Informatie voor docenten Toelichting op het dossiersjabloon van de BKO registratie Faculteit GMW, augustus 2011
2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Invulling van het dossier-sjabloon 5 3 Inleveren en afronden dossier 6 Bijlage 1: Beoordeling BKO dossier 7 Bijlage 2: Voorbeelden van bewijsstukken 9
3 1 Inleiding In overleg met het College van Decanen op 1 december 2010 heeft het College van Bestuur het besluit genomen dat elke zittende docent van de Rijksuniversiteit Groningen via een beoordelingsprocedure aantoont dat zij of hij aan de kwaliteitseisen van de Rijksuniversiteit Groningen voldoet. Deze kwaliteitseisen of eindtermen van de RUG Basiskwalificatie Onderwijs (BKO) zijn opgesteld in overeenstemming met de landelijke afspraken ter zake. De kwaliteitseisen zijn: 1) Onderwijs ( her-)ontwerpen: voor een studieonderdeel/cursus/vak: kiezen en ontwikkelen van passende leerdoelen, werkvormen en toetsvormen, aansluitend bij de leeruitkomsten van de opleiding. - Ingebed binnen onderwijsvisie van de faculteit en het curriculum - Doelgericht en uitdagend vormgegeven: geconstateerde knelpunten opgelost en de verbeterpunten worden gerealiseerd - Aansluitend op de voorkennis van studenten - Gebruik van activerende werkvormen/onderwijsleermiddelen die bijdragen aan de te behalen leerdoelen - Rekening houden met randvoorwaarden als studielast, aantal studenten, beschikbare menskracht, ICT-voorzieningen en ondersteuning 2) Onderwijs verzorgen en studenten begeleiden: breed inzetbaar zijn in de voornaamste werkvormen van het academisch onderwijs. - Een hoorcollege/presentatie/instructie verzorgen - Interactieve werkvormen gebruiken (diverse werkcollegevormen, practica) - Studenten begeleiden bij groepswerk (procesbegeleiding) - Individuele studenten begeleiden, zoals scriptiebegeleiding (procesbegeleiding) - Het inrichten van innovatieve onderwijsomgevingen (Digitale leeromgevingen, ICT toepassingen of vernieuwende werkvormen) 3) Toetsen en beoordelen: samenstellen en hanteren van toetsvormen die qua inhoud, vorm en beoordeling consistent zijn met de leerdoelen en gehanteerde werkvormen. - Het ontwikkelen en toepassen van toetsen die goed aansluiten bij het beoogde leergedrag van de studenten in de opeenvolgende fasen van het curriculum - Het verzorgen van tijdige feedback aan studenten betreffende de vorderingen - Het zorgen voor een zo groot mogelijke validiteit, betrouwbaarheid en transparantie van toetsen en beoordelingsprocedures - Het toepassen van peer review bij het construeren van een beoordelende toets 4) Evalueren: evalueren van gegeven onderwijs met het gebruik van verschillende databronnen om te komen tot een onderbouwd verbetervoorstel. - Analyseren van studieresultaten (tentamens, werkstukken e.d.) - Analyseren van oordelen van studenten over de cursusuitvoering (schriftelijke evaluaties, studentenpanels) - Onderwijsactiviteiten/leeractiviteiten realiseren/vaststellen en reflecteren op de (eigen) uitvoering Algemeen: de kwaliteitseisen zijn alle gerelateerd aan de context van opleiding en vakgebied: - Vakinhoudelijke deskundigheid en onderzoeksexpertise inzetten in het academisch onderwijs - Bijdrage leveren aan de realisatie van de doelstellingen van opleiding, faculteit en universiteit - Verantwoordelijkheid nemen voor het opleidingsprogramma
4 Om vast te stellen of u aan de BKO-kwaliteitseisen voldoet, wordt u gevraagd een dossier samen te stellen. Het dossier bestaat minimaal uit: - Persoonlijke gegevens - Uw onderwijs CV - Uw visie op wetenschappelijk onderwijs - Een beschrijving van uw competenties die aansluiten op de vier kwaliteitseisen - Representatieve voorbeelden/bewijsstukken Voor het samenstellen van uw dossier is een sjabloon beschikbaar. In hoofdstuk 2 wordt uitgelegd hoe u het sjabloon kunt gebruiken. Aan de hand van uw dossier wordt vastgesteld of u aan de BKO kwaliteitseisen voldoet. Het is de taak van de BKO-registratiecommissie om het dossier hierop te beoordelen. In bijlage 1 is de beoordelingsformat opgenomen met de vastgestelde beoordelingscriteria.
