecompetentieszijndoorteamleiderendocentbeoordeeld. Deleidinggevendeendocentkiezensamen1ofenkelecompetentiesdiededocentde komende3jaarverdergaatontwikkelen.dezeafspraakwordtsmartuitgewerktinhet POP. Deleidinggevendeendocenthebbenconcreteafsprakengemaaktvoordevolgende gesprekken,hetopstellenvanhetpopenhetvervaardigenvanhetportfolio. Tijdenshetstartgesprekkomendevolgendepuntenaandeorde: a) Decompetentiesvandedocentinrelatietothetschoolplan welkecompetentiesgaatdedocentverderontwikkelenzodathijpositiefbijdraagtaan deuitvoeringvanhetteamplan? b) DeSBL competentiesvoorhetdocentschap(ziebijlage1) welkesblbeheerstdedocentvoldoendeenwelkecompetentiesgaathijverder ontwikkelen? c) Deloopbaanwensenvandedocent Watzijndeloopbaanwensenvandedocent,watheefthijnodigomdezetekunnen realiserenenwatenhoekandeschoolhierbijondersteunen? d) Hetfunctionerenvandedocent watzijndekernproblemenenwatzijndewensent.a.v.hetoplossenvanblokkadesom optimaaltekunnenfunctionerenvandedocent?(wanneerditpuntgrootis,parkeer hetdanenneemdepuntenmeenaarhetfunctioneringsgesprek) VOORBEREIDING (hetdoen)verzamelenvaninformatieuitverschillendebronnenenmetverschillende instrumenten(ziebijlage2) uitnodiging inlezen,zonodiginformatieinwinnenbijcollega soverdedesbetreffendedocent. DEAGENDA 1) Deopening:stelwederzijdsvastmetwelkedoelenditgesprekgevoerdgaatwordenen bepaaldeagenda 2) hetfunctionerenvandedocent:inventariseerwatdekernproblemenenwensenzijnvande docentt.a.v.hetoplossenvanblokkadesomoptimaaltekunnenfunctioneren. 3) stelvastwelkegegevens(feedback,scans,etc.)dedocentheeftgebruiktomtekomentotzijn zelfevaluatie. 4) komtotovereenstemmingoverdepreciezerol/functievandedesbetreffendedocent binnenteamen/ofvakgroep 5) beoordelenvandecompetenties Voorhetbeoordelenvandecompetentiesopbasisvanbewijzenvandedocentmaakje gebruikvandestarr methode:percompetentiesteldevolgendevragen: 8
COMPETENTIE: Situatie Watspeeldeer? Taak Watwarenjetaken? Activiteiten Wathebjeconcreetgezegdofgedaan? Resultaat Watgebeurdeerdaarna? Reflectie Hoekijkjehieropterug?enhoezoujehetindetoekomstweerzodoen? 6) Steldeloopbaanwensenvandedocentvastenbekijkhoedezeeventueelbinnenschool gerealiseerdkunnenworden 7) Stelsameneenbeperktaantalcompetentiesvastdiededocentindekomendetweejaar verdergaatontwikkelen 8) Leergemeenschap Bespreekdemogelijkheidombepaaldecompetentiesteontwikkeleninsamenwerkingmet anderen.(ziebijlage4) 9) Portfolio Decompetentiesdiededocentbeheerstneemthijopinzijnportfolio.Samenbespreken julliedegewensteopbouwvaneenportfolio 10) Ganaoferzakenonbesprokenzijngeblevendiededocentofjijhadwillenbespreken.Check ofhetgesprekaandeverwachtingenvoldeedvanjegesprekspartner. NAZORG dedocentmaakthetafsprakenlijstje,jijkeurthetgoed dedocentmaaktzijnpopenstuurthetnaarjou 9
10 HETPOP GESPREK DOEL POPvaststellen N.a.v.deconclusiesuithetstartgesprekmaaktdedocenthetPOP.Eentoepasbaarmodelishet volgende.deuitkomstisdeelssituationeelbepaald.tochisteanalyserenhoeiemandtotcompetent gedragkomtdoornategaanwelkekennisnodigisenwelkevaardigheden(kunnenenkennen), welkedrijfvereniemandheeft(willen)enhoeiemandquapersoonlijkheidinzijnwerkstaat.de optelsombepaalthoeeninwelkemateeencompetentieontwikkelingmogelijkis. Daarbijsteltdedocenteenactieplanopomzijnontwikkelingsdoelenbinnentweejaartebereiken. DitPOPisaanleidingvoorhettweedegesprekindecyclus;hetPOP gesprek. InditgesprekkomjijmetdedocenttotSMARTafsprakenomdegesteldedoelentebehalendie passenbinnendemogelijkhedenvandeschool. ziebijlage4vooreenvoorbeeldpop ziewww.vanlooenpartners.nlvoorwerkboekpop NAZORG dedocentstuurtdeaanpassingeninhetpopdoor JijkeurthetPOPofficieelgoed dedocentmaaktdeactiesinzijnpopconcreetenhoudtjouopdehoogte tussenhetpopgesprekenhetvoortgangsgesprekinformeerjijgeregeldbijdedocenthoe hetmetzijnleerdoelengaat. Competentie: kennen zijn willen kunnen situatie ervaring,aanleg, leervoorkeuren &aanleg Competentgedrag
HETVOORTGANGSGESPREK DOEL monitorenuitvoeringpop Gemiddeldvindtertweekeerperjaareenvoortgangsgesprekplaats. CentraalstaatdevoortgangvanhetPOP: zijndeschoolendedocentinstaatomdeafsprakeninhetpopnatekomen? zijnerbelemmeringendiehetbereikenvandedoelstellingenindewegstaanenwatmoetende schoolendedocentdoenomdezebelemmeringenwegtenemen? Hetverslagvandezegesprekkenzalveelalkortzijn.Ookditverslagwordtopgestelddoorde medewerker,tergoedkeuringvoorgelegdaandeleidinggevendeentoegevoegdaanhetpop. FUNCTIONERINGSGESPREK DOEL Hetdoelvanhetfunctioneringsgesprekisom,inaanwezigheidvanjeleidinggevende,hardopnate denkenoverjeeigenfunctionerenenzoeenaantal liefstzoconcreetmogelijke puntenter verbeteringvanjeeigenfunctionerenteformuleren. Hierondervolgendebelangrijksteonderwerpendietijdenseenfunctioneringsgesprekaandeorde komen.hetiswenselijkdatjevoorafzelfnadenktoveronderstaandeitemsenovereventuele anderezakendiejetertafelwiltbrengen.alsjepuntenwiltagenderen,kunjedatvoorafmelden. Vanhetfunctioneringsgesprekwordteenverslaggemaakt. Hetfunctioneringsgesprekisgerichtopzowelverledenalstoekomst.Hetisopeenbepaaldemanier gelijkwaardig:jewisseltfeedbackuit. Onderwerpenkunnenzijn: 1. welbevindeninhetwerk 2. evaluatieopgedragentaken 3. Wensenvoorloopbaanontwikkelingendeskundigheidsbevordering: 4. Opmerkingenoverdeorganisatie/personeelsbeleid/schoolleiding 11
