Beleidsplan en verordeningen Participatiewet

Transcriptie

1 Betreft Beleidsplan en verordeningen Participatiewet Vergaderdatum 4 december 2014 Gemeenteblad 2014 / 87 Agendapunt 20 Aan de Raad Voorstel De gemeenteraad wordt voorgesteld: - De volgende stukken vast te stellen als kaders voor de uitvoering van de Participatiewet: - Het beleidsplan Participatie gemeente Stein De zeven verordeningen 2015 Participatiewet, te weten: a. Afstemmingsverordening Participatiewet gemeente Stein b. Handhavingsverordening Participatiewet, IOAW en IOAZ c. Verordening individuele inkomenstoeslag gemeente Stein d. Verordening individuele studietoeslag Participatiewet gemeente Stein e. Re-integratieverordening Participatiewet gemeente Stein f. Verordening tegenprestatie Participatiewet gemeente Stein g. Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive gemeente Stein Inleiding De gemeente Stein ziet het sociale domein als één geheel. Het sociale domein omvat alle ondersteuning en activering van burgers op het gebied van zorg en welzijn (Wmo), jeugdbeleid en jeugdzorg, werk en inkomen en aangrenzende terreinen als zorggeschikt wonen, leefbaarheid, veiligheid, sport en onderwijs. Het sociale domein is er voor de burger, die het (tijdelijk) niet zelfstandig redt. De ondersteuning en activering binnen het sociale domein is gericht op de volgende principes: Vergroting eigen kracht Versterking burgerkracht Vergroting participatie In directe leefomgeving Niet meer, maar ook niet minder dan noodzakelijk Duurzaamheid en (financiële) houdbaarheid. De decentralisaties op het gebied van zorg, jeugd en arbeid worden integraal aangepakt en vormen het vliegwiel voor de veranderingen in het sociale domein. Naast de decentralisaties spelen nog diverse andere ontwikkelingen als scheiden wonen en zorg, reductie Hulp bij het Huishouden en passend onderwijs die voor de burger van groot belang zijn en die een plek moeten krijgen in een toekomstbestendig sociale domein.

2 Voor alle ontwikkelingen geldt dat waar in het verleden de nadruk lag op het zorgen voor mensen, we ons de komende jaren willen richten op het zorgen dat dingen gebeuren. De gemeente realiseert zich daarbij goed dat inzet op versterking van eigen kracht, zelfredzaamheid en lichtere algemene en collectieve voorzieningen niet voor alle kwetsbare burgers een uitkomst biedt. Daar waar zwaardere vormen van ondersteuning nodig zijn moeten die ook beschikbaar zijn. De gemeente loopt niet weg voor haar verantwoordelijkheid voor de meest kwetsbaren in de samenleving. Een belangrijke vraag daarbij is hoe vorm en inhoud kan worden gegeven aan integraliteit van dienstverlening aan gezinnen of personen waar op meerdere terreinen hulp en ondersteuning nodig is. In het regeerakkoord van het kabinet Rutte II is het uitgangspunt opgenomen dat er een einde moet komen aan de praktijk waarbij vele hulpverleners langs elkaar heen werken bij de ondersteuning van één gezin. Dit uitgangspunt is verwoord door te spreken van één gezin, één plan, één regisseur. Argumentatie Het is wettelijk verplicht een beleidsplan vast te stellen voor de toeleiding van arbeid (Participatiewet). Het beleidsplan geeft de doelstellingen weer die we willen bereiken. Het is wettelijk verplicht de zeven verordeningen vast te stellen. Consultatie is van belang voor het creëren van draagvlak. Het beleidsplan en de verordeningen komen qua aard en strekking overeen met die van Beek en Schinnen en dragen zo bij een samenwerking in de Westelijke Mijnstreek Het beleidsplan De wet (Participatiewet) schrijft voor dat de gemeente in beleidsplannen de diverse beleidslijnen vastlegt. De raad heeft reeds hoofdlijnennotities vastgesteld, waarin visie, missie en uitgangspunten voor de uitvoering zijn beschreven. In voorliggend concept beleidsplan worden deze uitgangspunten verder uitgewerkt. De verordeningen De verordeningen geven uitvoering aan concrete aspecten die door de Participatiewet beoogd worden. De verordeningen kunnen niet los gezien worden van het beleidsplan. In het beleidsplan legt het gemeentebestuur het te voeren beleid vast en bepaalt het de richting die vervolgens in de verordeningen is geconcretiseerd. De landelijk opgestelde modelverordeningen van de VNG zijn gebruikt om de verordeningen van Stein op te stellen. Daarbij is gekozen om de raad de beleidskaders vast te laten stellen en de verdere uitwerking aan het college over te laten. Dit is aan de ene kant ingegeven door het feit dat er ten tijde van het opstellen van het beleidsplan het beoogde instrumentarium voor de participatiewet nog niet volledig bekend is. Er worden nog algemene maatregelen van bestuur verwacht omtrent de invulling van het regionale Werkbedrijf, Beschut Werk, Loonwaarde bepaling en de No- Riskpolis. Dit weerhoudt de gemeente Stein er nu van concrete keuzes te maken over welke instrumenten ze gaat inzetten om mensen met een arbeidsbeperking en met een afstand tot de arbeidsmarkt naar de reguliere arbeidsmarkt toe te leiden. Het voordeel hiervan is echter ook dat we in de transitieperiode sneller kunnen inspelen op ontwikkelingen en uitgesproken ambities. In de huidige transitiefase is het belangrijk om eerst de continuïteit van dienstverlening te waarborgen. In de vervolgfase kan het mogelijk zijn dat onze dienstverleningaangepast moeten worden om beter invulling te geven aan de transformatiegedachte en te kunnen innoveren. Hier kan de gemeente dan snel op inspelen. 2