5 2 Invulling van het dossier sjabloon Om vast te kunnen stellen of u aan de kwaliteitseisen voldoet, wordt u gevraagd een dossier samen te stellen. U wordt aangeraden om bij het samenstellen van het dossier gebruik te maken van een of twee cursussen waarbij u betrokken bent als docent. Voor de invulling van het dossier maakt u gebruik van het sjabloon BKO-registratie. Volg de aanwijzingen zoals deze in het sjabloon worden aangegeven. Hieronder volgt een toelichting op de onderdelen van het sjabloon. (1) Persoonlijke gegevens. Hier wordt u gevraagd uw persoonlijke gegevens in te vullen. De tabel vult u hiervoor in. (2) Onderwijs CV: - Het CV is voorgestructureerd en vraagt allereerst naar een overzicht van de vakken waarbij u betrokken bent geweest binnen de eigen Faculteit. U kunt deze tabel invullen en hoeft niet verder terug te gaan dan 2006. In de linker kolom vult u de door u gegeven vakken in. Bij de jaartallen kunt u het aantal lesuren zetten. Ook kunt u uw ervaring buiten de RUG (indien van toepassing) toevoegen. - Vervolgens wordt u gevraagd aan te kruisen welke professionaliseringsactiviteiten (projecten, scholing/training, workshops, en dergelijke) u heeft gevolgd. Desgewenst kunt u hier een toelichting op geven. (3) Visie op wetenschappelijk onderwijs In dit onderdeel beantwoordt u de vragen over uw eigen rol als docent, uw visie op wetenschappelijk onderwijs en de onderwijsvisie van de faculteit. Houdt hierbij een maximum van twee pagina s aan. (4) Beschrijving van ervaringen en vaardigheden die aansluiten op de vier BKO kwaliteitseisen Hiertoe zijn een aantal richtinggevende vragen als suggestie toegevoegd: - U wordt gevraagd uw ervaring aan te geven m.b.t. activiteiten die bij de kwaliteitseis horen. Dit doet u door kruisjes te zetten bij de betreffende activiteiten. - U geeft een beschrijving van de voornaamste taken in de afgelopen jaren, mogelijke knelpunten, hoe gaat u om met knelpunten. welke verbeteringen u heeft gerealiseerd en welke verbeterpunten u nog wilt realiseren, gerelateerd aan de kwaliteitseis. Houdt hierbij een maximum van twee pagina s per kwaliteitseis aan. (5) Bewijsstukken: - Ter onderbouwing van uw beschrijving (middels een verwijzing) levert u een aantal representatieve bewijsstukken aan welke valide en betrouwbaar zijn. Houdt hierbij een maximum van twee bewijsstukken per kwaliteitseis aan, u kunt daarbij een selectie maken op basis van representativiteit, relevantie en actualiteit van het bewijsstuk.
