*13vra00015* 13vra00015 Voorstel Gemeenteraad Datum B&W vergadering: 16-04-2013 Datum Raadsvergadering: 23-05-2013 Afdeling: Directie Raadscie: Inwonerszaken Steller: P.H. de Jonge Onderwerp Uitvoering van de Wet werk en bijstand in de gemeente Beek Korte inhoud In het rapport Verdiepingsonderzoek Turn Around Vixia (Ernst en Young, november 2011) is een basis gelegd voor vier uitvoeringsscenario s in het kader van de Wet werk naar vermogen (Wwnv) in de Westelijke Mijnstreek. Deze scenario s zijn: 1. zelfstandige uitvoering Wwnv en een Gemeenschappelijke Regeling (GR) voor beschut werk (Wsw); 2. een regionale uitvoeringsorganisatie voor Wwnv en Wsw; 3. twee regionale uitvoeringsorganisaties: ØØn voor Wwnv en ØØn voor beschut werk; 4. inkoopmodel Wwnv bij Sittard-Geleen en een GR voor beschut werk. Naar aanleiding van dit rapport heeft de gemeente Sittard-Geleen een Plan van aanpak Wet werken naar vermogen opgesteld, waarin scenario 4 nader is uitgewerkt. In de regiegroep Arbeidsmarktbeleid (onder aansturing van de stuurgroep Arbeidsmarktbeleid) werken de gemeenten Beek, Stein, Schinnen en Sittard-Geleen toe naar het maken van samenwerkingsafspraken. Dit heeft geresulteerd in de Beslisnota Samenwerking Sociale Zaken Gemeenten Stein, Beek, Schinnen en Sittard-Geleen. Daarnaast heeft ons college nader onderzoek laten doen door BMC naar de mogelijkheden van scenario 1 en het daarvan afgeleide zogeheten scenario 1b. Scenario 1b betreft samenwerking op het gebied van de Wwnv tussen de gemeenten Beek, Schinnen en Stein. De scenario s 2 en 3 worden in geen van de gemeenten in de Westelijke Mijnstreek nader uitgewerkt. In navolging van het advies van BMC wordt geadviseerd om te kiezen voor scenario 4, mits de financiºle en formatieve risico s geminimaliseerd worden. Daarvoor zal nadere onderhandeling met de gemeente Sittard-Geleen nodig zijn. Aanleiding In het rapport Verdiepingsonderzoek Turn Around Vixia (Ernst en Young, november 2011) is een basis gelegd voor vier uitvoeringsscenario s in het kader van de Wet werken naar vermogen (Wwnv) in de Westelijke Mijnstreek. Deze scenario s zijn: 1. zelfstandige uitvoering Wwnv en een Gemeenschappelijke Regeling (GR) voor beschut werk (Wsw); 2. een regionale uitvoeringsorganisatie voor Wwnv en Wsw; 3. twee regionale uitvoeringsorganisaties: ØØn voor Wwnv en ØØn voor beschut werk; 4. inkoopmodel Wwnv bij Sittard-Geleen en een GR voor beschut werk.
