cursus: Evaluatiemethodes: zijn de doelen bereikt voor SMD?

Transcriptie

1 cursus: Evaluatiemethodes: zijn de doelen bereikt voor SMD?

2 >Inhoud > Over deze cursus 3 > Wat is evalueren? 5 > Methodisch werken 9 > Evaluatieplan 13 > Onderzoeksvormen en methoden 15 > Analyseren en conclusies 20 > Reflectie 24 > Theoriebron 1: Wat is evalueren? 26 > Theoriebron 2: Methodisch werken 28 > Theoriebron 3: Het evaluatieplan 31 > Theoriebron 4: Onderzoeksvormen en methoden 32 > Theoriebron 5: Analyseren en conclusies 36 > Beoordeling 39 Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus KB Meppel Tel.: Fax: info@edu-actief.nl Internet: Ernesto Haurissa, Uitgeverij Edu Actief en ROC Mondriaan Evaluatiemethodes: zijn de doelen bereikt voor SMD? Auteurs Titel Vormgeving Binnenwerk: DBD design / Ruurd de Boer, omslag: Tekst in Beeld / Hubi de Gast ISBN Copyright 2011 Uitgeverij Edu Actief b.v. Eerste druk/eerste oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.

3 >Over deze cursus In deze cursus leer je wat evalueren inhoudt en welk doel het dient. Als sociaalmaatschappelijk dienstverlener zul je hiermee vaak in aanraking komen. Aan het eind van de cursus kun je zelfstandig een evaluatieplan en een evaluatierapport opstellen voor een activiteit of project. Doelstellingen Je kunt uitleggen wat evalueren betekent en waarom het belangrijk is. Je kunt het verschil uitleggen tussen productevaluatie en procesevaluatie. Je kunt een evaluatieplan opstellen. Je kunt een evaluatierapport opstellen. Je kunt evaluatievragen maken die horen bij een productevaluatie of procesevaluatie. Beoordeling Je wordt op verschillende punten beoordeeld. Kijk voor deze punten achter in dit boek. Belangrijke punten bij de beoordeling zijn: actieve deelname aan de lessen nette uitwerking van de opdrachten afgeronde processtappen voor het maken van het plan van aanpak en het werkboek een bruikbaar plan van aanpak een bruikbaar werkboek voor de cliënten. Je toekomstige collega Naam: Werkzaam bij: Werkzaam als: Medewerkers: Soort werkzaamheden: Over de werkomgeving: Grootste blunder: Waar werk je aan: Ruben van Eijk Afdeling Samenlevingszaken van gemeente De Borg Consulent Vijf medewerkers Begeleiden van aanvragen in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning. Ons kantoor bevindt zich in het gemeentehuis midden in de stad. Ik heb ooit een aanvraag voor een rolstoel afgewezen omdat ik dacht dat de persoon die al eerder had aangevraagd. Maar deze aanvraag kwam van zijn neef met dezelfde achternaam. Ik ben druk bezig met het begeleiden van een stagiair. Uitgeverij Edu Actief b.v. 3

4 Beroepsproduct: Enquête opzetten en uitvoeren en een evaluatierapport opstellen Dit beroepsproduct inleveren voor: Samen met drie of vier medestudenten ga je een enquête opzetten en uitvoeren en een evaluatierapport opstellen voor een van de onderstaande onderwerpen. Kies een van de volgende onderwerpen: de catering op school de hygiëne op school de verkeersveiligheid rond de school de leefbaarheid van de wijk waarin een van jullie woont de veiligheid van de binnenstad een zelf te bedenken onderwerp. Overleg met je docent welk onderwerp het wordt. Maak hierover een enquête, waarbij je gebruikmaakt van alle soorten onderzoeksvormen en -methodes. Dit betekent dat je een schriftelijke en mondelinge onderzoeksmethode gebruikt met een daarbij passende methode van gegevens verzamelen. Het moet een representatief onderzoek zijn en de uitslag moet in een grafiek worden weergegeven. Voordat je de enquête maakt, bereid je je voor. Beschrijf in de voorbereiding: het onderwerp waarover de enquête en het evaluatierapport gaan, welke partijen betrokken zijn bij het onderwerp en welke rol zij hebben de onderzoeksvraag of het gaat om een proces- en/of productevaluatie (inclusief toelichting) de doelgroep waarmee jullie het onderzoek willen uitvoeren op welke wijze jullie het onderzoek gaan uitvoeren (onder andere een enquête, schriftelijk én mondeling) Vervolgens is het tijd om de enquête te gaan schrijven. Werk de enquête zo uit dat de persoon die de enquête gaat uitvoeren, hiermee meteen aan de slag kan en het duidelijk is hoe de resultaten genoteerd moeten worden. Vraag je bij elke vraag die je opstelt af of het antwoord bijdraagt aan een antwoord op de onderzoeksvraag. Werkmodel: Cursusplanning op Werkmodel: Samenwerkingscontract op Werkmodel: Evaluatierapport maken op Wanneer de enquête opgezet en uitgevoerd is, schrijf je het evaluatierapport. Gebruik bij het schrijven van het evaluatierapport het werkmodel Evaluatierapport maken. 4 Evaluatiemethodes: zijn de doelen bereikt voor SMD?

