abcdefgh Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Contactpersoon Doorkiesnummer Datum 2 mei 2003 Ons kenmerk DGP/WV/U.03.00/94 Onderwerp Standpunt N61 Hoek-Schoondijke Bijlage(n) - Uw kenmerk Geachte voorzitter, Overeenkomstig het bepaalde in de artikelen 9 en 11, eerste lid van de Tracéwet informeer ik u hierbij, mede namens mijn ambtsgenoot van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM), over het standpunt inzake de trajectnota/mer N61 Hoek-Schoondijke. Dit weggedeelte vormt de oost west verbinding door Zeeuws Vlaanderen en ontsluit Zeeuws Vlaanderen naar het veer Breskens-Vlissingen. Dit weggedeelte vormt de oost west verbinding door Zeeuws Vlaanderen met de Westerscheldetunnel. 1. Inleiding De N61 is onderdeel van het hoofdwegennet. De trajectnota/mer N61 Hoek-Schoondijke doorloopt de procedure van de Tracéwet, waarin de procedure voor de milieueffectrapportage is geïntegreerd. Op grond van deze procedure is de trajectnota ter inzage gelegd en hebben burgers kunnen reageren. Tevens is de nota om advies aangeboden aan de wettelijke adviseurs, waaronder de betrokken gemeenten, de provincie, het waterschap Zeeuws Vlaanderen en de Commissie voor de Milieueffectrapportage. Het Overlegorgaan Verkeersinfrastructuur (OVI) is om een rapport van bevindingen gevraagd. Naar aanleiding van de adviezen van de commissie m.e.r. en de Provincie Zeeland zijn aanvullende onderzoeken uitgevoerd die tot extra gegevens en gedeeltelijk gewijzigde gegevens hebben geleid. Deze worden gezamenlijk met het Ontwerp Tracé Besluit gepubliceerd. Postbus 20901 2500 EX Den Haag Bezoekadres : Plesmanweg 1-6, Den Haag Telefoon : 070-351 6171 Fax : 070-351 7895 bereikbaar met tram 1 (station hs en cs), tram 1k en bus 22 (station cs)
2. Probleemanalyse De N61 is een landelijk gelegen weg met een enkele hoofdrijbaan met twee rijstroken en aan weerszijden vrijliggende fietspaden. Zwaar langzaam verkeer waaronder landbouwverkeer, maakt ook gebruik van de hoofdrijbaan. Ter ontsluiting van de bestemmingen zijn er vele (erf)aansluitingen die rechtstreeks aansluiten op de hoofdrijbaan. De N61 loopt, gedeeltelijk als N58, door Schoondijke. De vormgeving en het tracé geven aanleiding tot een tweetal hoofdproblemen: 1. Verkeeronveiligheid N61 De verkeersonveiligheid op het onderzochte gedeelte van de N61 is groot. Uit het ongevallenbeeld blijkt dat er veel ongevallen gebeuren bij de gelijkvloerse aansluitingen. De gespreid voorkomende ongevallen op de tussenliggende wegvakken worden grotendeels veroorzaakt door afslaande bewegingen van en naar erfaansluitingen, door de smalle rijstroken op een enkele rijbaan en door de lange rechtstanden met relatief scherpe bochten. Het gevoel van onveiligheid is groot door het grote aantal inhaalbewegingen. Het aantal ongevallen is in de periode vanaf 1986 gegroeid in plaats van gedaald, zoals opgenomen in de beleidsdoelstellingen van het SVV II. Onderliggend wegennet In het studiegebied is door verschillende oorzaken (limiet van 80 kilometer per uur op de N61 en het langere tracé van de N61) sprake van relatief veel doorgaand verkeer op het onderliggend wegennet. Omdat deze wegen hiervoor niet zijn ingericht levert dit extra verkeersonveiligheid en hinder op. 2. Leefbaarheidsprobleem In de kern Schoondijke treedt hinder op door het doorgaande verkeer. Dit komt tot uiting in geluids- en trillingsoverlast. Onlangs heeft een heroriëntatie plaatsgevonden van het verkeer door de recent geopende Westerscheldetunnel en de gelijktijdig weggevallen veerverbindingen voor het (vracht)autoverkeer. Door deze ontwikkeling en de autonome groei zal het gebruik van de N61 Hoek-Schoondijke sterk toenemen in het oostelijk gedeelte. Het westelijk gedeelte van de N61 zal weinig extra verkeer te verwerken krijgen. De alternatieve sluiproutes daarentegen krijgen te maken met een sterke groei. De verwachte verkeerstoename zal leiden tot vergroting van bovengenoemde problemen. 3. Onderzochte alternatieven en varianten In de trajectnota/mer zijn de volgende alternatieven en varianten beschreven en vergeleken. Hierbij is een scheiding gemaakt tussen de verkeersveiligheidsproblematiek op de gehele N61 exclusief Schoondijke en de leefbaarheidproblematiek in Schoondijke. Alternatieven voor de N61 exclusief studiegebied Schoondijke: 2
