Klantenpanel RVO.nl Resultaten peiling 40 (2016-08) Verruiming openstelling Gecombineerde opgave Augustus 2016 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Deze notitie beschrijft de resultaten van het onderzoek naar de verruiming van de openstelling van de Gecombineerde opgave (GO). RVO.nl streeft naar een tijdige uitbetaling van de betalingsrechten aan agrariërs. Om dat te bereiken moeten de benodigde gegevens tijdig worden aangeleverd via de GO. RVO.nl onderzoekt de mogelijkheid om de openstellingsperiode van de GO te verruimen. In plaats van 1 april zou op 1 februari al gestart kunnen worden met invullen. De vraag is in hoeverre agrariërs en adviseurs gebruik zouden maken van de mogelijkheid om eerder te beginnen met invullen. En betekent eerder invullen dat men de GO ook eerder indient? 1.2 Respons Het onderzoek is uitgezet onder leden van het RVO-klantenpanel die met de Gecombineerde opgave te maken hebben. Daarnaast zijn twee aanvullende steekproefbronnen gebruikt: een mailinglijst van agrariërs die zijn uitgenodigd om de GO in te vullen en een externe steekproef van adviseurs. Van de 623 benaderde leden van het klantenpanel hebben 203 personen de vragenlijst ingevuld. De respons onder deze doelgroep bedraagt daarmee 33 procent (zie tabel 1). Daarnaast hebben 1.058 agrariërs en 311 adviseurs van de externe steekproef aan het onderzoek deelgenomen. De aantallen zijn ruim voldoende om betrouwbare uitspraken te kunnen doen over agrariërs en adviseurs. Van de 1.572 deelnemers bleken 68 respondenten geen opgave te hebben ingediend. Deze deelnemers behoorden niet tot de doelgroep van dit onderzoek en zijn buiten beschouwing gelaten. In bijlage 1 is de verdeling van de respons naar bedrijfstak opgenomen. De vragenlijst kon worden ingevuld tussen 15 juli en 7 augustus 2016. Er is één herinneringsmail gestuurd. Tabel 1 Responspercentage naar wervingsbron Bruto Netto Respons RVO-klantenpanel 623 203 - mailinglijst brieven 5.000 1.058 1.055 311 2 Totaal 6.678 1.572 24% Pagina 1 van 10
1.3 Leeswijzer Er wordt gerapporteerd over deelnemers die voor zichzelf of als gemachtigde de Gecombineerde opgave hebben ingediend. Deelnemers die zowel agrariër zijn als adviseur/accountant, zijn in de analyse alleen als adviseurs meegeteld. Waar gesproken wordt van agrariërs gaat het dus om agrariërs die niet actief zijn als adviseur of accountant. Door afronding op hele cijfers tellen de percentages in het rapport soms niet op tot 100 procent. 2 Indienen Gecombineerde opgave 2.1 Indienen Van de agrariërs heeft 85 procent de Gecombineerde opgave alleen voor zichzelf ingediend (tabel 2). Acht procent heeft de opgave voor zichzelf én als gemachtigde voor iemand anders ingediend. De rest (6%) heeft alleen als gemachtigde opgetreden. Onder de adviseurs heeft vrijwel iedereen een machtiging van een agrariër ontvangen. Tabel 2 Heeft u in 2016 de Gecombineerde opgave ingediend? (n=1.504) 1 (n=1220) (n=284) Ja, voor mijzelf 85% 1% Ja, als gemachtigde voor iemand anders 6% 65% Ja, voor mijzelf en als gemachtigde voor iemand anders Totaal 100% 100% De pluimveehouders () zijn de snelste indieners, als wordt gekeken naar het percentage dat de GO voor 15 april heeft ingediend. Opvallend is het relatief hoge percentage late indieners (na 15 mei) in de glastuinbouwsector (14%). Daarbij is er geen verschil tussen glastuinbouwers die alleen in deze sector actief zijn en combinatiebedrijven (naast glastuinbouw nog actief in een andere bedrijfstak). 