Naar aanleiding van dit rapport heeft de gemeente Sittard-Geleen een Plan van aanpak Wet werken naar vermogen opgesteld, waarin scenario 4 nader is uitgewerkt. In de regiegroep Arbeidsmarktbeleid (onder aansturing van de stuurgroep Arbeidsmarktbeleid) werken de gemeenten Beek, Stein, Schinnen en Sittard-Geleen toe naar het maken van samenwerkingsafspraken. Dit heeft geresulteerd in de Beslisnota Samenwerking Sociale Zaken Gemeenten Stein, Beek, Schinnen en Sittard-Geleen. Daarnaast heeft ons college nader onderzoek laten doen naar de mogelijkheden van scenario 1 en het daarvan afgeleide zogeheten scenario 1b. Scenario 1b betreft samenwerking op het gebied van de Wwnv tussen de gemeenten Beek, Schinnen en Stein. De scenario s 2 en 3 worden in geen van de gemeenten in de Westelijke Mijnstreek nader uitgewerkt. Ons college heeft BMC opdracht gegeven een advies uit te brengen met betrekking tot de scenario s 1, 1b en 4. Na het controversieel verklaren van de Wwnv is besloten toch door te gaan met het onderzoek door BMC, omdat het uitvoeringsvraagstuk ook met betrekking tot de Wet werk en bijstand actueel is en er naar verwachting in 2014 een aangepaste of nieuwe Wwnv in zal gaan. Uitgangspunt bij het nu voorliggende is de huidige Wet werk en bijstand (Wwb). Overwegingen Inhoudelijke overwegingen In algemene zin kan gesteld worden dat uit onderzoek blijkt dat er geen ideale omvang is voor zelfstandig uitvoeren of samenwerken. In de keuze om al dan niet samen te werken is het belangrijk af te wegen in hoeverre de gemeente tevreden is over de resultaten en de kosten, welke kansen de gemeente ziet in zelfstandige uitvoering of samenwerking en welke noodzaak en wens er bestaat tot samenwerking. Niet minder belangrijk is het vertrouwen dat samenwerkingspartners in elkaar hebben en hoe de verantwoordelijkheden en beslissingsbevoegdheden onderling geregeld zijn. Inmiddels hebben de gemeenten Stein en Schinnen laten weten dat de uitvoering van scenario 1b voor hen geen optie is. Hierdoor zal de keuze voor een uitvoeringsscenario zich concentreren op de scenario s 1 en 4. Hieronder worden de twee scenario s op basis van het rapport van BMC, de Beslisnota Samenwerking Sociale Zaken Gemeenten Stein, Beek, Schinnen en Sittard-Geleen d.d. 7 september 2012 en de brief van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Sittard-Geleen van 14 december 2012 vergeleken. Dienstverlening Scenario 1 Scenario 4 eerste aanspreekpunt voor de klant alle aanspreekpunten voor de in Beek; ook dienstverlening in Sittard-Geleen klant met Wwb-uitkering in de gemeente Sittard-Geleen. een contactpersoon per klant een contactpersoon per klant generalistisch klantmanagement gespecialiseerd klantmanagement dienstverlening zowel in Beek als in Sittard-Geleen uitvoering alle dienstverlening in Sittard-Geleen Organisatie relatief kwetsbare schaalgrootte relatief weinig ruimte voor kwalitatieve verdieping en specialisatie schaalgrootte relatief minder kwetsbaar relatief meer ruimte voor kwalitatieve verdieping en specialisatie huisvesting geheel in Sittard- Geleen
Aansturing, beleid en bestuurlijke herkenbaarheid Uitvoeringskosten Kosten behoud taken in Beek Kosten sociaal plan over te hevelen formatie Bijkomende kosten Risico Personeel Eenmalige frictiekosten Indirecte en frictiekosten - 3 - Scenario 1 Scenario 4 volledige bestuurlijke en ambtelijke volledige bestuurlijke verantwoordelijkheid en zeggenschap; verantwoordelijkheid en zeggenschap sturing op uitvoering via contractafspraken directe invloed beleidsmatig invloed, uitvoeringsbeleid bij samenwerkingsverband; alleen overdracht van beschikkingsbevoegdheid kans op bestuurlijke herkenbaarheid het kleinst kans op bestuurlijke herkenbaarheid het grootst rechtstreekse relatie bestuur en contractafspraken ambtelijke organisatie (gevoel van grip) afspraken rechtstreeks tussen bestuur en management Beek rings)- heldere en meetbare (uitvoe- afspraken Totale uitvoeringskosten inclusief BB niet-wwb cliºnten, langdurigheidstoeslag niet-wwb cliºnten, schuldhulpverlening, BBZ/IOAZ en minimabeleid 547.850 + 41.720 + 142.999 (kosten inhuur schuldhulpverlening, IMK, Cannock Chase, Werkcoach en Begeleidingskosten Participatiehuis) + 20.000 (frontoffice Beek) = 752.569 Totale uitvoeringskosten inclusief BB niet-wwb cliºnten, langdurigheidstoeslag niet-wwb cliºnten, schuldhulpverlening, BBZ/IOAZ en minimabeleid 650.114 + 65.841+ 6.000 = 721.955 (+ meerprijs bij afwijkend lokaal beleid en frontoffice in Beek pm) - 25.000 (0,3 fte contractmanager c.q. bestuurlijk adviseur) - 35.000 (vergoeding voor het verschil in salariºring voor de duur van 8 tot 10 jaar) 34.721 (Onderhoud en beheerkosten ICT) - 65.000 (niet overnemen personeel) - 86.201(kosten Sittard-Geleen) Pm (digitaliseren archief Beek) 458.423 458.423-42.000 (Beëindigen ICT-applicaties) - 14.000 (Beºindigen abonnementen) - 25.000 (Procentueel aframen exploitatiebudgetten die be nvloedbaar zijn, zoals papierkosten, koffiekosten, kopieerkosten, opleidingsbudget etc.) = 377.423 Totale kosten 1.210.992 1.194.099 structureel + ± 100.000 eenmalig + 65.000 structureel risico + meerprijs bij afwijkend lokaal beleid en frontoffice in Beek pm
