B&W-ADVIES Verordening Nadere regels Beleidsnota Overig Na besluit (B&W/Raad): Uitgaande brief verzenden Stukken retour Digitale publicatie op Overheidn1 Afdeling / werkeenheid: RG Auteur : Jan Kappert Datum : 7 december 2016 Reg nr : 2016/11/000340 Zaaknr : Z2016-004012 Onderwerp: Aanpak onkruidbestrijding op de verharding portefeuillehouder Besproken met portefeuillehouder ja Burgemeester N Meijer Raadsbesluit: Actieve informatieplicht raad: El X,Lbi1 ) d tum akkoord r_ 1 't datum akkoord Wethouder G Kuipers Wethouder GJ Bluijs (;-;,, ge4tai~ "" n en pa aaf leidinggevende Wettelijk kader: Wet milieubeheer Gevraagd besluit aan B&W: De raad voor te stellen: 1) akkoord te gaan met scenario 1 (gelijkblijvende beeldkwaliteit) als alternatieve wijze van onkruidbestrijding op de verharding 2) akkoord te gaan met de gewijzigde kosten voor onkruidbestrijding in de begroting 2017 Het besluit heeft financiële consequenties voor de gemeentebegroting Voor het genomen besluit, raadpleeg de besluitenlijst van B&W Openbaarheid : ja Toelichting: 1/9
Consequenties: Financieel:ja Personeel: ja Juridisch: ja Facilitair: ja Communicatie: ja WKPB: nee Advies ingewonnen bij: OR: nvt RIJK: Overig: Consequenties zijn in het advies toegelicht Bijlagen: raadsvoorstel, raadsbesluit 1 Inleiding is in de Programmabegroting 2016 opgenomen bij het onderdeel Ruimtelijk Domein, thema Beheer openbare ruimte In de toelichting is vermeld dat er in 2016 een wettelijk verbod komt op het gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen en dat de gemeente nieuw beleid gaat formuleren voor wat betreft de inzet en het gebruik van alternatieve onkruidbestrijdingsmethoden Daarbij is aangegeven dat het handhaven van een gelijkblijvende beeldkwaliteit na het stoppen met chemische onkruidbestrijding zal leiden tot flink hogere kosten Het chemisch bestrijden van onkruid is voor veel gemeenten jarenlang de methode geweest om onkruiden op verharding onder controle te houden Deze wijze van onkruid bestrijden is effectief en relatief goedkoop ten opzichte van andere methoden (oa heet water, branden of borstelen) Helaas heeft het chemisch bestrijden van onkruid negatieve neveneffecten waaronder afspoeling naar het oppervlaktewater Dit is nadelig voor mens, plant en dier maar ook voor de productie van drinkwater Het huidige kabinet wil, door middel van een wettelijk verbod, de problemen met de drinkwaterzuivering verminderen en verdere blootstelling van burgers aan gewasbeschermingsmiddelen minimaliseren Aanleiding wijziging wetgeving Op 30 maart 2016 heeft de rijksoverheid een definitief besluit gepubliceerd in de Staatcourant In dit besluit staat omschreven dat met ingang van 31 maart 2016 professionele gebruikers geen gewasbeschermingsmiddelen op verhardingen meer mogen toepassen Het verbod geldt ook voor zogenaamde 'laag risico middelen' Voorbereiding door de gemeente Zandvoort Vooruitlopend op dit besluit van de Rijksoverheid heeft de afdeling Reiniging en Groen informatie ingewonnen bij verschillende partijen om de overstap van chemische bestrijding naar een alternatieve methode te realiseren Er is onder andere advies ingewonnen bij een overheids-nv uit de regio die bij 8 verschillende gemeenten de onkruidbestrijding verzorgt Uitgaande van een gelijkwaardig huidig kwaliteitsniveau zijn er twee alternatieven uitgezocht te weten thermisch en mechanisch Korte toelichting onkruidbestnjdingstechnieken We onderscheiden sinds 31 maart 2016 de volgende technieken om onkruid op verharding te bestrijden: a mechanisch (oa borstelen/vegen/handwerk) en b thermisch (oa branden, heet water, infra rood, hete lucht) Uit diverse landelijke onderzoeken blijkt dat de alternatieve methoden (a mechanisch en b thermisch), ten opzichte van chemische bestrijding, meer inzet vraagt om een gelijkwaardig kwaliteitsbeeld te bereiken De verklaring is dat chemische middelen een betere werking hebben en de gehele plant bestrijden (incl de wortels) Dit in tegenstelling tot alternatieve methoden (mechanisch of thermisch) waarbij de ondergrondse wortels blijven leven en weer uitlopen Hierdoor ligt de frequentie van de bestrijding middels mechanisch of thermisch hoger, ca 4-6 maal per jaar tov 2-3 maal bij chemische bestrijding Samengevat: alternatieve methoden zijn duurder en minder effectief (bron Tuin- en Landschap nieuwsbrief 31 maart 2016) 2/9
Advies aan het college Het advies aan het college bestaat uit de volgende onderdelen: a Mechanische onkruidbestrijding b QuickScan inrichting en uitvoeren maatregelen c Beeldgericht werken onkruid a Mechanische onkruidbestrijding Het advies aan het college is de onkruidbestrijding uit te voeren volgens de mechanische methode Natuursteen is daarbij uitgezonderd Dat zal thermisch worden behandeld Onderstaande argumenten worden aangevoerd: 1 Meest voordelig: in vergelijking met thermische bestrijding is mechanische bestrijding de meest voordelige methode Daarnaast sluit deze mechanische methode het beste aan op de huidige werkwijze van de gemeente Zandvoort Er wordt al regelmatig geveegd en door dit beperkt te intensiveren en slim te combineren met de mechanische onkruidbestrijding kan een gedeelte van de activiteiten in eigen beheer worden uitgevoerd 2 De huidige twee veegmachines worden nog frequenter ingezet doordat deze meer uren kunnen draaien als onderdeel van de mechanische bestrijding Uit landelijk onderzoek blijkt dat het voorkomen van onkruid belangrijker is dan achteraf verwijderen Voorkomen van onkruid kan worden bereikt door tijdig de voedingsbodem (veegvuil zoals zand en blad) weg te nemen Frequenter vegen (machinaal en handmatig) draagt bij aan het tijdig verwijderen van de voedingsbodem en levert een netter en schoner straatbeeld 3 Derde borstel op de veegmachine: door een kleine aanpassing aan de bestaande veegmachine kan beter geveegd worden De derde borstel maakt het mogelijk om vastliggend vuil los te vegen uit lastig te bereiken hoeken bij bijv parkeervakken en om onkruiden op het trottoir in de eerste halve meter vanaf de rand, weg te vegen Voorwaarde om met de 3e borstel onkruiden te kunnen borstelen is dat er voldoende geveegd is waardoor deze borstel niet nodig is om het vastliggende vuil los te borstelen uit de goot 4 Kansen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt: door het niet meer gebruiken van chemische middelen ontstaat meer onkruidgroei Dit betekent meer handwerk Vooral op moeilijk bereikbare plekken waar de veegmachine, met de derde borstel, niet kan komen, zoals gevels en obstakels Dit biedt kansen voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt; handwerk zoals schoffelen of handmatig vegen kan prima worden uitgevoerd door deze groep mensen 5 Verhardingstype waar geen machines kunnen worden ingezet: op bepaalde verhardingstypen zoals natuursteen kan niet machinaal worden geveegd of geborsteld In dit geval moet de bestrating handmatig vrij worden gehouden van onkruid Dit punt sluit aan bij nr4 en betekent ook mogelijkheden voor eigen personeel of medewerkers met afstand tot de arbeidsmarkt 6 Aanschaf borstelmachine: met alleen vegen kan niet het hele areaal verharding worden schoongehouden van onkruid