2 Het late indienen hangt samen met drukte op het bedrijf of problemen rond het aanvragen van eherkenning en het inloggen. Daarnaast is het belang van het indienen voor sommige tuinders minder groot, omdat zij geen subsidie ontvangen. 1 Indien gemachtigden voor meerdere relaties een opgave hebben ingediend, is hen gevraagd om de periode aan te geven waarin zij de meeste opgaven hebben ingediend. In de categorie Anders (vooral door adviseurs ingevuld) wordt gemeld dat men de hele periode (1 april t/m 15 mei) druk is geweest met het invullen c.q. indienen van de GO. 2 Bij degenen die alleen actief zijn in de glastuinbouw (15%) komt dit vaker voor dan in de combinatiebedrijven (10%). Dit verschil is niet significant. Pagina 2 van 10
Figuur 1 Datum indienen Gecombineerde opgave (n=1.504) Pluimveehouderij* Akkerbouw Glastuinbouw Melkveehouderij Rundveehouderij Schapen- en geitenhouderij Vleeskalverenhouderij* Overig Overige dierhouderij* 11% 10% 24% 31% 20% 23% Varkenshouderij Sierteelt, fruitteelt of boomkwekerij Totaal agrariërs 6% 5% 10% 31% 27% en accountants 1% 12% 1 2 1 13% 22% 22% 16% 30% 1 15% 1 37% 43% 2 42% 40% 51% 44% 3 0% 4% 4% 1% 14% 2% 1% 4% 3% 3% 3% 11% 2% 4% 4% 2% 30% Vóór 15 april 15 april t/m 30 april 1 mei t/m 7 mei 8 mei t/m 15 mei Na 15 mei Anders Tabel 3 biedt een samenvatting van de meest genoemde redenen om de GO vroeg dan wel laat in te dienen (voor agrariërs en adviseurs gezamenlijk). Tabel 3 Redenen voor het vroeg/laat indienen van de Gecombineerde opgave Vroege indieners Late indieners Adviesbureau/ik zelf had tijd Te druk (op bedrijf), afspraak met adviseur was zo gepland Minder drukke periode op het bedrijf Nog onduidelijkheid m.b.t. uitkering betalingsrechten, bouwplan nog niet definitief Alle gegevens waren bekend (o.a. Eherkenning niet op tijd binnen definitief bouwplan) Hoe eerder de opgave wordt ingediend, Problemen met inloggen des te eerder deze wordt behandeld Kan ik het niet vergeten Invullen opgave werd als moeilijk ervaren (bijv. in geval van hobbymatige activiteiten) In afwachting van beslissing op bezwaarschrift Vervolgens is doorgevraagd wat agrariërs en adviseurs zou bewegen om de GO eerder in te dienen. Deze redenen vallen grofweg in vier categorieën uiteen. Een deel van de agrariërs zou het prettig vinden als de GO eerder kan worden ingevuld, of als de uitbetaling van betalingsrechten en subsidies eerder plaatsvindt. In de tweede plaats zou het formulier van de GO verbeterd kunnen worden, bijvoorbeeld door minder (complexe) vragen te stellen of een betere routing. Een derde groep van redenen heeft betrekking op de tijdige beschikbaarheid van gegevens, zoals het bouwplan en de percelen. Ten slotte zouden herinneringse-mails kunnen helpen om de GO op tijd in te dienen. Pagina 3 van 10
Tabel 4 Wat zou u helpen om de Gecombineerde opgave eerder in te dienen? Redenen Termijn openstelling/uitbetaling Als de GO eerder kan worden ingevuld Als betalingsrechten (van het voorgaande jaar) eerder worden uitbetaald Beschikbaarheid gegevens Als alle gegevens (eerder) bekend zijn Afhankelijk van het bouwplan/te verkrijgen percelen Inrichting Gecombineerde opgave Vragen van tevoren bekend Minder (ingewikkelde) vragen Alleen bedrijfsspecifieke onderdelen invullen, bijv. glastuinder hoeft geen informatie te leveren over dieren, percelen e.d. GO alleen bij veranderingen invullen (routing: "Is alles hetzelfde als vorig jaar?", en als antwoordmogelijkheid "Kies ja en u bent klaar"). Service Regelmatige e-mails ter herinnering Bedankbriefje/kleine beloning bij tijdige indiening 2.2 Bijwerken percelen Een belangrijk onderdeel van de GO is de opgave van percelen. In de applicatie Mijn percelen (op mijn.rvo.nl) kunnen percelen het hele jaar worden bijgewerkt. Hiermee kan tijd worden bespaard bij het invullen van de GO. De adviseurs zijn vrijwel allemaal (96%) bekend met deze mogelijkheid. Onder agrariërs ligt deze bekendheid een stuk lager (67%). Als we inzoomen op specifieke sectoren blijkt dat glastuinders, fruittelers en boomkwekers het minst bekend zijn met deze mogelijkheid, en melkveehouders en schapen- en geitenhouders het meest. De relatief lage bekendheid onder glastuinders heeft te maken met het feit dat grond waarop glastuinbouw plaatsvindt niet hoeft te worden opgegeven in Mijn percelen. Er is geen verschil tussen agrariërs die in één bedrijfstak actief zijn en agrariërs die hun activiteiten over meerdere bedrijfstakken hebben gespreid (zgn. combinatiebedrijven ). Figuur 2 Bekendheid met mogelijkheid om hele jaar percelen bij te werken (% ja, n=1.504) en accountants Melkveehouderij Schapen- en geitenhouderij Overige dierhouderij* Akkerbouw of vollegronds groenteteelt Rundveehouderij Pluimveehouderij* Totaal agrariërs Varkenshouderij Vleeskalverenhouderij* Sierteelt, fruitteelt of boomkwekerij Glastuinbouw Overig 82% 77% 77% 75% 72% 71% 67% 5 55% 54% 73% 96% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Pagina 4 van 10
In hoeverre maakt men ook daadwerkelijk gedurende het hele jaar gebruik van de applicatie Mijn percelen? Figuur 3 laat dit zien. zijn niet alleen het meest bekend met deze mogelijkheid, maar maken er ook het vaakst gebruik van. Bij agrariërs is het aandeel dat wel bekend is met de mogelijkheid om gedurende het hele jaar percelen bij te werken, maar nog geen gebruik heeft gemaakt van deze mogelijkheid (41%) groter dan de groep gebruikers (). die de GO na 15 mei hebben ingediend, hebben de mogelijkheid van deze applicatie het minst vaak gebruikt. De verschillen tussen andere groepen zijn niet significant. Figuur 3 Bekendheid met en gebruik van de mogelijkheid om het hele jaar door percelen bij te werken (via Mijn percelen, n=1.504) en accountants Melkveehouderij Overige dierhouderij* Overig Akkerbouw of vollegronds groenteteelt Pluimveehouderij* Rundveehouderij Schapen- en geitenhouderij Vleeskalverenhouderij* Varkenshouderij Sierteelt, fruitteelt of boomkwekerij Glastuinbouw Totaal agrariërs 5 41% 37% 32% 27% 1 40% 36% 42% 45% 27% 45% 40% 42% 12% 42% 46% 5% 34% 62% 41% 4% 1 23% 27% 2 2 23% Bekend en gebruikt Bekend, NIET gebruikt NIET bekend, NIET gebruikt Tabel 5 Bekendheid met en gebruik van de mogelijkheid om het hele jaar door percelen bij te werken (via Mijn percelen ) onder agrariërs (n=1.220), naar datum indienen GO Vóór 15 april 15 t/m 30 april 1 t/m 7 mei 8 t/m 15 mei Na 15 mei Anders Totaal Bekend en gebruikt 31% 2% 36% Bekend, NIET gebruikt 42% 41% 37% 44% 32% 41% NIET bekend, NIET gebruikt 32% 30% 65% 32% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% N 128 332 214 472 46 28 1.220 Er zijn verschillende redenen om geen gebruik te maken van de applicatie Mijn percelen buiten de periode van de Gecombineerde opgave. Zo geven agrariërs aan dat er geen veranderingen in de percelen zijn, waardoor tussentijds bijwerken niet nodig is. vinden het efficiënter om alles in één keer af te handelen, temeer omdat ze hun klanten één keer per jaar zien. Een andere reden, die met name speelt onder akkerbouwers, is dat ze vaak pas tijdens de indieningsperiode weten welke percelen ze hebben en welke gewassen hierop worden geteeld. Pagina 5 van 10