Strategische visie op samenwerking In de Strategische visie op Samenwerking van de gemeente Beek zijn 11 vragen geformuleerd. Deze dienen als kader voor het wel of niet kiezen voor samenwerking en zijn in die zin dus richtinggevend. Wanneer de keuze voor scenario 4 overwogen wordt is het noodzakelijk de antwoorden op deze 11 vragen mee te laten wegen. Een keuze voor scenario 4 ligt overigens in de lijn van de denkrichting van deze door de raad vastgestelde visie: de uitvoering van de Wet werk en bijstand of een opvolger daarvan door meerdere gemeenten op de schaal van de Westelijke Mijnstreek. Waarom gaan we samenwerken? De centrale vraag is in hoeverre de gemeente Beek binnen de huidige ontwikkelingen op het gebied van werk en inkomen in staat is om op efficiºnte en effectieve wijze zelfstandig uitvoering te geven aan wet- en regelgeving. De inmiddels controversieel verklaarde Wwnv vormde daarmee de aanleiding voor oriºntatie op samenwerking in de regio. De nieuwe wet zou de gemeenten zowel beleidsmatig als financieel verantwoordelijk maken voor een grotere doelgroep met meer diversiteit. Met meer nadruk op werken ( Wwnv als springplank ) dan op bijstand ( vangnet ) ontstond voor de gemeente nieuwe verantwoordelijkheid. De verwachting is dat het huidige kabinet met een vergelijkbaar wetsvoorstel zal komen, waarin nadruk ligt op werken naar vermogen. Het succes van het plaatsen van mensen met beperkt verdienvermogen wordt bepaald door de mate waarin werkgevers daarin ontzorgd worden. Dit vereist van de gemeenten in de regio nauwe samenwerking en vereist in de uitvoering kennis van de arbeidsmarkt, van personeelsvraagstukken (vacatures aan de onderkant invullen, afdekken van risico s bij ziekte en uitval) en oplossingen (compensatie voor productieverlies, begeleiding), en van de verschillende regelingen op het gebied van werken met beperkingen. Daarnaast vinden werkgevers het prettig dat er één aanspreekpunt is voor de gemeente en dat er zoveel mogelijk eenduidige afspraken zijn. Samenwerking en afspraken in de regio zijn dan dus van essentieel belang. 1 Samenwerking met andere gemeenten is dan ook van essentieel belang, hetgeen overigens niet betekent dat er in de uitvoering sprake moet zijn van samenvoeging van de uitvoeringsorganisaties van deze gemeenten. Wat is het gewenste resultaat in de beoogde samenwerking? Het resultaat van de samenwerking zou een efficiºnte inzet van middelen moeten zijn. Daarnaast moet er een kwaliteitsverbetering plaatsvinden: er moet ge nvesteerd worden in de kwaliteit van de uitvoering en in het denken van de medewerkers als het gaat om resultaat gericht werken. Dit vraagt om een betere balans tussen sturen op doelmatigheid (uitstroom naar werk) en op rechtmatigheid (handhaving en preventie). In praktische zin bestaat het belang van samenwerking voor de andere doelgroep: de werkgevers. Voor hen is het van belang dat zij zoveel mogelijk met ØØn contactpersoon en een eenduidig beleid en uitvoering te maken hebben om hun administratieve lasten zo beperkt mogelijk te houden. Met wie willen we gaan samenwerken? In scenario 4 is het de bedoeling een samenwerkingsverband te realiseren met Schinnen, Stein en Sittard-Geleen. Voor het invulling geven aan werken naar vermogen zullen regionale partijen als Vixia, het Werkbedrijf, UWV Werkbedrijf, het jongerenloket belangrijke partners worden en/of blijven. Wat betekent samenwerken voor de achterblijvende organisatie? Met het buiten de deur zetten van de uitvoering van wet- en regelgeving op het gebied van werk en inkomen verdwijnt 10% van de formatie uit de gemeente. Dit betekent dat de indirecte kosten voor de achterblijvende organisatie stijgen. Daarnaast zal er een goede monitoring en sturing op het sa- 1 de regionale werkgeversaanpak is geregeld in de onlangs aangenomen aangepaste Wet Suwi.
