De haperende groeimotor van het Nederlands kleinbedrijf

Transcriptie

1 De haperende groeimotor van het Nederlands kleinbedrijf Januari 2016 Justin Jansen, Erasmus Universiteit Rotterdam Occo Roelofsen, McKinsey & Company

2 Poll: Hoe gaat het met ondernemerschap in Nederland? 46% 40% A. A Geweldig B. B Relatief goed Er heerst een goede sfeer waarin ondernemerschap wordt aangemoedigd, maar er kan meer gebeuren C. C Gemiddeld 9% 5% D. D Relatief slecht Geweldig Relatief goed Gemiddeld Relatief slecht 2

3 Het aantal Nederlandse ondernemingen neemt toe, meer dan in andere landen Aantal ondernemingen in Nederland ( 000) 1 Groei van het aantal ondernemingen in Nederland versus andere landen (index, ) NL 1,247 1, % p.a. 1,298 1,320 1, GE 120 SE FI NO UK US Panteia - Actieve onderneming (per 31 december), inclusief ZZP 2 OECD s index enterprises in Total industry, construction and market services BRON: Panteia, OECD 3

4 Ondernemerschap is essentieel voor de Nederlandse economie 2015 Segment Definitie Aantal bedrijven dznd Bruto toegevoegde Waarde % Werkgelegenheid dznd werkzame personen 100% Grootbedrijf 3,3 46% Middenbedrijf 12,1 20% MKB Kleinbedrijf 2-50 werknemers, en Jaaromzet < EUR 7 mln, óf Balanstotaal < EUR 5 mln % 27% % ZZP 830 7% 830 BRON: Panteia - Ondernemerschap

5 Tussen 2008 en 2014 verdwenen in het kleinbedrijf ongeveer banen, dit is 12% van de totale werkgelegenheid in het kleinbedrijf in , dznd Bedrijfsgrootte Aantal werknemers > % % % % % BRON: CBS Statline

6 Sinds 2008 is de werkgelegenheid in het MKB afgenomen met 2% per jaar , dznd Bedrijfsgrootte Aantal werknemers Gemiddelde groei per jaar % 3, werknemers -2,0% -1,0% 1, werknemers -2,5% 1-9 werknemers -1,7% BRON: CBS Statline

7 Tevens ligt Nederland achter op andere Europese landen in aantal groeiers en netto banencreatie Snelgroeiend (>75% in 3 jaar) Verdeling kleinbedrijven 1 in Europese landen naar groeicohorten op basis van omzetgroei %, Netto banencreatie in het MKB %, Subtop (15-75% in 3 jaar) Licht groeiend (<15% in 3 jaar) Duitsland Duitsland 20.2 Belgie Frankrijk 17.9 UK Belgie 11.0 Frankrijk Luxemburg 5.3 Finland UK 5.1 Denemarken EU gemiddelde -0.9 Nederland % Nederland Gedefinieerd als bedrijven met werknemers volgens Europese definitie BRON: Panteia, ; Europese Commissie, SME Performance Review, 2014

8 Over de afgelopen 6 jaar is het aantal stabiele / krimpende ondernemingen toegenomen en het aantal snelgroeiende ondernemingen afgenomen % Kleine ondernemingen 1 per groeitype 100% Stabiel/Krimpend ( 10% groei per jaar) Groeiend (10-20% groei per jaar) Snelgroeiend (>20% groei per jaar) % Het aantal stabiele / krimpende kleine ondernemingen is toegenomen met 20% % -49% Het aantal groeiende ondernemingen is gedaald met 20% en het aandeel snelgroeiende bedrijven is gedaald met bijna 50% Gedefinieerd als bedrijven met werknemers volgens Europese definitie

9 De uitdaging zit dus niet meer in het aantal start-ups maar in scale-up van de stabiele groep in klein-mkb CONCEPTUEEL >1 mld Omzet (niet op schaal) EUR 100 mln 50 mln 5 mln Nederland kent in internationaal perspectief relatief veel start-ups Kleinbedrijven met een omzet van 1-5 mln EUR hebben moeite op te schalen Nederlandse bedrijven rond de 50 mln EUR omzet groeien vaak niet (zelfstandig) door Tijd BRON: Team analyse, SER, Ministerie van Economische Zaken, Nederlands Centrum voor het Familiebedrijf