3 Consultatie en inspraak De gemeente Stein vindt het belangrijk dat alle burgers de gelegenheid krijgen om invloed uit te oefenen op de manier waarop de gemeente de jeugdhulp, de zorg in het kader van de Wmo en de Participatiewet wil organiseren. In september 2014 zijn er nog een tweetal consultatiebijeenkomsten gehouden, 3D-breed voor belangstellenden van Stein. Het concept beleidsplan en de concept verordeningen zijn m.i.v. 14 oktober gedurende 4 weken ter inspraak voorgelegd. Hiervoor is gekozen om aan te sluiten bij de vastgestelde raadsplanning. Samenwerking De gemeente Stein werkt op het terrein van arbeidsmarktbeleid nauw samen met de drie andere gemeenten in de Westelijke Mijnstreek. Het beleidsplan en de verordeningen die hier voor liggen zijn in samenwerking met de gemeente Beek en Schinnen tot stand gekomen. De gemeente Sittard heeft in zijn beleidsplan al een sterke uitvoeringskeuze gemaakt door de oprichting van het Praktijkcentrum. Dat maakte het voor de overige gemeenten in de regio noodzakelijk om de beleidskeuzes af te zetten tegen haar eigen uitvoeringsmogelijkheden. Het beleidsplan en de verordening zoals het hier voorligt, is voor het overgrote deel gelijk aan de beleidsplannen en de verordeningen zoals die in Schinnen en Beek zijn vastgesteld. Het beleidsplan biedt daarom een platform voor samenwerking in de Westelijke Mijnstreek. Een samenwerking die nodig is, omdat de arbeidsmarkt niet door gemeentegrenzen wordt afgebakend. Belangrijkste wijzigingen Tegenprestatie Gemeenten worden vanaf 1 januari 2015 verplicht een tegenprestatie terug te vragen voor het verstrekken van een uitkering. In het beleidsplan bepaalt de gemeente Stein in welke gevallen een tegenprestatie opgelegd kan worden, maar ook: wanneer er geen tegenprestatie opgelegd wordt. De gemeente Stein maakt zo de keuze om de tegenprestatie complementair aan vrijwilligerswerk te laten zijn, waarbij vrijwilligerswerk de voorkeur heeft. De tegenprestatie moet daarom ook niet als re-integratie-instrument gezien worden, maar als een mogelijkheid om niet-willers in beweging te krijgen. De re-integratievoorzieningen zijn apart geregeld in de re-integratieverordening Participatiewet gemeente Stein Aanvullend hierop wordt ook de verordening Individuele Studieslag gemeente Stein 2015 voorgelegd. Deze regeling is een discretionaire bevoegdheid van het college en specifiek bedoeld voor de nieuwe doelgroep van arbeidsgehandicapten die op den duur onder de werking van de Participatiewet zullen vallen. We verwachten niet dat we deze voorziening in zullen zetten in de periode Bijbehorende verordeningen: Verordening Tegenprestatie gemeente Stein 2015 Re-integratieverordening Participatiewet gemeente Stein 2015 Verordening individuele Studietoeslag gemeente Stein 2015 Langdurigheidstoeslag wordt individuele inkomenstoeslag 3