- 5 - menwerkingsverband in de achterblijvende organisatie verankerd moeten worden. Ook op beleidsmatig en uitvoeringsniveau zal er voldoende kennis en expertise in de achterblijvende organisatie moeten blijven. Hoe worden de resultaten (tussentijds) geºvalueerd en hoe wordt het proces bijgestuurd bij mogelijk afwijkende resultaten? Er zijn in dit stadium nog geen afspraken gemaakt over de sturing op het samenwerkingsverband in scenario 4. Dit dient in het vervolgtraject verder uitgewerkt te worden. Het is van belang heldere definities op te stellen. Aan de hand van maandelijkse monitoringsrapportages en kwartaalgesprekken over de voortgang kan de gemeente vinger aan de pols houden. Hoe verbetert de Beekse organisatie door de samenwerking en hoe is deze verbetering voor de toekomst gewaarborgd? De Beekse organisatie zelf verbetert niet door de samenwerking. Verbetert of blijft hierdoor de kwaliteit van onze producten/dienstverlening tenminste gehandhaafd? Een grotere organisatie is relatief beter in staat om continu teit te waarborgen. Daarnaast geldt dat er sprake is van taakspecialisatie: er is verdieping van kennis. Voor een garantie van goede kwaliteit moeten heldere kwaliteitsafspraken gemaakt worden met de uitvoerende organisatie. In de dienstverlening richting de burger vindt er ook een verandering plaats. In plaats van naar het gemeentehuis van Beek komen, zullen burgers, als gevolg van de samenwerking, voor de dienstverlening naar Sittard-Geleen moeten reizen. Hoe is de democratische legitimatie van de samenwerking geregeld Bij scenario 4 is sprake van uitbesteding, dus van een contractrelatie. In dat geval legt Sittard-Geleen verantwoordelijkheid af over de gemaakte prestatieafspraken. De gemeente Beek behoudt de verantwoordelijkheid over het te voeren beleid. Leidt de samenwerking tot lastenverlaging of in ieder geval niet tot lastenverhoging voor Beek? De kosten van de uitvoering van de Wet werk en bijstand door de gemeente Sittard-Geleen zijn vrijwel gelijk aan de huidige uitvoeringskosten van de gemeente Beek. Wel zijn aan de uitvoering door Sittard-Geleen eenmalige uitvoeringskosten verbonden van 100.000 en er is een risico voor de gemeente Beek dat niet al het personeel door Sittard-Geleen wordt overgenomen. Wanneer wordt de samenwerking gestaakt? Het is van belang om bij aanvang van de samenwerking heldere afspraken te maken over het moment waarop samenwerking wordt gestaakt; ook om daar tijdig op te kunnen bijsturen aan de hand van een verbeterplan. Uitgaand van het doel van de samenwerking zijn de uitvoeringskosten, uitkeringslasten, en de kwaliteit een belangrijke randvoorwaarde voor het laten voortbestaan van het samenwerkingsverband. In het contract moeten afspraken gemaakt worden over in ieder geval de opstarttijd (en de verwachte resultaten in deze periode), monitoring, op welk moment tegenvallende resultaten leiden tot een verbeterplan. Welke afspraken worden er gemaakt met betrekking tot het beºindigen van de samenwerking (exitstrategie)? Dit moet onderdeel uitmaken van de afspraken die de gemeente met het samenwerkingsverband maakt in de verdere uitwerking. Beºindigen van de samenwerking kost tijd en geld. Er moeten daarom goede afspraken gemaakte worden over een redelijke overgangstermijn, ook rekening houdend met boekjaren. Er kunnen (globale) afspraken gemaakt worden over het wel of niet overnemen van personeel en over het overdragen van dossiers en verantwoordingsinformatie. In dit kader zal in ieder geval een evaluatie na 2 jaar na operationalisering worden meegenomen.