2.3 Stellingen Gecombineerde opgave Als de openstellingsperiode van de GO wordt vervroegd, zegt de helft van de agrariërs de opgave eerder te kunnen indienen. Onder adviseurs is dit 58 procent. Vijftien procent van de agrariërs zegt de GO niet eerder te kunnen indienen. De rest weet het niet of neemt een middenpositie in. Degenen die de opgave niet eerder kunnen indienen, geven aan dat er nog wijzigingen kunnen optreden in het teeltplan als gevolg van weersomstandigheden of dat de uitgifte van huurgronden nog niet heeft plaatsgevonden. De meeste steun voor dit idee is er onder pluimvee- en vleeskalverenhouders. Figuur 4 Als ik eerder kan beginnen met het invullen van de GO, ben ik ook in staat eerder in te dienen. (n=1.504) 50% 15% 10% 5 16% 1% Tabel 6 Als ik eerder kan beginnen met het invullen van de GO, ben ik ook in staat eerder in te dienen. Meeste steun Minste steun Pluimveehouders (5)* Varkenshouders () Vleeskalverenhouders (5)* Siertelers, fruittelers of boomkwekers (45%) Overige dierhouders (56%)* Akkerbouwers, vollegronds groentetelers (47%) Volledig / grotendeels mee eens Deels eens-oneens Volledig / grotendeels mee oneens Weet ik niet Drie kwart van de adviseurs is voorstander van een voorschot (maximaal 70%) van de basisbetaling in oktober. Onder agrariërs is dit percentage met 5 lager. Voorstanders vinden het prettig om eerder over het geld te beschikken om rekeningen, zoals voor pacht, voeraankopen en loonwerkers, te kunnen voldoen. Tegenstanders ontvangen het hele bedrag liever in één keer, of dat nu in oktober of december is, omdat dat minder administratieve lasten met zich meebrengt. Het voorstel om in oktober een voorschot uit te keren wordt het meest gedragen door melkvee-, vleeskalveren- en rundveehouders (zie tabel 7). Figuur 5 Ik zou graag in oktober een voorschot/voorlopige betaling (max. 70% van de basisbetaling) willen krijgen, en dan in december het resterende bedrag. (n=1.504) 5 14% 75% 11% 5% Volledig / grotendeels mee eens Deels eens-oneens Volledig / grotendeels mee oneens Weet ik niet Pagina 6 van 10
Tabel 7 Ik zou graag in oktober een voorschot/voorlopige betaling (max. 70% van de basisbetaling) willen krijgen, en dan in december het resterende bedrag. Meeste steun Minste steun Melkveehouders (84%) Glastuinbouwers (12%) Vleeskalverenhouders (76%)* Siertelers, fruittelers of boomkwekers (3) Rundveehouders (74%) Pluimveehouders/overige dierhouderij (54%)* Ten slotte is gevraagd naar de invloed van wijzigingen in het bouwplan op het tijdstip van indienen van de GO. Voor een kwart van de agrariërs, en drie op de tien adviseurs, geldt dat wijzigingen in het bouwplan hen verhinderen om de GO eerder dan 15 mei in te dienen. Aanpassingen van het bouwplan zijn nodig vanwege veranderde weersomstandigheden (akkerbouw), wijzigingen in regelgeving of door grondruil. Ondernemers met alleen grasland hebben hiermee niet te maken. Figuur 6 In het voorjaar heb ik nog zoveel wijzigingen in mijn bouwplan, dat ik mijn GO niet eerder dan 15 mei kan indienen. (n=1.504) 17% 42% 15% 31% 5% Volledig / grotendeels mee eens