Prof. dr. Jacques van Dinteren 8 december 2014
Wat gedachten over: De te stellen eisen aan een science park De vestigers De werkomgeving Inbedding in het regionale systeem De financiering van het vastgoed 2
3 Eisen aan regio en terrein
Regionale voorwaarden Het gaat niet om zo maar een bedrijventerrein Regionale voorwaarden: Een goed functionerend netwerk van innovatieve / creatieve bedrijven en instellingen Een goed functionerende arbeidsmarkt van kenniswerkers Een aantrekkelijke woon- en leefomgeving De aanwezigheid van hoger onderwijs, universiteiten en andere kennisinstellingen Beschikbare financieringsbronnen 4
Voorwaarden op terreinniveau Inbedding in een regionale innovatiestrategie Markt, visie en strategie Sterk management Breed pakket aan diensten Duidelijke keuze van doelgroep Sterk stedenbouwkundig plan Unieke, onderscheidende identiteit En slechts een faciliterende rol voor de overheid 5
6 Wie vestigt zich?
Kennis versus imago Imago niet of nauwelijks van belang Imago (zeer) van belang Kennis (zeer) van belang Kenniszoekers 25% Mixed groep 9% Kennis niet of nauwelijks van belang Onverschilligen 23% Imagebuilders 43% Page 7 4 december 2012
Kritischer zijn De toelatingsstrategie op Nederlandse science parks is beroerd Het mag wel wat professioneler (de goede niet te na gesproken) Een certificaat voor science parken, campussen, maar ook voor de R&D gebouwen kan geen kwaad
Bestedingen R&D Tabel 2: het percentage van de bruto omzet dat wordt besteed aan Research & Development Kenniszoeker Imagebuilder Onverschilligen Mix Totaal 0-3% 7 26 17 33 20 3 10% 19 33 48 42 34 11 40% 35 24 24 0 25 > 40% 39 17 10 25 21 Totaal 100 100 100 100 100 9
Vestigingsplaatsfactoren Van belang voor de kenniszoekers: Nabijheid universiteit Aanwezige netwerken Geografische ligging Van belang voor imagozoekers: Geografische ligging Bereikbaarheid Imago van de locatie 10
11 Aandachtspunt 1: de werkomgeving
Toenemend belang van de werkomgeving Gezien de toenemende krapte op de arbeidsmarkt voor hoogopgeleiden is het essentieel dat een science park voor die werknemers de optimale werkomgeving biedt 100 80 60 40 Geheel oneens Oneens Eens 20 0 Helemaal mee eens
13 iek op centraal plein enzovoorts
Aandachtspunt 2: het regionale systeem
Maar ook veranderend beeld Niet langer een stand alone gebeuren Onderdeel van een regionaal, op innovatiegericht innovatiesysteem SP 15
Verschillen in inbedding 16
17 Aandachtspunt 3: financiering vastgoed
Een dak boven je hoofd Van groot belang op een science park: De relaties die mogelijk zijn Het management Dus vooral het gehele netwerk Maar iedereen vindt het ook wel lekker om droog te zitten Innovatie & topsectorenbeleid: geen aandacht voor de fysieke kant, de gebouwen Terwijl financiering een knelpunt is
Financieringsproblematiek In het Wageningen Business- en Science Park komt de bouw van een nieuw gebouw voor starters maar moeilijk van de grond, vanwege het uitblijven van financiering Omdat financiering lastig is te krijgen, loopt de ontwikkeling vertraging op. Dat is echt een probleem in het huidige klimaat. Banken zijn erg terughoudend om te investeren in startersvoorzieningen die de kraamkamer vormen voor innovatie en werkgelegenheid.
Geen echt afwijkende categorie Kijkend naar alleen de huurprijzen wijken de rendementen niet opvallend af van andere segmenten in de bedrijfsruimtemarkt Het directe rendement laat voor de bedrijfsruimtemarkt een vrij stabiel verloop zien Bij het indirecte rendement kan sprake zijn van een verhoogd risico omdat na verloop van jaren de technische voorzieningen verouderd kunnen zijn. De exploitatie en verhuur van R&D-vastgoed is daar echter op afgestemd 20
Investeren is verantwoord R&D-gerelateerd vastgoed heeft nog geen duidelijke eigen plaats in de sector veroverd. Mogelijkerwijs dat financiële instellingen zich coulanter opstellen als ze te maken hebben met eigenaren die gespecialiseerd zijn in dit type van vastgoed Algehele conclusie: investeren in R&D-vastgoed is een verantwoorde zaak Bovendien: de vraag naar aan R&D-activiteiten gerelateerde gebouwen zal toenemen. Het niche-karakter van R&D vastgoed zal de komende jaren verminderen 21
22 Dus
Dus. Voer een strikt toelatingsbeleid; hou vast aan je concept Zorg voor een goede inbedding van het science park in het regionale ecosysteem (maak het de binnenstad ) Zorg voor een sublieme, stimulerende werkomgeving Doe het zó goed dat financiers niet (meer) overtuigd hoeven te worden De rijks overheid moet druk uitoefenen op de financiële partijen om kredieten beschikbaar te stellen voor R&D vastgoed. Het geven van garanties door het Rijk bij het verstrekken van leningen kan de barrière helpen slechten.