Voor verhardingsoppervlakken zoals trottoirs is een borstelmachine verreist Het huidige machinepark dient te worden uitgebreid met een borstelmachine 7 Duurzame inzetbaarheid medewerkers De extra inzet van veegmachines en de borstelmachine biedt mogelijkheden voor inzet van eigen medewerkers met gevoel voor werken met machines en die met fysieke beperkingen niet langer in staat zijn langdurig zwaar fysiek werk uit te voeren Voor deze medewerkers wordt mogelijkheid geboden op duurzame inzetbaarheid Financiële gevolgen: een structurele budgetverhoging voor de onkruidbestrijding (meer inzet machineen manuren) en een eenmalige investering voor de aanschaf van materieel (borstelmachine en 2 stuks derde borstel) b QuickScan inrichting en uitvoeren maatregelen Naast bestrijding is het ontstaan van onkruid voor een deel te voorkomen Door relatief makkelijke wijzigingen in de inrichting is resultaat te bereiken waarmee de onkruiddruk ter plekke afneemt Dit kan bijvoorbeeld door het vervangen/herstraten van bestrating met brede voegen Of het vullen van voegen op een verkeersdruppel Maar ook door kale plekken in beplanting op te vullen en de 3/9
onkruiddruk (uitzaaien) vanuit beplantingsvakken te verlagen Dit zijn enkele voorbeelden maar in iedere gemeente zijn relatief makkelijk locaties te vinden waar winst behaald kan worden Zandvoort wil een quickscan uitvoeren waarmee in kaart wordt gebracht waar winst valt te behalen Het resultaat is dat de beheerkosten voor onkruidbestrijding gaan afnemen Om dit te bereiken zijn investeringen nodig voor aanpassing van de inrichting Een aantal aanpassingen is eenvoudig door te voeren Een aantal vraagt een uitgebreidere voorbereiding en aanzienlijke kosten Tot slot wordt nog opgemerkt dat het meest kosteneffectief is om dergelijke aanpassingen in ieder geval integraal mee te nemen bij reconstructies / groot- / vervanginsonderhoud en bij nieuwe aanleg Financiële gevolgen: eenmalige investering voor uitvoering van de QuickScan en een budgetverhoging (meerjarenplan) voor de uitvoering van de maatregelen voor het verbeteren (onkruidbestendig) van de inrichting c Beeldgericht werken onkruid De gemeente gaat het aanwezige onkruid 'meten' door invoering van beeldgericht werken Het door het landelijk instituut de CROW ontwikkelde beeldgericht werken wordt al jarenlang omarmd door zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers Maar ook voor burgers en de raad is het een bruikbaar instrument voor het beoordelen van de kwaliteit van de openbare ruimte Door het uitvoeren van een maandelijkse monitoring kan een ingrijpmoment (teveel onkruid op een bepaalde locatie) tijdig worden gesignaleerd en bijgestuurd Uiteindelijk zal dit resulteren in een schonere leefomgeving met een hoge beeldkwaliteit Financiële gevolgen: structurele verhoging budget inzet manuren tbv monitoring en rapportages beeldkwaliteit 2 Beoogd resultaat Het handhaven van de huidige CROW A/B kwaliteit in de onkruidbestrijding 3 Argumenten 11 Er moet voldaan worden aan wet- en regelgeving Het gebruik van chemische bestrijding van onkruid is per 31 maart 2016 verboden 12 We willen een prettige leefomgeving voor bewoner Het resultaat is dat de gemeente vrij van onkruid wordt gehouden waardoor een bewoner prettig kan vertoeven in een 'schone' omgeving 13 We willen een prettige omgeving om te kunnen recreëren voor toeristen Het resultaat is dat de gemeente vrij van onkruid wordt gehouden waardoor een toerist prettig kan vertoeven in een 'schone' omgeving 14 Ook vanuit economisch oogpunt is het van belang dat de gemeente Zandvoort zich zichtbaar profileert met een schone, mooie leefomgeving aan zee 21 We moeten de kosten realistisch ramen (conform BB V) Om bovenstaande doelstelling te bereiken is er meer arbeidsinzet benodigd ten behoeve van: machinaal vegen, handmatig vegen (obstakels, p-plaatsen en oa natuursteen), borstelen en monitoring beeldkwaliteit onkruid Daarnaast zijn er investeringen nodig 4/9
