EVALUATIE STRUCTUURWIJZIGING SPOE 2011-2012. JUNI 2012, directeuren, interne begeleiders, taal-en rekencoördinatoren N=31. (max. 43) Ad Kappen In het schooljaar 2011-2012 zijn de scholen behorend bij het samenwerkingsverband SPOE gestart met een andere opzet van begeleiding in kader van opbrengstgericht en handelingsgericht werken. De basisscholen en speciale basisscholen werken met: een basisteam: directeur, interne begeleider, onderwijsadviseur en collegiaalconsulent. een breedteteam: interne begeleider, orthopedagoog, collegiaal-consulent, leerkracht passend onderwijs een diepteteam: Steunpunt Onderwijs en ZorgAdviesTeam. SWV PO Leerkracht Leerling ouders basis team (intern) PRIMAIRE PROCES OPBRENGSTGERICHT WERKEN -instructiebehoeften -pedagogische behoeften SCHOOLVERBETERPLAN GROEPSPLANNEN Breedte-team (intern) -onderwijskundig leider -interne begeleider -Onderwijsadviseur -Collegiaalconsulent OGW OGW/ HGPD -orthopedagoog -groepsleerkracht 10% HG-P-D diepte-team (extern) -interne begeleider -Collegiaal-consulent -leerkracht passend onderwijs Leerlingen met ondersteuningsbehoeften Zorgteam Steunpunt onderwijszorg 5% leerkracht passend onderwijs S(B)O ZAT Leerlingen met onderwijsen ondersteuningsbehoeften basiszorg breedtezorg dieptezorg 1
hoofdstuk 1. EVALUATIE STRUCTUURWIJZIGING. Tevredenheids-onderzoek nvt 1 2 3 4 5 Gem. 1 -opzet van basisteam 2 13 16 4.45 -bijdrage van onderwijsadviseur in basisteam 2 16 13 4.35 -bijdrage van collegiaal-consulent in basisteam 4 15 9 4.18 -opzet van breedteteam 1 10 20 4.61 -werken met de bouwsteen-formulieren 2 2 4 12 10 1 3.14 -werken met het zgn. I-HOP 7 1 9 10 1 3.52 -bijdrage van collegiaal-consulent in breedteteam 5 9 14 4.32 -bijdrage van orthopedagoog in breedteteam 1 9 21 4.65 -bijdrage van leerkracht passend onderwijs 2 2 5 4 16 4.26 -bijdrage van schoolverpleegkundige in het zorgteam 2 1 2 17 9 4.17 -bijdrage van maatschappelijk werkende in het zorgteam 2 2 5 12 10 4.03 -deelname van groepsleerkracht aan breedteteam 1 11 18 4.57 2. -Onderwijsadviseur in het basisteam -bijdrage aan schoolverbeterplan 1 2 4 17 7 3.97 -bijdrage aan teamontwikkeling 4 2 4 13 7 3.96 -bijdrage aan klassenconsultaties 6 2 3 9 9 4.22 3. -Collegiaal-consulent in basisteam en in breedteteam -bijdrage aan schoolverbeterplan 3 2 7 11 4 3.71 -bijdrage aan groepsplannen 7 2 4 11 4 3.81 -bijdrage aan versterken van leerkrachtcompetenties 4 4 4 13 3 3.63 -bijdrage aan analyse leerlingen met speciale 2 1 3 15 5 4.00 -bijdrage in de begeleiding invullen I-HOP 8 3 10 5 4.11 4 -Orthopedagoog in breedteteam -bijdrage aan analyse leerlingen met speciale 1 8 21 4.67 -bijdrage aan versterken van leerkrachtcompetenties 7 1 6 9 7 3.96 5 -Leerkracht passend onderwijs -bijdrage aan verheldering hulpvraag leerlingen 1 2 3 9 10 4.13 -bijdrage aan verheldering hulpvraag leerkrachten 3 2 10 11 4.12 -begeleiding van leerlingen 4 2 5 5 10 4.05 -ondersteuning versterken competenties leerkrachten 2 6 10 8 3.92 -preventieve werking van inzet leerkracht passend onderwijs. 3 3 2 9 8 4.00 6 -SPOE -onderzoek en advies leerlingen met speciale 4 10 14 4.36 -dyslexie onderzoeken 5 2 7 11 4.45 -leerlingen met ontwikkelingsperspectief / eigen leerweg 4 3 3 12 3 3.71 -verwijzingen naar sbo 3 2 14 11 4.33 -verwijzingen naar speciaal onderwijs 5 1 13 7 4.29 7 -ZAT -adviseren voor leerlingen met ernstige problematiek. 1 11 10 4.41 8 -Lees-en rekenverbeterplannen -inhoudelijke bijeenkomsten 3 10 11 7 3.71 -datafeedforward-bijeenkomsten 7 16 8 4.03 9 -kwaliteitsondersteuners (Agnes, René, Gerard en Ad) 5 2 8 8 4.33 2
