project:
Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Wout de Vries en ROC Mondriaan Auteurs Titel Vormgeving Binnenwerk: DBD Design/Ruurd de Boer, omslag: Tekst in Beeld/Hubi de Gast ISBN 978 90 3720 779 8 Copyright 2012 Uitgeverij Edu Actief b.v. Eerste druk/eerste oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.
> Over dit project Werken aan een project doe je vaak met meer mensen gedurende een langere periode. Aan dit project werk je samen met een groep van drie studenten. Daarbij werk je aan de volgende doelstellingen. Doelstellingen Je weet wat een team maakt, je kent de kenmerken van een goed team. Je weet welke kwaliteiten jij bezit en hoe je deze kunt gebruiken binnen het team. Je weet wat je kunt doen als het team minder goed draait. Je kent het belang van intervisie en je kunt meedoen aan intervisie. Je kent de teamrollen van Belbin. Je kent je eigen rol binnen een team. Extra voor PW4: Je kunt deskundigheidsbevordering stimuleren en opzetten. Je kunt collega s aanspreken op hun gedrag en je kunt een cultuur creëren waarin dit geaccepteerd is en waarin anderen het ook doen. Je kunt intervisie introduceren, opzetten en begeleiden. Je kunt intercollegiaal overleg opzetten en leiden. Je kunt teamactiviteiten opzetten en leiden. Je kunt stimuleren dat gebouwd wordt aan professionaliteit. Behalve de producten die de opdrachtgever vraagt, lever je bij je docent een persoonlijk verslag in. In dit persoonlijk verslag is opgenomen: het plan van aanpak de takenlijstjes het logboek de reflectie volgens de STARR-methode. Taal Taal Taal Taal Neem dit project door en onderstreep de woorden die je niet kent. Neem deze woorden over in je woordenlijst en zet de betekenis erbij. Nieuwe onbekende woorden die je tegenkomt tijdens dit project voeg je toe aan de woordenlijst. Na afloop van het project neem je dit overzicht op in je taalportfolio. Werkmodel: Woordenlijst op www.factor-e.nl Uitgeverij Edu Actief b.v. 3
> Casus Kinderdagverblijf Madelief heeft de laatste paar maanden een aantal wisselingen in het team gehad. De medewerkers moeten nog erg aan elkaar wennen. De PW ers denken niet allemaal hetzelfde over het werk en hun rol. Dat levert soms zelfs wrijvingen op. Het kinderdagverblijf heeft acht verticale groepen en kenmerkt zich als een platte organisatie. Behalve de locatieleider telt het team twee assistentleidinggevenden en daarnaast veertig pedagogisch medewerkers. Een aantal pedagogisch medewerkers is nog echt van de oude stempel. Zij hebben moeite met de opvattingen en werkwijze van de jongeren. De jongeren hebben op hun beurt moeite met de ouderen. Zij vinden dat de oudere PW ers de veranderingen in de weg staan. Er werken pedagogisch medewerkers die in een grijs verleden de opleiding KVJV (Kinderverzorging Jeugdverzorging) hebben gevolgd en daarnaast de nodige bij- en omscholing hebben genoten, maar zich nog voornamelijk richten op het verzorgend handelen. Terwijl er een kloof bestaat tussen hen en de jongere medewerkers, die zich meer richten op het pedagogisch en educatief handelen in het werk. De locatieleider wil graag dat de samenwerking verbeterd en de teamgeest versterkt wordt. Zij is van mening dat jong en oud van elkaar moeten willen en kunnen leren. En dat iedere medewerker naast de verzorgende taak in voldoende mate moet beschikken over competenties op het gebied van pedagogisch handelen. Bovendien wil ze een balans in het team hebben door per groep in elk geval één pedagogisch medewerker te hebben die voldoende educatieve capaciteiten heeft om de kinderen maximaal te kunnen begeleiden om de aansluiting met het basisonderwijs soepel te laten verlopen. Het is nu net alsof de teams onderling een competitie hebben. Zij vraagt jullie om een plan te maken. Na de verbouwing, ongeveer een jaar geleden, is ervoor gekozen om te gaan werken met verticale groepen en met een beperkt opendeurenbeleid omdat er acht verschillende groepen zijn. Er is per twee groepen