4 Kanttekeningen 11 Mechanische onkruidbestrijding kan slijtage veroorzaken Slijtage aan de verharding wanneer met borstels op verharding onkruid wordt bestreden Snellere afschrijving verharding door het beschadigen van de toplaag 12 Mechanische onkruidbestrijding kan opgedrukte en losliggende verharding veroorzaken Zowel bij thermische- als mechanische onkruidbestrijdingsmethoden blijven de ondergrondse delen (wortels) van onkruiden intact In tegenstelling tot chemische bestrijding waarbij het middel door de gehele plant werd opgenomen De verwachting is dat bij mechanische (en ook bij thermische) onkruidbestrijding in de loop van vijf tot tien jaar dit kan resulteren in opgedrukte en losliggende verharding Hierdoor kan een onrustig beeld ontstaan (bijv wijkende voegen) en kunnen als gevolg van losliggende klinkers / tegels verkeersonveilige situaties ontstaan 5 Uitvoering Mechanische onkruidbestrijding bestaat uit handmatig borstelen met een borstelmachine en vegen met een veegwagen met derde borstel en handmatig vegen Het handmatig borstelen wordt uitgevoerd door bedrijven die medewerkers inzetten met een afstand tot de arbeidsmarkt Op deze manier draagt de gemeente bij aan Social Return On Investment (SR01) In verband met het intensiveren van het vegen met de veegwagen met derde borstel moet er worden ingehuurd voor ander regulier werk Daar waar mogelijk zullen die werkzaamheden ook uitgevoerd worden door bedrijven die medewerkers inzetten met een afstand tot de arbeidsmarkt 6 Communicatie Bewoners informeren middels plaatselijke krant, internetsite gemeente over de veranderende wetgeving en andere manier van onkruid bestrijden binnen de gemeente Zandvoort 7 Wat zijn de resultaten van het overleg met de portefeuillehouder? De wethouder is akkoord met de nota 8 Wie is bevoegd om een besluit te nemen: De raad 9 Financiële effecten voor de begroting van het gevraagde besluit De huidige kosten onkruidbestrijding op de verharding: De huidige kosten voor onkruidbestrijding op de verharding bedragen 30000 en bestaan uit inhuur van een gespecialiseerd bedrijf voor de chemische onkruidbestrijding Daarnaast wordt er door eigen personeel machinaal en met de hand geveegd teneinde de voedingsbodem voor onkruid te verwijderen De kosten hiervoor bedragen jaarlijks 32000, gebaseerd op 240 uur vegen (2 personen met machine) De totale kosten voor de huidige wijze van onkruidbestrijding op de verharding bedragen jaarlijks ongeveer 62000 Berekening toekomstige onkruidbestrijding Zandvoort De berekening is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: Ervaringscijfers/normen van Meerlanden Deze cijfers zijn gebaseerd op de ervaringen uit de proeven met chemievrije onkruidbestrijding (2013-2015), ervaringen uit de onkruidbestrijding in de Meerlanden gemeenten, waaronder Katwijk en Noordwijk, en informatie van andere overheids-nv's en aannemers 5/9
