Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Melissa van Zon - Cunningham ; Gauwain van Kooten Niekerk 14 september 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/46441 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave Leerdoelen Inleiding Opdrachten 1. Wat is belangrijk in het leven? 2. Wie is de mens? 3. Hoe leven mensen met elkaar samen? 4. Wat is de betekenis van lijden en dood? 5. Wat is tijd? 6. Wat is de natuur? 7. Evaluatie Opdrachten Over dit lesmateriaal Pagina 1
Pagina 2
Leerdoelen de zes groepen levensvragen opnoemen. in eigen woorden uitleggen dat iedere levensbeschouwing voorlopige antwoorden geeft op de zes groepen levensvragen. in eigen woorden uitleggen wat het betekent dat de werkelijkheid vanuit verschillende 'kijken' (optieken) benaderd kan worden. in eigen woorden uitleggen waarom je steeds voorlopige antwoorden geeft op levensvragen. in eigen woorden uitleggen wat het onderscheid is tussen een persoonlijke en een gemeenschappelijke levensbeschouwing. drie verschillende visies uit gemeenschappelijke levensbeschouwingen noemen. Pagina 3
Inleiding Je maakt allerlei soorten zaken mee in het leven. Je sport, je zit op school, je hebt thuis een familie, een gezin en huisdieren, vrienden en vriendinnen en ga zo maar door. Over al deze zaken kun je levensvragen hebben en krijgen. Levensvragen zijn bijzondere vragen, je hebt namelijk je levensvisie nodig om er antwoord op te geven. Alle levensvragen zijn verdeeld over zes groepen levensvragen. De zes groepen levensvragen hebben allemaal een kernvraag. De zes kernvragen zijn: 1. Wat is belangrijk in het leven? 2. Wie is de mens? 3. Hoe leven mensen met elkaar samen? 4. Wat is de betekenis van lijden en dood? 5. Wat is tijd? 6. Wat is de natuur? De aankomende twee lessen gaan we de zes groepen levensvragen verkennen. Dit doe je door verschillende opdrachten te maken. Voor deze opdrachten maak je een wordbestand aan. Deze sla je op in je map voor LV op je computer. Je maakt deze opdrachten individueel, maar je mag uiteraard soms ook met je klasgenoten overleggen. Klik op 'volgende' om naar de eerste groep levensvragen te gaan Pagina 4
Opdrachten 1. Wat is belangrijk in het leven? Wat is belangrijk in het leven? Dat is de eerste groep levensvragen die we gaan behandelen. Levensvragen die je hierbij kunt bedenken zijn: Hoe belangrijk is vriendschap voor jou? Geloof jij in God? Draait alles om geld in het leven? Vind ik mijn vriendje of sport belangrijker? Mensen over de hele wereld proberen antwoorden te vinden op dit soort vragen. Als iemand voor zichzelf een antwoord heeft gevonden op deze vraag dan noemen we dat een standpunt. Een ander woord voor standpunt is mening of visie. Het mag duidelijk zijn dat niet iedereen dezelfde mening of visie heeft op de vraag wat belangrijk is in het leven. Naast de persoonlijke mening of visie van mensen is er ook nog een gemeenschappelijke mening of visie. Bijvoorbeeld in een levensbeschouwing. Zo hebben de religies christendom en islam als visie dat je op moet komen voor je medemens. Het humanisme vindt de eigen verantwoordelijkheid van de mens heel belangrijk. Samengevat: Een antwoord op deze levensvraag wordt een standpunt, mening of visie genoemd. Dit antwoord kan persoonlijk maar ook gemeenschappelijk zijn. Bijvoorbeeld in religies. Opdracht 1: We gaan oefenen met het herkennen van de levensvragen die bij de kernvraag: 'Wat vind ik belangrijk in het leven?' horen. Hieronder staan drie oefeningen. Schrijf de antwoorden in een worddocumentje. (Vergeet het bestandje niet op te slaan!!!) 1a. Wat vinden Fat Joe en Lil Wayne belangrijk in het leven? Wat vind jij daar van? https://youtu.be/4dpjondn3zi 1b. Wat vinden deze man en vrouw belangrijk in het leven? Wat vind jij daar van? https://youtu.be/wsnxz018cye 1c. Zoek zelf een filmpje wat aangeeft wat jij belangrijk vindt in jouw leven. 2. Wie is de mens? Pagina 5
En dat is nu precies de volgende levensvraag wie is de mens? Deze vraag stellen mensen niet alleen over elkaar maar ook over zichzelf. Wat voor karakter heb ik? Ben ik meegaand of drijf ik graag mijn eigen zin door? En wat ook belangrijk is, wat voor mens wil ik eigenlijk zijn? Levensvragen die je hierbij kunt bedenken zijn: Ben ik een klier? Hoe zien andere mensen mij? Waarom word ik zo snel boos? Wie is de mens? Wie ben je zelf? Waarin zijn mensen hetzelfde? Wat voor mens wil je zijn? Daar gaat bij deze groep vragen over. Opdracht 2: Maak de onderstaande testjes. Vertel van elke test de uitslag. Geef aan of jij het daar wel of niet mee eens bent en waarom. Test: Ben jij geduldig? en Ben jij bot? kn.nu/ww.db18570 (damon.nl) Leerling, havo/vwo, deel 1, Hoofdstuk 1, paragraaf 3 zes groepen levensvragen 3. Hoe leven mensen met elkaar samen? Iedereen is vrij Pagina 6