HETBEOORDELINGSGESPREK DOELEN verbeterenvanhetfunctioneren,presterenendemotivatievandedocent hetoptimaalbenuttenvandecapaciteitenvandedocent hetformulerenvanarbeidsvoorwaardelijkebeslissingen Jijalsleidinggevendespreekteenoordeeluitoverjeteamledenenaanditoordeelzijnconclusies verbonden.omditgoedtekunnendoen,zijnrandvoorwaardenenspelregelsontwikkeld.eengoede voorbereidingbijelkipb gesprekvanbelang.bijditgesprekisdevoorbereidingnogbelangrijker, omdathetzwaardererechtspositioneleen/ofjuridischegevolgenkanhebben. RANDVOORWAARDENENSPELREGELS Competentieprofielenperfunctieoffunctiebeschrijving AanhetbeginvandeIPBgesprekscyclusmoetduidelijkzijnvoorallepartijenwatervanelkaarwordt verwacht.hiervooriseenactueelcompetentieprofielofeenformeelvastgestelde functieomschrijvingnoodzakelijk. Beoordelengeenincident Beoordelenmaggeenincidenteleaangelegenheidzijn.Voorkomdatpasopheteindvande beoordelingsperiodeeenoordeelwordtgeveld.dedocentmoetregelmatigfeedbackkrijgenover zijnfunctioneren.hetbeoordelingsgesprekiseensamenvattendgesprek. Alleenwaarneembarezakenbeoordelen Uitsluitenddewaarneembarewijzevanfunctie uitoefeningentoerekenbarezakenzijnonderwerp vanbeoordeling.ermoetsprakezijnvanfeitelijkewaarnemingen,opvermoedensofaannamesmag nietwordenbeoordeeld. Vastleggenbeoordelingsgesprek Hetbeoordelingsgesprekzelf,heteindoordeelendegemaakteafsprakenmoetenworden vastgelegd.erbestaandangeenmisverstandenoverdebasisvoordevolgendebeoordelingsperiode. Bezwaarenberoepsmogelijkheden Zekeralserarbeidsvoorwaardelijkebeslissingenopbasisvandebeoordelinggenomenworden, moetenerbezwaar enberoepsmogelijkhedenzijn.ermoeteenheroverweginggemaaktkunnen worden.bijblijvendeonenigheidmoeteenonafhankelijkederdedebeoordelingopzorgvuldigheid enrechtvaardigheidkunnentoetsen. Integraletoepassing Hetbeoordelingsgesprekmoeteenvandeonderdelenzijnvanhetpersoneelsbeleidenmagnietals losstaandinstrumentgehanteerdworden. VOORBEREIDING Informatieinwinnenoverdedesbetreffendedocent(ziebijlage2voordeverschillendebronnen)het gaatomfeitenwaaruithetfunctionerenvandedocentblijkt. Verdiepjeindebeoordelingscriteria,neemhetcompetentieprofielvandedocenten verzamelbewijs(onderbouwing,voorbeelden)omdezetekunnenbeoordelen.jekunt gebruikmakenvanwaarderingsschalenwaarbijjebijvoorbeeldopeenschaalvanvijfpunten aangeeftofiemandcompetentgedragvertoont.eénstaatdanvoorzeerbenedendemaat envijfvooruitmuntend. NeemhetPOPvandedocent,bekijkdegesteldedoelstellingenenbeoordeelderesultaten enverbindtdaarconsequentiesaan. 12
Informeerdedocentbijtijdoverhetbeoordelingsgesprekenhetdoelhiervan,jekan voorafgaandaanhetgesprekjeconcept beoordelingopschrifttoesturenzodatdedocent zichhieropkanvoorbereiden.steldeagendavoorhetgesprekopenstuurdezemeemetde uitnodiging. Bedenkvoorafgaandaanhetgesprekwelkegevoelensjijendedocentwaarschijnlijkgaan hebbentijdenshetgesprek.wanneerheteennegatievebeoordelingis,kanhetzozijndatde docentboosofverdrietigisendatjijeengevoelkrijgtdatjeeenonaardigwreedmensbent. Bedenkdemogelijkescenariosvoorafgaandaanelkgesprekzodatjenietovervallenwordt doordezeemotiesenjegemakkelijkerbijjezelfenjouwoordeelkanblijven. PROTOCOLBEOORDELINGSGESPREK 1. OPENING Jebeginthetgesprekmethetbenoemenvandedoelenvanhetgesprekenhetvaststellenvan deagenda.deonderdelenvandeagendavolgenuithetvolgende. 2. OORDEEL Tijdenshetbeoordelingsgesprekbeoordeeljedevolgendezaken: competentiesuithetbetreffendecompetentieprofiel depersoonlijkeontwikkeldoelstellingenuithetpop: vaststellenofdeontwikkeldoelstellingenzijngehaaldenzoniet:waaromofwaardoor niet? zijngemaakteafsprakennagekomen,zoweldoorjoualsleidinggevendealsdoorde docent:inzetintakenenprojecten,tegevenofteondervindenbegeleidingenz.. hebbendegemaakteafsprakenhetbedoeldeeffectgehad:versterkingvan competenties,verbeteringvanfunctioneren,vergrotingvanwelbevindenenz. hetfunctionerenvandedocentbinnenhetteam Beginditonderdeelinhetgesprekmethetuitsprekenvanjouwoordeel.Dedocentzietdit hoogstwaarschijnlijkalshetbelangrijksteonderdeelvanhetgesprekenisdaaropgefocust. Belangrijkeaandachtspuntenbijhetgevenvanjeoordeel: Geefopdegoedemanierfeedback,gebruikdeik boodschapenonderbouwje oordeelmeteigenwaarnemingenenmetfeitenzodatjeconcreetkanaangeven waaromjeiemandsfunctionerengoedofmindergoedvindt. Formuleerjeoordeelduidelijkennietverhullend.Zegmeteenwaarjeopdoelt enwelkpuntvaniemandsfunctionerenjenubespreekt.stavoorhetoordeel watjeuitspreektdaarmeeneemjejezelfendedocentserieus. Wordtijdenseenbeoordelingsgespreknietpersoonlijk.Spreekaltijdintermen vangedrag jijdoet ennooit jijbent. Draainietdevolgordevanbeurteninhetgesprekom;ditscheptverwarring.Jij begintmethetuitsprekenvanjouwoordeeloverdedesbetreffendecompetentieen daarnaheeftdedocentruimteomtereageren. 3.REACTIE Nahetgevenvanhetoordeelishetaandedocentomtereageren. Luistergoed,vraagdoor,vatsamen,heboogvoordegevoelensenemotiesvandedocent. 13
