EMDR effectief bij volwassenen met autisme Ella Lobregt- van Buuren e.lobregt@dimence.nl 01-04-17, EMDR congres
Cliënten, bedankt! En ook: Therapeuten Dimence: Angst & Stemming Deventer: Barbara Kemps en Noortje van Vliet Centrum ontwikkelingsstoornissen: Erik Kuiper Team ontwikkelingsstoornissen Zwolle en Deventer: Titia Arwerth, Jedidja Weegenaar Begeleiders: SIG-EMDR leden: FACT Altrecht: Nienke Boonstra Centrum Autisme: Petra Spuijbroek Particuliere praktijken: Erica Pijpers en Uschi Koster Liesbeth Mevissen Bram Sizoo Ad de Jongh
Lena Akopian Publicis, Frankfurt Russ & Reyn photography
Vraagstelling Wat is het directe en het follow-up effect van maximaal acht sessies EMDR bovenop treatment as usual op a. traumagerelateerde symptomen b. algemene symptomen van psychopathologie c. kenmerken van autisme bij volwassenen met autisme?
Meetinstrumenten Schokverwerkingslijst SVL-22 (IES-R) Aangepaste ADIS-C-LVB sectie PTSS, versie voor volwassenen Trauma gerelateerdesymptomen ASSkenmerken Screeningslijst voor autismespectrum-stoornissen (SRS-A) Algemene symptomen van psychopathologie Brief Symptom Inventory (BSI)
Gevoelsthermometer aangepaste ADIS-C-LVB sectie PTSS, versie voor volwassenen (Didden, Mevissen, Korzilius & De Jongh, in voorbereiding)
Quasi-experimenteel onderzoek: Meting 1 cliënt = eigen controlegroep 6-8 weken TAU Meting 2 Max. 8 x EMDR + TAU Meting 3 6-8 weken TAU Meting 4 Indicatie Inclusie mbv ADIS-C-LVB, sectie PTSS, versie volwassenen SVL-22 BSI SRS-A Start EMDR ADIS kort SVL-22 BSI SRS-A Einde EMDR Evaluatie ADIS kort SVL-22 BSI SRS-A Followup ADIS kort SVL-22 BSI SRS-A
Hypothesen o Traumagerelateerde symptomen zoals gemeten met SVL-22 verminderen significant na behandeling met EMDR + TAU in vergelijking tot alleen TAU. o Score op de ADIS-gevoelsthermometer neemt significant af na behandeling met EMDR + TAU ( 2 punten) in vergelijking tot alleen TAU. o Algemene symptomen van psychopathologie zoals gemeten met de BSI verminderen significant na behandeling met EMDR + TAU in vergelijking tot alleen TAU. o Autismekenmerken zoals gemeten met de SRS-A verminderen significant na behandeling met EMDR + TAU in vergelijking tot alleen TAU. o De resultaten blijven minimaal behouden na follow- up.
Kenmerken steekproef (n=21) Leeftijd en geslacht Gem. leeftijd 34 (SD=11.73) Man 13 (61.9%) Vrouw 8 (38.1%) Medicatie Antidepressiva 12 (57.1%) Antipsychotica 6 (28.6%) Benzodiazepinen 4 (19%) Andere medicatie 5 (23.8%) Geen 5 (23.8%) Treatment as usual Steunend-struct. 11 (52.4%) Werk/woonbegel. 7 (33.3%) Anders 7 (42.8%) Geen 2 (9.5%) Opleidingsniveau MAVO/HAVO 8 (38.1%) LBO/MBO 10 (47.6%) HBO/WO 3 (14.3%)
DSM-classificaties Autisme spectrum stoornis (ASS) PDD-NOS 14 (66.7%) Asperger syndrome 6 (28.6%) ASS (DSM-5) 1 (4.8%) PTSS PTSS 14 (66.6%) (waarvan 7 complexe PTSS in klinische verschijningsvorm) Overige comorbiditeit Depressieve stoornis 8 (38.1%) ADHD 6 (28.6%) Persoonlijkheidsst. 3 (14.3%) Overig 2 (9.5%) Geen 2 (9.5%) Aantal sessies EMDR (75 min.) Gemiddelde 7 sessies 2 early completers 3, 4 sessies Bij 12 participanten 1 steunende sessie ipv EMDR
Behandeld met EMDR Trauma s (DSM-5 criteria) Fysieke mishandeling door ouders 3 (14.3%) Getuige van geweld tussen ouders 2 (9.5%) Ingrijpende gebeurtenissen Pestervaringen 11 (52.4%) Emotionele mismatch ouder-kind 4 (19%) Aanranding vader 1 (4.8%) Geheimhouding overspel ouder 1 (4.8%) Seksueel misbruik door zus 2 (9.5%) Behandelingen ziekenhuis als kind 1 (4.8%) Onverwachtse dood verwanten 3 (14.3%) Conflictueuze scheiding 2 (9.5%) Suïcidepoging ouder 2 (9.5%) Afpersing en inbraken 2 (9.5%) Verkrachting 2 (9.5%) Suïcidepoging als kind 1 (4.8%)
Resultaten Excuus, exacte resultaten kunnen nog niet vrijgegeven worden i.v.m. komende publicatie
Resultaten De mate waarin ingrijpende gebeurtenissen het dagelijks leven in de war sturen (ADIS thermometer) vermindert significant in de behandelperiode met EMDR + TAU in vergelijking tot de periode met alleen TAU en vermindert verder bij FU. Effectgrootte behandelperiode: zeer groot Traumagerelateerde symptomen, gemeten met de SVL-22, verminderen significant in de behandelperiode met EMDR + TAU in vergelijking tot de periode met alleen TAU. Resultaten zijn minimaal gelijk gebleven bij FU. Effectgrootte behandelperiode: groot
Resultaten Algemene symptomen van psychopathologie, gemeten met de BSI, verminderen significant in de behandelperiode met EMDR + TAU in vergelijking tot de periode met alleen TAU. Resultaten zijn minimaal gelijk gebleven bij FU. Effectgrootte: groot Autismekenmerken, gemeten met de SRS-A, verminderen significant in de behandelperiode met EMDR + TAU in vergelijking tot de periode met alleen TAU en verminderen verder bij FU. Effectgrootte: klein
Conclusies EMDR lijkt een effectieve interventie voor vermindering van traumagerelateerde klachten bij volwassenen met ASS Behandelen van traumagerelateerde klachten heeft een significant gunstig effect op een brede range van algemene symptomen van psychopathologie
Discussie Vermindert autisme? Onwaarschijnlijk. Hypothesen: a. Daling stress = daling manifeste autismekenmerken. b. Diagnostic overshadowing?
Klinische implicaties Aandacht voor impact pestervaringen Geen schadelijke gebeurtenissen gerelateerd aan EMDR. EMDR=stressvol: goede inbedding nodig Terughoudendheid behandelaren onnodig: EMDR bij mensen met ASS en traumagerelateerde klachten:
Escher, Liberation