Mijn vriendin Olga heeft moeite met hoe nieuwe Nederlanders zich in Nederland gedragen. Ze vindt dat ze zich onvoldoende aanpassen, zoals andere kleding dragen, geen Nederlands praten, meisjes die niet hun eigen huwelijkspartner kunnen kiezen, enzovoorts. Olga vindt dat de overheid strenger moet zijn voor deze mensen. Ik vind dat nieuwe Nederlanders zich aan de Nederlandse wet moeten houden. Dat moet iedereen. Maar voor de rest moet iedereen in Nederland vrij kunnen zijn. Iedereen mag doen en laten wat hij wil. De een laat zijn haar groeien, de ander scheert zich kaal en een derde draagt een hoofddoek. Dat moet kunnen want we leven in een vrij land. Sommige van hun waarden en normen kunnen voor ons een voorbeeld zijn, zoals de manier waarop veel jongeren met hun ouderen omgaan. Jongeren in Nederland kijken neer op ouderen en hebben er geen respect voor. Bij nieuwe Nederlanders is dat vaak anders, beter. Op een aantal punten kunnen wij veel leren van mensen met een buitenlandse achtergrond, en op een paar punten kunnen nieuwe Nederlanders veel leren van ons. Overal waar mensen samenleven, worden levensvragen gesteld. Als mensen vanuit verschillende achtergronden en culturen samen gaan leven dan krijg je vanzelf levensvragen krijgen over de kernvraag: hoe moeten mensen met elkaar samenleven? Voorbeelden van de levensvragen die voortkomen uit deze groepen levensvragen zijn; Vertel je je grootste gehiemen aan je beste vriendin? Mag je discrimineren? Moeten wij hulp geven aan mensen in arme landen? Hoe kunnen we het best met elkaar samenleven? Is democratie beter dan een monarchie? Opdracht 3: Zoek of schrijf een gedicht over samen leven. Leg uit waarom je dit gedicht hebt gekozen (50 woorden). 4. Wat is de betekenis van lijden en dood? Eén van de ergste dingen die leerlingen kunnen overkomen is gepest worden. Dit voelt voor personen alsof ze er niet toe doen, soms gaat het zo ver dat leerlingen het leven niet meer zien zitten en zichzelf dood maken. Als je een dergelijke ervaring meemaakt ga je jezelf levensvragen stellen. Waarom wordt ik gepest? Waarom pesten mensen? Waarom doet pesten zo een pijn? Dit zijn levensvragen die voortkomen uit de groep levensvragen wat is de betekenis van lijden en dood? YouTube-video https://youtu.be/mnp6nvol-lo?rel=0&wmode=opaque Met lijden bedoelen we de negatieve gevoelens die mensen kunnen hebben naar aanleiding van bepaalde ervaringen. Het gaat dan om gevoelens als onvrede, pijn, onmacht en teleurstelling. Een belangrijk onderscheid is dat tussen lichamelijk - en geestelijk lijden. Een voorbeeld van lichamelijk lijden is de pijn die je voelt als je je knie stoot. Bij geestelijke pijn kun je denken aan het verliezen van een goede vriend of vriendin door een ongeluk. Lijden en dood horen bij de mens, niemand ontkomt eraan. We krijgen in ons leven allemaal te maken met lijden, verdriet en dood. Daaruit vloeien levensvragen voort waar we geen antwoord op kunnen vinden. Ook binnen de grote levensbeschouwingen tref je antwoorden aan op vragen over lijden en dood. Zo ziet een moslim lijden en dood vaak als een beproeving van Allah. Christenen geloven dat er eens een tijd komt waarin er geen lijden meer zal zijn. Een christen noemt dat het Rijk van God. De vragen die voortvloeien uit ervaringen van lijden en dood vallen onder de groep levensvragen wat is de betekenis van lijden en dood? Opdracht 4. Pagina 7