4.AFSPRAKEN Sluitiederbesprokenagendapuntafmeteenconclusieeneenconcreteafspraak.Diekunnen inhoudendeconsequentiedatdeschoolleidingnietverwiltmetdebetreffendedocent.inelk gevalisaandeorde:welkeactiewordterondernomen,doorwieenbinnenwelketermijn? Aanheteindvanhetgesprekheeftdedocentweernieuweontwikkelingsdoelengeformuleerd voorinzijnpopeninputvoorzijnportfolio. 5.AFRONDING Sluiteenbeoordelingsgesprekaltijdpositiefaf.Spreekaltijdjedankuitvoordeinzetvande medewerkertijdenshetgesprek.vatsamenwatisbesproken,welkeafsprakenerzijngemaakt enbespreeknadrukkelijkhoejullienusamenverdergaan. 14
PLANNING EENVOORBEELD WAT WANNEER ACTIVITEITENDOCENT ACTIVITEITEN LEIDINGGEVENDE Planning Uitnodiging Startgesprek. Verzamelengegevens tervoorbereiding startgesprek. Voerenvanhet startgesprek. Afsprakenn.a.v startgesprek UitnodigenPOP gesprek VoerenvanhetPOPgesprek NazorgPOP gesprek TussenPOPen Voortgangsgesprek Uitnodiging voortgangsgesprek Startschooljaar Alle voorbereidingen zijngetroffen 2wekenvoor gesprek. Vanafmoment versturen uitnodiging. Zie uitnodigingsbrief. Binnentwee wekennagesprek Directna Startgesprek Binnen3weken nastartgesprek Binnen2weken napopgesprek Elkaaropde hoogtehouden Binnen1ejaar vande gesprekscyclus Makenplanningvandete voerengesprekken(cyclusvan 2jaar) Briefmetuitnodigingnaar teamlidplusagendaen bijbehorendebronnen Zelfevaluatie inventariseren afsprakenuit voorgaande gesprekken Inventariseren overigeafspraken waaronder activiteitenplan kernteamc.q. afdeling/team Verzamelen gegevens360 feedback. Andererelevante gegevens. HETSTARTGESPREK Opstellenafsprakenlijst OpstellenPOP POP GESPREK POPaangepastnaar leidinggevendesturen Leidinggevendeopde hoogtehoudenvanje genomenstappen; Bv:startopleiding,vinden vansupervisor,afspraken metcollega sommeete lopen,etc. Zelfevaluatie Inventariseren afsprakenuit voorgaande gesprekken Inventariserenoverige afsprakenwaaronder activiteitenplan kernteamc.q. afdeling. makenvanscans /evaluaties/ed Afsprakenlijstgoedkeuren Brief/mailsturenmet uitnodiging POPofficieelgoedkeuren,gaaan deslagmetdeafgesproken acties Informerenhoehetervoorstaat metdeactiesgeformuleerdinde POP Briefnaarpersoneelslid 15
16 WAT WANNEER ACTIVITEITENDOCENT ACTIVITEITEN LEIDINGGEVENDE Verzamelengegevens tervoorbereiding gesprek Vanafmoment versturen uitnodiging Gegevensverzamelen overdevoortgangvan degemaakteafspraken Nagaanofdegemaakte afsprakenzijnnagekomenenhet gewensteeffecthebben Voeren voortgangsgesprek Zie uitnodigingsbrief VOORTGANGSGESPREK Neerslag voortgangsgesprek Binnentweeweken na voortgangsgesprek Opstellenkortverslag. Goedkeurenvanverslag. Uitnodiging Functioneringsgesprek Aanheteindvan heteerstejaar Brief/mailnaardocent Verzamelengegevens tervoorbereiding functioneringsgesprek Vanafmoment versturen uitnodiging Gegevensverzamelen overdevoortgangvan degemaakteafspraken Nagaanofdegemaakte afsprakenzijnnagekomenenhet gewensteeffecthebben Voerenvanhet functioneringsgesprek Ziebrief FUNCTIONERINGSGESPREK Neerslagvanhet functioneringsgesprek Binnen2wekenna functioneringsgesprek Opstellenkortverslag. Goedkeurenvanverslag. Uitnodiging voortgangsgesprek Aanhetbeginvan hettweedejaarvan decyclus Brief/mailnaardocent Verzamelengegevens tervoorbereiding gesprek Vanafmoment versturen uitnodiging Gegevensverzamelenover devoortgangvande gemaakteafspraken Nagaanofdegemaakte afsprakenzijnnagekomenen hetgewensteeffecthebben Voeren voortgangsgesprek Zie uitnodigingsbrief VOORTGANGSGESPREK Neerslag voortgangsgesprek Binnen2wekenna voortgangsgesprek Opstellenkortverslag. Goedkeurenvanverslag. Uitnodiging beoordelingsgesprek Aanheteindvande 2jaar Sturenmail/briefmetdaarin hetdoelvanhetgesprekende agendaeneventueelde conceptbeoordeling. Voorafgaandaanhet beoordelingsgesprekverzamelt uallerhandefeitenenbewijzen omdedocenttekunnen beoordelen Voerenvan beoordelingsgesprek Zie uitnodigingsbrief. BEOORDELINGSGESPREK Neerslag beoordelingsgesprek Binnen2wekenna gesprek Aldannietondertekenen vanopgemaakte beoordeling Definitiefvaststellenvande beoordelingenondertekenen.