een aparte ingang. Tussen deze twee groepen kunnen de kinderen op gezette tijden vrij bewegen. De samenwerkende groepen hebben allebei verschillende speelhoeken waardoor het heen en weer lopen van de kinderen nog meer gestimuleerd wordt. Er zijn ook momenten dat de kinderen op hun eigen groep moeten blijven, bijvoorbeeld tijdens de kring en tijdens het eten. Er is op de locatie één gezamenlijk peutergymlokaal waar peutergym gegeven kan worden en waar de kinderen kunnen spelen met groter speelmateriaal. Alle groepen hebben vaste momenten in de week waarop ze gebruik kunnen maken van deze ruimte. 4
Deze veranderingen hebben ervoor gezorgd dat het pedagogisch beleid van kinderdagverblijf Madelief aangepast moet worden en nog volop in ontwikkeling is. Er zijn enkele hoofdlijnen geformuleerd, maar deze moeten nog vertaald worden naar de praktijk. De hoofdlijnen zijn: Er wordt gewerkt vanuit een kindgerichte visie waarin centraal staat dat ieder kind uniek is en zijn eigen behoefte en ontwikkelingstempo heeft. Er is een gedeelde opvoedingsverantwoording met ouders/verzorgers. De pedagogisch medewerkers hebben een begeleidende taak, verzorgende taak en ontwikkelingstaak. Er zijn duidelijke regels en richtlijnen van toepassing voor alle kinderen, waarbij het vertrekpunt van het handelen wel steeds het kind en de situatie is. Het ontwikkelen van zelfvertrouwen en zelfredzaamheid van kinderen is belangrijk. Er wordt gewerkt vanuit een vaste dagindeling en vaste rituelen. Madelief biedt andere mogelijkheden dan de thuissituatie. Er wordt naar gestreefd een opvoedingssituatie te bieden die aansluitend en aanvullend is op de opvoedingssituatie thuis. De kinderen ontmoeten andere kinderen in groepsverband. Ze leren onder andere door samen te spelen en te eten en door om te gaan met andere kinderen. Hierdoor leren ze zichzelf en de andere kinderen kennen; ze ervaren welk effect hun gedrag op anderen heeft. Spelenderwijs leren ze wat het betekent om iets te delen met de ander, een ander te helpen en/of met een ander rekening te houden, op te komen voor jezelf en om te gaan met conflicten. De pedagogisch medewerkers proberen met hun activiteiten zo veel mogelijk aan te sluiten op de individuele ontwikkelingsfase van het kind. De opdracht > Opdrachtgever Simone Waarland is locatieleider van kinderdagverblijf Madelief. Kinderdagverblijf Madelief bestaat al ruim 25 jaar en heeft een vast personeelsbestand. De laatste jaren is het kinderdagverblijf gegroeid. Enkele medewerkers zijn onlangs gestopt. Dit heeft ervoor gezorgd dat in korte tijd acht jonge nieuwe medewerkers aangenomen zijn. Dat heeft in het kinderdagverblijf voor onrust gezorgd. Uitgeverij Edu Actief b.v. 5
> Omschrijving opdracht Mevrouw Waarland wil dat de samenwerking in het team verbeterd en de teamgeest versterkt wordt. Zij verstrekt jullie de opdracht om daarvoor een plan te schrijven. Jullie leveren als groep twee producten op: Jullie schrijven een plan om de samenwerking van en in het team te verbeteren en de teamgeest te versterken. Jullie maken op A3-formaat een moderne, aantrekkelijke uitnodiging/poster voor het team. Het plan wordt aan de hand van de uitnodiging/poster op A3-formaat gepresenteerd, waarbij jullie ook de gemaakte keuzes verantwoorden. Extra voor PW4 De studenten van de uitstroom gespecialiseerd pedagogisch medewerker 4 kinderopvang hebben als extra opdracht een intervisiebijeenkomst van het team van het kinderdagverblijf opzetten en leiden. Bij het schrijven van het plan moeten jullie rekening houden met de onderstaande randvoorwaarden: Het programma moet geschikt zijn voor één dag van 09.00 tot 18.00 uur. Het budget bedraagt 75,- per medewerker, inclusief de kosten voor het eten. > Producteisen Bij elk product worden eisen gesteld aan de kwaliteit van het product en de vorm die het product krijgt, maar er worden ook kwantitatieve eisen gesteld. Kwaliteit en vorm spreken voor zich. Met kwantitatieve eisen wordt bedoeld