en Arbeidsmarktonderzoek De evolutie van het OSA-Arbeidsvraagpanel en nieuwe uitdagingen Marcel Kerkhofs Inleiding t.b.v. seminarie PASO in breder perspectief Brussel, 4 maart 2004
OSA: Organisatie voor Strategisch Arbeidsmarktonderzoek Algemeen Programma Onderzoeksprogramma voor sector Zorg & Welzijn Externe projecten
Algemeen Programma OSA Deelnemende partijen (financiers): 5 ministeries: SZW, OC&W, VWS, BZK en EZ 2 universiteiten: Universiteit van Tilburg en Universiteit Utrecht Taken: geïntegreerd onderzoeksprogramma dataverzameling arbeidsmarktrapportage in trendrapporten
Onderzoek Algemeen Programma Meerjaren Programma 2003-2006: Transitionele Arbeidsmarkt als centraal thema
Dataverzameling Arbeidsaanbodpanel (werknemers) Arbeidsvraagpanel (vestigingen van bedrijven en instellingen) Incidenteel Sinds 2003: specifieke samenwerkingsovereenkomst enquêtes met (bijv.: CBS over over gegevens keuzemogelijkheden voor dynamiek in en CAO s, variatie werkgevers in arbeidspatronen en zorgverlof, deeltijdwerk en deeltijdwensen bij werknemers)
OSA-Arbeidsaanbodpanel face-to-face interviews ruim 4000 interviews, uitval ± 30% onderwerpen: opleiding, werk, werkinhoud (beroepsdomein, beroepssector), kenmerken bedrijf, werkomstandigheden, inkomen, ziekteverzuim, tevredenheid, wensen over werktijd en aanstelling, veranderingen in voorafgaande 2 jaar,... Golf 1985 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 1985 4020 2622 1927 1430 1097 858 678 518 298 195 1986 1493 1012 713 581 472 349 266 127 96 1988 1525 1042 723 569 451 337 189 141 1990 1253 882 668 481 336 170 119 1992 1253 834 564 383 200 144 1994 1136 736 492 225 157 1996 1304 864 411 290 1998 1584 770 545 2000 1795 1048 2002 1955 Totaal 4020 4115 4464 4438 4536 4537 4563 4780 4185 4690
OSA-Arbeidsvraagpanel t/m 2001: face-to-face interview & schriftelijke vragenlijst vanaf 2003: drie gespreide telefonische interviews & schriftelijke vragenlijst 2000-3200 vestigingen per golf, uitval ± 50%
OSA-Arbeidsvraagpanel Recente onderzoeken op basis van OSA- Arbeidsvraagpanel: Trendrapport Vraag naar Arbeid 2002 (over golf 7) Leeftijdssamenstelling en bedrijfsprestaties (SEOR) Ziekteverzuim, bedrijfskenmerken en verzuimbeleid (CentER/AR) Technologische vernieuwing en productiviteit (TU-Delft) ICT en de organisatie van werk (ROA en MERIT)
Onderwerpen golf 8 vraagpanel Ronde 1 (voorjaar 2003) Ronde 2 (najaar 2003) Kenmerken organisatie Reorganisaties Bezettingsgraad Export, concurrentie en conjunctuur Gesubsidieerde banen R&D Huidige Knelpunten Toekomstverwachtingen Ontslagen en inkrimping Nieuw personeel, werving en vacatures Tijdelijk werk, uitzendwerk, ongeschoold werk Betaald overwerk Arbeidsmarktmaatregelen Ict Organisatie-aspecten
Onderwerpen golf 8 vraagpanel Schriftelijke vragenlijst (na 2003) Samenstelling personeelsbestand (naar geslacht, leeftijd, opleiding, uren en duur) Instroom, doorstroom en uitstroom van werknemers Cursussen Lonen: stand en ontwikkeling Financiële gegevens Ronde 3 (voorjaar 2004) Oudere werknemers Werknemers uit buitenland Kwalificaties Werkomstandigheden en ziekteverzuim Personeelsbeleid Kinderopvang, verlof, pensioen Prestatiebeloning Toekomstige knelpunten
Waarom zo? Waarom bedrijvendata? informatie vanuit andere invalshoek arbeidsmarkt kenmerken arbeidsorganisaties en personeelsbestand personeelsbeleid dynamiek van personeelsbestand job creation/job destruction financiële gegevens indicatie productiviteit knelpunten en toekomstverwachtingen bij werkgevers
Waarom zo? Waarom panel-design? volgtijdelijk herhaalde metingen, bijv. voor: ontwikkeling personeelsomvang/samenstelling loonontwikkeling op bedrijfsniveau plannen en verwachtingen acties en realisaties causale analyse, bijv. t.b.v. meting effectiviteit van beleidsmaatregelen
Waarom zo? Vragen en uitdagingen arbeidsvraagpanel: vestigingen of bedrijven benaderen? directeur of personeelsfunctionaris of financiële administratie? stratificatie steekproef is het op twee meetmomenten wel hetzelfde bedrijf? wat vragen? lengte en aantrekkelijkheid van vragenlijst respons en uitval
Waarom zo? Waarom nieuwe opzet (3 bellen)? kosten deelname-bereidheid (minder belastend, vaker contact) snellere beschikbaarheid gegevens per golf meerdere meetmomenten kwaliteit telefoonpanel Survey@
Waarom zo? Enkele voor deze aanpak specifieke problemen: uitval binnen golf mogelijk andere contactpersoon mogelijk verandering van aard van bedrijf schriftelijke vragenlijst en respons
Waarom zo? Nieuwe denkrichtingen: rol internet koppeling aan registratiebestanden (koppeling aanbod aan vraag-data)