GESPREKSTECHNIEKEN OmgoedeIPB gesprekkentevoeren,isdebeheersingvaneenaantalgesprekstechniekenvan belang. Hetvoerenvaneenbewustheldergesprekbegintmeteengedegenvoorbereiding. Weesjebewustvandevolgendezaken: i. jouwpersoonlijkeinvullingvanhetschoolleiderschap ii. Jeovertuigingen(bevorderendeènremmende) Devoorbereidingvanhetgesprek: iii. formuleereenheldereconcreteenspecifiekeboodschap iv. stastilbijdegevoelensdiehetgesprekjouenjegesprekspartner waarschijnlijkgaangeven Hetgesprek: v. jeluistertactief vi. jeschakelttussenverschillendegespreksniveaus vii. jegeeftgoedefeedback viii. jeweetomtegaanmet(dreigende)conflicten. Naderuitgewerkt: IBEWUSTZIJNVANEIGENLEIDERSCHAP Erzijnveelensterkverschillendewijzenomjeeigenleiderschaptedefiniërenenanalyseren.Het voertinditkaderteverdezedefinitieenanalysehiervormtegeven.bewustzijnvanjouwinvulling vanhetschoolleiderschapiswelvangroteinvloedopdeeffectiviteitvanjegesprekken.wevolstaan meteenverwijzingnaarenkelemethodenentechniekenindeliteratuurlijst. IIOVERTUIGINGEN Vansommigeovertuigingenhebjetijdensgesprekkenaltijdlastenanderebevorderende effectiviteitervanjuiststerk.eenanalyseervanvalteveneensbuitenditkader.wevolstaanmeteen verwijzingnaarenkelemethodenentechniekenindeliteratuurlijst.tijdensgesprekkenentrainingen kaneenbelemmerendeovertuigingmanifestworden.besprekingervanisdannodig.eenbekende envaakvoorkomendebelemmeringisdeovertuigingdatschoolleidersaltijdaardiggevonden moetenwordenomeffectieftekunnenfunctioneren. IIIBEKNOPT,HELDERENSPECIFIEKFORMULEREN Eengroteslaginheteffectievercommunicerenkanjeslaandoordeinhoud/deboodschapvante vorenteformuleren.watwiljenueigenlijkzeggen?jeboodschapisspecifiekenkernachtig. IVBEPAALHETGEVOELVOORAF Eenvanderedenenwaaromgesprekkennieteffectiefzijnisomdatweonstijdenshetgespreklaten leidendooronzeemoties. Bijvoorbeeld;wanneerjeeenslechtnieuwsgesprekmoetvoerenenjevoelttijdenshetgesprekdat jouwgesprekspartnervreselijkkwaadopjeis,hebjesneldeneigingomdeboodschapaftezwakken. 17
Naafloopvanhetgesprekblijfteenontevredengevoelomdatdeboodschapdiejewildevertellen nietisovergekomenenjenunogeenkeeringesprekmoetomhetalsnogtedoen. Wanneerjevantevorenstilstaatbijdegevoelensenemotiesdiejehoogstwaarschijnlijktijdenshet gesprekgaatervarenenookbijdievanjegesprekspartners,bereidjejezelfzovoordatjeemoties nietdeleidersvanhetgesprekworden. VACTIEFLUISTEREN Eenvandeeigenschappenvanleiderschapisactiefluisteren:eerstbegrijpen,danbegrepenworden. Voorkom: eenlichaamshoudingwaaruitblijktdatjenietgeïnteresseerdbentofdatjeeendefensieve instellinghanteert datjeoveremotiesheenstapt teveelvanuitjezelfin ofaanvult datjeopmerkingenmaaktdiejenietmeent datjedoetalsofjeluistert datjegaat napraten. EengoedemanieromactiefteluisterenenbijhetgesprekteblijvenisdeLSD methode; Luisteren Samenvatten Doorvragen. VINIVEAUSVANCOMMUNICATIE Communicatievindtplaatsopverschillendeniveaus. Gespreksniveau activiteit Inhoud doorvragen(wie,wat,waar,hoe) samenvatten procedure afsprakenmaken,regelsvaststellen, structuuraanbrengen,agenda proces sfeercreëren feedbackgeven reflecterenopgevoel confronteren Erwordenwoordenuitgewisselddiebetrekkinghebbenopinhoud,hetwat.Daarnaaststellenwe regelsenproceduresopwaarbinnendecommunicatieplaatsvindt.heteffectvandecommunicatie heeft(maar)voor7%metdezeniveaustemaken.deinhoudenderegelsmoetennatuurlijkwel helderenduidelijkzijn,echter93%vanheteffectvandecommunicatieheefttemakenmetdeweg waarlangsdecommunicatieplaatsvindt,hetzogenaamdeproces.datisdemanierwaaropmensen metelkaaringesprekzijnofweldeinteractieenheteffectvandecommunicatieophetgevoelvan mensen.ditnoemenwedanookhetniveauvangevoelofemotie.somsishetnodigkortafstandte nemenenjezelfwaartenemenindegesprekssituatieomtoteeninterventieinhetnoodzakelijke gesprektekomen.jekijktnietalleennaarjouwrolinhetgesprek.jebeoordeeltook:makende gespreksdeelnemerscontact,pratenzelangselkaarheen,isersprakevaneenprettiggesprekmet 18
eenontspannensfeerofhangtereenernstigesfeerrondhetgesprek?hetgaatdusvooralomde manierwaaropmenmetelkaarcommuniceert. Hetgevoelsniveautenslotte,heeftveeltemakenmethetinteractieniveau.Vragendiehierbijspelen zijn:watisheteffectvandecommunicatieopdepersonen,watvooremotiesroepthetgesprekop enookwatdoejemetdieemotiestijdenshetvoerenvaneengesprek?spreekjezeuit,houdjeze binnenofrationaliseerjezeweg? Effectiefcommuniceren Deeffectiviteitvandecommunicatiehangtmedesamenmetdemanierwaaropdegesprekspartners instaatzijnaftewisselenincommunicatieniveaus.daarwaardecommunicatiesoepelverloopt,is hetzinvolopinhoudsniveaumetelkaarteblijvencommuniceren.hetuitwisselenvanideeën, afsprakenenhetvoerenvandiscussieendialooghelptomeendoeltebereiken.endatisvaakde redenommetelkaaringesprektegaan. Verlooptdecommunicatienietvanzelf,daniservaakeenblokkadewaartenemenop interactieniveauofgevoelsniveau.decommunicatieverlooptslechtendeinhoudwordtsteeds mindereffectiefgedeeld. Procesgaatvoorinhoud Kortgezegdgaathetproces(deinteractieenhetgevoel)altijdvoorinhoudaangezieninhoudpas effectiefwordtalsdemenszichprettigvoelttijdensdecommunicatie.daartoeishetzinvol ontvankelijktezijnvoorhetprocestijdensgesprekken.jekuntjeo.a.devolgendevragenstellen tijdenshetvoerenvangesprekken: Begrijpenwijelkaar?