Deels eens-oneens Volledig / grotendeels mee oneens Weet ik niet Tabel 8 In het voorjaar heb ik nog zoveel wijzigingen in mijn bouwplan, dat ik mijn GO niet eerder dan 15 mei kan indienen. Meeste instemming Minste instemming Pluimveehouders (42%)* Glastuinbouwers (7%) Akkerbouwers of vollegronds groentetelers Overige dierhouders (15%)* (41%) Varkenshouders (36%) Schapen- en geitenhouders (1) 2.4 Uitkering betalingsrechten (basisbetaling) Voor een tijdige uitbetaling van de betalingsrechten is het voor RVO.nl van belang om zo snel mogelijk te beginnen met de afhandeling van binnengekomen opgaven. RVO.nl verwacht de betalingsrechten in december, of uiterlijk in januari van het jaar daarna, uit te kunnen betalen, als de opgaven op 15 april zijn ingediend. Een kleine meerderheid van de agrariërs (55%) ziet in een tijdige uitkering van de betalingsrechten voldoende reden om de GO voor 15 april in te dienen. Een vergelijkbaar deel van de adviseurs is het hiermee eens. Niettemin weten ruim drie op de tien agrariërs nog niet of ze hieraan kunnen voldoen. De GO kan nog veranderen door wijzigingen in het bouwplan of regelgeving en (ver-)huur van grond. Dat zou betekenen dat er achteraf nog een gecorrigeerde versie van de GO moet worden ingediend. Een deel van de adviseurs wil de opgaven eerder indienen, als de openstellingsperiode ook wordt vervroegd (om te voorkomen dat alle opgaven tussen 1 en 15 april moeten worden afgehandeld). Pagina 7 van 10
Figuur 7 Als ik zeker weet dat ik in december mijn basisbetaling krijg als ik vóór 15 april mijn GO indien, dan zorg ik ervoor dat ik mijn opgave vóór die datum heb ingediend (n=1.504) Vleeskalverenhouderij* 76% 3% Melkveehouderij 71% 20% Rundveehouderij 71% 10% 1 Schapen- en geitenhouderij 63% 11% Akkerbouw of vollegronds groenteteelt 5 17% 24% en accountants 54% 15% 31% Pluimveehouderij* 50% 0% 50% Overige dierhouderij* 4 44% Overig 4 1 35% Varkenshouderij 47% 15% Sierteelt, fruitteelt of boomkwekerij 44% 23% Glastuinbouw 24% 11% 65% Totaal agrariërs 55% 13% 32% Ja Nee Weet ik niet Andere voordelen van vervroegen openstellingsperiode GO Behalve eerdere uitbetaling van de betalingsrechten zien agrariërs en adviseurs nog andere voordelen van het vervroegen van de openstellingsperiode. Zij konden dit via een open vraag toelichten. Het meest genoemde voordeel is dat het werk beter kan worden gespreid. Zo kan de GO in een rustige periode worden ingevuld. Voor adviseurs geldt dat zij eenvoudige opgaven eerder kunnen indienen. Het gaat hierbij om klanten met weinig mutaties of van wie het bouwplan reeds bekend is. Een ander voordeel is dat de administratie eerder op orde is. Verder is de verwachting dat regelingen die gekoppeld zijn aan de GO eerder kunnen worden afgehandeld. Aan de doelgroep is verder expliciet gevraagd of de vervroegde openstelling leidt tot een betere combinatie met andere administratieve werkzaamheden, bijvoorbeeld op het gebied van de mestwetgeving. Een kwart van de agrariërs () is het hiermee eens. Met name melk-, runden pluimveehouders zien dit als voordeel van de vervroegde openstelling. In sectoren als de glastuinbouw (12%) en sierteelt (14%) wordt dit in beperkte mate als voordeel beschouwd; de relevantie van mestwetgeving is voor deze sectoren lager. Figuur 8 Door de vervroegde openstelling van de Gecombineerde opgave kan ik dat combineren met andere administratieve verplichtingen, bijvoorbeeld voor de mestwetgeving. (n=1.504) 24% 22% 2 30% 7% Volledig / grotendeels mee eens Deels eens-oneens Volledig / grotendeels mee oneens Weet ik niet Pagina 8 van 10