4 De Langdurigheidstoeslag (LDT) bestaat vanaf 1 januari 2015 niet meer. In de plaats bestaat de mogelijkheid om een Individuele Inkomenstoeslag (IIT) te verstrekken. De gemeente Stein, net als de gemeenten Schinnen en Beek, heeft bij de beleidsvorming voor de Individuele Inkomenstoeslag aansluiting gezocht bij de LDT. Daarom wordt voorgesteld om ook voor de IIT langdurig óók, net als in de LDT, te definiëren als 36 maanden. Dat betekent dat iemand die 36 maanden van een minimum inkomen moet rondkomen, in aanmerking kan komen voor de IIT. De bedragen en normen sluiten ook aan bij de LDT. Wat wel verandert is de definitie van minimuminkomen. Waar de LDT een norm stelt van 102% van het sociaal minimum, kiest de gemeente Stein er voor om de IIT te normeren op 110%. Hiermee vergroot ze bewust het bereik van de regeling om ook overige minima met de regeling te kunnen ondersteunen. Hiermee voorzien we voor een groot deel in de lacune die achterblijft doordat we categoriale regelingen zoals het Extraatje, de regeling Maatschappelijke Participatie Schoolgaande Kinderen en de regeling Maatschappelijke Participatie 65+ (waarvoor ook een inkomensgrens van 110% geldt) vanwege wijzigingen aan de Wet werk en bijstand niet meer mogen uitvoeren. De toename van het aantal aanvragen kunnen we budgettair opvangen doordat we het deel van het bestaande budget niet meer kunnen benutten voor de eerder genoemde regelingen (Extraatje, MP Schoolgaande kinderen en MP 65+) Dat is hieronder uitgewerkt: In 2013 verstrekten we 129 keer LDT ( ) verstrekt volgens norm 102% In 2013 verstrekten we 162 keer Extraatje ( ) verstrekt volgens norm 110% De te verwachten toename van de doelgroep voor LDT is dus in te schatten op ongeveer 25%. De te verwachten toename van uitgaven aan de IIT kan dus geschat worden op euro. Deze toename kan gedekt worden uit het bestaande budget ( ,-) omdat we een deel van de categoriale regelingen niet meer mogen verstrekken en er dus (op basis van 2013) zo'n ,- in het budget onbesteed blijft. De Individuele Inkomenstoets kan daarmee gedekt worden uit het reeds vastgestelde budget voor bijzondere bijstand. Hiermee lopen we vooruit op het Beleidsplan Minimaregelingen dat naar verwachting in het eerste kwartaal 2015 aan de gemeenteraad zal worden voorgelegd. Bijbehorende verordening: Verordening Individuele Inkomenstoeslag gemeente Stein 2015 Maatregelkader wordt verzwaard Van Rijkswege wordt hard gestuurd op een rechtmatige verstrekking van uitkeringen en het voorkomen van fraude. Hiertoe werd per 1 januari 2013 de fraudewet al ingevoerd. De invoering van de Participatiewet gaat ook gepaard met een verzwaring van de maatregelen die opgelegd moeten worden als een cliënt zich niet aan zijn verplichtingen houdt die aan het ontvangen van een uitkering verbonden zijn. De gemeente krijgt daarbij minder discretionaire bevoegdheid en krijgt feitelijk de verplichting om die maatregelen op te leggen. Dat vind zijn weerslag in de afstemmingsverordening Participatiewet. Er zijn nu nog drie categorieën van gedragingen die tot verlaging van de uitkering leiden, maar de mogelijkheid tot het geven van een waarschuwing als maatregel bestaat niet meer. Door de wijzigingen spreekt de gemeente Stein cliënten directer aan op de verplichtingen die aan het ontvangen van een uitkering. Er wordt op dit moment ook een beleidsplan Handhaving voorbereid, dat naar verwachting in het eerste kwartaal 2015 aan de gemeenteraad wordt voorgelegd. 4

5 Bijbehorende verordening: Afstemmingsverordening Participatiewet gemeente Stein 2015 Handhavingsverordening Participatiewet gemeente Stein 2015 Verrekening bestuurlijke boete De verordening Verrekening Bestuurlijke Boete gemeente Stein 2015 wordt hier voorgelegd ter vaststelling en is een technische aanpassing op de reeds bestaande verordening. Financiële onderbouwing Budgetten WSW en WWB re-integratie periode 2010 tot 2015 (budgetten gemeente Stein, bedragen x duizend euro) Gebundeld reintegratiebudget (1+2) Opgebouwd uit de volgende posten: 1 Macrobudget Wsw oude stijl 2 Re-integratiemiddelen Participatiebudget oude stijl De financiële paragraaf wordt hier vanuit het beschikbare budget weergegeven. Er kunnen nog geen keuzes gemaakt worden over de inzet van het totale budget, waarbij het wel duidelijk is dat de lopende verplichting aan Vixia de primaire kostenpost is. De dekking voor de Individuele inkomenstoeslag wordt geboden door het reeds vastgestelde budget voor bijzondere bijstand in Burgemeester en Wethouders, de Secretaris, de Burgemeester, Dict. 5