HOOFDSTUK 2: ANALYSE 1. algemeen -opzet van basisteam 2 13 16 4.45 -bijdrage van onderwijsadviseur in basisteam 2 16 13 4.35 -bijdrage van collegiaal-consulent in basisteam 4 15 9 4.18 -opzet van breedteteam 1 10 20 4.61 -werken met de bouwsteen-formulieren 2 2 4 12 10 1 3.14 -werken met het zgn. I-HOP 7 1 9 10 1 3.52 -bijdrage van collegiaal-consulent in breedteteam 5 9 14 4.32 -bijdrage van orthopedagoog in breedteteam 1 9 21 4.65 -bijdrage van leerkracht passend onderwijs 2 2 5 4 16 4.26 -bijdrage van schoolverpleegkundige in het zorgteam 2 1 2 17 9 4.17 -bijdrage van maatschappelijk werkende in het zorgteam 2 2 5 12 10 4.03 -deelname van groepsleerkracht aan breedteteam 1 11 18 4.57 Wat valt op? Een positief beeld over de structuurwijziging SPOE. Het samenwerkingsverband SPOE kan trots zijn op dit resultaat en dit bereikt binnen één schooljaar. Het sluit aan bij de ontwikkelingen op school en bij de ontwikkelingen Passend Onderwijs. SPOE legt de lat hoog w.b. de interpretatie van deze gegevens. Dit schooljaar gestart met het werken met bouwstenen. De bouwstenen zijn gericht op het verkrijgen van inzicht in de leerkrachtcompetenties. Niet het deficitdenken staat centraal, maar wat betekent dit voor de leerkracht, welke acties zijn ondernomen door de leerkracht, wie is ingeschakeld. Natuurlijk betekent dit een omslag in denken. De leerkrachten staan positief tegenover hun deelname in het breedteteam. Ze worden in deze erkend. 3
SPOE is in het schooljaar 2011-2012 gestart met de structuurwijziging. De nadruk ligt op het versterken van de leerkrachtcompetenties. de doelen voor technisch lezen, begrijpend lezen, woordenschat, spelling en rekenen. het werken vanuit het opbrengstgericht model: hoge doelen en hoge verwachtingen het werken vanuit het handelingsgericht perspectief: uitgaan van kansen ipv belemmeringen. Loslaten van deficitdenken. de leerkracht staat centraal, de leerkracht is verantwoordelijk voor het onderwijs aan alle leerlingen in zijn groep. Nadruk op leerkrachtcompetenties. centraal staat de kwaliteit en de effectiviteit van de instructie. Werken met convergente differentiatie, werken met groepsplannen. het vroegtijdig signaleren en het vroegtijdig handelen. Geen eigen leerweg tm groep 5. Werken met toekomstperspectief vanaf groep 6. de directeur als onderwijskundig leider gebaseerd op positieve pressure and support. de interne begeleider verantwoordelijk voor ondersteunen en coachen van leerkrachten het werken met datamuur en datafeedforwardbesprekingen de ouders als partners. De basisscholen en speciale basisscholen ervaren ook in het breedteteam een grote meerwaarde van de structuurwijziging: vaste personen. Orthopedagoog, collegiaal-consulent en leerkracht passend onderwijs inhoudelijk een systematische opbouw. loslasten van deficitdenken, richten op leerkrachtcompetenties meerwaarde van het koppelen van een zorgteam aan een breedteteam. In het zorgteam kunnen leerlingen met psycho-sociale problematiek worden besproken. Samenhang en afstemming opmerkelijk dat twee scholen hebben aangegeven, dat medewerkers van zorgteam niet van toepassing zijn. Dit gegeven nader analyseren Zeer positief wordt de koppeling van het zorgteam aan het breedte-team ervaren. In het eerste deel worden dan m.n. leerlingen besproken met sociaal-emotionele problematiek. zeer grote waardering voor het Zorgadviesteam. Gewaardeerd wordt de grote mate van deskundigheid van deelnemers ZAT, waarbij het belang van het kind centraal staat. ZAT opereert met veel respect voor de deelnemende scholen. deelname van de groepsleerkracht aan breedteteam en zorgteam. De leerkracht is en blijft probleemeigenaar. 4