6 3 Inleveren en afronden dossier De BKO beoordeling en registratie wordt uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de faculteiten. Binnen elke faculteit is een facultaire BKO-registratiecommissie ingesteld. De BKO-registratiecommissie van de faculteit GMW is als volgt samengesteld: - Opleidingsdirecteuren prof. dr. S.J. (Sip Jan) Pijl, prof. dr. A. (Andreas) Flache en prof. dr. K.A. (Karel) Brookhuis - Prof. dr. A.J.J.M. (Wied) Ruijssenaars, portefeuillehouder onderwijs - Adviseur vanuit UOCG - Mw. W.A. (Willy) Millenaar (secretaris) Het dossier zal worden beoordeeld tegen de achtergrond van de landelijk vastgestelde criteria van de BKO. In bijlage 1 treft u de lijst met de beoordelingscriteria. De BKO-registratiecommissie komt minimaal eenmaal per kwartaal bij elkaar. Docenten die voor certificering op willen gaan, dienen uiterlijk drie weken van tevoren hun dossier digitaal aan de registratiecommissie beschikbaar te stellen, ondertekend door de leidinggevende. Binnen twee maanden na ontvangst wordt het certificaat toegekend of een beredeneerde eis tot nadere stappen volgt. Indien de registratiecommissie het wenselijk acht wordt een (bindend) advies verstrekt om het dossier op een of meerdere punten aan te vullen of dat aanvullende scholing noodzakelijk wordt geacht. Er zal op een speciale manier aandacht worden besteed aan de BKO-certificering. U wordt daarover te zijner tijd geïnformeerd. Het dossier kunt u digitaal aanbieden aan: Willy Millenaar, w.a.millenaar@rug.nl
7 Bijlage 1: Beoordeling BKO dossier Beoordelingschecklist: Criteria voor het beoordelen van het dossier Kwaliteitseis Bewijsstukken Oordeel Kwaliteitseis: onderwijs (her-)ontwerpen Passende leerdoelen, werkvormen en toetsvormen kiezen en ontwikkelen, aansluitend bij de leeruitkomsten van de opleiding De docent is in staat om: - Leerdoelen te formuleren binnen de onderwijsvisie van faculteit en curriculum - Doelgerichte- en activerende werkvormen, toetsvormen en leermiddelen te ontwikkelen en toe te passen, die bijdragen aan de te behalen leerdoelen - Knelpunten op te lossen - Op de voorkennis van studenten aan te sluiten - Met randvoorwaarden rekening te houden - Kwaliteitseis: onderwijs verzorgen en studenten begeleiden Brede ervaring hebben in de voornaamste werkvormen van het academisch onderwijs De docent is in staat om: - Verschillende werkvormen te hanteren - Interactie met studenten te hebben - Studenten te begeleiden, individueel en groepswerk - ICT toepassingen, digitale leeromgevingen, vernieuwende werkvormen te gebruiken - Kwaliteitseis: toetsen en beoordelen Ervaring hebben met het samenstellen en hanteren van toetsvormen die qua inhoud, vorm en beoordeling passen bij de leerdoelen en de gehanteerde werkvormen De docent is in staat om: - Toetsvormen te ontwikkelen en toe te passen die aansluiten bij de gestelde leerdoelen, werkvormen en het beoogde leergedrag van de studenten (met gebruik van peer review) - (Tijdig) feedback te geven over vorderingen en toetsresultaten - Voor een zo groot mogelijke validiteit, betrouwbaarheid en transparantie te zorgen van toetsen/beoordelingsprocedures (met gebruik van peer review)
8 Kwaliteitseis Bewijsstukken Oordeel Kwaliteitseis: evalueren Evalueren van gegeven onderwijs met gebruik van verschillende databronnen om te komen tot een onderbouwd verbetervoorstel De docent is in staat om: - Evaluaties te organiseren - Studieresultaten te analyseren - Oordelen van studenten over de cursusuitvoering te analyseren - Op de analyses/evaluaties te reflecteren Argumentatie op oordeel (voldoende/onvoldoende):