10 Poll: Wat is de voornaamste oorzaak voor haperende groei van kleine ondernemingen? A. A Exportmogelijkheden B. B Financiering (eigen en vreemd vermogen) C. C Ambitie van de ondernemer D. D Wetgeving E. E Vaardigheden F. F Structurele veranderingen (bijv. internet) 2% 31% 32% 12% Er is geld genoeg, alleen het proces van het vinden is het probleem 13% 10% Nederland voelt teveel aan als een gespreid bedje A. B. C. D. E. F. 10

11 Wij zagen de volgende thema s Financiering Vaardigheden Wetgeving Structurele veranderingen Conjunctuurgevoelig

12 Toch zijn er kleine ondernemingen in Nederland die snel groeien; wat doen zij goed? Voorbeelden van snel groeiende Nederlandse bedrijven Poll: Wat zit in het DNA van ondernemers met snelgroeiende bedrijven? Bedrijfsomschrijving Uitzendbureau (transport en logistiek Groei % A. Diversiteit BB. Groeiambitie 45% 35% Content management en webredactie 500% CC. Samenwerking D. Financiering 13% 7% Content management en webredactie 800% Diversiteit Groeiambitie Samenwerking Financiering 12

13 Poll: Welk initiatief zou het groeien van kleinondernemingen in Nederland verder ondersteunen? 29% A. A Verbeter het aanbod in ontwikkelingsmogelijkheden B. B Bredere data standard voor MKB C. C Vergroot de beschikbaarheid van risicobeoordelingen D. D Verhoog ambitie van kleinondernemers 20% 24% E. E Vergroot het aantal vreemd vermogen aanbieders F. F Overheidsfinancierings-instrumenten beter benutten 5% 8% 4% 9% G. G Fonds voor achtergestelde leningen H. H Pas regelingen aan die het kleinbedrijf belemmeren 1% A. B. C. D. E. F. G. H. 13

14 Er gebeurt al veel om ondernemerschap te stimuleren Betere kwantitatieve informatie Grotere beschikbaarheid vreemd vermogen Grotere beschikbaarheid eigen vermogen Ambitie Uitbreiding ondernemersvaardigheden Exportmogelijkheden Huidige activiteiten Kwaliteit van financiële informatie verbeteren en transparant maken (EZ) Aanbod groeit, afwijzingen nog steeds hoog Verschillende pilots, nog weinig schaal Platform voor het delen van kennis en ervaring gericht op groei van ondernemingen? Netwerk opgezet door de EC om ondernemers te steunen bij internationale handel en innovatie Status t.o.v. doelstelling BRON: Bron 14

15 Hoe kunnen we kleine ondernemingen in Nederland helpen om harder te groeien? Elkaar meer stretchen TedEx voor ondernemers Ook verhalen over falen delen Inspireren Rolmodellen GROEI Inspireren Overtuiging creëren Groter dromen aanmoedigen Het maken van een business plan verplicht maken in elke opleiding APK voor ondernemers Mentor en meesterschap programma s Activeren Talent en vaardigheden Faciliteren Versterkings mechanismen Meer netwerken en klankboorden creëren en benutten, ook voor delen van kennis BRON: McKinsey proprietary research 15

16 Poll: Stel je bent Minister van Economische Zaken, welk idee zou je implementeren? 50% A. Reclame campagne om groei van MKB bedrijven te stimuleren B. Ondernemer roadshow door Nederland 21% CC. Lessen over ondernemen toevoegen aan het middelbare school curriculum D. Meer overheidsfondsen beschikbaar stellen 6% 9% 2% 12% E. E Werkgroep van ondernemers aanstellen met als taak het optimaliseren van wet- en regelgeving F. F Iets anders, namelijk A. B. C. D. E. F. Financieringstafels om het proces van financiering te versoepelen 16

17 De haperende groeimotor van het Nederlands kleinbedrijf Justin Jansen, Erasmus Universiteit Rotterdam Occo Roelofsen, McKinsey & Company