Wat is een mogelijke verklaring? versterken en aanvullen van elkaars competenties verrijking om met verschillende disciplines samen te werken om leerlingen te analyseren en te vertalen naar een plan.van aanpak. korte lijnen, transparant. Het werken met dezelfde personen op een school. We leren de school kennen. bredere kijk op de ontwikkelingen binnen de school. gouden greep om leerkrachten te laten participeren in het breedteteam. De leerkracht is en blijft probleemeigenaar. Zeer waardevol. leerkracht bepaalt wanneer het schuurt met een leerling. De leerkracht wordt gekend en erkend. De leerkrachten passend onderwijs worden door de orthopedagoog ingezet. In het merendeel van de rugzak-leerlingen is de begeleiding overgedragen. De ouders van rugzakleerlingen zijn in een aantal gevallen akkoord gegaan met een lagere contactfrequentie met de leerkracht passend onderwijs / ambulant begeleider. Knelpunten: agendering van het breedteteam. In het breedte-team alleen leerlingen, waarbij sprake is van diffuse problematiek. Leerlingen, waarbij de school (leerkracht) geen handelingsverlegenheid heeft, worden niet geagendeerd. Monitoring / volgen van leerlingen niet bespreken teveel verschillende formulieren. Er moet eenduidigheid komen in de formulieren vanuit een en dezelfde visie van handelingsgericht werken scholen moeten de interne zorgroute hanteren. wat te doen als leerkracht geen handelingsverlegenheid ervaart, terwijl alle gegevens hier wel op wijzen.. Rol leerkrachten: zijn probleemeigenaar. Wel ook verantwoording afleggen aan ib-er, en directeur. Wel ook uitgaan van vertrouwen. Interne zorgroute moet transparant zijn, verantwoordelijkheden moeten duidelijk zijn. Wat gaan we aanpakken? eenduidigheid in formuleren, werken met de interne zorgroute. afstemming tussen breedteteam en zorgteam. Agendering en bewaking door interne begeleider. nadruk op preventief werken, versterken van de leerkrachtcompetenties starten met het programma Positive Behavior Support. Inrichten van een schoolintern PBS-team waaraan ook de maatschappelijke werkende en schoolverpleegkundige een bijdrage gaat leveren. continueren van het ZAT. wat gaan we doen? Veel ondersteuning en begeleiding zal de komende jaren noodzakelijk zijn om het denken te structureren. We gaan uit van wat je weet, dat schrijf je op. Dit gaan we de komende jaren verder uitbouwen. -ontwikkelen van een handleiding / stappenplan voor de bouwstenen -werken met kansen en met belemmeringen -werken met gewenste en met haalbare situaties -werken met het i-hop bouwsteen 5
1. onderwijsadviseur -opzet van basisteam 2 13 16 4.45 -bijdrage van onderwijsadviseur in basisteam 2 16 13 4.35 -bijdrage van collegiaal-consulent in basisteam 4 15 9 4.18. -Onderwijsadviseur in het basisteam -bijdrage aan schoolverbeterplan 1 2 4 17 7 3.97 -bijdrage aan teamontwikkeling 4 2 4 13 7 3.96 -bijdrage aan klassenconsultaties 6 2 3 9 9 4.22 -Lees-en rekenverbeterplannen 1 2 3 4 5 Gem -inhoudelijke bijeenkomsten 3 10 11 7 3.71 -datafeedforward-bijeenkomsten 7 16 8 4.03 Structuurwijziging is een duurzame ontwikkeling. Op deze wijze wordt externe attributie voorkomen. Zwakke leerkrachten komen nu meer in beeld. De nadruk moet meer komen te liggen op klassenconsultaties, het geven van gerichte feedback. WAT IS EEN VERKLARING? Op een aantal scholen wordt nog onvoldoende ingezet op het basisteam: -directeur als voorzitter -voorbereiden van een agenda -kwaliteit en effectiviteit van de bijeenkomsten basisteam WAT GAAN WE AANPAKKEN 2012-2013? reserve-uren 2011-2012 (400 uur) inzetten voor scholen, die in het schooljaar 2011-2012 zijn gestart met rekenverbeterplan. opstellen en bijstellen van format voor agenda basisteam nadruk op klassenconsultaties nadruk op feedback op taak en op proces ondersteunen van opzet high order strategieën begrijpend lezen accent op duurzame schoolontwikkeling rekentechnische vragen zijn voor Marlin en voor Marianne ontwikkelingsperspectief groep 6 ondersteunen bij analyse CITO-eindtoets en CITO-lovs. vaststellen van leerwinst en van toegevoegde waarde. 6