(samenvatten) Watisdesfeer? Welketoonwordtgehanteerd? Welkeboodschapzitachterdeinhoudelijkeboodschap? Zeggenweechtwatwewillenzeggen? Watisernon verbaalwaartenemenbijdegesprekspartners? Ophetmomentdatersprakeisvaneennegatievesfeer,ladingofdeinhoudelijkeboodschapisniet congruent metdemanierwaaropdeboodschapgebrachtwordt,danzalerspanningontstaan tijdenshetgesprek.effectiefcommunicerenhoudtindateraandachtbesteedwordtaande spanningdoordezetebenoemen.jegeeftwoordenaandespanningenbenoemtzonderoordeel watjewaarneemt. Jekuntjevoorstellendateffectiefcommunicerenaltijdbijjezelfbegint.Lukthetjouomtijdens gesprekkentekunnenafwisselenincommunicatieniveau,dankunjeookanderenondersteunendit toetepassen.hetideeis,datjeeerstzelfontvankelijkwordtvoordeprocessignalenwaarnajelater deanderkuntondersteunen. Ombewustteschakelentussendeverschillendeniveausennietdirecttereagerenopdeimpulsen, destimulus,ishetzaakjeeigenpauzeknoptevinden.tussendestimulusenjouwreactie,jouw responseziteenmoment.opdatmomentkanjijkiezenhoetereageren.doorjegesprekkengoed voortebereiden,hebjetijdenshetgesprekmeertijdoveromjebewusttewordenvandevrijheid diejehebtomjereactietekiezenenzoookdestuurmantezijnvanhetgesprek. 19
VIIFEEDBACKGEVEN Voordevolledigheidnogeensdebasisregelsvoorhetgevenvanfeedbackopeenrij: 1. Weesduidelijkdoordedetailstenoemenvanhetgedragenhetgevolgervan 2. Richtjeophetgedragnietopdepersoon 3. Suggereerduidelijkealternatieven 4. Controleerofdeontvangerhetbegrepenheeft 5. Geefdefeedbackdirect 6. Gebruikvragenomfeitenvasttestellen 7. Geefpositievetegenovernegatieveelementen VIIICONFLICTEN Somsishetgewoon eng omeengesprekvoortebereidenentevoerenwaarvanjenietweethoe hetafloopt.wordtjegesprekspartneremotioneelenmisschienheelboos?vindjehetvervelendom evenminderaardiggevondenteworden.hetisvanbelangjetijdensdevoorbereidingteberadenop demanierwaaropjemeteen(dreigend)conflictwiltomgaan.inonderstaandeoverzichtenvindje eenvijftalstrategieënendesituatieswaarinelkervanbijvoorkeurtoegepastkanworden. *Thomas Kilmanninstrument 20
BIJLAGE1:DOORSBLGEFORMULEERDECOMPETENTIES OVERZICHTCOMPETENTIES 1.Interpersoonlijkcompetent Bijinter persoonlijkcompetentgaathetomhetleidenenbegeleiden,stimulerenenconfronteren vanleerlingenenanderen.hierdoorontstaatereenklimaatwaarineenopencommunicatie,een vriendelijke,coöperatievesfeervanwederzijdsvertrouwenengezamenlijkheidontstaatmetalle actoren. Ditkunjezienaandevolgendeindicatoren: Dodocentvo: 1. communiceerteffectiefdoorhethanterenvanverbale(bijv.volume,tempo,articulatie,melodie) ennon verbaletechnieken(bijv.mimiek,uiterlijk,lichaamshouding) 2. beheerstenhanteertvaardighedenalsspreken,lezen,schrijvenenrekenen 3. bevorderteffectievecommunicatiedoorbijv.teluisteren,samentevattenendoortevragenop zowelinhoudalsbetrekkingsniveau 4. toontpersoonlijkebetrokkenheidenenthousiasmebijindividueleleerlingenengroepen 5. gaatprofessionele,persoonlijkerelatiesaanmetalleactoren 6. herkentenbenoemtgedragspatronenvanindividueleleerlingenendegroepenmaaktdeze inzichtelijkvoordeleerlingen 7. corrigeertongewenstgedragenwaardeertgewenstgedrag 8. motiveertzijnhandeleninbegrijpelijketaalaanleerlingen 2.Pedagogischcompetent Bijpedagogischcompetentgaathetomhetwelbevindenvanleerlingen,hetsignalerenvan ontwikkelings engedragsproblemen,hetontwerpen,uitvoerenenevaluerenvaneenbenaderingom groepenenindividuentebegeleiden.hierdoorontstaatereenveiligeleeromgevingenontwikkelen leerlingenzichtotzelfstandigeenverantwoordelijkepersonen,waarbijdevragen wiebenik? en watwilik? centraalstaan. Ditkunjezienaandevolgendeindicatoren: Dedocentvo: 1. biedteenveiligklimaatwaarinleerlingenendocentenelkaarrespectvolbehandelen 2. zorgtvooreenleersituatiewaarinleerlingeneeneigeninbrengkunnentonen 3. gebruiktopsystematischewijzedeinputvanleerlingeninhetonderwijsleerproces 4. stimuleerthetbesprekenvannormenenwaardentussenleerlingen 5. daagtleerlingenuitommeetedenkenoverhuneigenontwikkelings enleerprocessen 6. houdtrekeningmetverschillentussenleerlingenincultureel,sociaalenemotioneelopzicht 7. onderneemtwaarnodigactieomhetsocialeklimaatindegroepteverbeteren 8. signaleertenbenoemtontwikkelings engedragsproblemenbijleerlingenenverwijstzonodig door 9. voertinsamenspraakeenvastgesteldeaanpakbijontwikkelings engedragsproblemenuit. 10. verantwoordtpedagogischeopvattingenendegekozenaanpak 21
3.Vakinhoudelijkendidactischcompetent Bijvakinhoudelijkendidactischcompetentgaathetomontwerpen,aanbieden,begeleiden,evalueren vanleerprocessenbinnenhetvakdomein,enbijstellenvanleeractiviteitenzodanigdatditaansluitbij hetniveauendewerkwijzevanleerlingen.hierdoorontstaatereenkrachtigeleeromgevingvooralle leerlingen. Ditkunjezienaandevolgendeindicatoren: Ontwerpen:dedocentvo: 1. zorgtvoorbetekenisvolleentoepassingsgerichteleeractiviteiten 2. ontwerptverschillendeleertrajectenomtegemoettekomenaanverschillentussenleerlingen 3. ontwerptzowelindividuelealsgroepsactiviteiten 4. ontwikkeltbeoordelingsinstrumenten 5. gebruiktschriftelijke,audiovisueleendigitaleleermiddelenomleerdoelentebereiken 6. pastbestaandeleermiddelenzelfaanenbreidtzeuitmeteigeninbreng(vragen,suggesties, voorbeelden) Aanbieden:dedocentvo: 7. geefteenheldereopbouwindeleerstofaan 