5 >Wat is evalueren? Doelstellingen Je kunt uitleggen wat het begrip 'evaluatie' betekent. Je kunt minimaal drie verschillende vormen van evalueren benoemen. Je kunt tien redenen noemen waarom evalueren belangrijk is. Opdracht 1: Evalueren Iedereen evalueert meermalen per dag. Maar wat betekent evalueren eigenlijk? Noteer in je eigen woorden wat evalueren betekent. Theoriebron 1: Wat is evalueren? Opdracht 2: Waar of niet waar? Leg uit waarom de volgende zin waar is: Van evalueren kun je leren. Opdracht 3: Wel of geen evaluatie? Er zijn verschillende vormen van evaluatie. Geef met 'ja' of 'nee' aan of het gaat om een vorm van evaluatie. Een beoordelingsgesprek. Intervisie (uitwisseling van ervaring en kennis tussen collega s). Nabeschouwing van een voetbalwedstrijd. Een proefwerk maken. Een praatje met een cursist over de cursusinhoud. Uitgeverij Edu Actief b.v. 5

6 Taal Taal Taal Taal Lees de cursus door en noteer de woorden die je niet kent. Neem deze woorden over en zet die in je woordenlijst. Nieuwe onbekende woorden die je tegenkomt in deze cursus, voeg je toe aan de woordenlijst. Na afloop van de cursus neem je dit overzicht op in je taalportfolio. Werkmodel: Woordenlijst op Opdracht 4: Evaluatie door leerlingen Ga naar en zoek naar het volgende filmpje: VOLT reportage evalueren van leerkrachten door leerlingen. Noteer de voor- en tegenargumenten van een evaluatie door leerlingen. Zie voor meer informatie Noteer welke voordelen en welke nadelen de docenten zien. 6 Evaluatiemethodes: zijn de doelen bereikt voor SMD?

7 Opdracht 5: Stellingen Lees de onderstaande stellingen over evalueren. Noteer voordat je in discussie gaat met jouw medestudenten, eerst jouw eigen mening over de stelling. Noteer vervolgens jullie gezamenlijke mening. Theoriebron 2: Methodisch werken 1. Niet elk project/elke activiteit hoeft geëvalueerd te worden. 2. Als je heel veel werkervaring hebt, hoef je niet meer te evalueren. Eigen mening stelling 1: Eigen mening stelling 2: Gezamenlijke mening stelling 1: Gezamenlijke mening stelling 2: Opdracht 6: Evalueren is belangrijk Evalueren is om verschillende redenen belangrijk. Noteer tien redenen: Uitgeverij Edu Actief b.v. 7

8 Opdracht 7: Voorbeelden van evalueren Evalueren gebeurt overal en kan op elk gewenst moment plaatsvinden. Evalueren gebeurt overal. Bedenk tien voorbeelden van situaties waarin jij geëvalueerd hebt en noteer deze in de onderstaande tabel. Geef per voorbeeld aan wat je vervolgens met de uitkomsten/resultaten hebt gedaan. Nr. Voorbeeld van evaluatie Gedaan met de uitkomst/het resultaat? Evaluatiemethodes: zijn de doelen bereikt voor SMD?

9 >Theoriebron 1: Wat is evalueren? Als professional in het welzijnswerk zul je vaak activiteiten ontwikkelen voor je doelgroep en met je doelgroep. Deze activiteiten doe je niet zomaar: je wilt er iets mee bereiken. Met een evaluatie kun je vaststellen of dat gelukt is. Vaak wil de opdrachtgever een evaluatie. Stel je voor dat de gemeente geld steekt in een voorziening voor de jeugd. Dan wil de gemeente achteraf wel graag weten of er ook positieve resultaten zijn geboekt. Evalueren betekent waarde bepalen of belang bepalen. Met een evaluatie bepaal je als het ware de waarde van je activiteiten. Heb je dankzij het uitvoeren van de activiteiten je doelen bereikt? Hieronder volgen enkele voorbeelden van evalueren. Voorbeeld: Jongeren Informatie Centrum In opdracht van de gemeente richt je samen met jongeren een Jongeren Informatie Centrum in. De gemeente wil op deze manier de jongeren een plaats geven waar informatie en voorlichting gegeven wordt. Een half jaar na de opening wordt het Jongeren Informatie Centrum geëvalueerd. Er wordt onderzocht hoe groot het aantal jongeren is dat het centrum bezoekt. En aan de jongeren die er komen, wordt gevraagd wat ze ervan vinden. De jongeren die naar het centrum komen, worden geteld. En door middel van een enquête wordt hun gevraagd wat ze van het Jongeren Informatie Centrum vinden. Van al deze onderzoeken wordt een rapport gemaakt met eindconclusies. De conclusie is dat het Jongeren Informatie Centrum goed voldoet aan de doelstelling, maar dat er meer bekendheid aan mag worden gegeven, zodat ook jongeren die nu niet komen, van de activiteiten horen. Voorbeeld: Cursus computergebruik voor ouderen Je organiseert in het wijkcentrum een computercursus voor ouderen. De doelstelling is om 30% van de doelgroep uit de wijk bij te scholen in computergebruik, zodat ze minimaal een briefje kunnen typen, een internetsite kunnen vinden en een kunnen versturen. Het budget is 25 per deelnemer. De evaluatie bestaat uit het tellen van de deelnemers en een klein testje waaruit moet blijken of ze de vaardigheden inderdaad beheersen. In het evaluatierapport staat als conclusie: 25% van de ouderen heeft de cursus bezocht. Allemaal konden ze na afloop een versturen. De ouderen willen ook graag weten hoe je kunt MSN'en. In een volgende cursus zullen we daar aandacht aan besteden. De kosten per deelnemer waren 22.' 26 Evaluatiemethodes: zijn de doelen bereikt voor SMD?