Het nulalternatief beschrijft de situatie in 2010 zonder dat er specifieke infrastructurele maatregelen zijn genomen om de gesignaleerde problemen op te lossen. In het nulalternatief worden de gevolgen van het nu reeds vastgestelde beleid beschreven. Dit wil zeggen dat ontwikkelingen die al gaande zijn, of waarover een besluit heeft plaatsgevonden, zijn meegenomen (autonome ontwikkeling). Het nulplus alternatief houdt in dat met kleine aanpassingen de grootste knelpunten aangepakt worden. Dit betekent dat bij de drie onveiligste kruispunten een rotonde gerealiseerd wordt en dat er langs het gehele tracé een parallelweg aangelegd wordt. De overige vormgeving blijft onaangetast. De autoweg houdt in dat langs het gehele tracé een nieuwe enkelbaans rijbaan met twee rijstroken wordt gerealiseerd. De snelheidslimiet is 100 kilometer per uur. Naast de hoofdrijbaan komen aan beide zijden parallelwegen, waarvan één op de oude hoofdrijbaan. Indien nodig komt er een vrij liggend fietspad. Er komen vier aansluitingen die geregeld worden met verkeerslichten. Op vier plaatsen kruisen bestaande wegen ongelijkvloers de autoweg, door middel van een viaduct of een tunneltje. Op de gebiedsontsluitingsweg is de snelheidslimiet 80 kilometer per uur. De twee rijstroken worden gescheiden door een moeilijk overrijdbare middenstrook. Inhalen is niet toegestaan. De nieuwe weg wordt naast de bestaande weg gerealiseerd. Naast de hoofdrijbaan komen aan beide zijden parallelwegen, waarvan één op de oude hoofdrijbaan. Indien nodig komt er een vrij liggend fietspad. Er komen vijf aansluitingen in de vorm van een rotonde. Op drie plaatsen kruisen bestaande wegen ongelijkvloers de gebiedsontsluitingsweg, door middel van een viaduct of een tunneltje. De stroomweg heeft een snelheidslimiet van 100 kilometer per uur. De stroomweg wordt uitgevoerd met twee rijbanen met twee rijstroken per richting. Er komen drie ongelijkvloerse aansluitingen. De nieuwe weg wordt naast de bestaande weg gerealiseerd. Naast de hoofdrijbaan komen aan beide zijden parallelwegen, waarvan één op de oude hoofdrijbaan. Indien nodig komt er een vrij liggend fietspad. Op vier plaatsen kruisen bestaande wegen ongelijkvloers de gebiedsontsluitingsweg, door middel van een viaduct of een tunneltje. Bij het meest milieuvriendelijk alternatief wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de huidige weg, zodat het extra ruimtebeslag beperkt is. De bestaande rijbaan blijft grotendeels gehandhaafd als nieuwe rijbaan. De snelheidslimiet wordt 80 kilometer per uur. Inhalen is niet toegestaan. Aan de ene zijde komt een fietspad met medegebruik van bestemmingsverkeer en aan de andere zijde komt een doorgaande parallelweg. Er blijven negen kruispunten over in de vorm van een rotonde. Hierdoor komen er geen ongelijkvloerse oversteken. In tegenstelling tot de overige alternatieven wordt het natuurgebied bij de Braakman gespaard door de weg aan de noordzijde uit te breiden. Ten opzichte van de overige uitgebreide alternatieven zijn er extra effectbeperkende voorzieningen, zoals faunapassages, opgenomen. 3
In principe is het mogelijk elk alternatief voor het traject Hoek-Schoondijke te combineren met elke variant van het omleidingsalternatief bij Schoondijke. Deze zijn: Het nulalternatief beschrijft de situatie in 2010 zonder dat er specifieke infrastructurele maatregelen zijn genomen om de gesignaleerde problemen op te lossen. In het nulalternatief worden de gevolgen van het nu reeds vastgestelde beleid beschreven. Dit wil zeggen dat ontwikkelingen die al gaande zijn, of waarover een besluit heeft plaatsgevonden, zijn meegenomen (autonome ontwikkeling). Het nulplus alternatief bestaat uit het treffen van maatregelen om de ergste hinder en overlast in het dorp te beperken, zoals snelheidsremmers. De korte kwartronde variant gaat vanaf de N61 ten zuiden van de bebouwing langs richting de N58, Schoondijke-Oostburg, waarop de N61 met een rotonde aansluit. Er is een variant met een