3. collegiaal-consulent. -Collegiaal-consulent in basisteam en in breedteteam -bijdrage aan schoolverbeterplan 3 2 7 11 4 3.71 -bijdrage aan groepsplannen 7 2 4 11 4 3.81 -bijdrage aan versterken van leerkrachtcompetenties 4 4 4 13 3 3.63 -bijdrage aan analyse leerlingen met speciale 2 1 3 15 5 4.00 -bijdrage in de begeleiding invullen I-HOP 8 3 10 5 4.11 Deze gegevens bevestigen de ontwikkelingen op school. De collegiaal-consulenten hebben een dubbelrol op de school. In eerste instantie meedenken bij het analyseren van de gegevens en bij het opstellen van een schoolverbeterplan. In tweede instantie begeleiden van leerkrachten. SPOE is zeer content met de ontwikkelingen groepsplannen De scholen worden steeds meer ervaren in het opstellen van een groepsplan. De collegiaal-consulenten worden steeds mindere betrokken bij de groepsplannen. De collegiaal-consulenten richten zich vooral op het versterken van de leerkrachtcompetenties: De term versterken suggereert een bepaalde kwalificatie. We spreken van verdiepen en verduurzamen van handelingsbekwaamheid van leerkrachten. afspraken -verdiepen en verduurzamen van leerkrachten in overleg met basisteam -werken met I-HOP -ondersteunen bieden van scholen, die gaan werken met PBS als PBS-medewerker. -agendering van leerlingen in het breedteteam -ondersteunen bij analyse van ontwikkelingsperspectief leerlingen groep 6. ondersteunen bij opstellen van plan van aanpak op schoolniveau, op groepsniveau en op individueel niveau. -vaststellen van leerwinst en van toegevoegde waarde van leerlingen. 7
4. orthopedagoog -Orthopedagoog in breedteteam -bijdrage aan analyse leerlingen met speciale 1 8 21 4.67 -bijdrage aan versterken van leerkrachtcompetenties 7 1 6 9 7 3.96 -SPOE -onderzoek en advies leerlingen met speciale 4 10 14 4.36 -dyslexie onderzoeken 5 2 7 11 4.45 -leerlingen met ontwikkelingsperspectief / eigen leerweg 4 3 3 12 3 3.71 -verwijzingen naar sbo 3 2 14 11 4.33 -verwijzingen naar speciaal onderwijs 5 1 13 7 4.29 -ZAT -adviseren voor leerlingen met ernstige problematiek. 1 11 10 4.41 Een terecht zeer hoge waardering voor de orthopedagogen in het breedteteam. De scholen staan zeer positief tegenover de veranderende visie van deficitdenken naar verdiepen van leerkrachtcompetenties. De orthopedagogen ondersteunen de scholen in deze ontwikkeling: -werken met het I-HOP -werken met kansen en belemmeringen -het koppelen van voorspellingen aan kansen en belemmeringen plannen: -opstellen van een handleiding voor i-hop -verdiepen en verduurzamen van leerkrachtcompetenties door besprekingen en klassenconsultaties -ondersteunen bij opstellen van ontwikkelingsperspectief in groep 6 8
5. leerkracht passend onderwijs -Leerkracht passend onderwijs -bijdrage aan verheldering hulpvraag leerlingen 1 2 3 9 10 4.13 -bijdrage aan verheldering hulpvraag leerkrachten 3 2 10 11 4.12 -begeleiding van leerlingen 4 2 5 5 10 4.05 -ondersteuning versterken competenties leerkrachten 2 6 10 8 3.92 -preventieve werking van inzet leerkracht passend onderwijs. 3 3 2 9 8 4.00 Wat valt op? De basisscholen waarderen de inzet van de leerkrachten passend onderwijs. De ontwikkelingen van defiicit denken naar leerkrachtcompetenties worden door de leerkrachten passend onderwijs ondersteund en uitgedragen. De leerkrachten passend onderwijs zijn aanvullend en complementair aan de collegiaal-consulenten. Wat gaan we aanpakken? caseload van een leerkracht passend onderwijs wordt niet bepaald door aantal leerlingen met een rugzak. inzet van een leerkracht passend onderwijs is niet gericht op deze individuele leerling, maar op het optimaliseren van het onderwijs met basisscholen de visie van SPOE bespreken en uitdragen. inzet van leerkracht passend onderwijs wordt primair gericht op het verdiepen en verduurzamen van de leerkrachtcompetenties. De orthopedagoog van het breedteteam bewaakt. De collegiaal-consulent van de school bewaakt de inzet van de leerkracht passend onderwijs in kader van PBS. 9