9 Bijlage 2: Voorbeelden van bewijsstukken Deze lijst is bedoeld om ideeën op te doen voor representatieve en relevante bewijsstukken waarmee het dossier kan worden samengesteld. Gebruik per competentie maximaal 2 bewijsstukken die relevant en representatief zijn. Onderwijs (her)ontwerpen - Specifiek en meetbaar omschreven leerdoelen. - Beschrijvingen van werkvormen (hoorcolleges, werkcolleges, bedrijfsbezoeken, laboratoriumstages e.d.), - Een vakomschrijving/ modulehandleiding/ afstudeerhandleiding/ projectwijzer/ ontwikkelboek/ semesterboek/ dictaat/ slides. - Beschrijving van de relatie tussen het vak en de eindtermen van de opleiding en de inbedding in het curriculum. - Beschrijving ingangseisen, omvang, studielast, leerlijn. - Beschrijving van de aansluiting met VWO, eerdere vakken, gelijktijdige vakken. - Beschrijving van het beginniveau van de studenten. - Voorkennistoets - Vergelijking tussen verschillende vakken (opzet, uitvoering). - Lesplan of afstudeerplan. - (huiswerk)opdrachten. - Voor het vak ingerichte website, instructie voor studenten over het gebruik van Nestor. - Verslag van een team- of coördinatorenoverleg m.b.t. cursusontwerp. - Beschrijvingen van gebruikte modellen, ontwerpen, computerprogramma s, simulaties etc. - Lesmateriaal gebaseerd op recente ontwikkelingen in het vakgebied. - Beschrijving van onderwijsactiviteiten met betrekking tot state of the art-voorbeelden uit het beroepsveld. Onderwijs verzorgen en studenten begeleiden - Beschrijving van onderwijsactiviteiten waarin de leerdoelen tot uitdrukking komen en het belang van de leerdoelen voor studenten inzichtelijk wordt gemaakt. - Opname college, begeleidingsgesprek, tutor bijeenkomst, e.d. - Beschrijving rollen, taken, verantwoordelijkheden en verwachtingen van docent en student. - Beschrijvingen van activerende werkvormen zoals projectopdrachten, casusbeschrijvingen, real life opdrachten uit het bedrijfsleven of onderzoek etc. - Lesplan waaruit blijkt dat activiteiten om studenten te motiveren zijn opgenomen. - Voorbeelden van online / e-mail peer feedback en/of docent feedback. - Begeleidingsplan, beschrijving van de wijze van begeleiden, format begeleidingsgesprek. - Gespreksverslagen en actielijstjes door de student. - Beschrijving van de wijze waarop in de lessen, de begeleiding of de feedback rekening is gehouden met de interculturele samenstelling van de groep. - Verslag van een projectgroepbijeenkomst. - Wekelijks verslag van een projectgroep met de stand van zaken (bijv. In de vorm van nieuwsbrief of logboek). - Audiovisuele middelen, schaalmodellen, Nestor. - Beschrijving van gebruik social software (voor onderwijs, feedback, toets). - Planning traject / onderwijs. - (Opdrachten t.a.v.) projectontwerpen. - Feedback op (huiswerk)opdrachten, verslagen en/of presentaties. - Beschrijving van de wijze waarop rekening is gehouden met de groepsdynamische processen binnen een groep. - Voorbeelden van begeleiding op het gebied van wetenschappelijke publicaties. - Schriftelijke en mondelinge presentaties. - Schrijven van labjournaals, uitvoeren van practica etc.
10 Toetsen en beoordelen - Beoordelingsprocedure (met aandacht voor totstandkoming eindcijfer, beoordeling proces versus product, beoordeling kennis versus vaardigheden, individuele beoordeling versus groepscijfer, formatieve en summatieve beoordeling) - Toetsmatrijs, beschrijving van relatie tussen toetsing, leerdoelen en gekozen activiteiten. - Beargumenteerde puntenverdeling van een toets. - Beargumenteerde toetsvorm en toets. - Beoordelingsformulier met berekening eindcijfer. - (Aangepast) toets- en beoordelingsplan. - Feedback op presentaties, tentamens en andere toetsvormen. - Verslagen van voortgangsgesprekken. - Gecorrigeerde verslagen van studenten. - Toetsinstructies. - Beoordelingsformulier (plus voorbeeld van hoe je dit toepast) - Beschrijving van specifieke toepassing van criteria en procedure van een eindbeoordeling. - Beschrijving van de wijze waarop de toetsresultaten worden geëvalueerd. - Analyse van de toetsresultaten. - Gebruik plagiaat-scanmaterialen. - Conclusies op basis van de toetsresultaten over de afstemming tussen leerdoelen, onderwijsactiviteiten en toets. - Tentamen plus analyse op betrouwbaarheid, representativiteit en objectiviteit. Evalueren - Analyse van de evaluatieresultaten. - Evaluatieplan. - Vragenlijst die gebruikt is bij de evaluatie. - Beschrijving van de wijze waarop de evaluatie is uitgevoerd. - Beschrijving van de conclusies over de evaluatieresultaten. - Een gefundeerde reactie op enquêteresultaten van studenten. - Beschrijving van hoe de uitvoering van het evaluatieplan is verlopen. - Lijst van onderbouwde actiepunten ter verbetering van het onderwijs en een daarbij behorende planning.