haakse aansluiting en één met een vloeiend verloop en vloeiende aansluiting. Deze omleidingen kunnen niet doorgetrokken worden als halfronde variant, omdat deze doodlopen op de Molenkreek. De ruime kwartronde variant gaat vanaf de N61 ten zuiden van de Schoondijke richting de N58, Schoondijke-Oostburg, waarop aangesloten wordt met een rotonde. Deze variant kan in de toekomst doorgetrokken worden als halfrond en aan te sluiten op de N58 richting Breskens. De halfronde variant gaat vanaf de ruime kwartrond door over de N58 en gaat ten westen van Schoondijke door om aan te sluiten op de N58 Schoondijke- Breskens. Bij de meest milieuvriendelijke variant is gebaseerd op de vloeiende kwartrond variant. Bij deze variant wordt er weliswaar een nieuwe weg aangelegd, maar wordt ook een gedeelte van de problemen in Schoondijke opgelost. Een extra inspanning wordt geleverd bij de doorsnijding van de Molenkreek door de N58. Hierbij wordt voorzien in een ruimere ecoduiker. 4. Inspraak, toetsing en advisering Advies Commissie MER De Commissie is van oordeel dat in het MER (inclusief werkrapporten) en de Aanvulling tezamen de essentiële informatie aanwezig is over oplossingen die uitgaan van het nul-, nulplus-, en meest milieuvriendelijk alternatief voor het traject Schoondijke-Hoek en van het nul- en nulplusalternatief voor de traverse Schoondijke. Voor de overige oplossingen, gebiedsontsluitingsweg, stroomweg of autoweg, wordt een nee, tenzij -principe in acht genomen. De Commissie baseert dit oordeel op: de probleemanalyse, die niet volledig helder is wat betreft de overige oplossingen; de effecten, waarbij een expliciete conclusie ontbreekt ten aanzien van de beschermingsformule aantasting van wezenlijke kenmerken en waarden. Indien deze overige oplossingen in de besluitvorming worden overwogen, dan adviseert de Commissie om nadere informatie te vergaren en te presenteren in een nieuwe aanvulling op het MER. De Commissie adviseert om de werkdocumenten in de verdere besluitvorming bij het MER en verdere documenten ter inzage te leggen. Ook adviseert de Commissie om de Aanvulling bij de standpuntbepaling en het (ontwerp-)tracébesluit ter visie te leggen. 4
Overlegorgaan Verkeersinfrastructuur Het OVI is van mening dat nut en noodzaak van maatregelen gegeven zijn. Hoofddoel is de verkeersveiligheid. Het OVI is verdeeld ten aanzien van de keus welke maatregelen gepast zijn voor de RW 61. NIROV, Stichting Natuur en Milieu, NS Reizigers en ANWB geven de voorkeur aan het meest milieuvriendelijke alternatief. VNO-NCW, EVO, CNV en Vereniging Kamers van Koophandel en Fabrieken in Nederland geven daarentegen de voorkeur aan het stroomweg alternatief. Het OVI is eensgezind in zijn voorkeur voor de omleiding klein kwart-rondzuid in de MMA-variant als maatregel voor de dorpskern van Schoondijke, met een minimaal ruimtebeslag. Adviezen gemeenten, waterschap en provincie Zeeland De gemeenten, het waterschap en de provincie spreken hun voorkeur uit voor het stroomweg alternatief, uitgevoerd met 2x2 rijstroken en ongelijkvloerse kruisingen. Voor de vormgeving van de drie betreffende kruispunten zijn door middel van situatieschetsen suggesties gedaan voor verbetering. Inspraakreacties Omwonenden zijn veelal voor de minder ingrijpende alternatieven en hebben aanvullende voorstellen. Het overgrote deel van de voorstanders van de meer ingrijpende alternatieven zijn veelal weggebruikers vooral afkomstig van buiten het studiegebied. Een vrij groot aantal insprekers geeft aanvullende oplossingen of varianten op alternatieven die tot doel hebben het lokale woon- en leefmilieu te verbeteren. 