8. maaktactiefgebruikvanvoorkennisensluitaanbijdebelevingswereldvanleerlingen 9. hanteertverschillendewerkvormenomtegemoettekomenaanverschillentussenleerlingen(de leerstijlenvanleerlingen,niveauenwijzevanwerken) 10. schakeltwaarnodigtussentheorieenpraktijkencombineertdaarbijoogvoordetailmet overzicht 11. verwerktactualiteitenpraktijkindeonderwijsactiviteit Begeleiden:dedocentvo: 12. stimuleertdeleerlingomzelfzijnleerprocesvormtegeven 13. ondersteuntdeleerlingeninhunleerproces,doorleervragenen problementesignaleren,te benoemeneneroptereageren 14. reflecteertsystematischhetleerprocesmetdeleerlingenopresultatenenbijbehorendproces 15. analyseert(vakspecifieke)leerproblemenenspeeltadequaatdaaropinmetgerichteopdrachten en/ofvragen Vakdomein:dedocentvo: 16. legtrelatiestussendeleerinhoudenvanzijnvakdomeinendievanverwantevakken 17. staatbovendestof 18. gebruikthuidigetoepassingenvanzijnvakgebied 19. verantwoordtdefunctiesvanhetvakindeontwikkelingvandeleerlingen Evalueren:dedocentvo: 20. evalueerthetleerprocesendeleerresultatenvanleerlingen 21. verantwoordtzijnvakdidactischeopvattingenendegekozenaanpak 22
4.Organisatorischcompetent Bijorganisatorischcompetentgaathetomhethanterenvanconcrete,functioneleproceduresen afspraken,hetorganiserenenfaciliterenvanhetlerenvanleerlingenenhetbewakenvande planning.hierdoorontstaatereenoverzichtelijke,ordelijkeentaakgerichteleeromgeving. Ditkunjezienaandevolgendeindicatoren: Dodocentvo: 1. geeftduidelijkaanwatdeinhoud,vorm,structuurenrelevantievande(onderwijs)activiteitis 2. isconsequentinhethanterenvanregelsenafspraken 3. maaktafsprakenoverdetakenvandeleerlingenengeeftaanwelkeondersteuningzijvande leerkrachtkunnenverwachten 4. steltprioriteitenenverdeeltdebeschikbaretijdefficiënt,zowelvoorzichzelfalsvoorde leerlingen 5. weetomtegaanmetbeperktemogelijkhedenvandeleeromgeving,enbeschiktbijknelpunten overalternatieven 6. bewaaktdeplanningsamenmetdeleerlingen 7. verantwoordtzijnopvattingen,aanpakvanklassenmanagementendeorganisatievanzijn onderwijs 5.Competentinhetsamenwerkenmetcollega s Bijhetcompetentsamenwerkenmetcollega sgaathetomhetdelenengebruikenvaninformatie, hetconstructiefbijdragenaansamenwerkingssituaties,hetgevenenontvangenvancollegiale consultatiezodateenharmonieuzewerksfeerontstaat.zokaneeniedereeneffectievebijdrage leverenaaneengoedpedagogisch,didactischwerkklimaatbinnendeschoolorganisatie. Ditkunjezienaandevolgendeindicatoren: Dedocentvo: 1. steltteambelangboveneigenbelang 2. vraagthulpvanenbiedthulpaancollega s 3. stelteigengrenzenvast:isduidelijkoverwathij(niet)wilofkan 4. neemtverantwoordelijkheidvoordetaak(vananderen) 5. werktvolgensdeindeorganisatiegeldendeafspraken,proceduresensystemenzoalsbijv. leerlingvolgsysteemenkwaliteitszorg 6. leverteenbijdrageaandeontwikkelingenverbeteringvanzijnschool 7. verantwoordtzijnopvattingenenwerkwijzeaangaandesamenwerkenmetcollega sbinnende schoolorganisatie 23
6.Competentinhetsamenwerkenmetdeomgeving Bijhetcompetentsamenwerkenmetdeomgevinggaathetomhetonderhoudenvangoede contactenmetoudersofverzorgers,anderemenseneninstellingendietemakenhebbenmetde zorgvoordeleerlingen.hierdoorwordtopeenrealistischeenconstructievemaniereninhetbelang vandeleerlingenoverhunontwikkelinggesprokenenwordeneventueleproblementijdigonderkend enopgelost. Ditkunjezienaandevolgendeindicatoren: Dedocentvo: 1. hanteertrelevantegespreksvaardighedenen technieken(bijv.slechtnieuwsgesprek, adviesgesprek) 2. raadpleegtalaanwezigeinformatie,registreertnieuweinformatieensteltandereninde gelegenheidhiergebruikvantemaken 3. geeftaanoudersenanderebelanghebbendeninhetbelangvandeleerlinginformatieendoetdit metrespect 4. verantwoordtzijnprofessioneleopvattingen,werkwijzeenbenaderingaanoudersenandere belanghebbendenenpastingezamenlijkoverlegzonodigzijnwerkaan 7.Competentinreflectieenontwikkeling Bijreflectieenontwikkelinggaathetomeenduidelijkbeeldtekrijgenvandeeigenprofessionele bekwaamheideneenplanmatigebijstellingdaarvanmetgebruikmakingvanactueleontwikkelingen inheteigenberoep.hierdoorontwikkeltdedocentzichsteedsverderenontstaatereenbalans tussentijd,kwaliteitenwerk. Ditkunjezienaandevolgendeindicatoren: Dedocentvo: 1. beschrijftgerichtopdefeitelijkesituatiesdeeigenkwaliteitenbeperkingen 2. reflecteertsystematischopeigengedragenbetrektinzijnreflectiedefeedbackvananderen 3. weetaantegevenopwelkepuntendeeigencompetentie(ontwikkeling)verbeterdkanworden 4. werktopeenplanmatigemanieraanzijneigenontwikkeling 5. stemtzijnontwikkelingafophetbeleidvandeschool 6. isflexibelenstressbestendig:pastzichaanveranderendeomstandighedenaanenbeschiktover alternatieven 7. volgtnieuweontwikkelingenrondzijnvakendocentschapopdevoet 8. staatopenvooranderevisiesenideeënenprobeertdiedaadwerkelijkuit 9. brengtonderwoordenwathijbelangrijkvindtinzijndocentschapenvanwelkewaarden,normen enonderwijskundigeopvattingenhijuitgaat 24