10 Voorbeeld: Een toets op school Je volgt op school een cursus over ontwikkelingspsychologie. De doelstelling van de cursus is onder andere dat je de ontwikkeling van het jonge kind kunt beschrijven. Na afloop van de cursus wordt de cursus geëvalueerd. Je maakt een toets waaruit blijkt of je de doelstelling al dan niet hebt gehaald. De docent vraagt jullie ook wat jullie van de cursus vonden. Enkele van je medestudenten gaven aan dat ze de cursus veel werk vonden voor de korte tijd. De docent noteert dat hij de volgende keer de cursus iets minder omvangrijk moet maken of bij de manager om meer uren zal vragen. Voorbeeld: Een beoordelingsgesprek Iedere werknemer krijgt één keer per jaar te maken met een beoordelingsgesprek. De werknemer heeft dan een gesprek met de leidinggevende. Daarin wordt teruggekeken op het afgelopen jaar: Zijn de doelen gehaald? Hoe verliep de samenwerking? Heeft de werknemer zich verder ontwikkeld? Heeft de werknemer voldoende kennis? Vaak wordt aan de hand van zo n gesprek bepaald of de werknemer promotie maakt, een salarisverhoging krijgt of een cursus moet volgen om zijn kennis verder te vergroten. Evalueren om te leren Een evaluatie doe je dus om te bepalen hoe iets is gegaan. Evalueren doe je om: er iets van te leren voor een vervolgtraject een beslissing te kunnen nemen over de vraag of een project wel of niet moet doorgaan je opdrachtgever te informeren over de resultaten. Een evaluatie bestaat uit een onderzoeksgedeelte, een analysegedeelte en een conclusiegedeelte. Vaak eindigt een evaluatie met aanbevelingen voor de toekomst. Van evalueren kun je leren. Uitgeverij Edu Actief b.v. 27

11 >Beoordeling Naam deelnemer: Namen groepsleden: Groep: Docent: Blok: Cursus: Onderwerp: Product Criteria Voldoende Onvoldoende Beroepsproduct Proces: Het onderwerp is in overleg met de docent bepaald. De voorbereiding op de enquête is uitgevoerd. De enquête is gemaakt en uitgevoerd. Het evaluatierapport is geschreven. Product: Voorbereiding van enquête en enquête. Beschreven is: welke partijen betrokken zijn bij het onderwerp en welke rol zij hebben de onderzoeksvraag of het gaat om een proces- en/of productevaluatie (inclusief toelichting) de doelgroep waarmee jullie het onderzoek willen uitvoeren op welke wijze jullie het onderzoek gaan uitvoeren (onder andere een enquête, schriftelijk én mondeling) Werk de enquête zo uit dat de persoon die de enquête gaat uitvoeren hiermee meteen aan de slag kan en het duidelijk is hoe de resultaten genoteerd moeten worden. Vraag je bij elke vraag die je stelt af of het antwoord bijdraagt aan een antwoord op de onderzoeksvraag. Uitgeverij Edu Actief b.v. 39

12 Product Criteria Voldoende Onvoldoende Beroepsproduct Actieve deelname in de les Opdrachten Mondeling en schriftelijk taalgebruik Evaluatierapport: aanleiding: waar het betrekking op heeft onderzoeksvraag: wat je gaat onderzoeken manier van onderzoeken analyse van de gegevens, overzicht van de gegevens uit je onderzoek met korte samenvattingen conclusies en aanbevelingen: wat je is opgevallen en wat anders zou kunnen bijlage: complete enquête. De student was voldoende aanwezig. De student leverde een positieve bijdrage in zijn groepje. De student leverde een actieve bijdrage in de les. De opdrachten voor de cursus zijn goed en netjes uitgewerkt. De eigen evaluatie is ingevuld en besproken. Mondeling taalgebruik Schriftelijk taalgebruik De teksten zijn in correct Nederlands geschreven. Overig Eindbeoordeling Onvoldoende Voldoende Goed > Datum: Paraaf docent:.. Paraaf deelnemer:. 40 Evaluatiemethodes: zijn de doelen bereikt voor SMD?