5. Standpunt Op basis van de informatie uit de trajectnota/mer, de ontvangen adviezen en inspraakreacties en afweging van alle belangen kom ik tot het volgende standpunt: - Tussen Hoek en Biervliet wordt de weg aangelegd met 2x2 rijstroken. - Tussen Biervliet en Schoondijke en bij de omleiding Schoondijke wordt de weg aangelegd met 2x1 rijstroken. Ten behoeve van calamiteiten en hulpdiensten worden vluchtstroken aangelegd. - Over het gehele tracé worden de aansluitingen vormgegeven door middel van rotondes. - De ontwerpsnelheid is 100 km/uur, met uitzondering van de omleiding Schoondijke. Hier wordt de weg ontworpen voor een snelheid van 80 km/uur. - De wegvakken worden voorzien van een deklaag die minimaal dezelfde akoestische kwaliteit heeft als ZOAB. - Er komen parallelwegen aan beide zijden. Ter hoogte van natuurgebied De Braakman wordt aan één zijde een parallelweg aangelegd. - Er komt een vrijliggend fietspad van Hoek tot het begin van de omleiding Schoondijke. - De bochten bij IJzendijke en Biervliet worden aangepast. - Bij Schoondijke wordt een halfronde omleiding gerealiseerd ten zuiden en westen van de kern. Het westelijke deel tussen de N58 Schoondijke Oostburg en de N58 Schoondijke Breskens wordt uitgevoerd als 2x1 weg. 5
- Er worden rotondes aangelegd op de volgende plaatsen: bij Hoek, tussen de Braakman en Biervliet, ten zuiden van IJzendijke en bij de aansluiting met de N58 Schoondijke Oostburg. Bij de rotonde ten zuiden van IJzendijke, waar het tracé 2x1 strooks zal zijn, worden aan beide zijden inhaalstroken gerealiseerd. - Er komen 3 tot 4 ongelijkvloerse oversteken ter vermindering van de barrièrewerking. - De aanwezige ecologische hoofdstructuur wordt door verschillende planaanpassingen gespaard. Dit wordt bereikt door de uitbreiding van de bestaande infrastructuur ter hoogte van de Braakman zoveel mogelijk aan de noordzijde van de bestaande weg te laten plaatsvinden en ter plekke aan de zuidzijde geen parallelweg aan te leggen. - In het ontwerp-tracébesluit (OTB) wordt aandacht besteed aan te maken afspraken met de gemeenten en het waterschap over de aanpassing van de diverse lokale sluiproutes: Oostburg - Waterlandkerkje IJzendijke, Breskens Hoofdplaat Biervliet en IJzendijke Philippine via de Isabellaweg. - In het OTB wordt aandacht besteed aan te maken afspraken over de toekomstige beheersituatie van de diverse aansluitende wegen en de N58 en N61 door de kern Schoondijke. 6. Overwegingen De veiligheid en de doorstroming op de N61 Hoek Schoondijke is onvoldoende. De 2x2 rijstroken zijn noodzakelijk ten oosten van Biervliet vanwege de verwachte zomerintensiteiten en de toename van het verkeer. Ten westen van Biervliet zijn 2x1 rijstroken voldoende. De intensiteit op de alternatieve wegen zal afnemen, zodat deze wegen aangepast kunnen worden aan de gewenste functie van erftoegangsweg. Dit levert een sterke verkeersveiligheids- en leefbaarheidswinst op. De inspraakreacties en adviezen waren niet eenduidig. Aan de ene kant werd de sterke wens geuit om een goede, snelle verbinding met inhaalmogelijkheden te maken tussen West Zeeuws Vlaanderen en Terneuzen en de Westerscheldetunnel. Met name de bestuurlijke regio was daarvan een sterk voorstander. Aan de andere kant werd het door vele insprekers bezwaarlijk gevonden dat grote ongelijkvloerse aansluitingen het open en vlakke West Zeeuws Vlaamse landschap verstoren. Met de gekozen vormgeving van de weg wordt, zoveel als mogelijk, aan beide wensen tegemoet gekomen. De aantasting van de EHS wordt met dit standpunt beperkt tot waarden die vergelijkbaar zijn met het nul+ alternatief en het MMA, zodat dit standpunt tegemoet komt aan het advies van de Commissie voor de m.e.r. en de bezwaren tegen de aantasting van natuur. De aantasting die toch plaatsvindt wordt in overleg met de natuurorganisaties gemitigeerd en indien nodig gecompenseerd. Dit wordt uitgewerkt in OTB. De keuze voor een halfronde omleiding rond Schoondijke beperkt het aantal geluidgehinderden met 70%. De leefbaarheid en de verkeersveiligheid in de dorpskern zullen sterk verbeteren doordat al het doorgaande verkeer geweerd kan worden uit de kern. 7. Kosten De kosten van de uitvoering van het hierboven beschreven standpunt bedraagt 99 mln (prijspeil 2002). Dit is exclusief de kosten die Rijkswaterstaat zelf moet maken voor de verdere studie, de aanbesteding en het toezicht (directe uitvoeringskosten). 6
8. Verdere procedure Het standpunt zal worden uitgewerkt in een ontwerp-tracébesluit. Dit zal naar verwachting in de eerste helft van 2004 ter inzage worden gelegd. Hoogachtend, DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT, Roelf H. de Boer 7