BIJLAGE2 BRONNENTERVOORBEREIDINGVANDEGESPREKKEN Hetisvanbelangdatzoweljijalsleidinggevendealsdedocentzichgoedvoorbereidenopde verschillendegesprekkenindegesprekscyclus.vooreengoedevoorbereidinghebbenjulliebeiden informatienodigoverdecompetentiesvandedocentenzijnfunctionerenendevereiste competentiesvandefunctiebinnenhetteam.bronnenkunnenzijn: beleidsplannen competentieprofielen (indienaanwezig)hetvorigepopenhetdaarinbehaalderesultaat administratiefverwerkteresultaten overzichtvanwerkzaamheden Defunctiebeschrijvingvandemedewerker,detaakomschrijving,hetoverzichtvan lesgebondenenniet lesgebondentaken. 180º/360ºfeedback eigenwaarnemingenenverslagen/aantekeningendaarvan zelfevaluatie LED enquete SBL Quickscan SBL feedbackscan 25
BIJLAGE3 ZELFEVALUATIE/VOORBEELD Hieronderzijndeschoolbredeenfunctiespecifiekecompetentieseneenoperationaliseringervan opgenomen. Bijhetinvullenvandelijstkuntunagaaninhoeverreeenuitspraakopuvantoepassingis. Daarwaarbepaaldetakendoormeerderepersonenwordenverricht,gaathetbijde (zelf)beoordelingoveruweigenaandeel.hetisdebedoelingdatuopallecompetentiesuitspraken doet. Deuitspraakdieudoetgaatdoormiddelvanhetaangevenofheteensterkpunt,gaatvoldoende, kanbeterofmoetbetervanuzelfis. Klantgerichtheid sterkpunt gaat kanbeter moetbeter voldoende Maaktduidelijkeafsprakenenzorgtvooreenfollow up Lostsnelenalertklachtenvanklantenop Toontduidelijkbegripvoordewensenenbehoeften vaneenklant. Geefteenhelderbeeldvanwatmenoverenweermag verwachten. Doetvoorstellendiegeheelaansluitenbijdebehoeften vandeklant. Meldtgemaaktefoutenenneemtuiteigenbeweging stappenomdeschadetebeperken. Kwaliteitsgerichtheid sterkpunt gaat voldoende kanbeter moetbeter Isactiefindeverbeteringvanmaterialenen gebouwen. Doetvoorstellenomdekwaliteitvanheteigenwerken dematerialenteverbeteren. Doetactiefmeeinhetteam. Stimuleertanderedoorvoorbeeldgedrag. Reageertopklachtmetpromptherstel,zonder defensiefgedrag. Werktvolgensdeovereengekomennormenen waardenvandeorganisatie. 26
Zelfontwikkeling/leervermogen sterkpunt gaat voldoende kanbeter moetbeter Vraagtfeedbackenwileenoordeelvananderenover heteigenfunctionerenenstelthetfunctionerenbij. Heefteenplanvooreigenverdereontwikkeling gebaseerdopsterkte/zwakteanalyse. Gebruiktnetwerkeneneigenmethodenomaan informatietekomendieindewerksituatietoepasbaar is. Pasthetgeleerdeincursussenoftrainingentoe. Zoektsituaties,takenenopdrachtendiegeschiktzijn omrelevanteervaringenoptedoen. Kiestgemakkelijkverschillendewerkwijzenomeen zelfdeofeenbeterresultaattebereiken. Samenwerken sterkpunt gaat voldoende kanbeter moetbeter Helptbijhetoplossenvanproblemenenconflicten. Vraagtcollega somtehelpenbijlastigetaken. Voertregelmatigoverlegmetcollega sbinnenen buitenhetvakgebied. Levertietsvaneigenbelangeninomeengezamenlijk resultaattebereiken. Isactiefbetrokkenbijhetoverlegendebesluitvorming vandeorganenwaaraanhij/zij deelneemt. Steuntvoorstellenvananderen.Bouwtdaaropvoortin derichtingvaneengemeenschappelijkdoel. 27
Stressbestendigheid sterkpunt gaat voldoende kanbeter moetbeter Blijftgoedfunctionerenondersnelveranderendeof belastendeomstandigheden. Blijftgestructureerdwanneerverschillendemensen tegelijkeenberoepdoenopdienstverlening. Blijfteffectieffunctionerenondertijdsdruk. Gaatgoedommetmomentenvanstilteof verwarring. Raaktbijernstigestoringoffoutnietinpaniek. Hersteltzichsnelbijtegenslagofpech. 28
BIJLAGE4 OVERZICHTONTWIKKELINGSACTIVITEITEN coaching Coachingisindekern:hetstimulerenvananderentotgroterezelfstandigheidenbetereprestaties. Eencoachzorgtervoordatdejehetbesteuitjezelfhaalt.Decoachrichtzichdaarbijinhetalgemeen opdekwaliteitenentalentenvandemedewerker.eenervarencollegakancoachen,een leidinggevendekandezerolopzichnemen.eenanderemogelijkheidistekiezenvooreenexterne coach.daarvoorkangekozenwordenalshetvanbelangisdatdemedewerkernietalleenwordt gecoachtophetbenuttenvanzijntalenten,maarookophetbesprekenvantwijfels,knelpuntenen belemmeringen.alsjebehoeftehebtaancoaching,bespreekditdaneerstmetjedirect leidinggevende. cursus Eencursusisvooralnuttigalsjeeentekortaankennishebtopbepaaldeterreinen.Hetisbelangrijk datjenaareencursusgaatdieeffectsorteert.informeervoorafgoednaardeinhoud,dedoelen,de doelgroependewerkwijzevandecursus.opdiemaniervoorkomjeteleurstellingen.jemanagerzal jealtijdvragenomachterafeenverslagtegevenvandemanierwaaropjethetgeleerdekan toepassenindepraktijk. leerproject Leerprojectenzijnoverhetalgemeenexperimenteleprojecten,projectenwaarinietsnieuwswordt uitgeprobeerd.jeleertnamelijkheelveelalsjezelfnieuweideeënkuntbedenkenenuitproberen. Aandachtspuntenbijleerprojectenzijn: Zorgdatjeeenduidelijke(leer)doelstellingeneenprojectopdrachthebt. Maakzelfjeeigenprojectplan. Weescreatiefinhetbedenkenvannieuweideeën. Pakderuimteomteexperimenteren. Sluitaanbijjecompetentieontwikkelingsplan. Organiseergesprekkenenreflectie. mentoring Medewerkersdienognietzolangineenbepaaldefunctiewerkzaamzijn,kunnenzichvaaksnelen gerichtverderontwikkelenonderbegeleidingvaneenmentor.eenmentorisoverhetalgemeeneen ervarencollega,diewerkbegeleidingbiedt.hetverdientaanbevelingdementorende(nieuwe) medewerkerveelsamentelatenwerken,waarbijzijregelmatiggesprekkenplannen.opdiemanier kandemedewerkervoorafgaandaanbepaaldewerkzaamhedenzijnleerdoelenformuleren,tijdens dewerkzaamhedenkanhijadviesvragenaandementor,enachterafgeeftdementorfeedbacken verdereontwikkelingsadviezen.bijmentoringishetvanbelangdatzoweldementoralsde medewerkertijdkrijgenvoordementorgesprekken. offthejobleren Offthejoblerenstaattegenoveronthejobleren.Hetomvatallevormenvanlerendienietopde werkplekzelfplaatsvinden.daarbijkanhetgaanomeencursus,trainingofopleiding.maarookom 29