Rapport 'Kosten onkruidbestrijding op verhardingen' van Plant Research International van Wageningen Universiteit Deze studie en de kostprijsberekening van Meerlanden komen met elkaar overeen De kosten voor een alternatieve wijze van onkruidbestrijding (tov chemische onkruidbestrijding) zullen ongeveer 4 x zo hoog worden Dit sluit aan met het landelijke beeld bij gemeenten Het totaalbedrag is opgebouwd uit de volgende onderdelen: o handmatig onkruid bestrijden (oa bosmaaien, krabben, vegen) o machinaal mechanisch onkruid bestrijden en handmatig vegen (dit bedrag is excl de thermische bestrijding voor de natuurstenen verharding); Areaalgegevens en gebiedstypen zijn aangeleverd door de afdeling Reiniging en Groen Voor de onderbouwing van de besluitvorming is gewerkt met een marktconforme calculatie en niet met aangevraagde offertes De calculatie geeft een bandbreedte met een onder- en een bovengrens De ondergrens is gebaseerd op een normaal groeiseizoen; gemiddelde Nederlandse zomer Het weer heeft een grote invloed op de daadwerkelijke hoeveelheid onkruiden op verharding en daarmee op de benodigde inzet om deze te bestrijden In een warme natte zomer groeien meer onkruiden en worden deze groter en dus lastiger te verwijderen Een vroege start van het voorjaar betekent een lang groeiseizoen voor onkruiden Als een van deze voorbeelden optreedt dan is het budget van de ondergrens onvoldoende om het hele seizoen de gevraagde beeldkwaliteit te leveren In dat geval zal een bepaalde periode de beeldkwaliteit lager worden (lees er groeien meer onkruiden dan gewenst) of er moet meer inspanning geleverd worden (lees er moeten meer kosten gemaakt worden) De bovengrens geeft een budget aan waarbinnen ook in een slecht seizoen, de gevraagde beeldkwaliteit geleverd kan worden Bijkomend voordeel is dat extra inzet bij mechanische onkruidbestrijding automatisch leidt tot een netter en schoner straatbeeld Er zal minder voedingsbodem en veegvuil liggen omdat dat in dezelfde borstelbeweging wordt meegenomen Met andere woorden extra budget en daaraan gekoppelde inzet voor onkruidbestrijding levert bij straatreiniging een plus in kwaliteit! Het college en de raad hebben de mogelijkheid om het ambitieniveau gelijk te houden of naar beneden bij te stellen Om een afgewogen besluit hierover te nemen zijn er twee scenario's uitgewerkt Een op het huidige niveau en een op een niveau lager 1 Scenario 1 CROW kwaliteit A/B (huidige beeldkwaliteit) 2 Scenario 2 CROW kwaliteit BIC (verlaging beeldkwaliteit) Het landelijk kennisinstituut CROW hanteert ambitiethema's voor onkruid op verharding Per type verharding (klinkers en tegels), rondom obstakels en bij halfverharding wordt een fotoreeks gebruikt waarmee wordt aangegeven wat het beeld is per kwaliteitsniveau (A+ t/m D) Hierbij staat de A+ kwaliteit voor het meest nette kwaliteitsbeeld en de D-kwaliteit voor meest slechte kwaliteitsbeeld Op dit moment hanteert de gemeente Zandvoort een onderhoudsregime waarmee de beeldkwaliteit ligt op kwaliteitsniveau A/B Op de volgende pagina's zijn de scenario's 1 en 2 verder uitgewerkt 6/9
Scenario 1 beeldkwaliteit A/B (Huidig) De rood omkaderde foto's betreft de beeldkwaliteit van onkruid op verharding De kwaliteitsbeelden zijn vertaald naar kosten in de bijbehorende tabel 'scenario 1' AmbItkrthemo onkruid op vethording A' A B C D verharding (klinkers) verharding (tegels) rondom obstakels (bankje, lantaarn, afvalbak etc) halfverharding (bijv schelpen) Er is geen onkruid Er is weinig onkruid Er is in beperkte mate onkruid Gebiedstype Basisgegevens - Kwaliteits niveau* Er is redelijk veel onkruid Beeldkwaliteit A en B (scenario 1) Element- verharding [are] Thermisch Doorrekening scenario Er is veel onkruid Mechanisch Minimaal Maximaal Minimaal Maximaal Centrum Crow A 632 C 19355 28440 C 15405 C 26070 Zichtlocatie Crow A 1978 C 60576 89010 C 48214 C 81593 Overig Crow B 4688 C 114856 168768 C 91416 C 154704 TOTAAL 7298 C 194787 C 286218 C 155035 C 262367 *Kwaliteitscatalogus CROW 2013 7/9