De stelling dat een snellere uitbetaling het enige voordeel is van de vervroegde openstelling wordt door 46 procent van de agrariërs onderschreven. Onder adviseurs is dit aandeel kleiner: 36 procent. Figuur 9 Een snellere uitbetaling is voor mij het enige voordeel van de vervroegde openstelling. (n=1.504) 46% 20% 16% 1 36% 32% Volledig / grotendeels mee eens Deels eens-oneens Volledig / grotendeels mee oneens Weet ik niet Mogelijke nadelen van vervroegen openstellingsperiode GO Drie op de tien agrariërs en 56 procent van de adviseurs zien mogelijke nadelen aan het eerder openstellen van de GO. Als tegelijk met de aanvangsdatum ook de einddatum zou worden vervroegd, levert dit problemen op voor agrariërs die nog geen definitief bouwplan hebben. Als zij de GO eerder moeten indienen, verwachten ze achteraf nog correcties te moeten doorgeven, als het grondgebruik in de tussentijd is gewijzigd of de pachtcontracten pas later binnengekomen zijn. Voor de adviseurs zou een vervroegde einddatum (opnieuw) tot een piekperiode in hun werkzaamheden leiden. 3 Conclusie Helft agrariërs heeft baat bij vervroegde openstelling De helft van de agrariërs denkt door een vervroegde openstelling de Gecombineerde opgave eerder te kunnen indienen. Vijftien procent van de agrariërs zegt de GO niet eerder te kunnen indienen. De rest weet het niet of neemt een middenpositie in. Er bestaat dus zeker draagvlak voor een vervroegde openstelling. Niettemin is er ook een groep agrariërs, met name akkerbouwers, die door (late) wijzigingen in het teeltplan en grondgebruik de opgave niet eerder kunnen indienen. Of als zij de opgave eerder moeten indienen, genoodzaakt zijn om achteraf correcties door te geven. Zij hebben er dus geen baat bij als (ook) de einddatum wordt vervroegd. De vervroegde openstelling kan op de steun rekenen van een meerderheid van de adviseurs, die hierdoor hun werkzaamheden beter kunnen spreiden, mits de einddatum hetzelfde blijft. De gemakkelijke gevallen, waarbij er geen mutaties zijn of het bouwplan reeds definitief is, kunnen door hen eerder worden ingediend. Als de einddatum ook wordt vervroegd, vermindert dat de flexibiliteit van adviseurs om werk te spreiden. 55 procent agrariërs zou opgave eerder indienen als er sneller wordt uitbetaald De Gecombineerde opgave vormt de basis van het uitkeren van betalingsrechten. RVO.nl verwacht dat het eerder indienen van de opgave (voor 15 april) leidt tot een snellere uitbetaling (in december). Van de agrariërs zou 55 procent de Gecombineerde opgave voor 15 april indienen als de betalingsrechten in december van hetzelfde jaar worden uitgekeerd. Voor andere agrariërs is dit niet mogelijk, vanwege de eerder genoemde wijzigingen in het bouw-/ teeltplan. Pagina 9 van 10
4 Bijlage Verdeling respons naar bedrijfstak (meerdere antwoorden mogelijk) Bedrijfstak Aantal % Akkerbouw of vollegronds groenteteelt 360 24% Melkveehouderij 303 20% Glastuinbouw 213 14% Rundveehouderij 193 13% Sierteelt, fruitteelt of boomkwekerij 147 10% Schapen- en geitenhouderij 95 6% Varkenshouderij 53 4% Overige dierhouderij 39 3% Vleeskalverenhouderij 33 2% Pluimveehouderij 24 2% Overig 165 11% en accountants* 284 1 Totaal 1.504 100% * die tevens adviseur zijn, zijn alleen als adviseur meegeteld. Pagina 10 van 10