hetbekijkenvaneenvideo,ofhetlezenvanzelfstudiemateriaal,etc.offthejoblerenismetname effectiefwanneerersprakeisvaneenkennistekort. Kunstafkijken Kunstafkijkeniseenvormvanlerendieveelhogeropgeleidenaanspreekt.Jevolgteenervaren collega,vooralobserverend.jenoteertjewaarnemingenendevragendiejewaarnemingen oproepenenbespreektdiesystematischmetjecollegaopafgesprokenmomenten.jeleertvooral doordatjenieuweinzichtenopdoetoverdemanierwaaropjewerkkuntbenaderen. 30
onthejobleren Onthejobleren,ookwelwerkplekopleidengenoemd,isopleidenindeeigenwerksituatieonder leidingvaneenmentor.vaakisditeenervarencollega,diehiervoorspeciaalisopgeleid. Werkplekopleidengebeurtnietadhoc,maaraandehandvaneenopleidingsplan.Bij werkplekopleidenhoortoverhetalgemeenzelfstudiemateriaal,waarindekennisstaatdienodigis voordetaakuitvoering.jeleertdetheoriezelfstandigenoefentdevaardighedentijdens praktijkopdrachtenonderleidingvaneenmentor.dementorheeftdebeschikkingovereen mentorenhandleiding. opleiding Onderopleidingverstaanwelangerlopendeleertrajecten,diealdannietresulterenineenofficiële kwalificatieofdiploma.hebjenietdejuistevooropleidingofmisjebepaaldeaspecteninje functioneren,ofvoeljejeergonzekerinjefunctie,dankanmenoverwegenjeeenopleidingtelaten volgen.somsishetooknuttiginhetkadervanloopbaanontwikkelingeenopleidingaantebieden. Demeesteopleidingenvergeneenflinkeinvesteringintijdengeld.Bespreekdaaromaltijdvooraf uitgebreidmetjemanagerwatdebetreffendeopleidingopmoetleveren,zowelvoorjezelfalsvoor deorganisatieenofeenopleidinghetantwoordisopjeontwikkelvraag. stage Stages enroulatiesystemen stimulerennietalleendeontwikkelingvanmedewerkers,maarook hetlerenvanelkaar.medewerkerskrijgeninzichtinanderefunctiesenandereafdelingen.bespreek metjemanagerjewensenendemogelijkheden. training Eentrainingonderscheidtzichvaneencursusdoordathetaccentbijeentrainingvooralopde vaardighedenligt. trainingpersoonlijkeeffectiviteit Alsbepaaldecompetentieontwikkelingenbelemmerdwordendoorpersoonlijkeeigenschappen, doorhet zijn,dankanhetzinhebbeneentrainingophetgebiedvanpersoonlijkeeffectiviteitte volgen.daarbijkanhetgaanomelementenalsassertiviteit,effectieverfunctioneren,persoonlijke ontwikkeling,timemanagementofstressmanagement.hetiswelbelangrijkdatjebereidtbentom jepersoonlijkfunctionerenteveranderen. uitvoerenvandetaak Isersprakevaneenvaardigheidstekort,daniseentraininglangnietaltijdnoodzakelijk.Het simpelweguitvoerenvandetaakkanhemalvoldoendevaardigmaken.hetuitvoerenvandetaak wordteengoedeontwikkelingsactiviteitalsjegekoppeldwordtaaneenmentorofeen buddy,met wiejedetaakvoorbereidtenevalueert. werkomstandighedenveranderen Nietzeldenstoktdecompetentieontwikkelingdoormotivatieproblemen.Demotivatieombepaalde werkresultatentebehalen,ofomeenbepaaldgedragtevertonen,hangtvaaksamenmetde 31
werkomstandigheden.daarbijkanhetgaanomdewerkbelasting,dewerkplek,decollega s,ofomde aardvandewerkzaamheden.analyseermetelkaarofenhoedewerkomstandighedenjemotivatie kunnenvergroten.maaksameneenoverzichtvandeknelpuntenenzoeknaarhaalbareoplossingen. zelfstudie(internet,video,boeken,artikelen,manuals,etc) Zelfstudieiseenvandegoedkoopsteontwikkelingsactiviteitendieerzijn.Zekerinhetgevalvaneen kennistekortisditdeeerstaangewezenontwikkelingsactiviteit.raadpleegervarencollega svoor goedezelfstudiebronnen. intervisie Intervisieiseenvormvandeskundigheidsbevorderingwaarbijmedewerkerseenberoepdoenop collega'sommeetedenkenoverpersoon enfunctiegebondenvraagstukkenenknelpuntenuitde eigenwerksituatie. Ditmeedenkengebeurtnietdoorhetaandragenvanoplossingen,maardoorhetstellenvanvragen omzometbehulpvaneigenanalytischenprobleemoplossendvermogenzichttekrijgenophet ingebrachteprobleemenhoehierintehandelen. supervisie Supervisieiseenleertrajectonderleidingvaneensupervisorwaarbijmethodischwordtingegaanop depersoonlijkeleervragendieiemandheefttenaanzienvanzijnofhaarwerk.hetiseenvormvan reflecterenopdeeigenwerkpraktijkenwerkstijl. Hetgeeftzichtopwelkesituatiesproblemenkunnenopleveren,waarditmeetemakenkanhebben, hoejeermeeomgaatenwelkealternatievenerzijn.ineensupervisiegesprekverkenjeenherkenje vastepatronenengajeopzoeknaardieperliggendemotievenenovertuigingen,omdatdiesturend zijn.nietalleenvoorjeeigenhandelenmaarookhoejeomgaatmetdiemensenomjeheen.zo wordendenken,voelen,willenenhandelengoedopelkaarafgestemd. Bijsupervisieligthetaccentophetleren.Deervarensupervisorbegeleidtjeomjeeigen werkervaringenzodanigteoverdenkenentedoorziendathetleidttoteenbeterfunctioneren,voor nuenindetoekomst. 32
BIJLAGE5 GESPREKSPROTOCOLLENENVERSLAGFORMULIEREN IPB GESPREKALGEMEEN Gespreksonderwerpen leidinggevende werknemer 1.voorbereiding hebbenleidinggevendeen werknemerbeidehet gesprekvoorbereid? 2.beschikbaretijd hoeveeltijdisvoorhet gesprekbeschikbaar? 3.functieprofiel welkeelementendaarvan moetenbesproken worden? 4.afsprakenvoorgaande gesprekken welkekomenterugopde agenda? 5.POPenportfolio zijndezebeschikbaarenzo ja:wateruitisvanbelang voorditgesprek? 6.anderedocumentatie zijnernogandere documentenvanbelang voorditgesprek? 7.samenvattend=>de agenda ishetvoorstelvolledigen akkoord? agendavoorstel: aanvullingenofopmerkingen 33