Bekijk het filmpje hierboven en beantwoord de onderstaande vragen. a. Wat is het verschil tussen direct en indirect pesten? b. Hoeveel procent van de jongeren pest zelf? c. Wat zijn de gevolgen als je vaker gepest wordt? d. Iedereen vindt dat pesten niet goed is. Waarom denk jij dat er dan toch nog gepest wordt? 5. Wat is tijd? Typ in youtube eens de volgende termen in: apocalypse armageddon Je zult zien dat je filmpjes krijgt die allemaal gaan over het einde van de wereld gaan. Het einde van de wereld is een thema wat in veel gemeenschappelijke levensbeschouwingen terug komt. Zo geloven christenen en moslims dat de wereld een keer ophoudt te bestaan en de gelovigen dan dichter bij God zullen leven. Hindoes en boeddhisten geloven dat er geen begin en geen eind bestaat. Elke levensbeschouwing heeft weer een ander antwoord op de groep levensvragen; wat is tijd? Vragen over verleden, heden of toekomst vormen samen de vijfde groep levensvragen: de vragen over tijd. Enkele voorbeelden van vragen over tijd zijn: Waar kom ik vandaan? Hoe is de wereld ontstaan? Waarom gaan leuke momenten zo snel voorbij? Is er leven na de dood? Zal er ooit een einde aan de wereld komen? Opdracht 5: Bekijk en filmpje en luister/lees de tekst goed! https://youtu.be/ugzutcvkiau 1. Hoe denkt Stef Bos over tijd? 2. Is hij blij dat hij ouder is geworden? 3. Schrijf zelf een kort gedichtje over tijd (minimaal 10 regels) 6. Wat is de natuur? De laatste groep levensvragen gaat over de kernvraag: wat is natuur? Onder natuur verstaan we alles wat niet is gemaakt door de mens. Oerwouden, dieren, planten, de zee en ga zo maar door. Bij het zien en ervaren van de natuur, bijvoorbeeld tijdens een lange wandeling op vakantie stellen mensen zichzelf vragen over de natuur. Bijvoorbeeld; Waarom is de natuur toch zo mooi? Hoe moeten we omgaan met de natuur? Is de natuur door God geschapen? Pagina 8
Ook op een ander vlak bestaan er nogal wat levensvragen over de natuur. Denk aan bijvoorbeeld de dieren. Op dit moment gaan we nogal respectloos om met dieren. Ook ervaringen met dieren roepen levensvragen bij ons op, denk aan vragen als; Waarom eten we zoveel vlees? Waarom zorgen we zo slecht voor dieren? Is er een verschil tussen huisdieren en vee? Is de mens een dier of staat hij daarboven? Opdracht 6: Maak de onderstaande test http://www.wnf.nl/voetafdruktest/ Hoeveel aardbollen is er voor jouw levenstijl nodig? Wat vind je daarvan? Hoe denk jij dat het komt dat de mens niet goed voor de aarde zorgt? 7. Evaluatie In deze opdracht evalueer je hoe het je is afgegaan om dit verslag te maken. In minimaal 80 woorden beschrijf je de onderstaande punten: - Heb ik geleerd wat er bij de leerdoelen staat beschreven? Wat wel/ niet? - Wat ging er goed? - Wat ging er minder goed? - Wat zou ik de volgende keer anders willen doen? - Wat kan er volgens jou verbeterd worden aan deze opdrachten? Opdrachten De opdrachten maak je in een worddocumentje. Sla dit bestand op in je mapje: Levensbeschouwelijke Vorming. Heb je nog geen mapje gemaakt, maak deze dan nu nog aan. Vergeet het bestandje niet op te slaan! Opdracht 1: 1a. Wat vinden Fat Joe en Lil Wayne belangrijk in het leven? Wat vind jij daar van? 1b. Wat vinden deze man en vrouw belangrijk in het leven? Wat vind jij daar van? 1c. Zoek zelf een filmpje wat aangeeft wat jij belangrijk vindt in jouw leven. Opdracht 2: Maak de onderstaande testjes. Vertel van elke test de uitslag. Geef aan of jij het daar wel of niet mee eens bent en waarom. Opdracht 3: Pagina 9
Zoek of schrijf een gedicht over samen leven. Leg uit waarom je dit gedicht hebt gekozen (50 woorden). Opdracht 4. Bekijk het filmpje hierboven en beantwoord de onderstaande vragen. a. Wat is het verschil tussen direct en indirect pesten? b. Hoeveel procent van de jongeren pest zelf? c. Wat zijn de gevolgen als je vaker gepest wordt? d. Iedereen vindt dat pesten niet goed is. Waarom denk jij dat er dan toch nog gepest wordt? Opdracht 5: 1. Hoe denkt Stef Bos over tijd? 2. Is hij blij dat hij ouder is geworden? 3. Schrijf zelf een kort gedichtje over tijd (minimaal 10 regels) Opdracht 6: Hoeveel aardbollen is er voor jouw levenstijl nodig? Wat vind je daarvan? Hoe denk jij dat het komt dat de mens niet goed voor de aarde zorgt? Opdracht 7: In minimaal 80 woorden beschrijf je de onderstaande punten: - Heb ik geleerd wat er bij de leerdoelen staat beschreven? Wat wel/ niet? - Wat ging er goed? - Wat ging er minder goed? - Wat zou ik de volgende keer anders willen doen? - Wat kan er volgens jou verbeterd worden aan deze opdrachten? Pagina 10
Over dit lesmateriaal Colofon Auteurs Melissa van Zon - Cunningham ; Gauwain van Kooten Niekerk Laatst gewijzigd 14 september 2016 om 14:15 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Bronnen Bron Test: Ben jij geduldig? en Ben jij bot? http://www.damon.nl/standpunt/ Type Link Pagina 11