Scenario 2 beeldkwaliteit BIC De rood omkaderde foto's betreft de beeldkwaliteit van onkruid op verharding De kwaliteitsbeelden zijn vertaald naar kosten in de bijbehorende tabel 'scenario 2' Ambitiethema onkruid op verharding A+ A B C D verharding (klinkers) verharding (tegels) rondom obstakels (bankje, lantaarn, afvalbak etc) III halfverharding (bijv schelpen) Er is geen onkruid Er is weinig onkruid Er is in beperkte mate Er is redelijk veel onkruid onkruid Gebiedstype Basisgegevens Kwaliteits niveau* Beeldkwaliteit B en C (scenario 2) Element- verharding [are] Thermisch** kwaliteit A en B) Doorrekening scenario (bij Mechanisch Minimaal Maximaal Minimaal Maximaal Centrum Crow B 632 C 15484 C 22752 12324 20856 Zichtiocatie Crow B 1978 C 48461 C 71208 C 38571 C 65274 Overig Crow C 4688 68562 C 116028 C 68562 C 116028 TOTAAL 7298 C 132507 C 209988 C 119457 C *Kwaliteitscatalogus CROW 2013 **Thermische behandeling is niet zinvol bij kwaliteit C Bij kwaliteit C is het onkruid dusdanig hoog dat mechanisch bestreden moet worden 202158 8/9
Kosten: prog nr thema 2 Beheer openbare ruimte Budget of krediet Kosten 2017 2018 2019 2020 109000 109000 109000 109000 421810-434320 421810-10000 10000 10000 10000 434320 421810-15000 15000 15000 15000 434320 421810-70000 434320 Dekking: De gevraagde extra kosten bedragen 109000 structureel voor handhaven kwaliteit A/B, 10000 structureel voor vervanging borstels veegwagen, 15000 structureel voor monitoring beeldkwaliteit en 70000 incidentele kosten Het voorstel is om de extra kosten (structureel en incidenteel) in 2017 te dekken uit de begrotingsexploitatie en de extra kosten in de jaren 2018 tot en met 2020 te dekken uit de ruimte in het meerjarensaldo uit de Najaarsnota 2016 Toelichting: Onderstaand de financiële effecten van het besluit bij scenario 1: 1 Structurele budgetverhoging voor de onkruidbestriidinq (meer inzet machine- en manuren) Van 62000 naar 171000 per jaar (mechanische deel 155000 en thermische deel 16000) Dit is conform de studie naar kostprijsberekeningen voor verschillende technieken van onkruidbestrijding op de verharding 11 Op een klein deel van de verharding (natuursteen en halfverharding) is mechanische onkruidbestrijding niet mogelijk In die gevallen wordt er een thermische methode toegepast Als het gehele areaal centrum en zichtlocatie thermische onkruidbestrijding krijgt dan kost dat ca 16000 per jaar extra tov mechanische bestrijding 12 De borstelringen voor de veegwagen slijten en moeten regelmatig vervangen worden Hiervoor ramen we een bedrag van 10000 per jaar 2 Eenmalige investering voor de aanschaf van materieel (borstelmachine ca 60000 en 2 stuks derde borstels 500 per borstel tbv optimalisatie veegmachine) 3 Eenmalige opleiding voor drie eigen medewerkers: werken met derde borstel op de veegmachine 3 x 1 dag opleiding 3000 4 Eenmalige investering voor uitvoering van de QuickScan a 5000 Een nader te bepalen budgetverhoging (meerjarenplan) voor de uitvoering van de maatregelen voor het verbeteren (onkruidbestendig) van de inrichting Bijvoorbeeld het gebruik van epoxy hars 5 Structurele verhoging inzet manuren tbv monitoring en rapportages beeldkwaliteit onkruid ( 15000 = 16 uur per vier weken) 6 Opleiding voormannen voor bepalen ingrijpmoment en ingrijptechniek 1000 Incidentele kosten: Borstelmachine : 60000 2 aanpassingen voor derde borstels â 500 : 1000 Opleidingen : 4000 Quickscan : 5000 Totaal incidenteel 2017 : 70000 9/9