Welkom bij: Je eigen onderwijs ontwikkelen Nora Steenbergen Penterman Zelf lessen ontwerpen 1
Doelgericht vaardigheden verder ontwikkelen samen met leerling leerdoelen bepalen inzicht in zichzelf sterke en minder sterke kanten bewust ontwikkelen (Steenbergen Penterman & Houkema, 2013) Taxonomie van Bloom Diverse "niveaus" van denken in één les Hogere orde denkvaardigheden: - Analyseren - Evalueren/reflecteren - Creëren 2
Hogere orde denkvragen Hogere orde vragen zijn vragen waarbij voor het antwoord de vaardigheden analyseren, evalueren en/of creëren nodig zijn. Geschikt voor: Stimuleren om verder en kritisch na te denken Stimuleren van het probleemoplossend denkvermogen Ontlokken van discussie Stimuleren om zelfstandig op zoek te gaan naar informatie Les Kikkers Variant 1 Wanneer kwaken kikkers? Hoe ademen kikkers? En kikkervisjes? Wat eten kikkers? Wat is koudbloedig? Waar leven kikkers? Les Kikkers Variant 2 Welke relatie zie je tussen de lichaamsbouw van de kikker en zijn manier van voortbewegen? Wat moet er aan een kikker veranderen wil het kunnen overleven in een woestijn? De kikker is een beschermde diersoort. Welke gevolgen zal het uitsterven van alle kikkers op de aarde hebben? (Wat zou er op aarde veranderen?) Ontwerp en beschrijf een kikkerparadijs, gebruik de achterkant van dit vel voor een tekening. Het antwoord is kikkervisje; verzin tenminste 5 vragen bij dit antwoord. Minka Dumont. 3
Analyseren De vaardigheid om informatie op te delen in onderdelen zodat de structuur kan worden begrepen en bestudeerd Geschikt voor: Organisatie van onderdelen Herkennen van verborgen betekenissen Identificatie van samengestelde elementen 7 Actiewoorden: Analyseren Analyseer Scheid Orden Leg uit Verbind Classificeer Deconstrueer Construeer Vergelijk Selecteer Leid af Leerdoelen: De student Herkent onuitgesproken aannames Herkent fouten in de logica van redeneringen Onderscheidt feiten van gevolgtrekkingen 5591-066 8 4
Vragen bij analyseren Welke gebeurtenis zou niet gebeurd zijn als? Als waar is, wat betekent dat dan voor? Op welke manier is hetzelfde als...? Wat zijn andere mogelijke uitkomsten? Waarom gebeurde? Kun je uitleggen wat er gebeurde toen...? Welke problemen kom je tegen bij...? Kun je onderscheid maken tussen en...? Wat waren de motieven voor..? Wat was het keerpunt? 9 Voorbeeld Les : Ruimte Onthouden Begrijpen Toepassen Analyseren Evalueren Creëren Knip Ruimteplaatjes uit een tijdschrift. Maak een collage. Maak een lijst met Ruimtewoorden. Maak een lijst van de planeten in ons zonnestelsel. Benoem alle dingen die een astronaut nodig heeft in de ruimte. Verander je tafel in een ruimteschip. Maak een astronaut-handpop. Gebruik de handpop om te vertellen wat hij doet. Maak een model van de planeten in ons zonnestelsel. Houd een dagboek bij van je ruimte avontuur (5 dagen) Wat voor instrumenten heb je nodig om Ruimtemuziek te maken? Bereid een interview met een astronaut voor. Je hebt een ruimteschip en zoekt astronauten. Ontwerp een sollicitatieformulier. Vergelijk Galileo s telescoop met een moderne telescoop. Noem de verschillen tussen de Russische en de Amerikaanse ruimteprogramma s. Vergelijk de voordelen van het leven op aarde met leven op de maan. Bepaal welke planeet je naast de aarde het meest geschikt vindt om op te wonen. Schrijf een krantenartikel getiteld: Ruimteschip de weg kwijt. Ontwerp een nieuw ruimtepak. Maak een ruimtespel. Verzin een menu voor de bemanning van een ruimteschip. Ontwerp een reclamecampagne voor Vakantie op de maan. 5
Ontwerp leeractiviteiten over verschillen denkvaardigheden rond 1 thema Brainstorm Uitwerken in groepen Basisregels brainstormen 1. Oordeel niet 2. Zoek zoveel mogelijk ideeën 3. Accepteer ALLE ideeën 4. Zet door 5. Neem de tijd en laat ideeën rijpen 6. Zoek combinaties, lift mee op eerdere ideeën 6
Een rijke leeractiviteit bevat open opdrachten, met ruimte voor eigen inbreng; bevat een hoge mate van complexiteit en een hoog abstractieniveau; bevat authentieke contexten (complexe real-life problemen); doet een beroep op de zelfstandigheid van leerlingen; doet een beroep op hogere orde denkvaardigheden (analytisch, creatief en kritisch); doet een beroep op meerdere talentgebieden (leervoorkeuren); doet een beroep op metacognitieve vaardigheden (denken over denken); stimuleert de autonomie en eigen verantwoordelijkheid (zelfsturing); stimuleert tot een onderzoekende houding (nieuwsgierigheid); lokt uit tot een reflectieve houding (evaluatie, zelfreflectie) draagt bij aan meer zelfinzicht bij leerlingen (kwaliteiten, leer- en denkvoorkeuren). Vragen? nora@leerechtleren.nl 7