dat een invulling wordt gegeven die niet bestaat uit één vorm of één mogelijkheid, er worden meer invullingen gegeven. Maak in elk geval duidelijk in de verantwoording van jullie keuzes welke overwegingen een rol hebben gespeeld bij de definitieve vaststelling van het programma. En onderbouw die keuzes. Plan voor de teamdag Jullie maken een programma met de inhoud voor de teamdag. Daarbij houd je rekening met de gegeven randvoorwaarden: De dag wordt opgesplitst in twee delen: Het eerste dagdeel zijn de medewerkers op een andere locatie bezig met een programma dat als doel heeft de samenwerking te verbeteren. Het tweede dagdeel werken de medewerkers op de eigen locatie aan het versterken van de teamgeest. Er is een analyse van het team aan de hand van een teamontwikkelingsmodel. Hiervoor kun je bijvoorbeeld die van Van Tuckman gebruiken. Het programma wordt opgebouwd vanuit een indeling in fasen in teambuilding. Hiervoor kun je de theorie van Menkehost gebruiken. Bij het programma wordt achtergrondinformatie geleverd. Deze bevat: Zie voor meer informatie www.factor-e.nl 1. Inleiding Bevat een globale beschrijving van het hoe, wat en waarom van dit plan. 2. Omschrijving van een team Beschrijving van wat een team maakt en wat de kenmerken van een goed team zijn. 3. Kwaliteiten in/van het team Invulling van wat ieder teamlid het team te bieden heeft, bijvoorbeeld aan de hand van het Kwaliteitenspel. 6
4. Interventies in het team Omschrijving van de mogelijkheden om een team dat niet goed draait op de rails te krijgen. 5. Het team is zo sterk als de zwakste schakel Beschrijving van het belang van scholing en andere vormen van deskundigheidsbevordering van de individuele teamleden of het team als geheel. 6. Teamrollen Beschrijving aan de hand van de theorie van Belbin van de verschillende rollen in het team. 7. Eigen inzet in het team Het team versterken door een eigen aandeel te leveren: persoonlijke inzet door reflectie op kwaliteiten en de inbreng ervan in het team. Het programma wordt geleverd met een motivatie en verantwoording voor de geplande activiteiten. Maak bij de uitwerking van het programma gebruik van het werkmodel 'Activiteitenplan'. Werkmodel: Activiteitenplan op www.factor-e.nl 8. Uitnodiging/poster voor de teamdag A3-formaat ziet er uitnodigend en verzorgd uit maakt de inhoud van het programma duidelijk. Extra opdracht voor de uitstroom gespecialiseerd pedagogisch medewerker 4 kinderopvang keuze uit verschillende intervisiemethoden zodat met werkvormen gevarieerd kan worden per intervisiemethode beschreven hoe deze gebruikt kan worden en voor welke situatie die methode het geschiktst is het voorbereiden en uitvoeren (en leiden) met medestudenten van een intervisiebijeenkomst voor het team van het kinderdagverblijf. Uitgeverij Edu Actief b.v. 7
> Het project Plan van aanpak Lees eerst het project helemaal door. Begin daarna met de uitwerking van het project zoals in dit boek beschreven wordt. Stel samen een plan van aanpak op voor het hele project. Zorg dat het werkplan niet meer dan twee A4 tjes lang is. Werk de volgende punten uit: 1. Aanleiding of probleemstelling Hierbij geef je antwoord op de volgende vraag: waar loopt de opdrachtgever tegenaan? 2. Doelstellingen van de opdrachtgever Behandel hier de vraag: wat wil de opdrachtgever bereiken met het product dat je voor hem maakt? 3. Beschrijving van de opdracht Ga in op de volgende vragen: Welk resultaat wordt verwacht? Hoe moet de opdracht worden opgeleverd? Aan welke eisen moet de opdracht voldoen? 4. Betrokken partijen Je werkt in de projectgroep samen met verschillende mensen. Maak afspraken over de werkwijze en leg deze vast in een samenwerkingscontract. 5. Planning en afspraken Maak een planning voor de activiteiten die jullie gaan doen en verdeel daarbij de taken. Houd de opleverdatum goed in de gaten en maak afspraken over wie wat wanneer klaar moet hebben. Werkmodel: Samenwerkingscontract op www.factor-e.nl 8