Eindconclusie Geconcludeerd kan worden dat samenwerking met Sittard-Geleen op basis van scenario 4 de volgende kwalitatieve voordelen heeft: - Een integrale werkgeversbenadering zonder afstemmingsproblemen; - Een effectieve en efficiºnte krachtenbundeling in het kader van het regionaal arbeidsmarkt beleid; - Minder effectievere afstemmingsmogelijkheden met betreking tot Vixia en mogelijk in de toekomst het Regionaal Werkbedrijf; - Specialisatie van kennis; - Verminderde kwetsbaarheid als gevolg van schaalgrootte; - Verbeterde structuur om toekomstige decentralisaties en wetswijzigingen uit te voeren. Op grond van het voorgaande wordt, in navolging van het advies van BMC, geadviseerd om te kiezen voor scenario 4, mits de financiële en formatieve risico s geminimaliseerd worden. Daarvoor zal nadere onderhandeling met de gemeente Sittard-Geleen nodig zijn. Financiºle overwegingen De kosten voor de verschillende scenario s zijn ondergebracht in onderstaande tabel: Scenario 1 Scenario 4 Totale kosten 1.210.992 1.194.099 structureel + ± 100.000 eenmalig + 65.000 structureel risico + meerprijs bij afwijkend lokaal beleid en frontoffice in Beek pm Communicatie De beslissing van uw Raad zal gecommuniceerd worden richting de gemeenten Schinnen, Sittard- Geleen en Stein Beslispunten 1. Kennisnemen van het rapport "uitvoeringsscenario s Wwnv/Wwb in de gemeente Beek" van BMC; 2. Instemmen met de beslisnota Samenwerking Sociale Zaken Stein, Beek, Schinnen en Sittard- Geleen d.d. 7 september 2012 en de brief van Sittard-Geleen van 14 december 2012; 3. De principe-uitspraak doen om deel te nemen aan en het college de opdracht te geven tot de verdere uitwerking van de beslisnota teneinde te komen tot inbesteding van de taken van de afdeling Werk en Inkomen bij de gemeente Sittard-Geleen onder de uitdrukkelijke voorwaarde van een volledige overgang van het personeel van de afdeling Werk en Inkomen naar de gemeente Sittard-Geleen en een evaluatie na 2 jaar na operationalisering in het kader van een exit-strategie; 4. In het kader van deze verdere uitwerking het college de opdracht te geven een centrumgemeenteconstructie voor te bereiden met de gemeenten Sittard-Geleen, Stein en mogelijk Schinnen. Beek, BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN BEEK, Ron de Louw Gemeentesecretaris Ralf Krewinkel Burgemeester
- 7 -
Besluit Gemeenteraad De raad van de gemeente Beek; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 16-04-2013; Besluit: 1. Kennisnemen van het rapport "uitvoeringsscenario s Wwnv/Wwb in de gemeente Beek" van BMC; 2. Instemmen met de beslisnota Samenwerking Sociale Zaken Stein, Beek, Schinnen en Sittard- Geleen d.d. 7 september 2012 en de brief van Sittard-Geleen van 14 december 2012; 3. De principe-uitspraak doen om deel te nemen aan en het college de opdracht te geven tot de verdere uitwerking van de beslisnota teneinde te komen tot inbesteding van de taken van de afdeling Werk en Inkomen bij de gemeente Sittard-Geleen onder de uitdrukkelijke voorwaarde van een volledige overgang van het personeel van de afdeling Werk en Inkomen naar de gemeente Sittard-Geleen en een evaluatie na 2 jaar na operationalisering in het kader van een exit-strategie; 4. In het kader van deze verdere uitwerking het college de opdracht te geven een centrumgemeenteconstructie voor te bereiden met de gemeenten Sittard-Geleen, Stein en mogelijk Schinnen. Beek, 23-05-2013 GEMEENTERAAD, Guliºl Erven Raadsgriffier Ralf Krewinkel Burgemeester